Prawo ubezpieczeniowe rok 2010/2011(KC805 i nastepne, ustawy, wykłady + komentarz Ciepła, Gutowski z wolters kluwers zielony księga II + kodeks morski Tytuł 8 cały)

Na rynkach rozwiniętych ubezpieczeniowych chroniona jest własna odpowiedzialność, własny dług, czyli chcemy tym samym zmniejszyć pasywa nasze.

Na rynkach zachodnich ten dług jest bardzo rozwinięty a Polsce dopiero wkracza…

Ilość uregulowań naszych zachowań jest tak duża, ze człowiek nie jest w stanie kontrolować.

Klasyka ubezpieczeń to już jest za mało, rynek usług ubezpieczeniowych się stale rozwija, wzrasta.

Jest to jedna z gałęzi prawa ,która w naszym kraju miała destrukcyjną rolę, po roku 90 po zmianie ustroju w Polsce , nastąpił znaczny rozwój ekonomiczny. Przed wojną były bardzo dobre regulacje, bardzo rynkowe, po wojnie przymus państwowy, PZU Warta, dopiero po 90 roku uchwalono nowa ustawę ,na szybko, z błędami.

W 2000roku środowiska lobbingowe z jednej strony konsumenci a z drugiej ubezpieczyciele domagali się zmiany tej ustawy, Europa wypracowała 3 zasadnicze trendy a Polska musiała dostosować swoje prawo do UE:

1. problematyka to pakiet ustaw ubezpieczenia gospodarczego ( odrębnymi ustawami np. Niemcy) czy regulacje umowy ubezpieczenia gospodarczego zawrzeć w Np. w KC jak Belgia i odrębne osobne ustawy ubezpieczeniowe kazuistyczne jak Norwegia.

2. Koncepcja stworzenia kodeksu ubezpieczeń jak Francja.

Obowiązek ubezpieczyciela; Informacyjny, doradztwa. Ostrzeżenie, zazwyczaj roszczenia są wysuwane z powodu zaniedbania doractwa i ostrzeżenia.

Rynek usług ubezpieczeniowych to banki i ubezpieczyciele.

Obowiązek doradztwa polega na dostosowaniu umowy ubezpieczenia do realnych potrzeb klienta czyli ubezpieczającego.

Ostrzeżenie- to jest powiedzenie klientowi, że to nie jest objęte ubezpieczeniem .np. chce za dużo składników ubezpieczyć.

Delikt-

Ustawodawca od 2005 roku stanął nad dylematem co robić z ubezpieczeniem w Polsce?

Polska poszła drogą niemiecka , pozostawiono regulację umowy ubezpieczenia w Kodeksie cywilnym oraz dodatkowo stworzono pakiet ustaw ubezpieczeniowych i to jest baza dla nas.

Ustawa o działalności ubezpieczeniowej
Dz.U. z 22.05. 2003 r. Nr 124, poz. 1151

Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym
Dz.U. z 22.05. 2003 r. Nr 124, poz. 1154

Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
Dz.U. z 22.05.2003 r. Nr 124, poz. 1152

Ustawa o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych
Dz.U. z 22.05.2003 r. Nr 124, poz. 1153

Źródła prawa ubezpieczeniowego- pierwotne to; traktat

Źródła prawa ubezpieczeniowego pochodne to:

• rozporządzenia bezwzględnie obowiązujące,

• dyrektywy( preambuła co do celu a środki zależą od państwa) ubezpieczenia insurane, non life, life

• zalecenia

• opinie

Bardzo rozproszona regulacja ubezpieczeniowa w Polsce utrudnia do jednoznacznego uchwycenia, powstało wiele rozporządzeń, regulacja w KC jest niewystarczająca,

1. zakres prawa ubezpieczeń gospodarczych = prawo umowy ubezpieczenia zawarte w KC = dobrowolne i obowiązkowe

2. prawo pośrednictwa ubezpieczeniowego= regulacje cywilno prawne dotyczące umowy agencyjnej, brokerskiej i odpowiedzialności cywilnej pośredników oraz cały konglomerat przepisów regulujących kwestie administracyjno prawne związane z pośrednictwem ubezpieczeniowym.

3. prawo regulujące ustrój organizacje i działalność i ubezpieczycieli, pośredników ubezpieczeniowych i innych instytucji rynku ubezpieczeniowego

4. prawo o nadzorze ubezpieczeniowym

5. prawo o rachunkowości ubezpieczeniowej

6. prawo inne czyli, karne prawo ubezpieczeniowe, podatkowe prawo ubezpieczeniowe i kolizyjne prawo ubezpieczeniowe

W zakresie umowy ubezpieczenia oprócz normalnego podziału wg kodeksu cywilnego na:

Osobowe i majątkowe ale z uwagi na regulację prawną systematyka się przedstawia tak
ubezpieczenia lądowego i ubezpieczenia morskiego.

Specyfika prawna ubezpieczenia morskiego – jest regulowana w kodeksie morskim,= ustawa z dnia 18 września 2001 r. Kodeks morski, tytuł 8. artykuły 292 do 338.

Ten podział nie jest zbieżny z pochodnym prawem wspólnotowym, W UE prawo dzielone jest na pierwotne(TWE) i pochodne (rozporządzenia w trybie ex lege; dyrektywy które wiążą państwo, co do celu, ale co do środków już nie; zalecenia i opinie czyli soft law)

Podział w ramach dyrektywalnych ( około 11 dot. uBezp.) jest że technisiuers dzieli sie na Leight i non Leight czyli zyciowe i inne niż ubezpieczenia na życie.

Art. 292. § 1. Przez umowę ubezpieczenia morskiego ubezpieczyciel zobowiązuje się w zamian za składkę ubezpieczeniową wypłacić odszkodowanie za szkody poniesione wskutek niebezpieczeństw, na jakie przedmiot ubezpieczenia jest narażony w związku z żeglugą morską.

§ 2. Umową ubezpieczenia morskiego można objąć ponadto niebezpieczeństwa, na które w związku z przewozem morskim przedmiot ubezpieczenia jest narażony w przewozie lotniczym, na wodach śródlądowych lub na lądzie.

§ 3. Przepisy o ubezpieczeniu morskim stosuje się odpowiednio do ubezpieczenia statków znajdujących się w budowie.

Art. 293. § 1. Przedmiotem ubezpieczenia morskiego może być każdy interes majątkowy związany z żeglugą morską i dający się ocenić w pieniądzach.

§ 2. Przedmiotem ubezpieczenia morskiego mogą być w szczególności: statek, ładunek, fracht, opłata za przewóz pasażerów, opłata czarterowa, spodziewany zysk na ładunku, prowizja, wydatki awarii wspólnej, zobowiązanie z tytułu odpowiedzialności cywilnej oraz wierzytelność zabezpieczona na statku, ładunku lub frachcie.

Art. 294. § 1. Ubezpieczyciel obowiązany jest na żądanie wydać osobie, z którą zawarł umowę ubezpieczenia (ubezpieczającemu), polisę stwierdzającą zawarcie umowy ubezpieczenia.

§ 2. Przed wydaniem polisy ubezpieczyciel obowiązany jest wydać ubezpieczającemu na jego żądanie tymczasowy dokument stwierdzający zawarcie umowy.

Art. 295. § 1. Polisa powinna zawierać:

  1)   oznaczenie ubezpieczyciela,

  2)   oznaczenie przedmiotu ubezpieczenia,

  3)   oznaczenie niebezpieczeństw objętych umową ubezpieczenia,

  4)   określenie czasu lub podróży, na które zawarto umowę ubezpieczenia,

  5)   sumę ubezpieczenia,

  6)   miejsce i datę wystawienia polisy,

  7)   podpis ubezpieczyciela.

§ 2. Polisa może być wystawiona na imiennie określonego ubezpieczającego (polisa imienna), na zlecenie lub na okaziciela.

Art. 296. § 1. Umowa ubezpieczenia morskiego może być zawarta na rzecz osoby trzeciej (ubezpieczonego).

§ 2. Ubezpieczony może nie być imiennie określony w umowie ubezpieczenia (ubezpieczenie na rzecz tego, kogo dotyczy).

§ 3. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia morskiego na rzecz osoby trzeciej prawo domagania się od ubezpieczyciela wydania polisy przysługuje ubezpieczającemu. Dopóki polisa znajduje się w jego posiadaniu, może on rozporządzać prawami wynikającymi z umowy.

§ 4. Obowiązki ubezpieczającego związane z wykonaniem umowy ubezpieczenia przechodzą na ubezpieczonego z chwilą wydania mu polisy; nie dotyczy to jednak obowiązku zapłaty składki ubezpieczeniowej.

Art. 297. § 1. Umowa ubezpieczenia morskiego jest nieważna, jeżeli w chwili jej zawarcia szkoda objęta ubezpieczeniem już nastąpiła lub nie istniała możliwość jej powstania; ubezpieczyciel zachowuje jednak prawo do opłaty stornowej, chyba że zawierając umowę wiedział o okolicznościach powodujących jej nieważność.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli ubezpieczeniem objęto okres poprzedzający zawarcie umowy, chyba że stan rzeczy znany był obu stronom w chwili zawierania umowy; jeżeli w tej chwili stan rzeczy był znany tylko jednej ze stron, umowa nie wiąże strony nieświadomej.

§ 3. Wysokość opłaty stornowej określa umowa.

Art. 298. Ubezpieczający może w każdej chwili odstąpić od umowy, dopóki nie rozpoczął się stan niebezpieczeństwa przewidzianego w umowie; obowiązany jest jednak zapłacić opłatę stornową.

Art. 299. Roszczenia z tytułu umowy ubezpieczenia morskiego przedawniają się z upływem 5 lat od dnia wymagalności roszczenia.

Rozdział 2

Wartość ubezpieczenia i suma ubezpieczenia

Art. 300. § 1. Wartością ubezpieczenia jest zwykła wartość przedmiotu ubezpieczenia.

§ 2. Wartość ubezpieczenia ustala się według następujących zasad:

  1)   wartością ubezpieczenia statku jest wartość statku w chwili rozpoczęcia ubezpieczenia; wartość ta obejmuje również, jeżeli umowa nie stanowi inaczej, wartość jego przynależności, przedmiotów zaopatrzenia statku, a także koszt jego ubezpieczenia,

  2)   wartością ubezpieczenia ładunku jest wartość ładunku w miejscu i czasie załadowania łącznie z kosztami ubezpieczenia i dostarczenia ładunku do miejsca przeznaczenia,

  3)   wartością ubezpieczenia frachtu jest suma frachtu brutto łącznie z kosztami ubezpieczenia,

  4)   wartością ubezpieczenia innych przedmiotów ubezpieczenia, z wyjątkiem zobowiązania z tytułu odpowiedzialności cywilnej, jest kwota, na której utratę jest narażony ubezpieczający w chwili rozpoczęcia ubezpieczenia, łącznie z kosztami ubezpieczenia.

Art. 301. Jeżeli strony wymieniły w umowie ubezpieczenia wartość ubezpieczenia (wartość otaksowana), jest ona miarodajna dla określenia odszkodowania ubezpieczeniowego.

Art. 302. § 1. Umowa ubezpieczenia powinna określać sumę, na którą ubezpieczono przedmiot ubezpieczenia (sumę ubezpieczenia).

§ 2. Suma ubezpieczenia nie powinna przekraczać wartości ubezpieczenia.

§ 3. Jeżeli określona w umowie suma ubezpieczenia jest wyższa od wartości ubezpieczenia, umowa nie ma skutku prawnego co do nadwyżki sumy ponad wartość ubezpieczenia.

§ 4. Jeżeli określona w umowie suma ubezpieczenia jest niższa od wartości ubezpieczenia, ubezpieczyciel odpowiada za szkody w stosunku, w jakim pozostaje suma do wartości ubezpieczenia.

Art. 303. § 1. Jeżeli ubezpieczono przedmiot ubezpieczenia od tego samego niebezpieczeństwa na ten sam okres u dwóch lub więcej ubezpieczycieli na sumy, które łącznie przewyższają wartość ubezpieczenia, albo jeżeli z innych względów suma odszkodowań, które należne byłyby odrębnie od każdego z tych ubezpieczycieli, przekraczałaby szkodę podlegającą wyrównaniu (ubezpieczenie wielokrotne), ubezpieczający może żądać od każdego z tych ubezpieczycieli zapłaty odszkodowania zgodnie z zawartą z nim umową, jednak nie może otrzymać od nich łącznie odszkodowania przewyższającego szkodę.

§ 2. W stosunkach wzajemnych między ubezpieczycielami udział w odszkodowaniu ponoszony przez każdego z nich określa się w proporcji między odszkodowaniem, które musiałby zapłacić, gdyby był jedynym ubezpieczycielem, a sumą odszkodowań, które obciążałyby każdego z tych ubezpieczycieli, zgodnie z zawartą umową.

§ 3. W razie świadomego zawarcia ubezpieczenia wielokrotnego ubezpieczający powinien niezwłocznie zawiadomić o tym zainteresowanych ubezpieczycieli, informując ich o treści zawartych umów ubezpieczenia. Umyślne naruszenie tego obowiązku przez ubezpieczającego pozbawia go prawa do odszkodowania.

Rozdział 3

Oświadczenia przy zawieraniu umów ubezpieczenia

Art. 304. § 1. Przy zawieraniu umowy ubezpieczenia morskiego ubezpieczający obowiązany jest podać do wiadomości ubezpieczyciela wszelkie okoliczności, które są lub powinny mu być znane, a mogą mieć wpływ na ocenę niebezpieczeństwa oraz na decyzje ubezpieczyciela o przyjęciu i warunkach ubezpieczenia.

§ 2. Obowiązek określony w § 1 nie dotyczy okoliczności powszechnie znanych oraz okoliczności, które powinny być znane ubezpieczycielowi.

§ 3. Jeżeli ubezpieczający działał przez przedstawiciela, obowiązek określony w § 1 ciąży również na przedstawicielu i obejmuje także okoliczności jemu znane.

§ 4. Przy zawieraniu umowy ubezpieczenia morskiego na rzecz osoby trzeciej obowiązek określony w paragrafach poprzedzających spoczywa zarówno na ubezpieczającym, jak i na ubezpieczonym, chyba że ubezpieczony nie wiedział o zawarciu umowy na jego rzecz.

Art. 305. § 1. W razie naruszenia obowiązku określonego w art. 304 ubezpieczyciel może odstąpić od umowy, zachowując prawo do pełnej składki ubezpieczeniowej.

§ 2. Jeżeli niezawiadomienie lub niezgodne z rzeczywistością zawiadomienie ubezpieczyciela o okolicznościach wymienionych w art. 304 nastąpiło bez winy ubezpieczającego lub ubezpieczonego, ubezpieczyciel nie może od umowy odstąpić, lecz ma prawo do odpowiednio zwiększonej składki ubezpieczeniowej.

§ 3. Prawo odstąpienia od umowy wygasa, jeżeli ubezpieczyciel nie skorzysta z niego w ciągu siedmiu dni od dnia, w którym dowiedział się o okoliczności uzasadniającej prawo odstąpienia.

Rozdział 4

Przeniesienie praw z umowy ubezpieczenia

Art. 306. § 1. Prawa z umowy ubezpieczenia mogą być przeniesione tylko na nabywcę przedmiotu ubezpieczenia.

§ 2. Jeżeli prawa z umowy ubezpieczenia nie zostały przeniesione na nabywcę przedmiotu ubezpieczenia, umowa ubezpieczenia rozwiązuje się, co nie zwalnia ubezpieczyciela od odpowiedzialności za szkody powstałe przed zbyciem przedmiotu ubezpieczenia.

Art. 307. § 1. Równocześnie z przeniesieniem praw z umowy ubezpieczenia na nabywcę przechodzą na niego obowiązki, które ciążyły na zbywcy.

§ 2. Ubezpieczyciel może przeciwstawić nabywcy zarzuty, które by mu przysługiwały z umowy ubezpieczenia przeciwko zbywcy.

Art. 308. § 1. Przeniesienie praw z umowy ubezpieczenia stwierdzonej polisą następuje przez przeniesienie polisy.

§ 2. Do przeniesienia polisy stosuje się odpowiednio przepisy o przenoszeniu konosamentu.

Art. 309. § 1. Jeżeli przedmiotem ubezpieczenia jest statek, przejście praw z umowy ubezpieczenia na jego nabywcę wymaga zgody ubezpieczyciela.

§ 2. Jeżeli statek w chwili zbycia znajdował się w podróży, a prawa z umowy ubezpieczenia nie przeszły na nabywcę statku, umowa pozostaje w mocy do chwili przycumowania statku w pierwszym porcie, do którego statek zawinął.

Art. 310. Przepisy art. 306-309 nie ograniczają prawa ubezpieczającego do przeniesienia wierzytelności z umowy ubezpieczenia zgodnie z przepisami prawa cywilnego o przelewie wierzytelności; dotyczy to również wierzytelności przyszłej.

Rozdział 5

Ubezpieczenie generalne

Art. 311. § 1. Umową ubezpieczenia generalnego można objąć wszystkie lub niektóre rodzaje ładunków, jakie ubezpieczający będzie wysyłał lub otrzymywał w określonym czasie.

§ 2. Przedmiotem ubezpieczenia generalnego może być również inny interes majątkowy.

§ 3. W ubezpieczeniu generalnym ubezpieczyciel obowiązany jest na żądanie ubezpieczającego wystawić polisę albo zaświadczenie o ubezpieczeniu dla każdego zgłoszonego ładunku lub innego odrębnego przedmiotu ubezpieczenia.

Art. 312. § 1. Ubezpieczający, który zawarł umowę ubezpieczenia generalnego, obowiązany jest zgłaszać ubezpieczycielowi każde wysłanie lub nadejście ładunku objętego umową niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wysłaniu lub nadejściu ładunku oraz każdorazowo określić statek, trasę podróży, ładunek i sumę ubezpieczenia.

§ 2. Jeżeli ubezpieczający rozmyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa nie dopełnił obowiązku określonego w § 1, ubezpieczyciel może odstąpić od umowy, zachowując prawo do składek ubezpieczeniowych, jakie przysługiwałyby mu w razie należytego wykonania umowy przez ubezpieczającego.

§ 3. Prawo odstąpienia od umowy wygasa, jeżeli ubezpieczyciel nie skorzystał z niego w ciągu 3 dni od dnia, w którym dowiedział się o naruszeniu obowiązku przez ubezpieczającego.

§ 4. Przepisy § 1-3 stosuje się odpowiednio do ubezpieczeń generalnych, których przedmiotem jest inny interes majątkowy niż ładunek.

Art. 313. Umowa ubezpieczenia generalnego może być wypowiedziana przez każdą ze stron z zachowaniem trzymiesięcznego terminu.

DZIAŁ II

WYKONANIE UMOWY UBEZPIECZENIA

Rozdział 1

Obowiązki ubezpieczającego

Art. 314. § 1. Składka ubezpieczeniowa powinna być zapłacona niezwłocznie po zawarciu umowy, a jeżeli wystawiono polisę - równocześnie z wydaniem polisy.

§ 2. Obowiązek zapłaty składki ubezpieczeniowej ciąży na ubezpieczającym.

Art. 315. § 1. Ubezpieczający obowiązany jest niezwłocznie po powzięciu wiadomości zgłosić ubezpieczycielowi każdą istotną zmianę niebezpieczeństwa, na jakie jest narażony przedmiot ubezpieczenia.

§ 2. Ubezpieczyciel może odstąpić od umowy, jeżeli ubezpieczający bez uzasadnionej przyczyny opóźnia się z zawiadomieniem go o zmianie niebezpieczeństwa. Prawo to ubezpieczyciel może wykonać w terminie 7 dni od dnia, w którym dowiedział się o tym, że ubezpieczający dopuścił się zwłoki.

Art. 316. § 1. Jeżeli zmiana niebezpieczeństwa została spowodowana przez ubezpieczającego albo za jego zgodą, ubezpieczyciel może odstąpić od umowy albo żądać zapłaty składki dodatkowej za zwiększone niebezpieczeństwo, chyba że zmiany niebezpieczeństwa dokonano we wspólnym interesie ubezpieczyciela i ubezpieczającego albo w celu ratowania życia ludzkiego.

§ 2. Przy ubezpieczeniu zawartym na podróż prawo, o którym mowa w § 1, przysługuje ubezpieczycielowi, w szczególności:

  1)   jeżeli rozpoczęcie lub zakończenie podróży ulega zwłoce z winy ubezpieczającego,

  2)   jeżeli podjęto inną podróż zamiast podróży oznaczonej w umowie ubezpieczenia,

  3)   jeżeli statek skierowano do innego portu niż przewidziano w umowie ubezpieczenia,

  4)   jeżeli statek zszedł z właściwej trasy lub zawinął do portu, który nie był brany w rachubę, chyba że zejście z trasy nastąpiło wskutek okoliczności niezależnych od armatora lub kapitana albo w celu ratowania życia ludzkiego lub mienia bądź było konieczne ze względu na bezpieczeństwo statku.

§ 3. Jeżeli zmiana niebezpieczeństwa nastąpiła bez zgody ubezpieczającego, umowa ubezpieczenia pozostaje w mocy, jednak ubezpieczyciel może żądać zapłaty dodatkowej składki za zwiększone niebezpieczeństwo.

Art. 317. § 1. Jeżeli ubezpieczyciel na skutek zmiany niebezpieczeństwa korzysta z prawa odstąpienia od umowy, powinien zawiadomić ubezpieczającego o swojej decyzji w ciągu trzech dni od dnia, w którym dowiedział się o zmianie niebezpieczeństwa; w braku takiego zawiadomienia może żądać jedynie zapłaty dodatkowej składki za zwiększone niebezpieczeństwo.

§ 2. Ubezpieczyciel, który odstąpił od umowy z powodu zmiany niebezpieczeństwa, zachowuje prawo do całej składki umówionej, a odpowiada tylko za szkody powstałe przed zmianą niebezpieczeństwa.

Art. 318. § 1. Ubezpieczający obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić ubezpieczyciela o każdym wypadku dotyczącym przedmiotu ubezpieczenia, jeżeli wypadek może stanowić podstawę do roszczenia odszkodowawczego z umowy ubezpieczenia.

§ 2. W razie naruszenia przez ubezpieczającego obowiązku określonego w § 1 ubezpieczyciel może potrącić z odszkodowania ubezpieczeniowego kwotę, o którą szkoda uległaby zmniejszeniu, gdyby ubezpieczyciel był o niej należycie zawiadomiony.

Art. 319. § 1. W razie zajścia wypadku powodującego szkodę ubezpieczający obowiązany jest zastosować wszelkie dostępne mu rozsądne środki w celu ratowania przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów, a także zabezpieczyć roszczenia odszkodowawcze wobec osób odpowiedzialnych za szkodę.

§ 2. Ubezpieczający powinien przy stosowaniu tych środków kierować się wskazówkami ubezpieczyciela, o ile je otrzymał.

§ 3. Jeżeli ubezpieczający rozmyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa nie zastosował środków określonych w § 1, ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzialności za szkody powstałe z tego powodu.

Rozdział 2

Odpowiedzialność ubezpieczyciela

Art. 320. Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w Kodeksie morskim, ubezpieczyciel odpowiada za szkody będące bezpośrednim następstwem niebezpieczeństw objętych umową ubezpieczenia.

Art. 321. § 1. Ubezpieczyciel nie odpowiada za szkody powstałe z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa ubezpieczającego, jednak ubezpieczyciel odpowiada za szkody spowodowane zaniedbaniem lub błędem nautycznym ubezpieczającego będącego kapitanem statku objętego ubezpieczeniem.

§ 2. Ubezpieczyciel odpowiada za szkody spowodowane z winy kapitana, innego członka załogi lub pilota.

Art. 322. § 1. Przy ubezpieczeniu statku ubezpieczyciel nie odpowiada za szkody powstałe wskutek:

  1)   wyruszenia w podróż statku niezdatnego do żeglugi, nienależycie wyposażonego i zaopatrzonego, z niedostateczną załogą lub bez niezbędnych dokumentów, chyba że braki te polegały na wadach ukrytych statku lub były spowodowane okolicznościami, którym nie można było zapobiec pomimo zachowania przez ubezpieczającego należytej staranności,

  2)   wieku lub zużycia statku,

  3)   załadowania na statek - za wiedzą ubezpieczającego, a bez wiedzy ubezpieczyciela - materiałów i przedmiotów wybuchowych, łatwo zapalnych lub innych ładunków niebezpiecznych, bez zachowania przepisów obowiązujących przy przewozie ładunków tego rodzaju.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio przy ubezpieczeniu frachtu.

Art. 323. W razie zderzenia statków ubezpieczyciel odpowiada z tytułu ubezpieczenia statku zarówno za szkodę w przedmiocie ubezpieczenia, jak i za ciążące na ubezpieczającym zobowiązania do wyrównania szkody wyrządzonej wskutek zderzenia osobom trzecim.

Art. 324. Przy ubezpieczeniu ładunku lub spodziewanego zysku ubezpieczyciel nie odpowiada za szkody powstałe wskutek wady ukrytej, naturalnej właściwości lub wadliwości ładunku, lub niedostateczności opakowania ładunku albo wskutek zwłoki w jego dostarczeniu.

Art. 325. § 1. Ubezpieczyciel odpowiada za szkody z każdego wypadku objętego ubezpieczeniem do wysokości sumy ubezpieczenia.

§ 2. Za szkody wynikłe z kilku następujących po sobie wypadków objętych ubezpieczeniem ubezpieczyciel odpowiada stosownie do § 1, nawet jeżeli łączna suma szkód przekracza sumę ubezpieczenia.

§ 3. Jeżeli po częściowym uszkodzeniu przedmiotu ubezpieczenia następuje jego strata całkowita, za którą ubezpieczyciel odpowiada, odszkodowanie należne ubezpieczającemu z tytułu uszkodzeń częściowych ogranicza się do wydatków poniesionych przez niego na naprawę przedmiotu ubezpieczenia lub w związku z uszkodzeniami.

§ 4. W razie zderzenia statków ubezpieczyciel obowiązany jest zapłacić ubezpieczającemu odszkodowanie za straty lub uszkodzenia statku oraz należne od ubezpieczającego odszkodowanie z tytułu odpowiedzialności za zderzenie, choćby łączne odszkodowanie przekroczyło sumę ubezpieczenia.

Art. 326. Ubezpieczyciel obowiązany jest zapłacić odszkodowanie ubezpieczeniowe, choćby szkodę objętą ubezpieczeniem była obowiązana naprawić osoba trzecia.

Art. 327. § 1. Ubezpieczyciel obowiązany jest zwrócić ubezpieczającemu wszelkie niezbędne i celowe wydatki poniesione w celu zachowania przedmiotu ubezpieczenia, zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów, ustalenia charakteru i rozmiarów szkody, sporządzenia dyspaszy, sprzedaży przedmiotu ubezpieczenia oraz inne wydatki poniesione zgodnie ze wskazówkami ubezpieczyciela.

§ 2. Zwrot wydatków wymienionych w § 1 następuje w takim stosunku, w jakim suma ubezpieczenia pozostaje do wartości ubezpieczenia. Do zwrotu tych wydatków ubezpieczyciel jest obowiązany, choćby kwoty wydatków łącznie z odszkodowaniem ubezpieczeniowym przekroczyły sumę ubezpieczenia.

Art. 328. § 1. Ubezpieczyciel obowiązany jest zwrócić ubezpieczającemu wydatki poniesione na przywrócenie do stanu poprzedniego lub na naprawienie uszkodzonego przedmiotu ubezpieczenia, jak również należne od niego wynagrodzenie za ratownictwo oraz udział w stratach awarii wspólnej.

§ 2. Zwrot wydatków wymienionych w § 1 następuje w takim stosunku, w jakim suma ubezpieczenia pozostaje do wartości ubezpieczenia. Do zwrotu tych wydatków ubezpieczyciel obowiązany jest w granicach, w których wydatki łącznie z odszkodowaniem ubezpieczeniowym nie przekraczają sumy ubezpieczenia.

Art. 329. § 1. W razie zajścia wypadku objętego ubezpieczeniem, ubezpieczyciel może przez zapłatę pełnej sumy ubezpieczenia bez względu na wysokość powstałej szkody zwolnić się od wszelkich dalszych zobowiązań wynikających z umowy ubezpieczenia, w szczególności od obowiązku zwrotu kosztów zachowania przedmiotu ubezpieczenia lub przywrócenia go do poprzedniego stanu.

§ 2. Ubezpieczający może zakreślić ubezpieczycielowi stosowny termin do złożenia oświadczenia, czy korzysta z uprawnienia przewidzianego w § 1.

§ 3. Mimo zapłaty pełnej sumy ubezpieczenia ubezpieczyciel obowiązany jest zwrócić ponadto przypadające na niego stosownie do art. 328 wydatki, jakie ubezpieczający poniósł lub zobowiązał się ponieść do chwili otrzymania zawiadomienia od ubezpieczyciela, że korzysta z uprawnienia przewidzianego w § 1.

§ 4. Ubezpieczyciel, który zapłacił pełną sumę ubezpieczenia, nie może żądać przeniesienia na niego praw do przedmiotu ubezpieczenia.

Rozdział 3

Abandon przedmiotu ubezpieczenia

Art. 330. § 1. Ubezpieczający może za zrzeczeniem się na rzecz ubezpieczyciela praw do przedmiotu ubezpieczenia (abandon) żądać zapłaty pełnej sumy ubezpieczenia, jeżeli istnieją podstawy do przyjęcia, że całkowita strata przedmiotu ubezpieczenia jest nieunikniona bądź że zapobieżenie jej spowodowałoby wydatki niewspółmiernie wysokie w stosunku do wartości przedmiotu ubezpieczenia.

§ 2. W szczególności abandon można zgłosić, jeżeli statek: zaginął bez wieści, został zabrany jako łup lub zagarnięty przez rozbójników morskich albo uległ wypadkowi, wskutek którego stał się niezdatny do naprawy albo niewart naprawy lub kosztów odzyskania.

§ 3. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio do ładunku, którego abandon można zgłosić ponadto wtedy, gdy koszt jego naprawy lub dostarczenia do miejsca przeznaczenia przekroczyłby jego wartość w miejscu przeznaczenia.

Art. 331. § 1. Ubezpieczający powinien zgłosić abandon na piśmie z podaniem okoliczności uzasadniających abandon.

§ 2. Zgłoszenie abandonu może nastąpić nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym ubezpieczający dowiedział się o okolicznościach uzasadniających abandon.

§ 3. W razie zabrania statku lub ładunku jako łup, zagarnięcia przez rozbójników morskich albo utraty posiadania statku lub ładunku z innych przyczyn, abandon nie może być zgłoszony przed upływem dwóch miesięcy od dnia otrzymania przez ubezpieczającego wiadomości o tych okolicznościach. W tych przypadkach sześciomiesięczny termin dla zgłoszenia abandonu biegnie od dnia, w którym upłynął termin 2 miesięcy.

§ 4. W razie zaginięcia bez wieści statku lub znajdującego się na nim ładunku termin dla zgłoszenia abandonu biegnie od dnia, w którym statek był spodziewany w najbliższym porcie, do którego go skierowano.

§ 5. W razie uznania statku za zaginiony bez wieści, stosownie do przepisów art. 32, statek i przewożone na nim, a nieuratowane ładunki uważa się za całkowicie stracone, a ubezpieczeni mogą domagać się od ubezpieczyciela odszkodowania za stratę całkowitą bez zgłaszania abandonu.

Art. 332. § 1. Ubezpieczający obowiązany jest przy zgłoszeniu abandonu zawiadomić ubezpieczyciela o ciążących na przedmiocie ubezpieczenia prawach rzeczowych oraz o odnoszących się do niego innych ubezpieczeniach, a także o wszelkich znanych mu ograniczeniach w rozporządzaniu przedmiotem ubezpieczenia.

§ 2. Ubezpieczyciel może uzależnić przyjęcie abandonu od dostarczenia mu danych dotyczących okoliczności wymienionych w § 1.

Art. 333. § 1. Ubezpieczyciel może odmówić przyjęcia abandonu, jeżeli zgłoszenie abandonu nie odpowiada wymaganiom określonym w artykułach poprzedzających.

§ 2. Ubezpieczyciel nie może odmówić przyjęcia abandonu po upływie 30 dni od otrzymania zgłoszenia abandonu.

Art. 334. § 1. Prawa do przedmiotu ubezpieczenia przechodzą na ubezpieczyciela z chwilą złożenia przez niego oświadczenia, że przyjmuje abandon.

§ 2. Jeżeli ubezpieczyciel w terminie określonym w art. 333 § 2 nie złoży oświadczenia, czy przyjmuje abandon, prawa do przedmiotu ubezpieczenia przechodzą na niego z upływem tego terminu.

Art. 335. Ubezpieczający, którego zgłoszenie abandonu nie odpowiada wymaganiom określonym w artykułach poprzedzających, zachowuje prawo do odszkodowania ubezpieczeniowego po udowodnieniu szkód rzeczywiście poniesionych.

Rozdział 4

Płatność odszkodowania ubezpieczeniowego

Art. 336. § 1. W razie zajścia szkody objętej ubezpieczeniem ubezpieczyciel może żądać od ubezpieczającego udzielenia mu wszelkich wiadomości oraz przedstawienia dokumentów i innych dowodów niezbędnych do ustalenia okoliczności wypadku, szkody i jej rozmiarów.

§ 2. Ubezpieczyciel może uzależnić wypłatę odszkodowania ubezpieczeniowego od zwrotu polisy, chyba że polisa była imienna.

Art. 337. § 1. Z chwilą zapłaty odszkodowania ubezpieczeniowego przechodzą na ubezpieczyciela - do wysokości zapłaconej przez niego sumy - wszelkie prawa przysługujące ubezpieczającemu wobec osób trzecich z tytułu wyrządzenia szkód, za które wypłacono odszkodowanie ubezpieczeniowe.

§ 2. Ubezpieczający obowiązany jest dostarczyć ubezpieczycielowi wszelkie wiadomości i dokumenty oraz dokonać czynności niezbędnych dla skutecznego dochodzenia praw przez ubezpieczyciela.

§ 3. Zrzeczenie się przez ubezpieczającego bez zgody ubezpieczyciela praw przysługujących mu wobec osób trzecich z tytułu poniesionych szkód zwalnia ubezpieczyciela w odpowiednim stosunku od obowiązku zapłaty odszkodowania ubezpieczeniowego.

Art. 338. Z zastrzeżeniem wyjątku przewidzianego w art. 329 § 4, ubezpieczyciel, który zapłacił odszkodowanie ubezpieczeniowe za stratę całkowitą w wysokości pełnej sumy ubezpieczenia, może żądać od ubezpieczającego przeniesienia na niego wszelkich praw do przedmiotu ubezpieczenia; jeżeli jednak suma ubezpieczenia była niższa od wartości ubezpieczenia, ubezpieczyciel może żądać przeniesienia praw tylko w odpowiednim stosunku.

Ubezpieczenia morskie = odrębną regulacja prawna , wyłącznie majątkowe, dotyczy specyficznych ryzyk związanych z żeglugą morską, które na ogół są ryzykami dużymi.

Na tle tych ubezpieczeń ogromną role odgrywa zwyczaj , wiele kwestii technicznych jest regulowanych zwyczajem międzynarodowych , na które zezwala kodeks morski, Ubezpieczenia morskie wymagają głębokiej reasekuracji.

Regulacja prawna umowy bezp.. morskiego ma w przeważającej mierze dyspozytywny charakter , tzn. że tam jest mało przepis typu ius cogens, zarazem dopuszcza się nieograniczony wybór prawa ( art. 359 KM)

Najczęściej umowy ubezpieczenia morskiego zawierane są na bazie klauzul ubezpieczeniowych które są stosowane przez światowe ośrodki ubezpieczeń np. przez Londyński instytut ubezpieczeń i tan większość tych umów ma charakter powielaczowy. Ogromny ciężar ponoszenia tego ryzyka ma wpływ na treść ubezpieczenia ,Wchodzi tu w zakres ubezpieczenie armatora.

Zasady prawa ubezpieczeniowego:

Zasady ochrony prawa ubezpieczeniowego

1. zasada powszechności ochrony ubezpieczeniowej

2. zasada realności , pewności ochrony ubezpieczeniowej( klauzule zaskakujące)

3. zasada szybkości kompensacji ubezpieczeń( regulacje służą szybkości naprawienia szkody, )

4. zasada względnej pełności kompensacji ubezpieczeniowej.

Zasady prawa o umowie ubezpieczenia

1. zasada odszkodowania = art. 824.1.1 KC

Art. 824¹. § 1. O ile nie umówiono się inaczej, suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa od poniesionej szkody.

1. zasada (zakaz)wzbogacania się ubezpieczającego- często się zdarza ,ze człowiek chce zarobić na ubezpieczeniu i wyłudzić od ubezpieczyciela nienależne odszkodowania.

2. Zasada ochrony ubezpieczającego w szczególności konsumenta. Przy wykładni u. ubezp. miarodajny jest punkt widzenia ubezpieczającego tzn, wykładnia musi być na korzyść ubezpieczeniowego.

3. Zasada trwałości stosunku ubezpieczenia.

4. Zasada współpracy kontraktowej – patrz obowiązek informacyjny.

5. Zasada wyłącznie kontraktowej formuły stosunku ubezpieczenia( nie używa się formuły przymusu ubezpieczeniowego, teraz każda umowa czy to dobrowolna czy obowiązkowa ma formułę umowy)

6. Zasada dobrowolności umowy za wyjątkiem umów obowiązkowych , gdzie z mocy wyraźnego przepisu zachodzi obowiązek, a w razie niespełnienia obowiązku ,to stosuje się sankcje np. wykroczenie, wykluczenie z korporacji itp.

7. Zasada kontroli stosunków ubezpieczeniowych to jest najczęściej kontrola sądowa lub instytucjonalna.

Ogólne warunki(OW) umowy Ubezpieczenia jest to integralna cześć umowy i podlega wykładni z mocy art. 65KC, dlatego to ogólne warunki są przedmiotem wykładni przez sąd. To są ogólne warunki ,są to wzorce umowne w myśl art. 384.1KC.

Art. 65.§1.Oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje.

§2.W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.

Art. 384.Początek formularz1Dół formularza Ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy.

Inkorporacja OW do samej umowy ubezpieczenia = strony U. UB. z reguły włączają do jej treści OW, które są proponowane przez ubezpieczyciela, regułą polskiego prawa jest wymóg zgodności postanowień bezwzględnie obowiązujących OW z przepisami KC o umowie ubezpieczenia tj od 805 -834KC, w razie sprzeczności poszczególne postanowienia OW SA z mocy prawa nieważne a o tym stanowi art. 807 ,1 wyjątek gdy przepis tak stanowi.

Art. 807. §1.Postanowienia ogólnych warunków ubezpieczenia lub postanowienia umowy ubezpieczenia sprzeczne z przepisami niniejszego tytułu są nieważne, chyba że dalsze przepisy przewidują wyjątki

Art. 808. § 1. Ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek. Ubezpieczony może nie być imiennie wskazany w umowie, chyba że jest to konieczne do określenia przedmiotu ubezpieczenia.

Zgodnie z art. 384KC przed zawarciem umowy ubezpieczenia ubezpieczyciel ma obowiązek doręczyć wzorzec umowy ubezpieczenia, Orzeczenie stanowi że sam podpis złożony napo lisie ,ze OW zostały mu doręczone nie jest dla ubezpieczyciela wiążący.

Ten obowiązek doręczania art834. stosuje się również do ubezpieczeń obowiązkowych.

Dyrektywy wykładni OW U.UB.

1. In Dubbio contra proferente. =art12/4 u. o dz. ub. Stanowi , że postanowienia sformułowane niejednoznaczne interpretuje się na korzyść ubezpieczającego, ubezpieczonego, uposażonego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia.

Dla przykładu ubezpieczyciel ubezpieczając sklep i wymaga zabezpieczeń to musi je ując w ogólnych warunkach i stosować do wszystkich, np. kradzież to interpretacja tego pojęcia musi być jednakowa dla wszystkich i ujęta w OW.

1. Zasada transparentności wzorca-=art12/3 u. o dz. ub stanowi, że ogólne warunki ubezpieczenia oraz umowa ubezpieczenia powinny być formułowane jednoznacznie i w sposób zrozumiały.

2. Zasada nadrzędności umowy nad wzorcem art. 385.1KC, w razie sprzeczności treści umowy z wzorcem umowy, strony są związane umową

np. orzeczenie SN z 1959r,w razie wątpliwości należy je interpretować na korzyć ubezpieczonego, obciążenie ubezpieczonego wadliwa umową byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Inne orzeczenie- umowa nie może być oderwana od natury ma pełnić funkcję ochronną i należy w niej uwzględnić punkt widzenia ubezpieczonego.

Ubezpieczyciel jako profesjonalista wskazuje że ma charakter adhezyjny tzn przez przystąpienie czyli, że nie ma wyboru albo przystępuje albo nie. Dlatego orzeczenie mówi ,że …

Do umów nienazwanych zawieranych na terenie RP zastosowanie będą miały, co do zasady, ogólne normy prawa cywilnego dotyczące czynności prawnych i umów oraz, co ważne, odpowiednio – analogiczne przepisy regulujące najbardziej zbliżony (podobny) typ umowy nazwanej, zawarte w k.c. lub PECL, w zależności od tego, który z nich zostanie wybrany jako prawo właściwe. W przypadku umów zawieranych między przedsiębiorcami polskimi z praktycznych względów wskazane jest stosowanie norm kodeksu cywilnego. Zastosowanie PECL jest uzasadnione jedynie wtedy, gdy umowa ma być zawarta z kontrahentem zagranicznym, który odrzuca możliwość zawarcia umowy odwołującej się do regulacji zawartych w k.c. Wyboru przepisów regulujących daną umowę należy dokonać w samej treści umowy, a podstawą takiego wyboru jest Konwencja o prawie właściwym dla zobowiązań umownych z 19 czerwca 1980 r., której stronami są wszystkie państwa członkowskie WE.

Najczęściej spotykanymi i rozpowszechnionymi w praktyce umowami nienazwanymi są umowy: factoringu, forfaitingu, franchisingu, sponsoringu, merchandisingu, know-how, consultingu, timesharingu, umowy lombardowe, barterowe-clearingu, brokerskie, dealerskie, czarteru, opcji, kooperacji, konsorcjum, kontraktu menadżerskiego.

N/W pozycje będą na 100 na egzaminie

Cywilno prawne instrumenty

• Przeważający charakter przepisów cogentnych 807.1 k.c…Postanowienia ogólnych warunków ubezpieczenia lub postanowienia umowy ubezpieczenia sprzeczne z przepisami niniejszego tytułu są nieważne, chyba że dalsze przepisy przewidują wyjątki.

• Zakaz klauzul abuzywnych (niedozwolonych) OW w umowie ubezpieczenia. =art. 385/1/3…Nie uzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu.

W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

• Pro konsumenckie zasady

• Obowiązek doręczania- przed zawarciem umowy ubezpieczenia ubezpieczyciel ma obowiązek doręczyć wzorzec umowy ubezpieczenia, Orzeczenie stanowi że sam podpis złożony napo lisie ,ze OW zostały mu doręczone nie jest dla ubezpieczyciela wiążący.

• Obiektywna odpowiedzialność za działania agenta oraz Ochrona ubezpieczającego w wyniku niewłaściwego działania agenta= art11/1 U.o pośr.+760/3KC

Art11.1 u.o pośr.ub.- za szkodę wyrządzoną przez agenta ubezpieczeniowego w związku z wykonywaniem czynności agencyjnych odpowiada zakład ubezpieczeń, na rzecz którego agent ubezpieczeniowy działa, z zastrzeżeniem ust2, który mówi, że agent ubezpieczeniowy wykonujący czynności agencyjne na rzecz więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń w zakresie tego samego działu ubezpieczeń odpowiada za szkody z tytułu wykonywania tych czynności, Natomiast art429 KC się nie stosuje.

Art. 7603. W razie gdy agent zawierający umowę w imieniu dającego zlecenie nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, umowę uważa się za potwierdzoną, jeżeli dający zlecenie niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o zawarciu umowy nie oświadczy klientowi, że umowy nie potwierdza.

• Art812.4KC- możliwość odstąpienia od każdej umowy ubezpieczenia i ograniczenie klauzul zakazujących wypowiedzenia umowy.- Jeżeli umowa ubezpieczenia jest zawarta na okres dłuższy niż sześć miesięcy ubezpieczający ma prawo odstąpienia od umowy ubezpieczenia, w terminie 30 dni, a w przypadku gdy ubezpieczający jest przedsiębiorcą w terminie 7 dni, od dnia zawarcia umowy.

Odstąpienie od umowy ubezpieczenia nie zwalnia ubezpieczającego z obowiązku zapłacenia składki za okres, w jakim ubezpieczyciel udzielał ochrony ubezpieczeniowej.

Jeżeli umowa ubezpieczenia jest zawarta na czas dłuższy niż 6 m-cy to mamy prawo od niej odstąpić w terminie 30 dni bez podania przyczyny a gdy ubezpieczający jest przedsiębiorcą to w ciagu 7 dni, za okres w którym ubezpieczyciel udzielał ochrony należy zapłacić składkę , np. za 10 dni.

Odstąpienie a wypowiedzenie:

Odstąpienie = skutek ex tunc czyli z mocą wsteczną czyli tak jakby umowa nie została zawarta.

Wypowiedzenie= skutek ex nunc czyli na przyszłość,

• art. 9 u.o dz.ub. – stanowi o właściwości miejscowej sądu w sporach z roszczeń ubezpieczeniowych – roszczenia można wytoczyć albo wg przepisów o WO albo wg siedziby pozwanego ( ubezpieczyciela) albo wg siedziby miejsca zamieszkania lub siedziby ubezpieczonego, uprawnionego, uposażonego. To jest podobny przepis do art. 20 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, który mówi, że……… art. 9 u.o dz.ub.-powództwo o roszczenia z umów ubezpieczenia można wytoczyć albo wg przepisów o właściwości ogólnej albo przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania, lub siedziby, ubezpieczającego, ubezpieczonego, uposażonego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia. (Tzn. że można złożyć wg wyboru.)

wykład z dnia 18.12.2010

Przez umowę ubezpieczenia rozumie się art805KC- przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Prawo Ubezpieczeń dzielimy na:

1. Prawo ubezpieczeń prywatnych – nie ma zasady solidaryzmu.

2. prawo ubezpieczeń społecznych – nie są oparte na umowie, ideą jest zasada solidaryzmu społecznego.

Jest to umowa odpłatna dwustronnie zobowiązująca, losowa, ubezpieczający opłaca składkę w zamian z ochronę, ubezpieczyciel świadczy świadczenie do którego się zobowiązał.

Świadczenie ubezpieczającego jest bezwarunkowe natomiast Świadczenie ubezpieczyciela jest uzależnione od zajścia przewidzianego wypadku w umowie czyli zdarzenia losowego.

Ubezpieczyciel jest podmiotem, nie używamy nazwy Zakład ubezpieczeniowy tylko ubezpieczyciel.

Kluczowym pojęciem na tle U.UB jest pojęcie wypadku ubezpieczeniowego.

KC nie określa wypadku ubezpieczeniowego, ogranicza się tylko kryterium formalnego aby był on przewidziany w umowie.

Pojęcie to podlega wykładni poprzez Judykaturę,(art805,806KC) jest to wypadek przyszły, możliwy, ale nie pewny, to zdarzenie może ale nie musi nastąpić w czasie trwania (umowy ) stosunku ubezpieczeniowego, to przybliży wypadek ubezpieczeniowy do warunków w rozumieniu KC.

Art. 805. § 1. Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

§ 2. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:

1) przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;

2) przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.

Art. 806. § 1. Umowa ubezpieczenia jest nieważna, jeżeli zajście przewidzianego w umowie wypadku nie jest możliwe.

§ 2. Objęcie ubezpieczeniem okresu poprzedzającego zawarcie umowy jest bezskuteczne, jeżeli w chwili zawarcia umowy którakolwiek ze stron wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć, że wypadek zaszedł lub że odpadła możliwość jego zajścia w tym okresie.

Nie można mówić, że wypadek ubezpieczeniowy to jest warunek ani ,że umowa ubezpieczenia jest zobowiązaniem warunkowym.

Problem czy umowa ubezpieczenia jest umowa wzajemną, sad NSA z dnia 26.10.2006 przesądził ,że umowa ubezpieczenia nie jest umowa wzajemną art 487/2Kc tzn, że świadczenie są ekwiwalentne- . Umowa jest wzajemna, gdy obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej

Teoria świadczenia pieniężnego mówi, że: świadczenie jest zapłatą określonej sumy i ubezpieczyciel świadczy gdy zajdzie wypadek ubezpieczeniowy.

Teoria ponoszenia ryzyka mówi, że: świadczenia ubezpieczyciela polega na ponoszeniu ryzyka czy też na udzielaniu ochrony ubezpieczonemu.

Nie można mówić o obiektywnej ekwiwalentności, że ubezpieczyciel ponosi ryzyko a drugi płaci.

Wypadek ubezpieczeniowy jest wypadkiem niezależnym od woli człowieka, jest wypadkiem ,który nastąpił wbrew lecz niezależnie od woli ubezpieczonego, bez jego winy umyślnej, za wyjątkiem art. 833KC. dotyczącego samobójstwa ubezpieczonego.

Art. 833. Przy ubezpieczeniu na życie samobójstwo ubezpieczonego nie zwalnia ubezpieczyciela od obowiązku świadczenia, jeżeli samobójstwo nastąpiło po upływie lat dwóch od zawarcia umowy ubezpieczenia.

Umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą skrócić ten termin, nie bardziej jednak niż do 6 miesięcy.

Przykład:

Ubezpieczenie zostało zawarte od nieszczęśliwych wypadków w formie podstawowej- kobieta leczyła się na padaczkę, w wyniku ataku padaczki przewróciła się i uderzyła głową o wannę ,w wyniku czego nastąpiła śmierć. Rodzina wystąpiła o odszkodowanie , którego nie otrzymała, sąd również oddalił powództwo uzasadniając tym, że to nie był wypadek ubezpieczeniowy ponieważ przyczyna wypadku był w tej kobiecie (choroba padaczki), to nie był wypadek losowy.

Wypadek ubezpieczenia _ art2.1.18 u.o dz.ub - zdarzenie losowe- niezależne od woli ubezpieczającego, zdarzenie przyszłe i niepewne , którego nastąpienie powoduje uszczerbek w dobrach osobistych lub w dobrach majątkowych albo zwiększenie potrzeb majątkowych po stronie ubezpieczającego lub innej osoby objętej ochroną ubezpieczeniową.

Art. 805/2 określa na czym polega świadczenie ubezpieczyciela i w paragrafie 2 wprowadza podział na majątkowe i osobowe, które podlegają odrębnej regulacji, z tym że

przepisy od 805 do 820 KC stosuje się do obu rodzajów ubezpieczenia czyli majątkowego i osobowego. Konsekwencją tego podziału jest odmienny charakter umów ubezpieczenia i tak, przy majątkowych mają charakter odszkodowawczy a przy osobowych mają charakter jak poniżej w pkt 2.

Art. 805. § 1. Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

§ 2. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:

1) przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;(tzn,.ze ma charakter odszkodowawczy)

2) przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.

Art. 806.§ 1. Umowa ubezpieczenia jest nieważna, jeżeli zajście przewidzianego w umowie wypadku nie jest możliwe.( Unormowanie to jest to konstrukcja istoty samej umowy zawartej w art5)

§ 2. Objęcie ubezpieczeniem okresu poprzedzającego zawarcie umowy jest bezskuteczne, jeżeli w chwili zawarcia umowy którakolwiek ze stron wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć, że wypadek zaszedł lub że odpadła możliwość jego zajścia w tym okresie.

Art. 807. § 1. Postanowienia ogólnych warunków ubezpieczenia lub postanowienia umowy ubezpieczenia sprzeczne z przepisami niniejszego tytułu są nieważne, chyba że dalsze przepisy przewidują wyjątki. (Jest to wymóg transparentności wzorca czyli gdy zachodzą niejasności to są one interpretowane na korzyść ubezpieczonego, jednorodności tego wzorca, jest to art., cogentny)

Przez tą transparentność ustawodawca chce wyeliminować Klauzule zaskakujące – ubezpieczający nie może się dowiadywać dopiero w momencie kiedy nastąpi wypadek ubezpieczeniowy, ze nie jest ubezpieczony od tego zdarzenia. Te klauzule muszą być wykładane w sposób ścisły.

Sąd wskazuje – ogólne zasady kształtuje się tak aby były przejrzyste, zrozumiałe dla zwykłego obywatela.

Umowa ubezpieczenia ma charakter dobrowolny, do ubezpieczeń obowiązkowych stosuje się art22 u. o dz. Ub.

Art22.1 Zakład ubezpieczeń może uzyskać odpłatnie od podmiotów, o których mowa w

art. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U.

Nr 91, poz. 408 z późn. zm.)[3, które udzielały świadczeń zdrowotnych

ubezpieczonemu lub osobie na rzecz, której ma zostać zawarta umowa

ubezpieczenia, informacji o okolicznościach związanych z oceną ryzyka

ubezpieczeniowego i weryfikacją podanych przez tę osobę danych o jej stanie

zdrowia, ustaleniem prawa tej osoby do świadczenia z zawartej umowy

ubezpieczenia i wysokością tego świadczenia, a także informacji o przyczynie

śmierci ubezpieczonego, z wyłączeniem wyników badań genetycznych.

Strony umowy ubezpieczenia:

Ubezpieczyciel

Ubezpieczający

Podmiotami wynikłego stosunku cywilno-prawnego ubezpieczenia tejże umowy może się zdarzyć, że podmiotami mogą być inne strony niż strony umowy.

Np. Ubezpieczajacy

Druga strona legitymowaną jest ubezpieczyciel, zakład ubezpieczeniowy na podstawie art. 5 u. o dz. Ub.

Art. 5. Zakład ubezpieczeń może wykonywać działalność ubezpieczeniową wyłącznie w formie spółki akcyjnej(SA) albo towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych.(TUW)

Art. 6. U.odz.ub.

1. Wykonywanie działalności ubezpieczeniowej wymaga zezwolenia organu nadzoru.

2. Działalność ubezpieczeniową wykonuje zakład ubezpieczeń działający jako

zakład ubezpieczeń i reasekuracji albo zakład ubezpieczeń albo zakład

reasekuracji.

3. Zakład ubezpieczeń, w formie spółki akcyjnej, ma obowiązek i wyłączne prawo

używania w nazwie lub firmie wyrazów "towarzystwo ubezpieczeń", "zakład

ubezpieczeń", "towarzystwo ubezpieczeń i reasekuracji", "zakład ubezpieczeń i

reasekuracji", "towarzystwo reasekuracji" lub "zakład reasekuracji".

Dopuszczalne jest używanie w obrocie odpowiednio skrótów "TU", "ZU", "TUiR",

"ZUiR", "TR" lub "ZR".

4. Zakład ubezpieczeń, w formie towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, ma

obowiązek i wyłączne prawo używania w nazwie wyrazów "towarzystwo ubezpieczeń

wzajemnych". Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "TUW".

Stosunek ubezpieczenia np. ubezpieczony na rzecz osoby trzeciej lub na cudzy rachunek, albo uposażony wg 831KC.

art. 831. § 1. Ubezpieczający może wskazać jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci osoby ubezpieczonej; może również zawrzeć umowę ubezpieczenia na okaziciela.

Ubezpieczający może każde z tych zastrzeżeń zmienić lub odwołać w każdym czasie.

§ 11. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek do wykonywania uprawnień, o których mowa w paragrafie poprzedzającym, konieczna jest uprzednia zgoda ubezpieczonego; umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą przewidywać, że uprawnienia te ubezpieczony może wykonywać samodzielnie.

§ 2. Jeżeli wskazano kilka osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia, a nie oznaczono udziału każdej z nich w tej sumie, ich udziały są równe.

§ 3. Suma ubezpieczenia przypadająca uprawnionemu nie należy do spadku po ubezpieczonym.

Art. 808. KC.

§ 1. Ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek. Ubezpieczony może nie być imiennie wskazany w umowie, chyba że jest to konieczne do określenia przedmiotu ubezpieczenia.

§ 2. Roszczenie o zapłatę składki przysługuje ubezpieczycielowi wyłącznie przeciwko ubezpieczającemu. Zarzut mający wpływ na odpowiedzialność ubezpieczyciela może on podnieść również przeciwko ubezpieczonemu.

§ 3. Ubezpieczony jest uprawniony do żądania należnego świadczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela, chyba że strony uzgodniły inaczej; jednakże uzgodnienie takie nie może zostać dokonane, jeżeli wypadek już zaszedł.

§ 4. Ubezpieczony może żądać by ubezpieczyciel udzielił mu informacji o postanowieniach zawartej umowy oraz ogólnych warunków ubezpieczenia w zakresie, w jakim dotyczą praw i obowiązków ubezpieczonego.

§ 5. Jeżeli umowa ubezpieczenia nie wiąże się bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową ubezpieczonej osoby fizycznej, art. 3851-3853 stosuje się odpowiednio w zakresie, w jakim umowa dotyczy praw i obowiązków ubezpieczonego.

Rozróżnienie umowy ubezpieczenia osób trzecich od umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek.

Konstrukcja ubezpieczenia na cudzy rachunek polega na tym, że ubezpieczyciel i ubezpieczający zawierają umowę ubezpieczenia w której ubezpiecza się cudzy interes majątkowy i niemajątkowy, np. przewoźnik ubezpiecza na rzecz właściciela jego towar przyjęty do przewozu na czas trwania przewozu. Ubezpieczającym jest tu przewoźnik, ale on ubezpiecza cudzy interes tj. cudzą rzecz, czyli ubezpieczonym jest właściciel przewożonej rzeczy.

Np. auto w Leasingu- płaci się auto casco od tego auta – to również jest ubezpieczenie na cudzy interes.

Art. 808.4.KC- Ubezpieczony może żądać by ubezpieczyciel udzielił mu informacji o postanowieniach zawartej umowy oraz ogólnych warunków ubezpieczenia w zakresie, w jakim dotyczą praw i obowiązków ubezpieczonego. W tym przypadku jest konieczna zgoda ubezpieczonego aby można było ubezpieczyć cudzą rzecz.

Ubezpieczony nie musi być imiennie wskazany w umowie majątkowej ( na życie tak), ubezpiecza się rzecz. Obowiązek opłacania składki leży po stronie zawierającego umowę ubezpieczenia.

Inny przykład: ubezpieczenia grupowe, ubezpieczający pracodawca a ubezpieczony to pracownik,

Obowiązek wydania polisy_ Art. 809. KC § 1. Ubezpieczyciel zobowiązany jest potwierdzić zawarcie umowy dokumentem ubezpieczenia.

Casus: problem w orzecznictwie czy umowa ubezpieczenia wymaga formy szczególnej, czy wymaga formy pisemnej i orzeczenie mówi ,że nie wymaga.- właściciel hurtowni ubezpieczył hurtownie i agent pobrał składkę ale nie wydał mu polisy, w nocy w tym dniu hurtownia się spaliła. Ubezpieczyciel stwierdził, że zwraca składkę ponieważ nie została zawarta umowa na piśmie , co prawda ubezpieczyciel nie zakwestionował uprawnienia agenta, ale składkę chciał zwrócić. Hurtownik odwołał się do sądu i NSA stwierdził, że ta umowa jest ważna ponieważ nie wymaga ona formy szczególnej czyli ,że doręczenie umowy nie jest warunkiem jej zawarcia, natomiast warunek ze strony ubezpieczającego był wykonany tzn. składka byłam opłacona.

Ponieważ umowa ubezpieczenia jest umową adhezyjną, oferentem w stosunku ubezpieczenia jest ubezpieczający w postaci wniosku o ubezpieczenie i Art. 809. KC § 2. Z zastrzeżeniem wyjątku przewidzianego w art. 811,(kontroferta) w razie wątpliwości umowę uważa się za zawartą z chwilą doręczenia ubezpieczającemu dokumentu ubezpieczenia

Art. 811.KC§ 1. Jeżeli w odpowiedzi na złożoną ofertę ubezpieczyciel doręcza ubezpieczającemu dokument ubezpieczenia zawierający postanowienia, które odbiegają na niekorzyść ubezpieczającego od treści złożonej przez niego oferty, ubezpieczyciel obowiązany jest zwrócić ubezpieczającemu na to uwagę na piśmie przy doręczeniu tego dokumentu, wyznaczając mu co najmniej 7-dniowy termin do zgłoszenia sprzeciwu.

W razie niewykonania tego obowiązku zmiany dokonane na niekorzyść ubezpieczającego nie są skuteczne, a umowa jest zawarta zgodnie z warunkami oferty.

§ 2. W braku sprzeciwu umowa dochodzi do skutku zgodnie z treścią dokumentu ubezpieczenia następnego dnia po upływie terminu wyznaczonego do złożenia sprzeciwu.

Wypowiedzenie umowy:

1. Odstąpienie=art8124,5 + art. 494KC

Ar.812KC 4. Jeżeli umowa ubezpieczenia jest zawarta na okres dłuższy niż sześć miesięcy ubezpieczający ma prawo odstąpienia od umowy ubezpieczenia, w terminie 30 dni, a w przypadku gdy ubezpieczający jest przedsiębiorcą w terminie 7 dni, od dnia zawarcia umowy.

Odstąpienie od umowy ubezpieczenia nie zwalnia ubezpieczającego z obowiązku zapłacenia składki za okres, w jakim ubezpieczyciel udzielał ochrony ubezpieczeniowej.

§ 5. Jeżeli umowa zawarta jest na czas określony, ubezpieczyciel może ją wypowiedzieć jedynie w przypadkach wskazanych w ustawie, a także z ważnych powodów określonych w umowie lub ogólnych warunkach ubezpieczenia.

Art. 494. Strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.( ex tunc, czyli strony zwracają sobie przedmioty)

1. Wypowiedzenie umowy w drodze wypowiedzenia =art814/2.

Art. 814. (kc) § 1. Jeżeli nie umówiono się inaczej, odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia następującego po zawarciu umowy, nie wcześniej jednak niż od dnia następnego po zapłaceniu składki lub jej pierwszej raty.

At814 § 2. Jeżeli ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność jeszcze przed zapłaceniem składki lub jej pierwszej raty, a składka lub jej pierwsza rata nie została zapłacona w terminie, ubezpieczyciel może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym i żądać zapłaty składki za okres, przez który ponosił odpowiedzialność.

W braku wypowiedzenia umowy wygasa ona z końcem okresu, za który przypadała niezapłacona składka.

§ 3. W razie opłacania składki w ratach niezapłacenie w terminie kolejnej raty składki może powodować ustanie odpowiedzialności ubezpieczyciela, tylko wtedy, gdy skutek taki przewidywała umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia, a ubezpieczyciel po upływie terminu wezwał ubezpieczającego do zapłaty z zagrożeniem, że brak zapłaty w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania spowoduje ustanie odpowiedzialności.

Art. 816. (kc) W razie ujawnienia okoliczności, która pociąga za sobą istotną zmianę prawdopodobieństwa wypadku, każda ze stron może żądać odpowiedniej zmiany wysokości składki, poczynając od chwili, w której zaszła ta okoliczność, nie wcześniej jednak niż od początku bieżącego okresu ubezpieczenia.

W razie zgłoszenia takiego żądania druga strona może w terminie 14 dni wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym. Przepisu tego nie stosuje się do ubezpieczeń na życie.

Art. 830. (kc) §1. Przy ubezpieczeniu osobowym ubezpieczający może wypowiedzieć umowę w każdym czasie z zachowaniem terminu określonego w umowie lub ogólnych warunkach ubezpieczenia, a w razie jego braku - ze skutkiem natychmiastowym.

§ 2. W braku odmiennego zastrzeżenia umowę uważa się za wypowiedzianą przez ubezpieczającego, jeżeli składka lub jej rata nie została zapłacona w terminie określonym w umowie lub ogólnych warunkach ubezpieczenia mimo uprzedniego wezwania do zapłaty w dodatkowym terminie określonym w ogólnych warunkach ubezpieczenia; w wezwaniu powinny być podane do wiadomości ubezpieczającego skutki niezapłacenia składki.

§ 3. Ubezpieczyciel może wypowiedzieć umowę ubezpieczenia na życie jedynie w wypadkach wskazanych w ustawie.

§ 4. Przepisy § 3 oraz art. 812 § 8 stosuje się odpowiednio w razie zmiany ogólnych warunków ubezpieczenia na życie w czasie trwania stosunku umownego. Nie uchybia to stosowaniu w takim przypadku przepisu art. 384/1.

1. Na mocy porozumienia stron : = art. 814.

Początek ubezpieczenia- następuje z chwilą zawarcia ubezpieczenia = art809.2kc Z zastrzeżeniem wyjątku przewidzianego w art. 811, w razie wątpliwości umowę uważa się za zawartą z chwilą doręczenia ubezpieczającemu dokumentu ubezpieczenia.

Początek materialny czyli rozpoczęcie okresu za który ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność = 814kC.

Art. 814. (kc) § 1. Jeżeli nie umówiono się inaczej, odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia następującego po zawarciu umowy, nie wcześniej jednak niż od dnia następnego po zapłaceniu składki lub jej pierwszej raty.

§ 2. Jeżeli ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność jeszcze przed zapłaceniem składki lub jej pierwszej raty, a składka lub jej pierwsza rata nie została zapłacona w terminie, ubezpieczyciel może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym i żądać zapłaty składki za okres, przez który ponosił odpowiedzialność. W braku wypowiedzenia umowy wygasa ona z końcem okresu, za który przypadała niezapłacona składka.

§ 3. W razie opłacania składki w ratach niezapłacenie w terminie kolejnej raty składki może powodować ustanie odpowiedzialności ubezpieczyciela, tylko wtedy, gdy skutek taki przewidywała umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia, a ubezpieczyciel po upływie terminu wezwał ubezpieczającego do zapłaty z zagrożeniem, że brak zapłaty w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania spowoduje ustanie odpowiedzialności.

Art. 815. kc § 1. Ubezpieczający obowiązany jest podać do wiadomości ubezpieczyciela wszystkie znane sobie okoliczności, o które ubezpieczyciel zapytywał w formularzu oferty albo przed zawarciem umowy w innych pismach.

Jeżeli ubezpieczający zawiera umowę przez przedstawiciela, obowiązek ten ciąży również na przedstawicielu i obejmuje ponadto okoliczności jemu znane.

W razie zawarcia przez ubezpieczyciela umowy ubezpieczenia mimo braku odpowiedzi na poszczególne pytania, pominięte okoliczności uważa się za nieistotne.

§ 2. Jeżeli w umowie ubezpieczenia zastrzeżono, że w czasie jej trwania należy zgłaszać zmiany okoliczności wymienionych w paragrafie poprzedzającym, ubezpieczający obowiązany jest zawiadamiać o tych zmianach ubezpieczyciela niezwłocznie po otrzymaniu o nich wiadomości. Przepisu tego nie stosuje się do ubezpieczeń na życie.

§ 21. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek obowiązki określone w paragrafach poprzedzających spoczywają zarówno na ubezpieczającym, jak i na ubezpieczonym, chyba że ubezpieczony nie wiedział o zawarciu umowy na jego rachunek.

§ 3. Ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności za skutki okoliczności, które z naruszeniem paragrafów poprzedzających nie zostały podane do jego wiadomości. Jeżeli do naruszenia paragrafów poprzedzających doszło z winy umyślnej, w razie wątpliwości przyjmuje się, że wypadek przewidziany umową i jego następstwa są skutkiem okoliczności, o których mowa w zdaniu poprzedzającym.

KOASEKURACJA.

Koasekuracja Była przed 2003 r jako umowa nienazwana art.824/1/2-§ 2. Jeżeli ten sam przedmiot ubezpieczenia w tym samym czasie jest ubezpieczony od tego samego ryzyka u dwóch lub więcej ubezpieczycieli na sumy, które łącznie przewyższają jego wartość ubezpieczeniową, ubezpieczający nie może żądać świadczenia przenoszącego wysokość szkody. Między ubezpieczycielami każdy z nich odpowiada w takim stosunku, w jakim przyjęta przez niego suma ubezpieczenia pozostaje do łącznych sum wynikających z podwójnego lub wielokrotnego ubezpieczenia.

Koasekuracja jest to wspólne ubezpieczenie obiektu(ów) przez dwóch lub więcej ubezpieczycieli.

Odpowiedzialność Reasekuratorów jest ustalana w procentach sumy ubezpieczenia albo w częściach ułamkowych. Powszechnie stosowana w Polsce w okresie międzywojennym i coraz częściej przez obecnie działających ubezpieczycieli.

Dotyczy dużego ryzyka, jedno ryzyko ubezpieczają co najmniej dwóch ubezpieczycieli.

Koasekurator wiodący- reprezentuje pozostałych koasekuratorów

Koasekuracja, nazywana inaczej umową o wspólnym ubezpieczeniu, to umowa polegająca na podziale lub rozłożeniu ryzyka na co najmniej dwa podmioty po stronie ubezpieczyciela.

Istotą tej umowy jest to, iż jeden ubezpieczający ubezpiecza dany przedmiot w co najmniej dwóch zakładach ubezpieczeń, na podstawie jednej umowy ubezpieczenia.

Koasekuratorzy natomiast ponoszą ryzyko w określonych częściach, przy czym sposób ich wzajemnych rozliczeń jest określony poprzez porozumienie koasekuracyjne

Koasekurator wiodący- każdy z koasekuratorów odpowiada w granicach przyjętych udziałów ale kontakt w czasie trwania umowy z ubezpieczającym utrzymuje tylko koasekurator wiodący,

Koasekuracja wewnętrzna polega na tym, iż tylko jeden spośród koasekuratorów jest odpowiedzialny przed ubezpieczającym za całość ryzyka.

Reszta koasekuratorów jest odpowiedzialna wyłącznie wobec koasekuratora głównego, co określa dana umowa konsorcjalna, będąca wewnętrznym porozumieniem.

Ta forma jest najdogodniejsza dla ubezpieczającego, gdyż płaci on składkę jedynie koasekuratorowi głównemu.

Koasekuracja zewnętrzna polega na odpowiedzialności każdego z koasekuratorów wobec ubezpieczającego samodzielnie i bezpośrednio, w granicach przyjętych do ubezpieczenia sum.

Ubezpieczający w tej formie koasekuracji, płaci osobno składki każdemu koasekuratorowi, a w razie wypadku od każdego z nich dochodzi określonej części należności.

Koasekuracja solidarna sprowadza się do odpowiedzialności kilku koasekuratorów wobec ubezpieczającego, którzy odpowiadają na zasadzie dłużników solidarnych. Ubezpieczony ma prawo domagać się odszkodowania od wszystkich koasekuratorów łącznie, od kilku razem lub każdego z osobna. Gdy należności zostaną wypłacone przez jednego z koasekuratorów, pozostali są już zwolnieni z danego zobowiązania. (

Art. 820. Przepisów tytułu niniejszego nie stosuje się do ubezpieczeń morskich oraz do ubezpieczeń pośrednich (reasekuracji) bo sa uregulowane w kodeksie morskim, nie stosuje się też do pośrednich czyli reasekuracji , która nie jest umową odmienną.

Reasekuracja: jest umową nienazwana a co ważniejsze kontraktem samoregulującym. Przez umowę reasekuracji reasekurator ( inny ubezpieczyciel) zobowiązuje się do pokrycia(wypłacenia) określonej części świadczeń z umowy ubezpieczenia wypłaconych przez zakład ubezpieczeń a zakład ubezpieczeniowy w zamian odstępuje asekurantowi część składki.

Funkcją reasekuracji jest dalszy podział ryzyka na kilka podmiotów.

ubezpieczajacy

Ubezpieczyciel bezpośredni, który odstępuje część swojego ryzyka za określoną część składki nazywa się cedentem.

Ubezpieczyciel dokonuje reasekuracji gdy dochodzi do wniosku że ryzyko które przyjął nap z uwagi na wysokość odszkodowania jest zbyt duże.

Podział reasekuracji:

Czynna- polegającą na przejmowaniu obowiązków od ZU. Mocny ubezpieczyciel będzie prowadził asekuracje czynną

Bierna – odstępowanie przyjętego ryzyka reasekurantowi np cesja ryzyka, czyli słabszy ubezpieczyciel będzie się reasekurował i odstępował część swojego ryzyka reasekurantom i dzieli się składką.

Uberi me fidei – umowa ubezpieczenia jest umowa najwyższego zaufania.

Obowiązki ubezpieczającego;

Ze względu na masowość jest to umowa adhezyjna, zawierana przez przystąpienie, Obowiązki ubezpieczającego muszą polegać na oświadczeniu, znajduje tutaj zastosowanie zasada dobrej wiary. Odmiennie do 815 jest art. 311 kodeksu morskiego.

Art815KC § 1. Ubezpieczający obowiązany jest podać do wiadomości ubezpieczyciela wszystkie znane sobie okoliczności, o które ubezpieczyciel zapytywał w formularzu oferty albo przed zawarciem umowy w innych pismach. Jeżeli ubezpieczający zawiera umowę przez przedstawiciela, obowiązek ten ciąży również na przedstawicielu i obejmuje ponadto okoliczności jemu znane. W razie zawarcia przez ubezpieczyciela umowy ubezpieczenia mimo braku odpowiedzi na poszczególne pytania, pominięte okoliczności uważa się za nieistotne.

§ 2. Jeżeli w umowie ubezpieczenia zastrzeżono, że w czasie jej trwania należy zgłaszać zmiany okoliczności wymienionych w paragrafie poprzedzającym, ubezpieczający obowiązany jest zawiadamiać o tych zmianach ubezpieczyciela niezwłocznie po otrzymaniu o nich wiadomości. Przepisu tego nie stosuje się do ubezpieczeń na życie.

§ 2.1. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek obowiązki określone w paragrafach poprzedzających spoczywają zarówno na ubezpieczającym, jak i na ubezpieczonym, chyba że ubezpieczony nie wiedział o zawarciu umowy na jego rachunek.

Zmiana sankcji art. 815.3, znowelizowany w 2007 roku wprowadza zmianę sankcji. Przed 2007 sankcją była utrata prawa do świadczenia ubezpieczeniowego za podanie danych nie prawdziwych chyba , że ubezpieczyciel wykazał ,ze te dane nie miały wpływu na zaistnienie wypadku.

Obecnie Ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności tylko wówczas gdy okoliczności podane mu do wiadomości z pktu1 i 2 spowodowały zdarzenie.

Art. 815KC§ 3. Ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności za skutki okoliczności, które z naruszeniem paragrafów poprzedzających nie zostały podane do jego wiadomości. Jeżeli do naruszenia paragrafów poprzedzających doszło z winy umyślnej, w razie wątpliwości przyjmuje się, że wypadek przewidziany umową i jego następstwa są skutkiem okoliczności, o których mowa w zdaniu poprzedzającym

Często problemem przed nowelizacją było Zawiadomienie ubezpieczyciela o zaistniałym wypadku. Zazwyczaj była klauzula ,ze jeżeli wypadek nie został zgłoszony w ciągu 2 dni to tracił prawo do odszkodowania.

Obecnie art. 818KC:

Art. 818. kc § 1. Umowa ubezpieczenia lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą przewidywać, że ubezpieczający ma obowiązek w określonym terminie powiadomić ubezpieczyciela o wypadku.

§ 2. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek obowiązkiem określonym w paragrafie poprzedzającym można obciążyć zarówno ubezpieczającego, jak i ubezpieczonego, chyba że ubezpieczony nie wie o zawarciu umowy na jego rachunek.

Art. 818 kc§ 3. W razie naruszenia z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa obowiązków określonych w paragrafach poprzedzających ubezpieczyciel może odpowiednio zmniejszyć świadczenie, jeżeli naruszenie przyczyniło się do zwiększenia szkody lub uniemożliwiło ubezpieczycielowi ustalenie okoliczności i skutków wypadku.

§ 4. Skutki braku zawiadomienia ubezpieczyciela o wypadku nie następują, jeżeli ubezpieczyciel w terminie wyznaczonym do zawiadomienia otrzymał wiadomość o okolicznościach, które należało podać do jego wiadomości.

Terminy spełnienia świadczenia przez ubezpieczyciela są wskazane w ustawie w celu jego zdyscyplinowania , ale nie wolno od razu występować na drogę sądową, trzeba wpierw wyczerpać tryb ugodowy tzw. likwidacyjny=art817KC.

Art. 817. § 1. (301) Ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku.

§ 2. Gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Jednakże bezsporną część świadczenia ubezpieczyciel powinien spełnić w terminie przewidzianym w § 1.

§ 3. Umowa ubezpieczenia lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą zawierać postanowienia korzystniejsze dla uprawnionego niż określone w paragrafach poprzedzających.

Art. 819. § 1. Roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech.

§ 3. W wypadku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej roszczenie poszkodowanego do ubezpieczyciela o odszkodowanie lub zadośćuczynienie przedawnia się z upływem terminu przewidzianego dla tego roszczenia w przepisach o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym lub wynikłą z niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

§ 4. Bieg przedawnienia roszczenia o świadczenie do ubezpieczyciela przerywa się także przez zgłoszenie ubezpieczycielowi tego roszczenia lub przez zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem. Bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia, w którym zgłaszający roszczenie lub zdarzenie otrzymał na piśmie oświadczenie ubezpieczyciela o przyznaniu lub odmowie świadczenia.

I kategoria: Ubezpieczenia majątkowe;

Art821KC - Przedmiotem ubezpieczenia majątkowego może być każdy interes majątkowy, który nie jest sprzeczny z prawem i daje się ocenić w pieniądzu.

Podział na:

1.ubezpieczenia mienia

2. ubezpieczenie Odpowiedzialności Cywilnej.=tzw interes, np. swoją odpowiedzialność OC wobec osób trzecich.

Celem ubezpieczenia majątkowego jest wyrównanie uszczerbku w majątku ubezpieczonego spowodowanego wypadkami ubezpieczeniowymi przewidzianymi w umowie ubezpieczenia.

Celem ubezpieczenia OC- dotyczy aktywów majątkowych tzw zobowiązań ubezpieczonego z tytułu wyrządzenia szkody osobom trzecim z jego winy. Natomiast ubezpieczenie ogniowe , tam ubezpiecza się konkretne mienie.

Art. 822. § 1. Przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

§ 5. Ubezpieczyciel nie może przeciwko uprawnionemu do odszkodowania podnieść zarzutu naruszenia obowiązków wynikających z umowy lub ogólnych warunków ubezpieczenia przez ubezpieczającego lub ubezpieczonego, jeżeli nastąpiło ono po zajściu wypadku.

W tym artykule występują TRIGGERSY- ZAPADKA CZASOWA

Chodzi o czasowy zakres odpowiedzialności, szczególnie jeśli chodzi o wypadek ubezpieczeniowy.

Ten wypadek ubezpieczeniowy może być różnie pojmowany:

Są 4 triggersy

1. Act commited- zdarzenie wyrządzające szkodę –np. nieprawidłowo wykonany zabieg leczniczy-

ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność jeżeli zdarzenie będące źródłem szkody wystąpiło w okresie ubezpieczenia. Nie ma znaczenia czy w czasie trwania ubezpieczenia szkoda powstanie i się ujawni i czy zgłoszone zostanie roszczenie o jej naprawienie.

1. Loss occurence – fakt powstania, wystąpienia szkody- np. wywołanie rozstroju zdrowia u pacjenta-

ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność jeżeli szkoda powstała w okresie ubezpieczenia bez względu na to kiedy wystąpiło zdarzenie będące jej źródłem oraz niezależnie od tego kiedy doszło do ujawnienia się szkody i zgłoszenia roszczenia odszkodowawczego.

1. Loss manifestation- ujawnienie szkody- np.wystąpienie określonych powikłan po operacji-

Ubezpieczyciel ponosi pełną odpowiedzialność jeśli szkoda ujawniła się w okresie ubezpieczenia niezależnie od czasu jej powstania, daty zdarzenia które ja wywołało oraz chwili podniesienia zarzutów przez poszkodowanego.

1. Claims made – zgłoszenie roszczenia przez poszkodowanego. Np. wystąpienie przez poszkodowanego z żądaniem naprawienia szkody.

Ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność jeśli poszkodowany zgłosił roszczenie odszkodowawcze w okresie ubezpieczenia bez względu na chwile powstania czy ujawnienia się szkody a także bez względu na moment wystąpienia zdarzenia będacego źródłem szkody lub wadliwego działania ( zaniechania) odpowiedzialnego podmiotu.

Art822§ 2. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia ( obejmuje triggers nr 1)

Art822§ 3. Strony mogą postanowić, że umowa będzie obejmować szkody powstałe, ujawnione lub zgłoszone w okresie ubezpieczenia.- (daje wolność stronom do rozszerzenia umowy o Triggersy 2,3,4)

Ar822§ 4. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.= Actio directa jest to figura prawna kontraktowa charakterystyczna tylko dla OC. Na jej podstawie Poszkodowany może kierować przysługujące mu roszczenia odszkodowawcze bezpośrednio do Ubezpieczyciela sprawcy szkody.

Actio= roszczenie Directa= bezpośrednio

poszkodowany

czyn sprawcy

z art. 415, 471KC

Ubezpieczyciel UMOWA

Odrębności w zasadach odpowiedzialności ubezpieczyciela w szkodach majątkowych;

Art. 827/1.

Art. 827. § 1. Ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzialności, jeżeli ubezpieczający:

wyrządził szkodę umyślnie, w razie rażącego niedbalstwa odszkodowanie nie należy się, chyba że umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia stanowią inaczej lub zapłata odszkodowania odpowiada w danych okolicznościach względom słuszności

Ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzialności, jeżeli ubezpieczający wyrządził szkodę:

• Umyślnie

• Ubezpieczony Na cudzy rachunek

• Ale rażące niedbalstwo wyłącza odpowiedzialność ubezpieczyciela warunkowo

Rażące niedbalstwo- to jest pojęcie płynne = wg NSA= to nie tylko brak należytej staranności, to kwalifikowana postać braku zwykłej staranności przewidywania skutków, to zachowanie bardziej naganne i nie właściwe graniczące z umyślnością.

Rażące niedbalstwo jest równoznaczne z wina umyślną.

Wykład z dnia 16.01.2011.

Art. 827. § 1. Przy ubezpieczeniach majątkowych Ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzialności, jeżeli ubezpieczający wyrządził szkodę umyślnie; w razie rażącego niedbalstwa odszkodowanie nie należy się, chyba że umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia stanowią inaczej lub zapłata odszkodowania odpowiada w danych okolicznościach względom słuszności

Jest bardzo cienka linia pomiędzy wina umyślną a rażącym niedbalstwem i jest to bardzo ocenne a w szczególności ta klauzula rażącego niedbalstwa. To trzeba analizować wg każdorazowego przypadku.

Należy rozpoznawać &1 w związku z&4

§ 4. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek zasady określone w paragrafach poprzedzających stosuje się odpowiednio do ubezpieczonego

Regulacja ta z art827 odpowiada definicji wypadku ubezpieczeniowego losowego z ustawy , ponieważ wypadek losowy jest nie zależny od kogokolwiek, przy nowelizacji przepisu wzięto pod uwagę podstawowa zasadę KC i wg. Jeżeli osoba wyrządziła szkodę z winy umyślnej drugiemu musi za nią odpowiadać a gdy wyrządziła sama sobie to nie może od nikogo domagać się odszkodowania ( chcącemu krzywda się nie dzieje)

Odmiennie została uregulowana kwestia odpowiedzialności ubezpieczyciela za szkodę wyrządzoną przez osobę pozostająca we wspólnym gospodarstwie z ubezpieczonym= ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności , mają się pilnować nawzajem.

Rażące niedbalstwo- to jest pojęcie płynne = wg NSA= to nie tylko brak należytej staranności, to kwalifikowana postać braku zwykłej staranności przewidywania skutków, to zachowanie bardziej naganne i nie właściwe graniczące z umyślnością.

Rażące niedbalstwo jest równoznaczne z wina umyślną.

Kwestia przyczynienia się : =Teza rażącego niedbalstwa.

Art. 362. Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

To zachowanie z art362.musi być obiektywnie nieprawidłowe ale nie musi być zawinione i musi być kausalne czyli przyczynowo skutkowy. Np. 12latek.

A

actio directa

A -doznał urazu i wystąpił

z roszczeniem do ubezpieczyciela

o odszkodowanie.

W toku postepowania stwierdzono

że A nie miał zapiętych pasów.

Ubezpieczyciel podniósł o

Zastosowanie art. 362 że A

przyczynił się do powstania szkody( zwiększył szkodę) ponieważ nie miał zapiętych pasów.

Art. 827. § 1. Ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzialności, jeżeli ubezpieczający wyrządził szkodę umyślnie; w razie rażącego niedbalstwa odszkodowanie nie należy się, chyba że umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia stanowią inaczej lub zapłata odszkodowania odpowiada w danych okolicznościach względom słuszności.

§ 2. W ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej można ustalić inne zasady odpowiedzialności ubezpieczyciela niż określone w § 1.

§ 3. Jeżeli nie umówiono się inaczej, ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną umyślnie przez osobę, z którą ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym.

§ 4. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek zasady określone w paragrafach poprzedzających stosuje się odpowiednio do ubezpieczonego.

Art.827KC wyłącza odszkodowanie , nie więcej i nie mniej i dlatego musi być stosowany art. 362, to zachowanie musi być tylko obiektywnie nieprawidłowe i mieć charakter causalny.

Biegły wskazuje czy należy rozróżnić wpływ przyczynienia się do powstania szkody na majątkowe i niemajątkowe składniki ale z reguły obniża się całość odszkodowania.

Orzeczenie na tle 827kc.- klucze zostawione na plaży w spodniach w czasie kąpieli.= rażące niedbalstwo, gdyż kierowca stworzył okazję dla złodzieja.

Zabezpieczenie kluczyków i dokumentów przewidziane w OWU ubezpieczenia , jeżeli nie zostały te warunki dotrzymane to ubezpieczyciel jest zwolniony z wypłaty odszkodowania.

Odszkodowanie z błędu brokera- jeżeli nie zostaliśmy poinformowani i( utraciliśmy ) odszkodowanie uległo pomniejszeniu to możemy wystąpić do sadu o zwrot odszkodowania w pełnej wysokości jaka by się nam należała.

Roszczenie regresowe czyli zwrotne- REGRES:= uzasadnienie jest art828.kc

Jest to legitymacja prawna dana ubezpieczycielowi do dochodzenia tego roszczenie od sprawcy.

Art. 828. § 1. Jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania.

Jeżeli ubezpieczyciel pokrył tylko część szkody, ubezpieczającemu przysługuje co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed roszczeniem ubezpieczyciela.

§ 2. Nie przechodzą na ubezpieczyciela roszczenia ubezpieczającego przeciwko osobom, z którymi ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym, chyba że sprawca wyrządził szkodę umyślnie.

§ 3. Zasady wynikające z paragrafów poprzedzających stosuje się odpowiednio w razie zawarcia umowy na cudzy rachunek.

Roszczenie regresowe czyli roszczenie zwrotne.

Roszczenie regresowe ubezpieczyciela czyli zwrotne czyli istota, zapłaciłem poszkodowanemu i domagam się jako ubezpieczyciel zwrotu tego co wypłaciłem od sprawcy

Który jest poza stosunkiem ubezpieczeniowym, jest osobą trzecią.

Regres ubezpieczyciela nie jest roszczeniem typu ubezpieczeniowego, jego źródłem nie jest umowa ubezpieczenia, która strony zawarły.

Roszczenie regresowe jest tym samym roszczeniem co cywilno prawne roszczenie poszkodowanego do odpowiedzialnego cywilnie sprawcy szkody. Wstępuje ubezpieczyciel w prawa zaspokojonego wierzyciela.

Regres typowy występuje w ubezpieczeniach mienia i OC. = art.828+518/1/4

Art. 828. § 1. Jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania. Jeżeli ubezpieczyciel pokrył tylko część szkody, ubezpieczającemu przysługuje co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed roszczeniem ubezpieczyciela.

§ 2. Nie przechodzą na ubezpieczyciela roszczenia ubezpieczającego przeciwko osobom, z którymi ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym, chyba że sprawca wyrządził szkodę umyślnie.

§ 3. Zasady wynikające z paragrafów poprzedzających stosuje się odpowiednio w razie zawarcia umowy na cudzy rachunek.

Art. 518. § 1. Osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty:

4) jeżeli to przewidują przepisy szczególne.

Regres szczególny zwany nietypowym występuje tylko w ubezpieczeniach OC.

Pojęcie to jest wypracowane doktrynalnie. Ustawodawca przewidział sytuację gdzie Z mocy przepisu szczególnego ubezpieczyciel może dochodzić regresowo od strony umowy ubezpieczenia czyli np. od sprawcy.

Ubezpieczyciel wypłaca świadczenie poszkodowanemu i żąda zwrotu od ubezpieczającego którego łączyła z nim umowa. To ma miejsce w przypadkach przewidzianych przez ustawę w przypadkach skrajnie niewłaściwego zachowania sprawcy.

Regres szczególny jest to roszczenie zwrotne do osoby ubezpieczonej w ramach ubezpieczenia OC.

Źródłem tego roszczenia nie jest art. 828kc ale zawsze przepisy szczególne :

• 11.3 u. o ub. obow,

• 17,43 , 58 u. o ub.obow

Art. 17.

Jeżeli osoba objęta ubezpieczeniem obowiązkowym odpowiedzialności cywilnej lub

osoba występująca z roszczeniem, z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa, nie

dopełniły obowiązków wymienionych w art. 16, a miało to wpływ na ustalenie

istnienia lub zakresu ich odpowiedzialności cywilnej bądź też na zwiększenie

rozmiarów szkody, zakład ubezpieczeń może dochodzić od tych osób zwrotu części

wypłaconego uprawnionemu odszkodowania lub ograniczyć wypłacane tym osobom

odszkodowanie. Ciężar udowodnienia faktów, uzasadniających zwrot zakładowi

ubezpieczeń części odszkodowania lub ograniczenia odszkodowania, spoczywa na

zakładzie ubezpieczeń.

Art. 43.

Zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem

mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów

mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący:

1) wyrządził szkodę umyślnie lub w stanie po użyciu alkoholu albo pod

wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków

zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii,

2) wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa,

3) nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z

wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia

albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią

przestępstwa,

4) zbiegł z miejsca zdarzenia.

Art. 58.

Zakładowi ubezpieczeń przysługuje uprawnienie do dochodzenia od sprawcy szkody

zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC rolników odszkodowania, jeżeli

wyrządził on szkodę umyślnie lub w stanie po użyciu alkoholu albo pod wpływem

środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w

rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii.

Regres szczególny wynika z 3 przesłanek prawnych.

1. Na tle ubezpieczenia OC poszkodowanemu przysługuje samoistnie roszczenie odszkodowawcze do ubezpieczyciela OC sprawcy.

2. W niektórych umowach ubezpieczenia OC zakres ochrony osoby poszkodowanej jest szerszy aniżeli ubezpieczonego. Są to Sytuacje wyjątkowe przewidziane przez ustawę.np szkoda wyrządzona umyślnie po spożyciu alkoholu czy narkotykach, jazda bez uprawnień, zbieg z miejsca wypadku.

UBEZPIECZENIA OSOBOWE- Ubezpieczenia na życie;

Art829/1 = podział ubezpieczeń osobowych.

Art. 829. kc §1. Ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć:

1) przy ubezpieczeniu na życie - śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku;

2) przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków - uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.

§ 2. Do zawarcia na cudzy rachunek umowy ubezpieczenia na życie, a także do jej zmiany, konieczna jest uprzednia zgoda ubezpieczonego, która powinna obejmować także wysokość sumy ubezpieczenia. Zmiana umowy dokonana bez zgody ubezpieczonego nie może naruszać jego praw ani praw osoby uprawnionej do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci ubezpieczonego.

Ubezpieczenie na życie.

Wypadek ubezpieczeniowy = śmierć osoby ubezpieczonej niezależnie od rodzaju albo dożycia przez nią oznaczonego wieku;

przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków - uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.

Z ubezpieczeń osobowych nie wypłaca się odszkodowań lecz świadczenie sumy ubezpieczenia.

Wypowiedzenie umowy =art830KC(trzeba znać )

Art. 830. KC §1. Przy ubezpieczeniu osobowym ubezpieczający może wypowiedzieć umowę w każdym czasie z zachowaniem terminu określonego w umowie lub ogólnych warunkach ubezpieczenia, a w razie jego braku - ze skutkiem natychmiastowym.

§ 2. W braku odmiennego zastrzeżenia umowę uważa się za wypowiedzianą przez ubezpieczającego, jeżeli składka lub jej rata nie została zapłacona w terminie określonym w umowie lub ogólnych warunkach ubezpieczenia mimo uprzedniego wezwania do zapłaty w dodatkowym terminie określonym w ogólnych warunkach ubezpieczenia; w wezwaniu powinny być podane do wiadomości ubezpieczającego skutki niezapłacenia składki.

§ 3. Ubezpieczyciel może wypowiedzieć umowę ubezpieczenia na życie jedynie w wypadkach wskazanych w ustawie.= przepis ochronny ubezpieczającego.

§ 4. Przepisy § 3 oraz art. 812 § 8 stosuje się odpowiednio w razie zmiany ogólnych warunków ubezpieczenia na życie w czasie trwania stosunku umownego. Nie uchybia to stosowaniu w takim przypadku przepisu art. 3841.

Jedną ze stron stosunku ubezpieczeniowego jest uposażony. Uposażony nie musi być oznaczony imiennie, wystarczy wskazać takie cechy które pozwolą na identyfikacje. Dziecko poczęte również kwalifikuje się jako uposażony.

W razie śmierci uposażonego przed ubezpieczającym wykonanie staje się bezskuteczne.

Art. 831. § 1. Ubezpieczający może wskazać jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci osoby ubezpieczonej; może również zawrzeć umowę ubezpieczenia na okaziciela.

Ubezpieczający może każde z tych zastrzeżeń zmienić lub odwołać w każdym czasie.

831§ 1.1. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek do wykonywania uprawnień, o których mowa w paragrafie poprzedzającym, konieczna jest uprzednia zgoda ubezpieczonego; umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą przewidywać, że uprawnienia te ubezpieczony może wykonywać samodzielnie.

831.§ 2.- Jeżeli wskazano kilka osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia, a nie oznaczono udziału każdej z nich w tej sumie, ich udziały są równe.

831.§ 3. Suma ubezpieczenia przypadająca uprawnionemu nie należy do spadku po ubezpieczonym.

Suma ubezpieczenia nie należy do spadku i nie jest zaliczana do masy spadkowej.

SAMOBÓJSTWO A KWESTIA UMOWY NA ZYCIE.

W razie samobójstwa ubezpieczyciel nie jest związany umową z wyjątkami poniższymi.

Art. 833. KC Przy ubezpieczeniu na życie samobójstwo ubezpieczonego nie zwalnia ubezpieczyciela od obowiązku świadczenia, jeżeli samobójstwo nastąpiło po upływie lat dwóch od zawarcia umowy ubezpieczenia.

Umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą skrócić ten termin, nie bardziej jednak niż do 6 miesięcy.

Zarzut podania nieprawdziwych danych i ograniczenie z niego korzystania przez ubezpieczyciela=art834kc

Art. 834. KC Jeżeli do wypadku doszło po upływie lat trzech od zawarcia umowy ubezpieczenia na życie, ubezpieczyciel nie może podnieść zarzutu, że przy zawieraniu umowy podano wiadomości nieprawdziwe, w szczególności że zatajona została choroba osoby ubezpieczonej.

Umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą skrócić powyższy termin.

Dlaczego trzy lata?- wychodzi się założenia ,że trzyletni okres wystarcza na ujawnienie się wszelkich chorób utajonych w człowieku.

UDZIAŁ WŁASNY=ryzyko własne.

Często w ubezpieczeniach występuje ryzyko własne, z mocy umowy można go wyłączyć za odpowiednią opłatą. To jest odstępstwo od zasady pełnego świadczenia:

1. Ogranicza zasadę pełnego świadczenia udział własny ubezpieczającego= jest to tzw. ryzyko własne= jest to % część szkody stanowiąca ryzyko własne ubezpieczonego np. umowa postanawia, że 5% szkody jest to ryzyko własne , które pokrywa sam poszkodowany.

2. Zmniejszenie -Franszyza ubezpieczeniowa:

• Integralna czyli warunkowa- jest to kwotowo określona szkód bagatelnych które nie są kompensowane , jeżeli szkoda jest wyższa to franszyzy się nie uwzględnią tzn. nie potrąca, czyli określona w umowie minimalna wartość szkody, za którą zakład ubezpieczeń nie odpowiada Np. świadczenie jest 500zł i OWU stanowią ,że to jest szkoda bagatelna i nie jest kompensowana ( nie jest wypłacana), ale musi to jasno wynikać z OWU.

Przykład :Franszyza integralna

Franszyza integralna to wartość, do wysokości której ubezpieczyciel nie wypłaca odszkodowania, ale w momencie gdy rozmiar szkody przekroczy tą wartość - wypłata odszkodowania następuje w całości, bez potrącania jakiejkolwiek kwoty.

Franszyza - 100zł; szkoda - 80zł; wypłata - nie ma.

Franszyza - 100zł; szkoda - 150zł; wypłata - 150zł.

• Bezwarunkowa zwana tez redukcyjną.- jest to określana kwotowo lub % część szkody którą się zawsze potrąca z odszkodowania ( trzeba pytać przy zawieraniu umowy o zniesienie udziałów własnych, ze zniesieniem franszyzy).

Franszyza bezwarunkowa jest podobna do udziału własnego ale różni się tym , że nie odzwierciedla tzw. niedoubezpieczenia a zatem suma ubezpieczenia może odpowiadać wartości ubezpieczenia. Ubezpieczający płaci składkę od tak ustalonej sumy ubezpieczenia a odszkodowanie ulega redukcji

Inaczej mówiąc: Franszyza redukcyjna w wysokości np.100 zł oznacza ni mniej, ni więcej, tylko to, iż taka kwota zostanie potrącona z każdego odszkodowania, bez względu na jego wysokość.

Przykład:

Franszyza redukcyjna

Franszyza redukcyjna polega na każdorazowym pomniejszeniu odszkodowania o określoną w polisie kwotę. Jeśli rozmiar szkody nie przekracza tej kwoty - nie ma odszkodowania.

Franszyza - 20zł; szkoda - 100zł; wypłata - 80zł.

Franszyza - 20zł; szkoda - 50zł; wypłata - 30zł.

Franszyza - 20zł; szkoda - 10zł; wypłata - nie ma.

PROCES ZAWIERANIA UMOWY jest powiązany z obowiązkiem informacyjnym i tu

ogromną rolę odgrywają pośrednicy, ustawodawca dostrzegł tą role i zawarł ja w ustawie o pośrednictwie ubezpieczeniowym.

Agent ubezpieczeniowy oferuje usługi i jest nakierowany na jeden produkt na jeden Zakład ubezpieczeniowy ale Broker ubezpieczeniowy jest reprezentantem ubezpieczonego, ma szeroki wachlarz usług.

Definicja posrednictwa ubezpieczeniowego Art. 2. 1. Posrednictwo ubezpieczeniowe polega na

wykonywaniu przez posrednika za wynagrodzeniem czynnosci faktycznych lub czynnosci prawnych

zwiazanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia.

2. Posrednictwo ubezpieczeniowe jest wykonywan xe wyłacznie przez agentów ubezpieczeniowych lub

brokerów ubezpieczeniowych, z zastrze.eniem art. 3.

3. Posrednictwo ubezpieczeniowe w zakresie reasekuracji jest wykonywane wyłacznie przez brokerów

ubezpieczeniowych posiadajacych zezwolenie na wykonywanie działalnosci brokerskiej w zakresie

reasekuracji (brokerów reasekuracyjnych

Ramy prawne pośredników- jest zamknięty katalog pośredników.

1. Agent ubezpieczeniowy=art4/1u.o pośr. Art. 4.= agent pośrednik( nastręcza sposobność do zawarcia umowy), agent pełnomocnik( taki, który ma umocowanie do zawierania umów w imieniu i na rzecz ZU, legitymuje się dokumentem pełnomocnictwa ze strony ZU).

Pośrednik ubezpieczeniowy wykonuje:

1. czynności w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń, zwane dalej „czynnościami agencyjnymi", polegające na:

• pozyskiwaniu klientów,

• wykonywaniu czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia,

• zawieraniu umów ubezpieczenia oraz

• uczestniczeniu w administrowaniu i

• wykonywaniu umów ubezpieczenia, także

• w sprawach o odszkodowanie, jak również

• na organizowaniu i nadzorowaniu czynności agencyjnych (działalność agencyjna) albo

2) czynności w imieniu lub na rzecz podmiotu szukającego ochrony ubezpieczeniowej, zwane dalej „czynnościami brokerskimi", polegające na: zawieraniu lub doprowadzaniu do zawarcia umów ubezpieczenia, wykonywaniu czynności przygotowawczych do zawarcia umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w zarządzaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia również w sprawach o odszkodowanie (działalność brokerska).

1. Multiagent=11/2 u.opośr.

Agent ubezpieczeniowy wykonujący czynności agencyjne na rzecz więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń w zakresie tego samego działu ubezpieczeń,( zgodnie z załącznikiem do ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151), ) odpowiada za szkody powstałe z tytułu wykonywania tych czynności.

Różnice pomiędzy agentem a multiagentem.

Art. 11. 1.U.o.posr. Za szkodę wyrządzoną przez agenta ubezpieczeniowego w związku z wykonywaniem czynności agencyjnych odpowiada ubezpieczyciel, na rzecz którego agent ubezpieczeniowy działa , z zastrzeżeniem ust. 2. Przepisu art. 429 Kodeksu cywilnego nie stosuje się. Ubezpieczyciel przypadku agenta odpowiada na zasadzie ryzyka

Art 11.2 u.o pośr. Natomiast w przypadku multiagenta to odpowiada za szkody powstałe z tytułu wykonywania tych czynności sam. I podlega on obowiązkowemu ubezpieczeniu OC.

1. Broker = przedstawiciel ubezpieczającego. Czynności brokerskie polegają w imieniu lub na rzecz … polegają na

Niezależny pośrednik między osobą zamierzającą się ubezpieczyć a zakładem ubezpieczeniowym.

Działa w imieniu i w interesie swojego klienta. Działalność brokerska polega na zawieraniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia w imieniu ubezpieczającego lub pośredniczenia przy zawieraniu umów ubezpieczenia na rzecz ubezpieczonego (broker pełnomocnik lub pośrednik).

Według Kodeksu Etycznego Brokera wobec ubezpieczonych broker powinien zapewnić swym klientom rzeczową, obiektywną rade i wyjaśnienia w sprawach różnych rodzaju ubezpieczeń, praw, zobowiązań i związanych z tym kosztów, udzielać rady i informacji jedynie w tych dziedzinach, w których jest w pełni kompetentny, w przypadku szkody starać się o prawidłowe prowadzenie sprawy i uzyskania właściwego odszkodowania, uzasadniony interes klienta i swą lojalność zawsze przedkładać przed własnym zyskiem.

Broker działa, zatem na innych zasadach, niż agent ubezpieczeniowy.

1. Broker reasekuracyjny-Niezależny pośrednik między osobą zamierzającą się ubezpieczyć a zakładem ubezpieczeniowym. Działa w imieniu i w interesie swojego klienta. Działalność brokerska polega na zawieraniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia w imieniu ubezpieczającego lub pośredniczenia przy zawieraniu umów ubezpieczenia na rzecz ubezpieczonego (broker pełnomocnik lub pośrednik). Według Kodeksu Etycznego Brokera wobec ubezpieczonych broker powinien zapewnić swym klientom rzeczową, obiektywną rade i wyjaśnienia w sprawach różnych rodzaju ubezpieczeń, praw, zobowiązań i związanych z tym kosztów, udzielać rady i informacji jedynie w tych dziedzinach, w których jest w pełni kompetentny, w przypadku szkody starać się o prawidłowe prowadzenie sprawy i uzyskania właściwego odszkodowania, uzasadniony interes klienta i swą lojalność zawsze przedkładać przed własnym zyskiem. Broker działa zatem na innych zasadach, niż agent ubezpieczeniowy.

Do egzaminu:

komentarz, wykłady, Ustawy-

instytucje najważniejsze, np. rzecznik ubezpieczonych ,

Ubezp. fundusz gwarancyjny, kiedy wchodzi w grę wchodzi odpowiedzialnośc ubezpieczenia gwarancyjnego, Pośrednictwo, kategorie pośr, zajmują się czym regres, kiedy się stosuje regres, triggersy, strony stosunku.

Głównymi instytucjami ubezpieczeniowymi w Polsce są:

- Komisja Nadzoru Finansowego-sprawuje nadzór nad rynkiem kapitałowym, nadzór ubezpieczeniowy, emerytalny oraz nadzór uzupełniający nad konglomeratami finansowymi w których skład wchodzą nadzorowane podmioty
- Polska Izba Ubezpieczeń-Przynależność zakładów ubezpieczeń do Izby jest obowiązkowa i powstaje z chwilą podjęcia przez zakład działalności ubezpieczeniowej.

Do zadań Izby należy m.in.:
reprezentowanie zakładów ubezpieczeń wobec organów władzy i administracji państwowej oraz podejmowanie działań w celu ochrony ich interesów,
wyrażanie opinii o projektach aktów prawnych dotyczących działalności ubezpieczeniowej oraz współdziałanie na wniosek właściwych podmiotów przy ich opracowywaniu,
współdziałanie z organizacjami i stowarzyszeniami krajowymi i zagranicznymi w zakresie ubezpieczeń,
stwarzanie możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów między członkami Izby.

- Stowarzyszenie Polskich Brokerów Ubezpieczeniowych i Reasekuracyjnych-Stowarzyszenie posiada osobowość prawną. Działa na terenie Polski w oparciu o przepisy prawa regulujące działalność stowarzyszeń i realizuje cele statutowe wyłącznie zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
W pracach Zarządu położono nacisk na następujące kierunki działania:
integracja środowiska i reprezentowanie interesów zawodowych wobec władz;
podnoszenie poziomu zawodowego i etycznego;
aktywny udział w pracach ustawodawczych, dotyczących polskiego rynku ubezpieczeniowego, zwłaszcza zgłaszanie uwag i postulatów do kolejnych projektów nowelizacji ustawy o działalności ubezpieczeniowej;
rozpoczęcie prac nad Kodeksem Etyki Brokera;
pozyskiwanie nowych członków;
rozwijanie współpracy międzynarodowej.

- Polska Izba Brokerów Ubezpieczeniowych i Reasekuracyjnych- Polska Izba Brokerów Ubezpieczeniowych i Reasekuracyjnych jest organizacją samorządu gospodarczego, reprezentującą interesy zrzeszonych w niej brokerów ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych. Obszarem działania Izby jest terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zadaniem Izby jest stwarzanie właściwych warunków prowadzenia działalności gospodarczej przez brokerów, zrzeszonych w Izbie, oraz reprezentowanie ich interesów zawodowych, a w szczególności:
1.wyrażanie opinii o projektach przepisów i rozwiązań, dotyczących działalności ubezpieczeniowej i pośrednictwa ubezpieczeniowego, wobec organów stanowiących akty prawne, oraz uczestnictwo w ich przygotowaniu,
2.dokonywanie ocen wdrażania i funkcjonowania przepisów, dotyczących działalności brokerskiej,
3.działanie na rzecz tworzenia i umacniania rynku usług ubezpieczeniowych i pośrednictwa ubezpieczeniowego, oraz ochrony interesów podmiotów, korzystających z usług ubezpieczeniowych,
4.tworzenie i umacnianie powiązań zawodowych pomiędzy członkami Izby,
5.reprezentowanie interesów członków Izby przed organami władzy i administracji państwowej, oraz innymi organizacjami gospodarczymi oraz środkami masowego przekazu,
6.współpraca z wszelkimi krajowymi i zagranicznymi podmiotami, zainteresowanymi działalnością w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego, które mogą się przyczynić do realizacji zadań Izby,
7.kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki zawodowej w działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego i reasekuracyjnego,
8.podnoszenie poziomu wiedzy zawodowej członków Izby.


- Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny-Do zadań Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego należy wypłacanie odszkodowań i świadczeń z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz obowiązkowego ubezpieczenia OC rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego:
za szkody na osobie, gdy szkoda wyrządzona została w okolicznościach uzasadniających odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu, osoby kierującej lub rolnika, w przypadku nie ustalenia tożsamości sprawcy,
za szkodę na mieniu i osobie, gdy posiadacz pojazdu lub rolnik nie posiadał obowiązkowego ubezpieczenia OC.

- Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych-Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych zrzesza zakłady ubezpieczeń, które prowadzą działalność w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej [OC] posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów. Przedmiotem działalności PBUK jest m.in.:
wystawianie dokumentów ubezpieczeniowych ważnych w innych krajach,
zawieranie umów z zagranicznymi biurami ubezpieczeń komunikacyjnych o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych,
organizowanie likwidacji lub bezpośrednia likwidacja szkód spowodowanych na terytorium RP przez pojazdy z rejestracją zagraniczną, posiadające ważne dokumenty ubezpieczeniowe wystawione przez zagraniczne biura ubezpieczeń komunikacyjnych.
Ponadto PBUK pełni rolę organu odszkodowawczego i ośrodka informacji zgodnie z IV dyrektywą komunikacyjną.

- Izba Gospodarcza Towarzystw Emerytalnych-Izba jest organizacją samorządu gospodarczego i zrzesza obecnie 11 towarzystw emerytalnych, spośród 15 działających na rynku. Członkami Izby są Powszechne Towarzystwa Emerytalne

Podstawowym celem działalności IGTE jest ugruntowanie zaufania społecznego do nowego systemu emerytalnego oraz podejmowanie wszelkich kroków, które przyczynią się do sprawnego i efektywnego funkcjonowania tego systemu

- Polska Izba Pośredników Ubezpieczeniowych i Finansowych-Cele PIPUIF:
Reprezentacja interesów środowiska . Uczestniczenie w procesie powstawania aktów prawnych dotyczących działalności ubezpieczeniowej i finansowej . Współpraca z instytucjami i organizacjami rynku ubezpieczeniowego i finansowego . Inicjowanie działań, które wpłyną na rozwój rynku ubezpieczeniowego i finansowego . Podnoszenie świadomości ubezpieczeniowej i finansowej w społeczeństwie . Podnoszenie kwalifikacji zawodowych pośredników. Podnoszenie etyki zawodowej . Podnoszenie rangi zawodu pośrednika ubezpieczeniowego i finansowego . Wspieranie inicjatyw gospodarczych członków Izby . Poszukiwanie form finansowego wspierania realizacji celów statutowych przez Izbę i jej członków . Integracja środowiska.

-Rzecznik Ubezpieczonych (RU) – polski urząd państwowy, powołany w 1995 r. w związku z upadkiem kilku zakładów ubezpieczeń, którego zadaniem jest reprezentowanie interesów ubezpieczających, ubezpieczonych, uposażonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia, członków otwartych funduszy emerytalnych i uczestników pracowniczych programów emerytalnych (PPE). Rzecznik współpracuje z krajowymi i zagranicznymi organizacjami konsumenckimi oraz Rzecznikiem Praw Obywatelskich.

Podstawę funkcjonowania Rzecznika reguluje obecnie ustawa z dnia 22 maja 2003 o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych (Dz. U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1153 ze zm.).

Do zadań Rzecznika Ubezpieczonych należy podejmowanie działań w zakresie ochrony osób, których interesy reprezentuje, a w szczególności:

• rozpatrywanie skarg w indywidualnych sprawach kierowanych do Rzecznika;

• opiniowanie aktów prawnych dotyczących organizacji i funkcjonowania ubezpieczeń, funduszy emerytalnych i pracowniczych programów emerytalnych;

• występowanie do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych;

• informowanie właściwych organów nadzoru i kontroli oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń i organizacji gospodarczych powszechnych towarzystw emerytalnych o dostrzeżonych nieprawidłowościach w działaniu zakładów ubezpieczeń, funduszy emerytalnych, towarzystw emerytalnych, pracowniczych programów emerytalnych i innych instytucji rynku ubezpieczeniowego;

• możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów;

• inicjowanie i organizowanie działalności edukacyjnej i informacyjnej w dziedzinie ochrony ubezpieczających, ubezpieczonych, uposażonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia, członków funduszy emerytalnych oraz uczestników pracowniczych programów emerytalnych;

• organizacja sądu polubownego rozstrzygającego spory z zakładami ubezpieczeń, powszechnymi towarzystwami emerytalnymi, Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym oraz Polskim Biurem Ubezpieczycieli Komunikacyjnych