Platon

1. Najsłynniejszy filozof starożytności i jeden z najsłynniejszych uczniów Sokratesa.

   1. Oprócz Platona po Sokratesie powstały także 2 szkoły sokratejskie mniejsze i powoływały się na Sokratesa jak nauczyciela jednak miały odmienne poglądy, szkołami sokratycznymi były tylko z punktu widzenia filozofii praktycznej.

      1. Cyrenaicy – założycielem był ary styp z Cyreny i głosił hedonizm, że dobrem najwyższym jest przyjemność, etyczna przyjemność będzie jako miara dobra wszelkiego działania, a cierpienie miarą dobra. Życie przyjemne polega na sumie przyjemności cząstkowych jakie doświadczamy. (właściwie pogląd etyczny z gr. Hedone – przyjemność)

      2. cynicy – ich filozofia polegała na życiu, byli bliżsi Sokratesowi a za najwyższą wartość uznali wolność i wewnętrzna i zewnętrzna a więc dobro duchowe, osoba uzyskująca równowagę miała status mędrca nie ważny był wówczas jego status lub wiedza. Cynizm prawdopodobnie z gr. Cane (pies) żyli na marginesie społecznym, na marginesie człowieczeństwa co wg nich prowadzić miało do szczęścia, do sytuacji aby nikt ani nic ich nie ograniczało.

2. Platon – pozostawił po sobie kilkadziesiąt pism filozoficznych napisanych w formie dialogu filozoficznego, założył pierwszą szkołę w Atenach w formie instytucji (Akademia Platońska) wykładano w niej matematykę z dziedzinami pokrewnymi oraz filozofię. Interesowały go zagadnienia bardzo abstrakcyjne. Podstawową teorią Platona była teoria idei (poglądy metafizyczne) idea z gr eidos (kształt, postać) wg Platona kształt i postać miała na uwadze intelektualny wyraz i kształt np. w przypadku człowieka eidos to wyraz człowieczeństwo a nie sam wygląd człowieka. Wg Platona istnieje taka rzeczywistość która różni się od świata fizycznego i nie da się jej sprowadzić do świadomości ludzi. Idee są tak jakby 3 obszarem ontologicznym wraz z rzeczywistością i świadomością. Idea – traktowana jako pomysł jednej osoby, inna osoba ma inne idee i obie rozmyślają o tym co sobie wymyślą.

   1. Idee uzna za podstawę rzeczywistości zjawisk i myślenia (idealizm obiektywny w metafizyce)

   2. 6 podstawowych cech idei

      1. Inteligibilność – przedmioty które można poznać tylko w sposób intelektualny, myślą, nie można ich poznać zmysłowo

      2. Niecielesne lub nie fizyczne – nigdy nie jest to coś zjawiskiem

      3. Bytowość w pewnym sensie – idee najwyższą rzeczywistością i jeżeli cokolwiek istnieje to one w pierwszym rzędzie i są podstawą wszystkich innych rzeczywistości

      4. Niezmienność – zawsze cechowała boskość jeśli coś jest niezmienne to jest najwyższą rzeczywistością, bardziej istnieje człowiek niż poszczególni ludzie z krwi i kości.

      5. Samoistność – istota ta może istnieć sama w sobie ,bez powodu, przyczyny i pomocy innych rzeczy. Cień nie może istnieć bez płomienia świecy, ale płomień bez cienia może.

      6. Jedność – idea zawsze jednoczy wielość czynników składowych, dzięki ideom ten świat wyższy jest bardziej uporządkowany niż świat zmysłowy.

W wizji Platona mamy do czynienia z dualizmem czyli rozpoznania rzeczywistości (metafora jaskini )

1. Najważniejsze dzieła Platona

   1. Uczta - miłość

   2. Fedon - śmierć

   3. Państwo – państwie

W dialogu państwo mamy przedstawioną metaforę jaskini, w niej Platon opisuje jaskinię, która wygląda mniej więcej tak, że jest to baaaaaaaaaaardzo głęboki dół, mówi dalej, wyobraźmy sobie że na samym dnie siedzą ludzie podobni do nas (metafora stanu) przykuci kajdanami by nie mogli się obrócić i patrzą tylko i wyłącznie w ścianę, do dna nie dochodzi słońce ze względu na jej głębokość (metafora ciemnoty), twierdzi dalej że ludzie siedzący na dole wpatrują się w jedyny świat jaki mają czyli ścianę, gdyby wyżej umieszczono ognisko to na ścianie pojawiło by się przedstawienie cieni, a gdyby zapytać kogoś z tych ludzi co jest prawdziwe odpowiedzieli by że cienie są prawdziwe choć powyżej znajduje się coś bardziej rzeczywistego.

Byt, rozum, duch, dobro

Zjawisko, zmysły, ciało, zło

Dlaczego człowiek siedzi w dole, wg. Platona bo ma ciało, i dlatego że ma ciało siedzi w tej jaskini, łańcuchy to nasze spostrzeganie i doświadczenie rzeczywistości oraz wszystkie potrzeby cielesne. Cielesność jest dla człowieka obciążeniem od którego w trakcie życie się wyzwala i najlepiej w tym celu przydaje się filozofia. Jedyną drogą wg Platona to umrzeć, w sensie wyzwolenia, w śmierci następuje uwolnienie człowieka.

Uważał że dobra nie da rady przypisać tylko do sfery etycznej, poznając idee dobra dowiadujemy się zarazem o istocie świata oraz stajemy się dobrzy (aspekt poznawczy oraz etyczny).

1. Struktura duszy ludzkiej – człowiek to dusza obarczona ciałem, a więc przede wszystkim dusza gra rolę podstawową . Dusza dzieli się na 3 podstawowe rejony im niższy tam bardziej związany z ciałem

   1. Dusza rozumna – sam rozum i część kierownicza, w dialogu porównuje umysł do zaprzęgu z końmi, jednym białym(dobrym) i drugim czarnym(złym) – mądrość

   2. Dusza gniewliwa – pożądania z byciem kimś lepszym, wyższa idea – odwaga

   3. Dusza pożądliwa- związana z pożądaniem i posiadaniem ciała – obdarzona umiarkowaniem

Złym czarnym koniem jest dusza pożądliwa, dobrym gniewna a woźnicą dusza rozumna. Jeden koń w latającym zaprzęgu zmierza ku dołowi a drugi w stronę góry, gdyby nie było woźnicy człowiek uległ by totalnemu rozdarciu bo są w nim skrajne zmienności dobra i zła. Rozum kieruje duszami tak aby podążały tam gdzie chce. Dusza która jest w stanie uzgodnić 3 podstawowe cnoty i doprowadzić do balansu to dusza sprawiedliwa – będąca najwyższą doskonałością. Te 4 cnoty wejdą później do kodeksu etycznego i będą cnotami kardynalnymi, tworzącymi wszystkie kodeksy do późnego średniowiecza.

Zacząć od teorii miłości platona