Prowadzący – mgr Marta Zobeniak
Bloki tematyczne:
I. Zimna wojna i jej następstwa
1. Geneza zimnej wojny – wg tradycjonalistów, rewizjonistów, porewizjonistów
2. Przebieg (etapy) zimnej wojny i cele stron
3. zakończenie i następstwa zimnej wojny
4. Kształtowanie się nowego ładu międzynarodowego
Literatura obowiązkowa:
J. S. Nye jr., Konflikty międzynarodowe. Wprowadzenie do teorii i historii, Warszawa 2009,
rozdz. V.
W. Malendowski, Zimna wojna. Sprzeczności, konflikty i punkty zapalne w radziecko-amerykańskiej rywalizacji, Wyd. Naukowe INPID UAM, 1994.
Leksykon współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, Cz. Mojsiewicz (red.), Wrocław 2006 (hasła: doktryna polityczna, doktryny: Breżniewa, Cartera, Dullesa, Eisenhowera, Forda, Johnsona-Manna, Kennedy’ego, Nixona, odpychania, okrążania ZSRR, Pacyfiku, powstrzymywania, Trumana; plan Marshalla; Wspólnota Niepodległych Państw; zimna wojna; rezolucja Vandenberga; siły szybkiego reagowania; kompleks wojskowo-przemysłowy).
E. Cziomer, L. W. Zyblikiewicz, Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych, Warszawa 2005, rozdz. 22.
Stosunki międzynarodowe, Cz. Mojsiewicz, W. Malendowski (red.), Wrocław 2006, rozdz. XXIX.
II. Problematyka zbrojeń i rozbrojenia
1. Potencjał militarny jako składnik potęgi państwa
2. Ilościowy i jakościowy wyścig zbrojeń; doktryny wojskowe supermocarstw
3. Broń nuklearna i konwencjonalna – problem rozprzestrzenienia i sposoby jego ograniczania; handel bronią;
4. Strategiczny dialog rozbrojeniowy ZSRR/Rosja – Stany Zjednoczone (porozumienia SALT I, SALT II, START I, START II, SORT)
5. Porozumienia w dziedzinie broni konwencjonalne
6. Środki budowy zaufania i bezpieczeństwa
Literatura obowiązkowa:
Stosunki międzynarodowe, Cz. Mojsiewicz, W. Malendowski (red.), Wrocław 2006, rozdz. XXV.
Leksykon współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, Cz. Mojsiewicz (red.), Wrocław 2006 (hasła: plan Gomułki, plan Jaruzelskiego, plan Rapackiego; doktryna wojenna, doktryna elastycznego reagowania, doktryna zmasowanego odwetu, doktryna
2,5 i 1,5 wojny; bezatomowe strefy, dezatomizacja, broń jądrowa, wyścig zbrojeń, handel bronią, Układ o nieproliferacji broni jądrowej, klub atomowy, Traktat Tlatelolco, Antarktyda, Antarktyka, kontrola zbrojeń, rokowania rozbrojeniowe, rozbrojenie, Komisja Energii Atomowej, Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej, SALT, START, INF, wiedeńskie rokowania rozbrojeniowe, Barucha plan, CFE, gorąca linia, środki budowania zaufania
i bezpieczeństwa).
Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie, R. Zięba (red.), Warszawa 2008, rozdz. XIX.
III. Bezpieczeństwo członków Unii Europejskiej i NATO
1. Główne zagrożenia i wyzwania z perspektywy UE i NATO - ewolucja
2. Podstawy programowe polityki bezpieczeństwa Unii Europejskiej
3. Adaptacja organizacji międzynarodowych do spraw bezpieczeństwa do nowych warunków – nowe role
4. Polska polityka bezpieczeństwa po 1989 r.
Literatura obowiązkowa:
Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie, R. Zięba (red.), Warszawa 2008, rozdz. XI, XX.
Stosunki międzynarodowe, Cz. Mojsiewicz, W. Malendowski (red.), Wrocław 2006, rozdz. XV, XXIII, XXIV.
Leksykon współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, Cz. Mojsiewicz (red.), Wrocław 2006 (hasła: Partnerstwo dla Pokoju, NATO, KBWE, OBWE, Unia Zachodnioeuropejska, Północnoatlantycka Rada Współpracy, Akt Końcowy KBWE)
Polska polityka bezpieczeństwa 1989 – 2000, R. Kuźniar (red.), Warszawa 2001, rozdz. II.
IV. Spory i konflikty międzynarodowe
1. Systematyka sporów i konfliktów międzynarodowych
2. Źródła i przyczyny sporów i konfliktów międzynarodowych
3. Spory i konflikty w praktyce międzynarodowej
4. Stosowanie siły w regulowaniu sporów międzynarodowych
5. Pokojowe regulowanie sporów międzynarodowych
Literatura obowiązkowa:
Stosunki międzynarodowe, Cz. Mojsiewicz, W. Malendowski (red.), Wrocław 2006,
rozdz. XXVIII.
W. Szymborski, Międzynarodowe stosunki polityczne, Bydgoszcz 2006, rozdz. XIII.
V. System kolonialny, dekolonizacja, neokolonializm
1. Podłoże dekolonizacji
2. Problem dekolonizacji w Karcie Narodów Zjednoczonych
3. System powierniczy ONZ
4. Etapy dekolonizacji
5. Neokolonializm
Literatura obowiązkowa:
E. Osmańczyk, Encyklopedia ONZ i stosunków międzynarodowych, (hasło: Karta Narodów Zjednoczonych, rozdz. XI, XII, XIII).
Stosunki międzynarodowe, Cz. Mojsiewicz, W. Malendowski (red.), Wrocław 2006, rozdz. XIX.
Leksykon współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, Cz. Mojsiewicz (red.), Wrocław 2006 (hasła: kolonializm, dekolonizacja, neokolonializm, Deklaracja w sprawie przyznania niepodległości krajom i narodom kolonialnym, mandatowy system Ligi Narodów).
VI. Stosunki międzynarodowe w rejonie Azji i Pacyfiku
1. Regionalizm w stosunkach międzynarodowych
1.1. Pojęcie i istota regionalizmu w stosunkach międzynarodowych
1.2. Regionalizm po zimnej wojnie
1.3. Regionalizacja gospodarki światowej
1.4. Regionalizm w sferze bezpieczeństwa
2. Charakterystyka regionu Azji i Pacyfiku
2.1. Granice i obszar regionu Azji i Pacyfiku
2.2. Ekonomiczny potencjał i zróżnicowanie rozwojowe w regionie Azji i Pacyfiku
2.3. Zróżnicowanie kulturowe
3. Problemy polityczne i instytucjonalizacja współpracy w regionie Azji i Pacyfiku
3.1. Spory terytorialne
3.2. Konsekwencje zimnowojennych podziałów państw
3.3. Wyścig zbrojeń
3.4. Rywalizacja mocarstw
3.5. Instytucjonalizacja i struktury wielostronnej współpracy na obszarze Azji
i Pacyfiku (ASEAN, AFTA, APEC)
Literatura obowiązkowa:
E. Haliżak, Stosunki międzynarodowe w regionie Azji i Pacyfiku, Warszawa 1999, rozdz. I, III, XVIII.
Leksykon współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, Cz. Mojsiewicz (red.), Wrocław 2006 (hasła: regionalizm, APEC, ASEAN)
Rocznik Strategiczny za lata 1995/1996, 2007/2008, 2008/2009, Warszawa, SCHOLAR.
Regiony w stosunkach międzynarodowych, I, Topolski, H. Dumała, A. Dumała (red.), Lublin 2009.
VII. Stosunki międzynarodowe w Ameryce Łacińskiej
1. Miejsce i rola Ameryki Łacińskiej w stosunkach międzynarodowych
2. Główne okresy rozwoju stosunków międzynarodowych w Ameryce Łacińskiej
3. Uwarunkowania niestabilności politycznej w regionie
4. Problemy bezpieczeństwa w Ameryce Łacińskiej
5. Tendencje integracyjne i płaszczyzn współpracy na kontynencie amerykańskim
Literatura obowiązkowa:
Stosunki międzynarodowe, Cz. Mojsiewicz, W. Malendowski (red.), Wrocław 2006, rozdz. XIII.
Ameryka Łacińska we współczesnym świecie, M. F. Gawrycki (red.), Warszawa 2006, rozdz. 2, 3.
Leksykon współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, Cz. Mojsiewicz (red.), Wrocław 2006 (hasła: Sojusz dla Postępu, środkowoamerykański proces pokojowy, Pakt Rio de Janeiro, NAFTA, OPA, Grupa z Contadory, Contadora Akt z, doktryna Monroe, naftowy szok, narkoterroryzm, falklandzka wojna, FMLN, FSLN, junta, kanonierek dyplomacja, szwadrony śmierci, Panamy inwazja, doktryna dobrego sąsiedztwa, salwadorska wojna domowa, karaibski kryzys rakietowy, Zatoki Świń inwazja, caudillo, Chapultepec Akt z, contras, Grenady inwazja, Guantanamo).
VIII. Stosunki międzynarodowe w Afryce
1. Geopolityczne i społeczne kryteria wyodrębnienia regionu afrykańskiego
2. Państwo w Afryce (geneza, problemy, przeobrażenia)
3. Wojny i konflikty zbrojne w Afryce (przesłanki, koszty, konsekwencje dla państwa i społeczeństwa, problem przywrócenia pokoju)
4. Apartheid w RPA (źródła doktryny apartheidu, etapy realizacji doktryny, ewolucja, demontaż)
5. Struktury wielostronnej współpracy w Afryce (ECOWAS, COPAX, COMESSA, Unia Arabskiego Maghrebu)
Literatura obowiązkowa:
Stosunki międzynarodowe w Afryce, J. J. Milewski, W. Lizak (red.), Warszawa 2002, rozdz. I, II, VI oraz ss. 174-181 z rozdz. VII.
Rocznik Strategiczny 2004/2005, Warszawa 2005, rozdz. XII.
Leksykon współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, Cz. Mojsiewicz (red.), Wrocław 2006 (hasła: OJA, secesja, separatyzm, irredenta, apartheid, bantustany, delimitacja, demarkacja, spór graniczny, spór terytorialny, Afrykański Kongres Narodowy)
M. . Malinowski, Białe mocarstwo Czarnego Lądu, Warszawa 1986, rozdz. VII, VIII.
IX. Stosunki międzynarodowe na Bliskim i Środkowym Wschodzie
Znaczenie regionu w stosunkach międzynarodowych (ekonomiczne, polityczno-strategiczne)
Konflikt arabsko-izraelski
Problem palestyński
Proces pokojowy na Bliskim Wschodzie
Wojna iracko-irańska
Wojny w Zatoce Perskiej
Literatura obowiązkowa:
Stosunki międzynarodowe, Cz. Mojsiewicz, W. Malendowski (red.), Wrocław 2006, rozdz. X, XI.
Leksykon współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, Cz. Mojsiewicz (red.), Wrocław 2006 (hasła: szyici, sunnici, syjonizm, Gazy Strefa, Golan Wzgórza, Hamas, Hezbollah, Sueski Kanał, kurdyjski problem, Liga Państw Arabskich, OWP, OPEC, Palestyna, Izrael, Amal, Baas, Balfoura deklaracja, wojna w Zatoce Perskiej, Camp David układ, intifada, iracko-irańska wojna, izraelsko-jordańskie porozumienie, izraelsko-palestyńskie porozumienie, Jerozolima).
F. Halliday, Bliski Wschód w stosunkach międzynarodowych, Kraków 2009.
W. Iwanienko, Armia irańska w czasie rewolucji i wojny.
W. Szymborski, Wojna w Zatoce Perskiej, w: „Sprawy Międzynarodowe”, nr 4 / 1991.
Rocznik Strategiczny 2002/2003, rozdz. XI i 2003/2004, rozdz. X.
Forma zaliczenia ćwiczeń : aktywna obecność na zajęciach, dwa cząstkowe kolokwia pisemne, końcowe kolokwium ustne.
Obecność obowiązkowa (z wyjątkiem dwóch nieobecności, które przyjmuję bez usprawiedliwienia). Przekroczenie limitu nieobecności skutkuje koniecznością napisania referatu na wybrany temat z zakresu omawianego na zajęciach (10 znormalizowanych stron w „Wordzie”, przypisy, bibliografia).