Odpowiedzialność dyscyplinarna

Zakres odpowiedzialności

Podstawa odpowiedzialności dyscyplinarnej prokuratora jest przewinienie służbowe w którym to pojęciu mieszczą się typowe przewinienia służbowe a wiec niewłaściwe wykonywanie obowiązków np. spóźnianie się. Przewinieniami służbowymi są także:

1. Zachowania rozumiane jako oczywista i rażąca obraza przepisów prawa. W tym pojęciu mieszczą się szczególnie jaskrawe przypadki naruszenia prawa stosowanego przez prokuratorów wynikające z niewłaściwej wykładni przepisów. Obraza przepis prawa może odnosić się do materialnego prawa bądź procesowego

2. Prokurator niewłaściwie stosuje przepisy zagrażając interesy innych podmiotów.

3. Uchybienia godności urzędu prokuratorskiego a wiec takie zachowanie które przynosi ujmę organowi jaka jest prokuratura. W szczególności wiążę się z tym naruszenie zasad etycznych

4. Ten czyn zabroniony do co którego prokuratorom przysługuje immunitet

5. Popełnione przez prokuratora wykroczenie za które odpowiada dyscyplinarnie

Prokurator odpowiada dyscyplinarnie przed objęciem stanowiska jeżeli swoim zachowaniem uchybił godność wcześniejszego stanowiska. Biorąc pod uwagę naruszenie godności urzędu prokuratorskiego to wiążące się z naruszeniem zasad etyki zawodowej podkreślić trzeba do takich zachowań dojść może w trakcie wykonywania obowiązków służbowych a także poza służbą.

Odpowiedzialność dyscyplinarna rozciąga się także na asesorów prokuratorskich i prokuratorów w czasie spoczynku

Kodeks etyki formułuje szczególne obowiązki i ograniczenia osobiste w służbie i poza służbą które nakładane są na prokuratorów i asesorów i porównując treść tego kodeksu z kodeksami etycznymi w odniesieniu do innych zawodów prawniczych, ujęte zasady etyczne zawierają szereg zakazów i ograniczeń sformułowanych w sposób stanowczy.

Prokurator powinien kierować się zasadami uczciwości, godności i honoru oraz poczuciem obowiązku i odpowiedzialności i pamiętać ze reprezentuje organ państwa polskiego, mieć na uwadze prawa człowieka.

Prokurator ma wykonywać czynności sumiennie według swojej najlepszej woli i wiedzy.

Kodeks zabrania prokuratorom poddawania się jakimkolwiek wpływom bez względu na źródło czy przyczynę.

Za wynik postepowania odpowiada osobiście prokurator który wykonał bądź miał wykonać daną czynność ale także prokurator przełożony który udzielił instrukcji.

Prokurator zobowiązany jest do poszanowania innych prokuratorów w relacjach służbowych a prokurator kierujący ma dążyć do zapewnienia dobrych rezultatów w pracy całego organu jednostki przez siebie kierowanej.

Ważny jest zakaz poufałości prokuratora w relacjach zawodowych z przedstawicielami organów szeroko ujętych i w relacjach ze stronami i uczestnikami postepowania które mógłby by nasuwać wątpliwości do niezależności, obiektywizmu, bezstronności bądź poczucia sprawiedliwości .

Aktywność w życiu prywatnym nie może przeszkadzać prokuratorowi w pełnieniu obowiązków służbowych.

Zabrania się brania prokuratorowi udziału w związku którego istnienie lub cel pozostają poza polskim porządkiem prawnym.

Czynności których celem jest ustalenie znamion przewinienia i jest to zadanie rzecznika dyscyplinarnego. Rzecznik taki jest wyznaczany przez prokuratora generalnego spośród prokuratorów. W swoim działaniu rzecznik jest związany wskazaniami prokuratora generalnego i po przeprowadzeniu wstępnego postepowania wyjaśniającego może on złożyć wniosek o wszczęcie postepowania dyscyplinarnego na żądanie przełożonego dyscyplinarnego. Krąg przełożonych dyscyplinarnych określony jest w artkule 69 ustawy -przełożonym dyscyplinarnych w stosunku do prokuratorów wszystkich powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury jest prokurator generalny i apelacyjny w stosunku do prokuratorów kierowanej przez niego prokuratury apelacyjnej i prokuratur rejonowych. W stosunku do prokuratorów wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury przełożony dyscyplinarny jest tylko naczelny prokurator wojskowy a w IPN przełożonym dyscyplinarnym jest dyrektor głównej komisji ścigania zbrodni przeciwko narodowi polskiemu.

Rzecznika dyscyplinarnego w stosunku do prokuratorów działających w stosunku do wojskowych prokuratorów wyznacza naczelny prokurator wojskowy, a rzecznika dyscyplinarnego w stosunku do prokuratorów IPN prokurator generalny spośród wszystkich prokuratorów IPN-u. Przełożony dyscyplinarny może zawiesić prokuratora w czynnościach za przewinienie.

Ukarany upomnieniem prokurator może wnieść sprzeciw do prokuratora bezpośrednio przełożonego nad tym który wymierzył karę i powoduje to że to wniesienie sprzeciwu od ukarania go upomnieniem powoduje przekazanie sprawy rzecznikowi dyscyplinarnemu który będzie zobowiązany do złożenie wniosku o ukaranie prokuratora do sadu dyscyplinarnego.

Przedawnienie odpowiedzialności dyscyplinarnej następuje z chwila upływu 3 lat od chwili popełnienia przewinienia jeśli jednak zarzucane przewinienie służbowe polega na popełnieniu przestępstwa to przedawnienie odpowiedzialności następuje nie wcześniej niż wraz z upływem karalności tego przestępstwa i jednocześnie termin przedawnienia ulega wydłużeniu jeśli w czasie od przedawnienia karalności zostały wszczęte przeciwko prokuratorowi postępowanie. Termin przedawnienia ulega wydłużeniu do 5 lat od chwili popełnienia czynu.

Postępowanie dyscyplinarne przed sądami dyscyplinarnymi rozpoczyna złożony przez rzecznika dyscyplinarnego wniosek i w stosunku do prokuratorów poprzecznych jednostek organizacyjnych prokuratury sady te działają przy prokuraturze generalnym.

Sędziów dyscyplinarnych dla prokuratorów do sadow orzekających w sprawach prokuratorów powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury wybierają zgromadzenia prokuratorów prokuratury apelacyjnej i zebrania prokuratorów prokuratury generalnej.

Liczbę sędziów ustala krajowa rada prokuratury. Sędziów dyscyplinarnych dla prokuratorów wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury oddzielnie najpierw przewodniczącego, zastępcę a następnie 14 członków powołuje prokurator generalny z porozumieniem z ministrem obrony narodowej spośród kandydatów wybranych przez prokuratorów wojskowych. Sędziów sądów dyscyplinarnych wybiera w ustalonej przez siebie liczbie zgromadzenie prokuratorów głównej komisji ścigania zbrodni przeciwko narodowi polskiemu spośród prokuratorów instytutu pamięci narodowej.

Kadencja członków sądów dyscyplinarnych (wszystkich) jest 4-letnia.

Sądy dyscyplinarne są niezawisłe.

W I instancji sąd dyscyplinarny orzeka w składzie 3, a w II instancji w składzie 5.

Przewodniczący sądu wyznacza termin rozprawy, wzywa na nią strony (obwiniony prokurator i rzecznik dyscyplinarny który pełni rolę oskarżyciela przed tym sądem). Obwiniony prokurator ma zagwarantowane prawo do obrony i może ustanowić obrońcę spośród prokuratorów bądź adwokatów (tylko). W postępowaniu dyscyplinarnym mogą być przesłuchiwani biegli i świadkowie.

Postepowanie dyscyplinarne ma być zakończone w ciągu miesiąca jeśli chodzi o występowanie przed sądem I instancji. Możliwe jest by w trakcie postepowania jeśli ujawni się nowe przewinienie nie objęte wnioskiem by za zgoda rzecznika jak obwinionego prokuratora łącznie rozpoznać zarzut innego jeszcze przewinienia dyscyplinarnego prokuratora.

Jeśli dojdzie w trakcie postepowania dyscyplinarnego do rozwiązania stosunku służbowego to nie ma to wpływu na bieg postepowania dyscyplinarnego, postepowanie toczy się nadal.

Możliwe jest wydanie orzeczenia, że prokurator dopuścił się przewinienia służbowego i wymierzanie mu kary. Katalog kar dla sędziów i prokuratorów i asesorów prokuratorskich obejmuje:

-kare upomnienia

- naganę

- usuniecie z zajmowanych funkcji

- przeniesienia na inne miejsce służbowe

- wydalenia ze służby prokuratorskiej

Odrębny katalog kar przewidziany jest dla prokuratorów wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury i obok upomnienia i nagany pojawia się kara ostrzeżenia, przeniesienie na niższe stanowisko i wydalenie ze służby prokuratorskiej.

W stosunku do prokuratorów w stanie spoczynku kara przewiduje taki katalog kar jakie są stosowane wobec sędziów. Oznacza to ze wobec takich prokuratorów można wymierzyć upomnienie, naganę, zawieszenie prawa do uposażenia w stanie spoczynku i pozbawienie prokuratora prawa spoczynku i uposażenia z tym związanego.

Możliwe jest odwołanie do sądu II instancji.