Fluoroza

Fluoroza - objawy występujące w szkliwie zębów, kościach i ścięgnach, których przyczyną jest zbyt duża zawartość fluoru w wodzie pitnej i pożywieniu. Choroba w swojej najlżejszej postaci objawia się plamami kredowymi na zębach. Plamy te wywołują nadżerkę szkliwa. Powoduje to zwiększenie kruchości i twardości szkliwa. U dorosłych fluoroza prowadzi do uszkodzenia nerwów. Choroba najbardziej niebezpieczna jest dla dzieci, które się intensywnie rozwijają, a także dla młodzieży.

Przyczyny

Fluor posiada bardzo małą rozpiętość pomiędzy ilością zbyt małą, a zbyt wielką, dlatego też łatwo jest go przedawkować. Zwłaszcza że nie tak dawno podawany był w szkołach, a cały czas dodawany jest do past do zębów. Niektóre kraje praktykują fluorowanie wody pitnej (w Polsce- Wrocław). Dodatkowo niektóre rejony (także w Polsce- okolice Malborka, Nysy, Błaszek) charakteryzują się naturalną zwiększoną ilością tego pierwiastka w środowisku, także w wodzie. Jakby tego było mało, dochodzi też fluor z zanieczyszczeń przemysłowych (Pomorze, Śląsk). Negatywny wpływ fluoru na rozwój organizmu potwierdziły też eksperymenty na zwierzętach oraz badania dzieci z rejonów o podwyższonej ilości fluoru w otoczeniu.

Rodzaje fluorozy

• hydrofluoroza

• f. pokarmowa

• f. przemysłowa

• f. powodowana przez lekarstwa

Fluoroza zębów

• plamistość szkliwa; powstaje przy stężeniu F^- w wodzie 1,5-2 ppm

• uszkodzenie szkliwa

• jasne i ciemne pasma na koronach zębów

• nadżerki

• złamania

• znaczne pochłaniane barwników

Zatrucie ostre

Pojawia się przy większych ilościach F podanych jednorazowo, np. przy okazji wypadku przemysłowego czy zażycia zbyt dużej ilości preparatu z fluorem (lub zrobienie tego w niewłaściwy sposób np. wypicie płukanki).

Objawy

• biegunka

• bóle brzucha

• wymioty

• hipokalcemia

W razie kontaktu z układem oddechowym dodatkowo:

• uszkodzenie śluzówek,

• obrzęk płuc.

Fluoroza przewlekła [edytuj]

• apatia

• ataksja

• bóle w układzie kostnym, a także mięśniowym i głowy

• deformacje kości i stawów (np. koślawość kolan, deformacje kręgosłupa, podudzi, klatki piersiowej)

• drżenia

• kaszel

• niedobór magnezu

• nieżyt nosa

• odczyny okostnowe i śródkostne

• osłabienie

• osteomalacja w przypadku niedoboru wapnia

• osteoskleroza

• parestezje

• senność

• skostnienia, zwapnienia

• wyrośla kostne

• uszkodzenie nerek

• uszkodzenie wątroby

• zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej

• zaburzenia równowagi jonowej

• zaburzenia wzroku

• zahamowanie wzrostu chrząstki nasadowej kości

• zapalenie dziąseł

• zaparcia

Działanie fluoru

na zęby

Pierwiastek ten w nadmiarze uszkadza komórki tworzące szkliwo, ameloblasty. Hamuje także działanie enzymów, np. fosfataz. Przeszkadza też we wzroście kryształów. Wszystko to utrudnia mineralizacją szkliwa.

na kości

Pogrubia się w kościach warstwa korowa. Zwiększa się gęstość istoty gąbczastej.

na enzymy

Udowodniono, iż fluor kompleksuje wiele metali (zjawisko powszechnie znane w chemii- Ca, Cu, Fe, Mg, Mn; chociażby znany heksafluorożelazian), reakcja taka zachodzi też prawdopodobnie w organizmie ludzkim. W związku z tym uniemożliwia on tym metalom włączenie do cząsteczki enzymu, a tym samym blokuje enzym. Nieszczęśliwie dotyczy to ważnych enzymów, m.im. utleniających wchodzących w skład różnych szlaków metabolicznych, także z syntezą ATP.

Rola fluoru w organizmie

Fluor należy do mikroelementów, czyli pierwiastków, bez których organizm ludzki nie może się obyć, ale potrzebuje ich w ilościach minimalnych. Jego rolą jest wzmacniać szkliwo zębów, zapobiegając próchnicy. Dawka dzienna wynosi 2,0 mg.

Zapobieganie

• Unikanie rejonów o wysokim stężeniu fluoru czy to naturalnym, czy, co wiele gorsze, ze źródeł przemysłowych

• Nie spożywanie fluorowanej wody

• Umiar w korzystaniu z preparatów z fluorem (dzisiaj fluor dodaje się głownie do past do zębów)

Bibliografia

"Ekologia medyczna- wybrane zagadnienia" pod redakcją Alicji Kurnatowskiej i Piorta Kurnatowskiego, rozdział 7. "Wpływ nadmiaru fluoru na stan zdrowia i rozwój dzieci", Danuta Chlebna-Sokół