Stopy metali -mieszaniny metali(czasem z dodatkiem niemetali) utworzone przez ich wspólne przetopienie w mikrostrukturę Kryteria stopy odlewowe Biokompatybilne, Odporne na ścieranie i korozję ,Odpowiednie właściwości mechaniczne -wytrzymałość plastyczna -ciągliwość -twardość -łatwe w odlewaniu( duża gęstość, dobra płynność)
Stopy chromowo-niklowe Zastosowanie Stopu chromow niklowego:wkłady, korony, mosty nikiel 60-80,chrom 10-30%molibden6-9%reszta:walfrommagnez,beryl2%. podstawowe typy kanałów odlewniczych:wielomiejscowe i jednomiejscowe..Stopy kobaltowo-chromowe kobalt60%,chrom30%moliibden6-8%walfrom,mangam,nikiel2%.
Przeznaczenie stopow:szkielet protez ruchomych nieosiadajacych,korony i mosty laczone z kompozytem
kanałów odlewniczych1.Kanał odlewniczy musi pozwolić na ujście roztopionego wosku z formy, dlatego tez najczęściej preferowany jest kanał woskowy, ponieważ topią się tak samo szybko jak model woskowy, co umożliwia swobodne przepłyniecie wosku na zewnątrz formy odlewniczej. Kanały odlewnicze wykonane z plastyku odlewowego ulęgają zniekształceniu w wyższej temperaturze niż model woskowy i mogą zablokować ujście wosku. Tym samym odlew może być nie dokładny. Kanały plastykowe są stosowane przy odlewaniu stałych protez częściowych- wkładów koronowo korzeniowych. Większa ich odporność minimalizuje zaburzenia. Używa się również kanałów odlewniczych – sztyftów metalowych są one wykonane z nierdzewnego metalu, co eliminuje zabrudzenie wosku.2 Kanał odlewniczy musi umożliwić wejście płynnego metalu do formy z jak najmniejszymi zakłóceniami.3Metal wewnątrz formy odlewniczej musi pozostać w stanie płynnym dłużej niż stop wypełniający formę. Umożliwia to zapas kompensujący skurcz, który zachodzi w procesie przechodzenia odlewu w formę odlewniczą. zaleceniach:Lepiej używać mniejszej liczby kanałów o większej średnicy niż większej liczby mniejszych,Wszystkie kanały odlewowe powinny być możliwie krótkie i proste.
,Należy unikać zmian kierunku kanału oraz połączeń w kształcie litery T.,Wszystkie połączenia powinno się wzmacniać woskiem, aby zapobiec powstaniu lokalnych przewężeń w kanałach odlewowych oraz tworzeniu się fragmentów masy ogniotrwałej w kształcie litery V, które mogą się odłamać i znaleźć się w odlewie. Gruszkowaty kanał odlewniczy, czyli kanał w kształcie gruszki spełnia wszystkie omawiane wymogi, ponieważ posiada optymalny rezerwuar dla roztopionego metalu. Dzięki swojemu ukształtowaniu bardzo powoli oddaje ciepło w stosunku do swojej pojemności, co powoduje, że dłużej może być wciągany do odlewu. powinien być umieszczony w najgrubszym miejscu odlewanego obiektu. Wówczas nie powstanie drugi zbiornik ciepła. W wymodelowanej koronie kanał umiejscawiamy w najgrubszym guzku zęba. Kanał belkowy Zalewanie struktury woskowej masą ogniotrwałą Wygrzewanie formy odlewniczejFaza pierwsza W temperaturze 0 – 100 paruje woda i woda krystalizacyjna spoiwaFaza drugaW temperaturze 270 – 300 następuje wyraźny skok krystobalitu pierścień osiąga temperaturę przy, której składnie kwarcowe wykonują tzw. skok krystobalitu (wyraźna ekspansja)Faza trzeciaW temperaturze 560 – 600 następuje skok kwarcu (wyraźna ekspansja). Konieczny jest tutaj kontrolowany i równomierny dopływ ciepła Faza czwartaTemperatura końcowa powinna być utrzymywana tak długo aż mamy pewność, że pierścień jest wyraźnie rozgrzany tym samym gotowy do odlewuWygrzewanie form odlewniczych w piecu.Metoda ciśnieniowo – próżniowa wtłaczania metalu do formy odlewniczej polepsza właściwości klamer protez szkieletowych, w porównaniu z metoda rotacyjną daje większą wartość średniej siły retencyjnej klamer prostych. Metoda rotacyjna powoduje powstanie większej ilości porów pogarszających własności i trwałość zmęczeniową klamer. Do odlewów przy zastosowaniu siły odśrodkowej przy wtłaczaniu metalu służą wirówki poziome z napędem sprężynowym. Na jednym z jego końców umieszcza się formę odlewniczą z tyglem szamotowym do topienia metalu, a na drugim znajduje się ciężarek, który równoważy położenie tygla. Ilość obrotów wirówki w jednostce czasu ma być proporcjonalna do ilości metalu użytego do odlewu. Kiedy metal ulegnie stopieniu sprężyna wprawia w ruch wirowy pierścień z tygielkiem, z którego metal jest wtłaczany do wnętrza formy. indukcyjnych zestawów automatycznych. Są tam dwa podstawowe podzespoły – elektroniczny i mechaniczny. W tym pierwszym topiony jest metal, drugi to wirówka napędzana elektrycznie przez silnik. Proces wygrzewania indukcyjnegoMoc indukcji jest wytwarzana przez transformator, który jest podłączony do zmiennego napięcia. Napięcie jest następnie podawane na cewkę, która jest nawinięta na tygiel. Kiedy moc jest przenoszona na cewkę, tworzy tak zwaną turbulencję elektryczną, a także zmienne pole magnetyczne w tyglu – co powoduje powstanie ciepła (ciepło Joule’a), które powoduje topienie się stopu. Pole magnetyczne istniejące wewnątrz tygla powoduje przemieszczanie się i mieszanie stopu. Tak zwana wirowość pola jest bardzo korzystna, gdy stosuje się nowe i używane stopy, które wymieszane są w sposób ciągły i homogeniczny.Odlewanie próżniowo-ciśnieniowe
W odlewaniu próżniowo-ciśnieniowym wypełnienie wnęki formy ciekłym metalem następuje przez wytworzenie w niej obniżonego ciśnienia w stosunku do atmosferycznego, czyli próżni. Obniżenie za pomocą pompy próżniowej ciśnienia w formie umożliwia wprowadzenie ciekłego metalu i wypełnienie wnęki.Ten sposób odlewania daje wiele korzyści, a między innymi bardzo dobre odpowietrzenie, dokładniejsze odwzorowanie cienkich przekrojów i drobnych szczegółów konstrukcyjnych, zmniejszenie porowatości oraz nieco lepsze właściwości mechaniczne odlewu.Odlewanie w formach wirującychOdlewanie formach wirujących, nazywane powszechnie odlewaniem środkowym, polega na wprowadzaniu ciekłego metalu do wirującej formy. Ciekły metal pod działaniem siły odśrodkowej odtwarza kształty odlewu i ulega procesowi krzepnięcia. W procesie odlewania odśrodkowego występują specyficzne warunki kształtowania się odlewu, zarówno pod względem geometrycznym jak i strukturalnym pod wpływem złożonych sił, co powoduje powstanie wielu zjawisk hydrostatycznych i dynamicznych oraz cieplnych.Ciekły metal wprowadzony do wirującej formy podlega działaniu sił: odśrodkowej, ciężkości, tarcia krystalizacji. Siły krystalizacji powstające w okresie krzepnięcia w wyniku naprężeń krystalicznych mają wpływ na strukturę odlewów, a więc i ich właściwości, nie mają jednak większego wpływu na kształty geometryczne.
Odlewy wytwarzane metodą odśrodkową dla przedmiotów o małych wymiarach odznaczają się dobra dokładnością. Odlewanie w formach wirujących w stosunku do odlewania grawitacyjnego wykazuje następujące zalety:
- lepsze właściwości wytrzymałościowe nawet do 60%, większa twardość, lepszą elastyczność- polepszenie właściwości technologicznych- zmniejszenie lub wyeliminowanie porowatości. Polimery są długołańcuchowymi substancjami składającymi się z wielu połączonych ze sobą i powtarzających się cząsteczek, które określamy mianem monomerów.Polimery mogą by naturalne(polisacharydy kwasy nukleinowe) lub sztuczne(nylon,akryl)Reakcja addycji jest to reakcja polimeryzacji, w której monomery łączą się ze sobą bez powstania produktów ubocznych.Powstający polimer jest jedynym produktem i ma ten sam wzór sumaryczny jak wyjściowy monomer.Reakcja polimeryzacji-przebiegReakcja wyjściowa- inicjacja(aktywacja)Reakcja wzrostu łańcucha-propagacjaReakcja końcowa terminacja(zakończenie łańcucha)Reakcja inicjacji Inicjatorem reakcji polimeryzacji jest nadtlenek benzoilu który jest rozkładany do wolnych rodników przez ogrzewanie lub dodatek przyspieszaczaOgrzewanie 74 st Cel Przyspieszacz amina organiczna w temperaturze pokojowej Reakcja propagacji Aktywne wolne rodniki reagują z podwójnym wiązaniem monomeru (metakrylanu metylu)Po aktywacji cząsteczki monomeru reagują z kolejnymi co powoduje wzrost łańcucha Reakcja przebiega do czasu gdy aktywne cząsteczki ulegną dezaktywacji Akryl-najpopularniejszy materiał do wykonawstwa płyt protez ruchomych.Nadaje się do podścielania ,naprawiania protez, wyrobu zębów do protez, do ochraniaczy dla sportowców oraz wykonania łyżek indywidualnych Monomer Płynny ester metylowy kwasu metakrylowanego Temperatura wrzenia 103 st Cel Nierozpuszczalny w wodzie Rozpuszczalny w rozpuszczalnikach organicznych Bezbarwny o przenikliwym zapachu Łatwopalny Powyżej 65st ulega polimeryzacji Przechowywany w ciemnych butelkach Sklad Inhibitory- związki wiążące tlen, zawierające grupę fenolową(parachydrohiinon,pyrogalol,beta naftol)Aceton-ułatwia polimeryzację przez łączenie proszku z płynemPlastyfikatory-ułatwia wymieszanie monomeru z polimerem (ftalan dwubutylu, ftalan dwumetylu, salol) Monomer jest trucizną i działa toksycznie na tkanki może powodować alergie.W protezach toksycznie może działać tzw. monomer resztkowy czyli niespolimeryzowana część monomeru po błędzie w proporcjach proszek/płyn lub zbyt krótkim przebiegu polimeryzacji.W tworzywach polimeryzowanych na gorąco może go zostać 3-5% w masach szybkopolimeryzujących po 15minutch jest jeszcze 90% niezwiązanego monomeru po 1 godzinie około 30%.Zlikwidować pozostały monomer resztkowy można przez polimeryzacje długoczasową, moczenie protez w roztworach utleniaczy np-woda utleniona-nadmanganian potasu-chloaramina Lub naświetlanie promieniami ultrafioletowymi.Polimer Sproszkowany polimetakrylan metylowy Otrzymywany przez addycyjną polimeryzację cząsteczek monomeru Bezbarwny, przepuszcza światło i promienie rtgTwardość 2-3 w skali Mohsa Rozpuszczalny w niewielu rozpuszczalnikach organicznych, nie ulega działaniu kwasów i zasad Ziarna- perełki 0,04mmSkład: Domieszki innych żywic (kopolimery winylowe,styren)Katalizator-neutralizuje inhibitory zawarte w płynie i wzbudza reakcję polimeryzacji(nadtlenek benzolu)Barwniki dodawane do proszku przez impregnację ziaren polimeru (tlenki metali SudanII SudanIV,dezoksyaminoantrachinon)Wypełniacz-zapobiega zbytniej przejrzystości(tlenek cynku)Regulatory- zapewniają łagodną i równomierną polimeryzację(terpentyna)Plastyfikatory- zwiększają elastyczność(ftalany)Wysuszone włókna syntetyczne dodawane w celu poprawy estetyki WłasciwosciMała wytrzymałość Umiarkowana elastyczność Kruche i miękkie Względnie wysoka odporność na zniszczenie wskutek zużycia Małe przewodnictwo cieplne(obniżenie wrażliwości błony śluzowej pod protezą) Skurcz objętościowy około 6%Sorpcja wody 0,6mg/cm2Niska rozpuszczalność w wodzieOdkształcenia pod wpływem wysokiej temperaturyPrzepuszczalne dla promienie RTG co jest szczególnie niebezpieczne przy połknięciu zębów akrylowych Podzial1 Miękkie i elastyczne2Twarde i sztywne3Ze względu na rodzaj polimerów-polimery usieciowane-kopolimery-polimery modyikowane Polimery usieciowane Dodaje się niewielkie ilości jednostek monomerów które zawierają podwójne wiązania reaktywne z obu końców Wobec czego nie powstaje prosty,liniowy łańcuch tylko rozgałęziona sieć Bardziej odporne na działanie rozpuszczalników organicznychBardziej odporne na powstanie pęknięcia na powierzchniŁatwo się kształtuje i polerujeKopolimery Składają się z co najmniej dwóch rodzajów monomerówDodatek metakrylanu butylu zwiększa odporność na pękanie pod wpływem gwałtownych obciążeńDodatek metakrylanu oktylu powoduje ze polimer jest miękki i elastyczny stosowany do podścielania protezPolimery modyfikowane Dodaniezwiązków nie biorących udziału w polimeryzacji np. organiczne estry tłuszczowe, gumy, wypełniacze nieorganiczneTłuszcze np. ftalan dwubutylu powoduje wzrost elastyczności-tymczasowe podścielenie protez ruchomychGumy np. butadienowo-styrenowa by poprawić odporność na pęknięcia (5 razy bardziej wytrzymałaPolimery modyfikowane Dodatek wypełniaczy nieorganicznych powoduje zminimalizowanie zmian kształtu ciasta akrylanowego stosowany do wykonywania łyżek indywidualnychTworzywa winylowe Kopolimery octanu winylu i etylenuZastosowanie-ochraniacze dla sportowcówłyżki przeznaczone do aplikacji środków fluorowych nakładek podwyższających zwarcie w czasie leczenia bruksizmuZastosowanie tworzyw sztucznych Protezy ruchome całkowite i częściowe,Zęby sztuczne do protez ruchomych,Korony akrylanowe –tymczasowe,Licówki koron i mostów (dawniejPolimeryzacja proszek zakraplamy płynem(w odpowiedniej proporcji zalecanej przez producenta)w naczyniach szklanych lub plastikowych i w odpowiedniej fazie wiązania umieszczamy w Polimeryzacja wstępna- fazy 1Faza mokrego piasku- zaraz po zakropleniu i zmieszaniu2Faza pęcznienia twarda otoczka z ziaren zostaje rozpuszczona i płyn wnika do wnętrza -pękanie podwójnych wiązań i wydłużanie łańcucha3Faza nitek-po zanurzeniu łopatki ciągną się długie nitki, duża lepkość masy4.Faza ciasta-powierzchnia staje się matowa ,można odwarstwić ją od ściany naczynia ,plastyczna ,nie pozostawia nitek FAZY POLIMERYZACJI WSTĘPNEJI. Mokrego piasku: częściowe rozpuszczanie polimeru w płynieII. Pęcznienia: wnikanie płynu do ziaren polimeru (10 –15 min.)III. Rozklejania: pękanie podwójnych wiązań węgla, łączenie krótkich łańcuchówIV. Nitek: powstają długie łańcuchy widoczne jako nitki, masa jest bardzo lepkaV. CIASTA: znikają nitki, masa matowa i łatwo się oddziela (tu wprowadzamy ciasto do formy gipsowej) VI. Polimeryzacji wstępnej: masa coraz twardsza, gumowata*W fazie ciasta upychanie masy do form gipsowych. Po sprasowaniu puszki i ściśnięciu w ramce ciasto przechodzi z formy plastycznej w sztywne i gotowe jest do ostatecznego utwardzenia w łaźni wodnej Polimeryzacja zasadnicza Krótkoczasowa- stopniowe ogrzewanie wody od 15-100 st Cel przez 30 minut i pozostawienie w temperaturze 100 st przez 30 minut Średnioczasowa-ogrzewanie wody od 15-65 st przez 30 minut, pozostawienie w temperaturze 65 st przez godzinę następnie doprowadzenie przez 30 minut do temperatury 100st i gotowanie przez 1 godzinę Długoczasowa-jak średniczasowa tylko w 100st gotuje się 2 godziny Po polimeryzacji puszki z protezami należy schładzać powoli do temperatury otoczenia nie krócej niż przez 30 minut .Tworzywo akrylowe wykazuje skurcz objętościowy w ilości 0,3-0,4%.Gotowa proteza zawiera 2% wody.Masy akrylowe szybkopolimeryzujące Polimeryzują w temperaturze pokojowej 15-18 st po podgrzaniu szybciej Od rozpoczęcia polimeryzacji zawierają układ aktywatora chemicznego (aminy IIIrzędowe lub kwasy sulfinowe)Promotorem reakcji jest alkohol etylowyReakcja egzotermiczna Zalecana właściwa polimeryzacja w poliklawie w temperaturze 30-60 st pod ciśnieniem 2 atmosfer przez 30 minutMasy szybkopolimeryzujące-wady i zastosowanie Wady-dużo monomeru resztkowego-mała wytrzymałość mechaniczna-szybkie przebarwianie się tworzyw Zastosowanie-podścielanie protez i koron tymczasowychnaprawa protez ruchomych-sklejanie złamanej czy pękniętej płyty, dostawienie zęba lub klamry do protezyPlastiki do podścielania protez Stosowane długoterminowo(kilka miesięcy)Stosowane leczniczo (kilka dni)Stosowane długoterminowo Skład- polietylometakrylaty lub akrylanowe kopolimery-plastyfikatory(estry aromatyczne)-guma silikonowa –polifosfazot Polimeryzacja termiczna lub na zimno Zawarty w niektórych silikon może podtrzymywać wzrost grzybówLeczenie nystatyną Podścielacze hydrofobowe zmniejszają adhezję i wzrost Candida AlbicansPodścielacze lecznicze Skład-polimetaktylan etylu (proszek)-aromatyczne estry i etanol (płyn) Zakłada się bezpośrednio w gabinecie i wymienia wciągu 3 dni W czasie gojenia podrażnionych tkanek podścielacz wypełnia nowo wytworzony kontur tkanek Zęby akrylanoweSkład polimery akrylanowe i modyfikowane polimery akrylanowe Głowna różnica między akrylami do płyt protez a tymi do zębów to dodatek barwników Zęby te są mocne, ale miękkie i mniej odporne na ścieranie niż te z porcelany(twarde i kruche) Łączą się chemicznie z płyta protezy Dobry,naturalny wygląd zastosowanie W miejscach gdzie nie występują duże siły żucia U pacjentów z zanikłym wyrostkiem zębodołowym Gdy w przeciwstawnym łuku znajduje się uzębienie naturalne Gdy odległość między łukami jest niewielka Błędy polimeryzacji Smugi-zbyt mało płynu Nadżerki-nadmiar płynu Braki w tworzywie-upychane ciasto było zbyt sztywne Pęknięcia-gwałtowne studzenie Zmiany kształtu protezy i przesunięcia zębów-gwałtowne prasowaniePorowatości i pęcherzyki-za szybkie ogrzanie i doprowadzenie niezwiązanego monomeru do wrzenia Szorstkość zewnętrzna-zła izolacja zbyt miękki gips