Pestycydy wyk

Pestycydy

Mianem pestycydu określa się każdą substancję lub mieszaninę substancji przeznaczonych do zwalczania i niszczenia szkodliwych lub niepożądanych organizmów.

Niszczenie pasożytów zw. i roślin,

-Zwalczanie chorób roślin

-Regulacja wzrostu roslin

-Usuwanie chwastów

-Zastosowanie w akcjach sanitarnych

-Higiena osobista ludzi

-Leczenie niektórych chorób

Potencjalne niebezpieczeństwa pestycydów dla człowieka i biosfery:

- wynikają one z działania substancji aktywnych i izomerów stanowiących ich zanieczyszczenia

- użytkowych postaci prostych i złożonych,

- metabolitów powstających w organizmie,

- metabolitów powstajhącyh w wyniku transformacji środowiskowej,

- synergizmu działania z rozpuszczalnikami i lekami,

- składnikami organizmu i biosfery.

Działanie zmierzające do zmniejszenia toksycznego oddziaływania pestycydów:

- prowadzenie pestycydów, które nie są szkodliwe dla ludzi i zwierząt,

- ograniczenie stosowania pestycydów persystentnych i o szerokim spektrum działania szkodnikobójczego,

- systematyczne prowadzenie badań monitoringowych nad dynamiką zanikania w środowisku substancji aktywnej jak i jej metabolitów oraz przeprowadzenie badań umożliwiających ocenę odległych skutków stosowania pestycydów.

- ograniczenie stosowania pestycydów tylko do przypadków niezbędnych,

- dobieranie odpowiedniego preparatu do zaplanowanego zabiegu,

- stosowanie w odpowiednim terminie,

- wykonywanie zbiegów zgodnie z ustalonymi zasadami postępowania.

Związki persystentne – przebywają w środowisku długi okres czasu, toksyczne związki muszą być rozkładane w środowisku ( najszybciej H20 i CO2 )

Trwałe zanieczyszczenia organiczne TZO, charakteryzują się zdolnością do wywoływania efektów toksycznych oraz trwałością we wszystkich elementach środowiska

- zdolność do wytwarzania efektów toksycznych i trwałością w elementach srodowiska

- ulegają bioakumulacji ( we wszystkich organizmach żywych )

- duża rozpuszczalność w tłuszczach ( litofilne )

- przenoszą się z powietrzem atmosferycznym i wodą na duże odległości

- kumulują się w ekosystemach lądowych i wodnych

- trwałość we wszystkich elementach środowiska

- nie ulegają przemianom pod wpływem UV i bakterii

Do TZO należą:

- pestycydy chloro organiczne ( aldryna, chlordan, dieldryna, endryna, heptachlor, heksachlorobenzen HCB DDT Mireks toksafen )

- PCB – polichlorowane bifenyle

- PCDD- polichlorowane dibenzo-p-dioksyny

- PCDF- polichlorowane dibenzofurany

DDT – di chloro- difenylo- trichloroetan– zsyntetyzowany przez Ziendlera w 1874, pierwotnie zastosowany w trakcie epidemii tyfusu, malarii, w II wojnie światowej do likwidacji wszawicy, po wojnie jako owadobójczy

1972-zakaz stosowania.

Toksyczny dla ryb, podnosi wzrost śmiertelności u ptaków –zmniejsza Ca w skorupkach i bioakumulacja w jaju

PCB ( nie jest pestycydem !!! )

209 kongenerów wiążących się z liczbą atomów chloru i ich pozycją w podstawieniu bifenylu.

Te dwa czynniki decydują o :

- właściwościach chemicznych i fizycznych

- zachowaniu w środowisku

- toksyczności

Źródło PCB:

- materiały izolacyjne do przewodów elektrycznych w silnikach, transformatorach jako oporne na temperaturę

- w skład płynów do wymienników cieplnych, plastyfikatorów, substancji powłokowych, wypełniaczy, klejów, farb, lakierów pokostowych, atramentów i papierów do kopiarek.

Toksyczność ostra dla zwierząt nie jest duża LD50 wynosi 4-10 mg/kg mc szczura

Objawy: utrata masy, ataksja, biegunka, łzawienie, śmierć w wyniku odwodnienia i porażenia OUN

Sekcyjne: Zmiany wodniczkowe w wątrobie i nerkach oraz zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy.

Toksyczność podstawowa i przewlekła:

- spadek masy ciała, zmiany o różnych stopniach nasilenia w wątrobie i przewodzie pokarmowym. Gromadzenie się PCB w tkance tłuszczowej

- toksyczność PCB przy narażeniu przez skórę oraz drogę wziewną.

PCB szybko przenika do krwi a następnie do większości tkanek w zależności od zawartości tłuszczu. Przenika przez barierę łożyskową oraz do mleka stanowiąc zagrożenie dla płodu i noworodków.

Stwierdzono także w mleku krów oraz w jajach – spadek wylęgu piskląt.

Kał jest główną drogą wydalania PCB w moczu stwierdza się sladowe ilości.

Mechanizm działania:

- powoduje przerost gładkiej siateczki śródplazmatycznej, wzrost aktywności monooksygenaz zależnych od P450

- indukuje aktywność enzymów cyklu przemian steroidów – estradiolu i androsteronu – immunosupresyjny wpływ na płodność (hydroksylowane metabolity PCB )

- wpływa na zachowanie zwierząt i rozwój mózgu.

- zmniejsza zawartość witaminy A w wątrobie

- wykazuje działanie cytotoksyczne i immunosupresyjne

- wpływa na płodność, podobnie do estrogenów

- skutki odległe – indukowanie zmian nowotworowych w wątrobie

U ludzi zatrucie PCB – choroba Yusho ,,oliwy ryżowej”

Objawy: powiększenie gruczołów oczodołowych, obrzęk powiek, pigmentacja błon śluzowych i paznokci, zmęczenie, nudnośći, wymioty, rogowacenie i ściemnienie skóry, wyprysk trądzikowy, obrzęk rąk i nóg, objawy ze str uk nerw

PCB to związki zaburzające funkcje endokrynnogenne jako ekohormony, ksenoestrogeny, estrogeny środowiskowe. Wpływa na wytwarzanie hormonów biorących udział w reprodukcji, funkcjonowaniu tarczycy i przysadki mózgowej.

Skutki

U ryb:

Cechy żeńskie występuja u samców, a męskie i samic, podwyższony poziom vitellogeniny oraz obojnacze gruczoły płciowe.

Spada populacja fok jako żywiących się rybami zawierającymi PCB – spadek rozmiarów prącia, zaburzenie stosunku estrogenów do testosteronu u aligatorów.

4 najbardziej toksyczne: 77, 81, 126, 169 ( budową przypominaja dioksyny )

105, 114, 118,123, 156, 167, 189, 157 – też przypominają budową dioksyny

28, 52, 101, 118, 138, 153, 180 – obowiązkowo badane gdy suma przekracza 0,1 mg/ kg tłuszczu mleka lub 0,2 mg/kg tłuszczu mięsa produkty te są też badane na zawartość dioksyn.

Dioksyny:

-zbiorcza nazwa ponad 200 zwiąków chemicznych z grupy polichlorowanych węglowodorów, powszechnie stosowana nazwa to polichlorowane dibenzo-para-dioksyny i polichorowane dibenzo-furany ( PCDD i PCDF )

- wskutek przyłączenia atomów chloru do cząsteczki dibenzodioksyny lub di benzofuranu powstają silne toksyczne kongenery.

- najsilniejsze właściwości toksyczne w całej grupie istniejących 75 kongenerów PCDDs i 135 PCDFs wykazują cząsteczki tetrachlorodibenzodioksyn TCDD z atomami chloru w położeniach 2, 3 , 7 ,8

Prekursory dioksyn:

-PCB

-chlorowane fenole

-chlorowane naftaleny

-chlorowany benzen

Źródła w środowisku:

- stosowanie pestycydów – herbicydów pochodnych kwasu fenoksyoctowego

-odparowanie konserwantów drewna zaimpregnowanego

-produkcja papieru ( wybielanie chlorem )

- reakcje termiczne w spalarniach komunikacyjnych i przemysłowych

-spalanie olejów napędowych

-paleniska domowe

-pożary lasów

CECHY PCDD i PCDF

  1. Dioksyny są bezbarwnymi, bezwonnymi ciałami stałymi zawierającymi atom węgla,wodoru i chloru

  2. Czas przebywania w środowisku 10lat

  3. Oporne na przekształcenia chemiczne i bakteriologiczne- persystencja

  4. bioakumulacja

  5. wiązanie z osadami i sub org w środ

  6. gromadzi sie w tk tłuszczowej i wątrobie

Koncepcja TEF-współczynników toksyczności,wyraża względną siłę działania poszczególnych izomerów w stosunku do związku modelowego (WSP 1 dla TCDD, 0,001dla12346789 okto CDD)

TEQ-międzynarodowy równoważnik toksyczności dioksyny. Za pomocą TEQ wyraża się całkowita toksyczność badanej próbki.Stanowi sumę iloczynów stężenia poszczególnych izomerów i współczynników TEF.Taki sposób określania został zaakceptowany prze USA UE EPA

Mechanizm działania dioksyn-powoduja powstawanie cytochromu P448(zawierają enzymy)

Toksyczność dioksyn jest zależna od

  1. Budowy chemicznej związku

  2. Wieku

  3. Płci

  4. Gatunku-LD50 1mg/kg świnka morska LD50-5000mg/kg chomik

Objawy zatrucia

Narażenie człowieka

  1. Środowiskowe-spożywanie skażonej żywności i wody,kontakt ze skażonym powietrzem,spaliny samochodowe

  2. Bezpośrednie-przemysł chemiczny,obróbki metalów kolorowych,procesy przemysłowe,produkcja herbicydów

  3. Przypadkowe-katastrofy ekologiczne

Działanie toksyczne u ludzi:

Działanie na płód i rozrodczość:

Dioksyny w żywności

  1. Produkty mleczarskie 0,7-2,5 pq TEQ/ g tłuszczu

  2. Mięso 0,4-1,8 (jw.)

  3. Ryby 2,4-48,7(jw.)

  4. Mleko kobiece 16-40(jw.)

Ekspozycja na PCB,DDT, 2,3,7,8 TCDD może powodować zmiany w zachowaniu seksualnym i przyczyniać się do obumarcia płodów,poronien,opóźnień wzrostu,wad rozwojowych noworodków.


Wyszukiwarka