Wojny Polski z Turcją

1. Przyczyny

– ingerencje Polski w wewnętrzne sprawy Mołdawii będącej lennem tureckim;
– wyprawy łupieżcze Kozaków na ziemie tureckie;
– sukcesy polskie w wojnie z Moskwą i niebezpieczny wzrost potęgi Rzeczpospolitej;
– spalenie przez Kozaków Warny i atak lisowczyków na Siedmiogród (lenno Turcji) – bezpośrednia przyczyna wojny polsko-tureckiej.

2. Wojna – 1620–21

– wojska polskie ponoszą klęskę pod Cecorą – śmierć hetmana Stanisława Żółkiewskiego – 1620 r.;
– Turcy nieskuteczne oblegają polski obóz warowny w Chocimiu (śmierć hetmana Chodkiewicza);
– w 1621 r. zawarty zostaje układ pokojowy:

• granice pozostają nie zmienione,

• Rzeczpospolita ma hamować najazdy Kozaków, a Turcja – Tatarów.

3. Najazd wojsk tureckich na Polskę – 1672 r.

– wojska tureckie najeżdżają Polskę w 1672 r. i zdobywają Kamieniec Podolski;
– w wyniku traktatu w Buczaczu (1672 r.) Polska traci Podole, województwo bracławskie i południową Kijowszczyznę, równocześnie musi płacić Turcji coroczny haracz;
– oburzenie społeczeństwa, odmowa ratyfikacji traktatu i uchwalenie podatków umożliwiających wystawienie armii;
– hetman Jan Sobieski odnosi zwycięstwo pod Chocimiem 1673 r.;
– zawarty zostaje rozejm w Żórawnie (1676 r.) – w rękach tureckich pozostaje Podole wraz z Kamieńcem.

4. Wojna – 1683–99

– Jan III Sobieski wyrusza na odsiecz oblężonego Wiednia (1683 r.),
– Polska przystępuje do Świętej Ligi, trwa dalej wojna z Turcją;
– Polska odzyskuje w wyniku pokoju w Karłowicach (1699 r.) tylko tereny utracone w początkowym okresie wojen z Turcją.

Wydrukuj normalnie »

Wydrukuj w formacie ściągi

1 Przyczyny :

Pośrednie:
-niszczycielskie napady kozaków na Turcję, i Tatarów na Rzeczpospolitą
-samowolne ingerowanie Polskich magnatów w obsadę tronu mołdawskiego
-zaniepokojenie Turcji wzrastającym znaczeniem Polski w wyniku korzystnej dla niej wojny z Rosją
Bezpośrednie:
-udział Lisowczyków w wojnie30-letniej przeciwko księciowi Siedmiogrodu Bethlenowi Gaworowi w1619
-spalenie przez kozaków Warny

2.Przebieg
We wrześniu 1620 hetman Stanisław Żółkiewski próbował zapobiec inwazji tureckiej wyprawiając się do Mołdawii, ale na czele znacznie słabszych sił poniósł klęskę pod Cecorą i zginął próbując powstrzymać ucieczkę wojsk Polskich. Hetman polny chorąży Stanisław Koniecpolski dostaje się do niewoli. W ciągu zimy sejm uchwalił wysokie podatki na wojnę; na czele wojsk stanął hetman litewski Jan Karol Chodkiewicz oraz regimentarz Stanisław Lubomirski.
1621 Polacy zakładają umocniony obóz pod Chocimiem. Siły polskie wyniosły ok30tys żołnierzy oraz25tys kozaków, którym przewodził Piotr Konasiewicz Sahajdaczny.
Od 2-28wrzesnia 1621 Turcy oblegają Chocim ale w wyniku odparcia wszystkich szturmów muszą odstąpić mimo śmierci wodza polskiego J.K.Chodkiewicza
9.10.1621 podpisany został pod Chocimiem układ pokojowy, który przywracał stosunki z czasów Zygmunta Augusta:
-granicą pozostał Dniepr
-obie strony miały hamować wzajemne napady kozackie i Tatarów
-hospodarami mieli zostać chrześcijanie przychylni Polsce
1633 Koniecpolski rozbił Tatarów pod Sasowym Rogiem oraz odparł Turków koło Kazimierza
1635 drugi traktat pokojowy z Turcją potwierdzający warunki poprzedniego oraz zamierzający obietnicę(niespełnioną) usunąć Tatarów z Buczaczu
1667-podpisujemy z Rosją rozejm w Andruszowie i natychmiast przystępujemy do redukcji wojska do 20tys. Sejm. Król i większość szlachty jest głucha na protesty np. hetmana Jana Sobieskiego, który widzi zagrożenie tureckie i nie chce likwidować wojsk.
Rozejm podpisano co wcale nie oznaczało spokoju w Ukrainie Prawobrzeżnej, bo hetman prawobrzeżny Piotr Doroszenko chciał zjednoczenia Ukrainy i aby była ona przy Polsce ale pod warunkiem autonomii dla kozaków. Ani król ani szlachta nie wyrazili na to zgody więc Doroszenko szukał pomocy u sułtana Tureckiego Mahmeda IV.
Turcy chętnie wspierali Doroszenkę, bo w 1669 zakończyli wojnę z Wenecją i mogli armię skierować przeciw Polsce. Wojna z Polską mieściła się w zaborczych planach Turcji, mimo podpisania pokoju chocimskiego(1621) dawne przyczyny konfliktu nie wygasły.
Przebieg działań:
-1672 Rzeczpospolitą atakuje „Dwustutysięczna” armia turecko-tatarsko-kozacka. Dowodzi nią sam Mahmed IV. Główne uderzenie idzie na twierdzę Kamienic Podolski, którego broni 1100osobowa załoga. Hetman Sobieski ma niespełna 10tys wojsk, więc nie może wydać walnej bitwy i skupia się na rozbijaniu mniejszych oddziałów i obroną ludności przed jasyrem- niewolą turecką
18.10.1672 Turcy zmuszają nas do podpisania haniebnego traktatu w Buczaczu:
-oddawaliśmy Turkom Ukrainę Prawobrzeżną(woj. Kijowskie i bracławskie) oraz woj. Podolskie z Kamieńcem.
-mieliśmy płacić Turcji corocznie 22tys dukatów „upominków”-haraczu.
-naszczęście sejm nie zatwierdził tego traktatu, uchwalił natomiast nowe podatki na wojsko, dzięki czemu w listopadzie 1673 hetman Sobieski pokonał Turków pod Chocimiem. Było to kolejne wielkie zwycięstwo polskiego oręża nad Turkami.
Nie wykorzystaliśmy tego zwycięstwa politycznie, nie podpisaliśmy korzystnego pokoju, bo właśnie umarł król Michał Korybut Wiśniowiecki i dla szlachty najważniejsza była nowa wolna elekcja. To zwycięstwo chocimskie było najważniejszą przyczyną tego, że w 1674 wybrano hetmana Sobieskiego na króla.
Sobieski dalej prowadził walki na pograniczu z Turkami i Tatarami, ale jako król chciał zmienić kierunek naszej polityki zagranicznej, odejść do sojuszu z Habsburgami a nawiązać sojusz z Francją rządzoną przez Ludwika XIV Burbona. Utwierdzała go w tym jego małżonka Maria Kazimiera d’Arquieu.
1675 w Jaworowie Sobieski podpisał tajny układ z Francją w myśl którego mieliśmy podpisać pokój z Turcją a prowadzić wraz ze Szwedami działania na pn przeciwko Brandenburgii, co miało prowadzić do odzyskania Prus Książęcych.
1676- po kolejnym zwycięstwie nad Turkami podpisaliśmy traktat w Żurawnie. Turcy nie zwracali nam ani Podola ani Ukrainy, ale nie było już mowy o haraczu.
Nic nie wyszło z profrancuskich planów Sobieskiego, bo Habsburgowie przekupili większość magnaterii i szlachty polskiej, która była przeciwna sojuszowi z Francją i miała silny argument w ręku, bo traktat w Żurawnie podpisaliśmy przy pośrednictwie Francuzów (sojusznika Turcji) a wcale dla nas nie był bardzo korzystny,
Oznaczało to powrót do sojuszu z Habsburgami.
1.04.1683 Jan Sobieski podpisuje z cesarzem Leopoldem I Habsburgiem układ:
-gdyby Turcy napadli na Polskę bądź Austrię, to drugie państwo ma podjąć działania dywersyjne
-gdyby Turcy zaatakowali Wiedeń lub Kraków, to drugie państwo musiało ruszać na odsiecz.
Z początkiem lipca 1683 wojska Tureckie wielkiego Wezyra Kara Mustafy oblegają Wiedeń. Sobieski zabiera wojska i wyrusza na odsiecz. Do walnej bitwy doszło 12.09.1683 była to tzw odsiecz Wiedeńska.
Na początku października doszło do kolejnych walk z Turkami. Obie miały miejsce pod Parkanami(1-7.10, 2-9.10)
5.03.1684 Polska przystępuje do antytureckiej koalicji zwanej Ligą Świętą. Należą do niej Austria, Wenecja, Papiestwo i Polska.
1686 wspomaga koalicję Rosja car Piotr I Wielki podejmuje działania w rejonie morza Azowskiego i Czarnego
wojny z Turcją trwały do 1699r kiedy został podpisany pokój w Karłowicach:
-Austria uzyskała całe Węgry Siedmiogrodem
-Wenecja zdobyła nabytki na Peloponezie
-papiestwo odniosło sukces moralny-zwycięstwo nad muzułmanami
-Polska, która miała największy wpływ militarny, tylko odzyskała utracone w 1672 ziemie-woj. Kijowskie, bracławskie i podolskie.
W chwili gdy podpisywaliśmy pokój nieżył już król Sobieski, w naszym imieniu pokój podpisał król August II Mocny Wettin

OJNY POLSKO – TURECKEI W XVII w

WOJNY POLSKO – TURECKEI W XVII w
Geneza wojny z Turcją:
=>rozkwit Imperium Osmańskiego, które w XVI w zajęło tereny Węgier i zagrażało państwu Habsburgów, uzależniło Mołdawię i Wołoszczyznę,
=>zbliżenie polityki polskiej i habsburskiej niepokoiło Turcję,
=>wyprawy Kozaków na miasta tureckie (spalenie Warny), często inspirowane przez dyplomację Habsburgów;
=>najazdy Tatarów, lenników Turcji na ziemie Polski;
=>w czasie wojny 30-letniej książę Siedmiogrodu (lenni Turcji) Gabor Bethlen oblegał Wiedeń – Zygmunt III Waza związany z katolickimi Habsburgami wysłał lisowczyków na tereny Siedmiogrodu, co zmusiło Bethlena do odstąpienia od Wiednia – tzw. Pierwsza odsiecz wiedeńska w 1619 r
Pierwszy etap wojen z Turcją:
=>klęska St. Ółkiewskiego pod Cecorą w 1620
=>obrona Polaków w twierdzy Chocim pod dowództwem J. K. Chodkiewicza, gdzie w 1621 podpisano pokój – obie strony miały hamować najazdy swoich poddanych – Kozaków i Tatarów, w Mołdawii sułtan miał powoływać hospodarów przychylnych RP,
=>dzieki zaangażowaniu Turcji w wojnie z Polską Habsburgowie rozgromili Czechów w 1620 w czasie wojny 30-letniej;
=>plany wojny z Turcją Władysława IV który chciał wykorzystać Kozaków, ale sejm nie zgodził się na wojnę – początek powstania Chmielnickiego (1648)

Wojny z Turcją w II poł XVII w
=>1672 – atak Turcji i zajęcie Kamieńca Podolskiego; rozejm w Buczaczu – Polska utraciła województwa podolskie, bracławskie, kijowskie i miała zapłacić haracz,
-sejm nie uznał hańbiącego rozejmu i uchwalił podatek na armię,
=>1673 – zwycięstwo J. Sobieskiego pod Chocimiem, rozejm w Żórawnie (1676) – potwierdzał tylko włączenie Podola i Ukrainy do Turcji;
=>12.IX.1683 – Zwycięstwo Sobieskiego pod Wiedniem nad wojskami wezyra Kara Mustafy
=>1684 – zawiązanie Świętej Ligi (papiestwo, Austria, Wenecja, Polska) – długotrwałe wojny z Turcją, wyparcie z Węgier, zwycięstwo hetmana Feliksa Potockiego nad Tatarami pod Podhajcami (1698);
=>pokój w Karłowicach w 1699 – RP odzyskała utracone tereny, do Austrii włączono Węgry i Siedmiogród, Rosja zajęła Azow, Wenecja – Dalmację i Moreę
Skutki wojen:
=>wyniszczenie południowych ziem polskich, straty ludności
=>wzrost znaczenia przekupnej oligarchii magnackiej, wpływy obcych dworów;
=>upadek gosp i polit RP szlacheckiej, słąbość armii polskiej
=>brak zainteresowania, poza stronnictwem króla J. III Sobieskiego, możliwością włączenia do RP Prus w czasie wojny Szwecji z Brandenburgią i tym samy Polska utraciła pozycję nad Bałtykiem;
=>po zwycięstwie nad Turcją Polska przedmurzem chrześcijańskiej Europy.

Wojny z Turcją

Przyczyny:

- rywalizacja polsko-turecka o wpływy w Mołdawii,

- samowolne wyprawy Kozaków przeciw Turcji,

- najazdy tatarskie na województwa południowo-wschodnie Rzeczypospolitej.

Przebieg działań	Warunki pokoju
1620 r. - polska wyprawa do Mołdawii zakończona porażką wojsk polskich pod Cecorą, a następnie, podczas odwrotu, klęską i śmiercią dowodzącego, hetmana Stanisława Żółkiewskiego. Bohaterski hetman został pochowany w kościele w Żółkwi, a na grobowcu wyryto słowa: „Słodko i pięknie jest umrzeć za Ojczyznę”. 1621 r. - odwetowa wyprawa turecka na Rzeczpospolitą została zatrzymana pod Chocimiem. Warowny obóz był oblegany przez armię turecko-tatarską. Wojskami polskimi dowodził hetman J. K. Chodkiewicz, który podtrzymywał na duchu wycieńczoną załogę. Jego śmierć zatajono, aby nie dopuścić do paniki wśród wojska. Ostatecznie Turcy odstąpili od oblężenia.	pod Chocimiem zawarto w 1621 r. pokój, przywracający granicę polsko-turecką na Dniestrze

1620 r. - polska wyprawa do Mołdawii zakończona porażką wojsk polskich pod Cecorą, a następnie, podczas odwrotu, klęską i śmiercią dowodzącego, hetmana Stanisława Żółkiewskiego. Bohaterski hetman został pochowany w kościele w Żółkwi, a na grobowcu wyryto słowa: „Słodko i pięknie jest umrzeć za Ojczyznę”.

1621 r. - odwetowa wyprawa turecka na Rzeczpospolitą została zatrzymana pod Chocimiem. Warowny obóz był oblegany przez armię turecko-tatarską. Wojskami polskimi dowodził hetman J. K. Chodkiewicz, który podtrzymywał na duchu wycieńczoną załogę. Jego śmierć zatajono, aby nie dopuścić do paniki wśród wojska. Ostatecznie Turcy odstąpili od oblężenia.

pod Chocimiem zawarto w 1621 r. pokój, przywracający granicę polsko-turecką na Dniestrze

W 1672 roku Turcy zaatakowali ponownie, zdobywając Kamieniec Podolski (twierdzę, którą zniszczył wybuch prochowni i Turcy zdobyli ruiny).

W 1673 roku hetman wielki koronny i znakomity wódz, Jan Sobieski, odniósł zwycięstwo nad Turkami pod Chocimiem, spychając wroga ku rzece Dniepr. Zwycięskiego hetmana wybrano na króla.

Agresywna (agresja - zbrojna napaść) polityka Turcji zagrażała nie tylko Polsce, ale również krajom znajdującym się pod panowaniem Habsburgów oraz wywołała zaniepokojenie papieża. W 1683 roku Rzeczpospolita zawarła sojusz z Austrią, skierowany przeciw Turcji - w razie zagrożenia Krakowa lub Wiednia państwa przyrzekały sobie pomoc wojskową.

W lipcu 1683 r. armia turecka dowodzona przez wielkiego wezyra (dowódca wojsk) Kara Mustafę rozpoczęła oblężenie stolicy Austrii - Wiednia.

Jan III Sobieski pospieszył na odsiecz Wiedniowi (odsiecz - pomoc wojskowa dla oblężonego miasta, twierdzy) z 25-tysięczną armią polską. 12 września 1683 r. rozegrała się bitwa między sprzymierzonymi wojskami polskimi, austriackimi i niemieckimi (ogółem 70 tys. żołnierzy), którymi dowodził król polski Jan III, a oblegającą Wiedeń armią turecką (ok. 115 tys. żołnierzy - dowódca wielki wezyr Kara Mustafa).

W wyniku starcia, w czasie którego wyróżniła się taktyka polskiej artylerii oraz atak polskiej husarii, zniszczono główne siły tureckie, a Polacy zdobyli cały obóz turecki. Zwycięstwo króla Jana III przyniosło mu wielką sławę jako wodzowi, a Polska zdobyła rozgłos jako kraj będący „obrońcą Europy” i „przedmurzem chrześcijaństwa”.

Odsiecz wiedeńska i klęska Turków przyczyniły się do zakończenia panowania Imperium Osmańskiego w Europie. Po śmierci króla Jana III w 1699 roku między Rzecząpospolitą a Turcją podpisano pokój, na mocy którego Polska odzyskała Podole z Kamieńcem i Ukrainę na prawym brzegu Dniepru.

Wojny polsko-tureckie w XVII wieku - przyczyny, przebieg tych wojen ...

Litwa zetknięta się bezpośrednio z Turcją na przełomie XV i XVI wieku, gdy Wysoka Porta
( jak w Europie nazywano państwo tureckie ) podporządkowała sobie chanat krymski i
zdobyła wybrzeże Morza Czarnego. Polska przegrała w tym czasie rywalizację o wpływy
w Mołdawii, ale Zygmunt Stary i Zygmunt August dbali o wieczysty spokój gwarantujący południowo-wschodnim granicom bezpieczeństwo i pozwalający rozwijać korzystny handel.

Pierwsze wielkie zbrojne starcie Turcji z Rzeczpospolitą nastąpiło w 1620 roku pod Cecorą. Doprowadziły do niego:
- wieloletnie zatargi graniczne,
- najazdy tatarskie na województwa południowo-wschodnie,
- wyprawy Kozaków na miasta tureckie
- wyprawy właścicieli wielkich dóbr ziemskich ( Potockich, Koreckich, Wiśniowieckich ) - na ziemie lenne Turcji - Mołdawię i Wołoszczyznę i osadzanie na tronach przychylnych sobie władców.
Pretekstem stało się spalenie przez Kozaków Warny.
Sędziwy hetman wielki koronny Stanisław Żółkiewski, wyprzedzając przewidywany atak turecki, wkroczył do Mołdawii z prawie 10-tysięcznym wojskiem. Zawiodły go jednak spodziewane posiłki mołdawskie, lisowczycy i wojska magnackie.
Wojska polskie zostały rozbite przez przeważające siły turecko-tatarskie dowodzone przez Iskandra Baszę. W chaotycznym odwrocie armii polskiej zginął Żółkiewski, a Stanisław Koniecpolski, hetman polny, dostał się do niewoli. Rzeczpospolita bezbronna stanęła otworem przez wrogie. Zagony tureckie zapuściły się w głąb kraju.

Decydującą bitwę kolejnej kampanii stoczono później, w 1621 roku, pod granicznym Chocimiem.
35-tysięcznym wojskiem polskim wspieranym przez 40 tysięcy Kozaków dowodził hetman wielki litewski Jan Karol Chodkiewicz. Ponad miesiąc broniły się wojska Rzeczpospolitej
w oblężonym obozie. Zmarł w tym czasie Chodkiewicz (zastąpił go Stanisław Lubomirski), wystrzelono prawie cały proch. W krytycznym momencie rozpoczęto rokowania, które zakończyły się podpisaniem pokoju przywracającego na granicy polsko-tureckiej stosunki
z poprzedniego stulecia:
- granica pozostała na Dniestrze,
- obie strony miały powściągać Kozak Tatarów, w Mołdawii
- sułtan miał osadzać władców przychylnych Rzeczpospolitej.
Turcy odstąpili od oblężenia obrona Chocimia rozsławiła w świecie Rzeczpospolitą jako " przedmurze chrześcijaństwa
Po przejściowym osłabieniu państwa sułtan Mehmed IV (1648-1687) i jego wezyrowie rozpoczęli zbrojenia i nowe wojny. Uwaga Porty zwróciła się też na północ, na pogranicze Mołdawii, Podola i Ukrainy.
W 1667 roku Rzeczpospolita podpisała w Andruszowie rozejm z Moskwą uznający podział Ukrainy na lewobrzeżną (na lewym brzegu Dniepru należącą do Rosji) i prawobrzeżną (należącą do Królestwa Polskiego). Hetman prawobrzeżnej Kozaczyny Piotr Doroszenko
nie zaakceptował tego rozstrzygnięcia i poddał się Turcji.
Sułtan poparł go i wypowiedział Rzeczpospolitej wojnę - 1667 r. obóz pod Podhajcami - dowodzi Jan Sobieski (2 tygodniowe oblężenie). Na wieść o wyprawie Kozaków zaporoskich na Krym Tatarzy podpisali ugodę i wycofali się.

Wojny polsko-tureckie w II połowie XVII wieku rozpoczął najazd wojsk tureckich za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego. W tym czasie w Polsce trwały wewnętrzne walki polityczne, doszło nawet do rozbicia na dwie orientacje polityczne :
- proaustriacką ( prohabsburską )
- profrancuską
Sytuacja na południowo-wschodniej granicy polski stawała się coraz poważniejsza.
Wysoka Porta w 1672. zaatakowała Rzeczpospolitą.
Turcy, poprzedzani przez czambuły tatarskie i oddziały kozackie Doroszenki, przekroczyli Dniepr i zdobyli Kamieniec Podolski - najpotężniejszą twierdzę osłaniającą polskie pogranicze.
Następnie zajęli Podole i południowo-wschodnie ziemie koronne, a wojska tureckie, tatarskie, kozackie, węgierskie i wołoskie ruszyły dalej na Lwów i Zamość.
Pod wpływem klęski i realnego zagrożenia wobec braku na Podolu większych wojsk podpisano upokarzający układ w Buchaczu:
Rzeczpospolita oddawała Turcji województwa podolskie bracławskie oraz pozostającą przy Polsce część kijowskiego oraz została zobowiązana do płacenia corocznego haraczu na rzecz Turcji co sprowadzało ją do roli państwa wasalnego.

Wspólna hańba zmusiła skłóconych do zgody. Sejm w 1673 r. uchwalił znaczne podatki na wojsko. Wojska polsko-litewskie pod wodzą hetmana Jana Sobieskiego zaatakowały Turcję
i odniosły pod Chocimiem świetne zwycięstwo nad armią sułtańską.
Wygrana Chocimska stała się:sukcesem politycznym Rzeczpospolitej.
Hetman Sobieski doprowadził do zjednoczenia sił polskich i litewskich, pokonał silnego przeciwnika, ale zwycięstwo nie zostało w pełni wykorzystane (1674r. Hetman Jan Sobieski został koronowany na króla Polski) ponieważ wojna polsko-turecka została zamknięta układem
w Żurawnie. w 1676 r. Kamieniec pozostał w rękach tureckich.

Turcy nie przyjęli propozycji pokojowych, które przedstawił sułtanowi wielki poseł
Jan Gniński w 1677 w Stambule.

W 1683 r. wobec zagrożenia ze strony wspólnego wroga Polska i monarchia Habsburgów zawarły sojusz zaczepno-obronny. W razie ataku tureckiego na jedno układających się państw drugie miało pośpieszyć z pomocą. Sejm poparł politykę króla, zatwierdził przymierze
i uchwalił podatki wojenne. Turcja wypowiedziała wojnę cesarstwu. Wyruszająca na Austrię armia, którą dowodził wielki Wezyr Kara Mustafa liczyła ok. 160 tysięcy żołnierzy.
Armia cesarska liczyła ok. 27 tysięcy.

urcy pojawili się pod Wiedniem 10 Lipca 1683 r. , wtedy ówczesny cesarz Leopold I zwrócił się o pomoc do króla polskiego Jana III Sobieskiego.
12 IX 1683 roku wojska tureckie zostały rozbite pod Wiedniem, szczególny udział miały w tym wojska polskie dowodzone przez króla Jana III Sobieskiego (głównie husaria).

Bitwa wiedeńska:
- zmienia bieg historii Europy
- uratowała chrześcijaństwo
- zapoczątkowała upadek potęgi politycznej państwa Osmanów

Wojsko tureckie zostało pobite, ale Wysoka Porta nadal była groźną i nie miała zamiaru odstąpić zajętych ziem.
Przedstawiciele cesarza, Rzeczpospolitej, Wenecji i papieża spotkali się wiec w Linzu i podpisali traktat sojuszniczy nazywany Ligą świętą (1684 r.).

Następstwem zwycięstw militarnych Ligi stał się pokój z Turcją zawarty w 1699 r, już po śmierci Sobieskiego, w Karłowicach w Serbii.
Wysoka Porta zrzeka się wielu zdobytych ziem:
- Habsburgowie zyskali Węgry i Siedmiogród,
- Wenecja - Peloponez i Dalmację,
- Rzeczpospolita odzyskała Kamieniec i ziemie utracone w układzie buczackim, jej granicą ponownie stał się Dniepr.

Powrót Podola do macierzy stanowił niewątpliwie zasługę króla Jana Sobieskiego ( świetny wódz, posiadał talent strategiczny i umiejętności kierowania siłami broni połączonych uważał, że interes Rzeczpospolitej wymaga, aby uczestniczyła ona w wojnie poza swoim terytorium).

Wojny z Turcją
Spór polsko - turecki miał kilka przyczyn. Po pierwsze była to rywalizacja o opanowanie Mołdawii. Drugim powodem sporów były najazdy tureckich lenników – Tatarów na Polskę i wyprawy poddanych polskich – Kozaków na Turcję. Mimo zadrażnień, aż do 1620 r. obu stronom udawało się utrzymać pokój. Bezpośrednią przyczyną wojen polsko-tureckich w XVII w. było udzielenie przez Polskę pomocy Habsburgom w walce z lennikiem tureckim, ks. Siedmiogrodu G. Bethlenem, i przejęcie pod opiekę hospodara mołdawskiego G. Gratiniego oraz kozacki najazd na Warnę, miasto nad Morzem Czarnym, należące w tym czasie do Imperium Osmańskiego.
Pierwszym bezpośrednim starciem państw była wojna z 1620 roku. Wyprawa wojsk polskich do Mołdawii zakończyła się klęską pod Cecorą. Skuteczna obrona wojsk polskich w obozie chocimskim w 1621 zakończyła się zawarciem korzystnego dla Rzeczypospolitej pokoju, który utrzymał się przez pół wieku.
Działania wojenne zostały wznowione w drugiej połowie XVII wieku. Bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny była decyzja hetmana kozackiego Piotra Doroszenki, o poddaniu sułtanowi prawobrzeżnej Ukrainy. W 1672 r. armia turecka wkroczyła na terytorium polskie i po zajęciu twierdzy w Kamieńcu Podolskim Rzeczpospolita została zmuszona do zawarcia haniebnego pokoju w Buczaczu. Polska okupiła go oddaniem Ukrainy i Podola, oraz płaceniem rocznego trybutu w wysokości 22 tysięcy czerwonych złotych. Sejm nie ratyfikował tego traktatu i uchwalił podatki na wojsko. Wojna była kontynuowana. W 1673 r. Sobieski zadał Turkom klęskę pod Chocimiem. W 1676 r., już jako król, wytrzymał długotrwałe oblężenie tureckie w obozie pod Żurawnem i zawarł rozejm lepszy od buczackiego, jednak wciąż niekorzystny. Zwalniał on Polskę z dorocznego haraczu dla Turcji (22 tys. czerwonych złotych), jednak pozostawiał Ukrainę i Podole w rękach Imperium. Szukając sprzymierzeńców w wojnie z Imperium Osmańskim, Jan III zawarł sojusz z Austrią. W jego następstwie Sobieski podjął 1683 przeciwko wojskom tureckim oblegającym Wiedeń wyprawę, zakończoną ogromnym sukcesem. W późniejszym czasie król polski, jako inicjator i sygnatariusz Ligi Świętej (Austria, Wenecja, Watykan), kontynuował wojnę z Turcją, podejmując w 1686 i 1691 wyprawy przeciwko tureckiej Mołdawii. Wojna trwała jeszcze aż do 1699 r. i zakończyła się pokojem w Karłowicach (1699 r.), który przywrócił Polsce Podole z Kamieńcem Podolskim oraz utracone tereny woj. kijowskiego i bracławskiego.

konflikt polsko – turecki w XVII wieku dzielił się na dwie części. Pierwsza z nich obejmuje lata 1620 – 1621, a druga 1627 – 1699. Przyczyn sporu polsko – tureckiego było kilka. Pierwszą z nich była rywalizacja o opanowanie Mołdawii, drugim powodem były najazdy tureckich lenników – Tatarów na Polskę i wyprawy poddanych polskich – Kozaków na Turcję. Mimo zadrażnień, aż do 1620 roku obu stronom udało się utrzymać pokój . Pierwszym bezpośrednim starciem była wojna w 1620 roku. Wyprawa wojsk polskich do Mołdawii zakończyła się klęską pod Cecorą. W 1621 roku u granic stanęła armia turecka, którą z ogromnym trudem powstrzymano pod Chocimiem. Po zawarciu pokoju, późniejszym wznowieniu walk wybuchła kolejna wojna. W 1627 roku armia turecka zaatakowała terytorium polskie i Rzeczpospolita została zmuszona do zawarcia pokoju w Buczaczu. Jego postanowienia nie były korzystne dla Polski. Sejm nie ratyfikował traktatu, uchwalił podatek na wojsko, które w 1673 roku zadało Turkom klęskę pod Chocimiem.
W 1676 roku Jan III Sobieski wstrzymał oblężenie wojsk tureckich i zmusił Turcję do zawarcia pokoju, na mocy którego Polska nie musiała płacić haraczu.
Gdy w 1683 roku Turcja ruszyła na Wiedeń, król polski poprowadził wojska na pomoc oblężonemu Wiedniowi. Polska walczyła w ramach „Świętej Ligi” z inicjatywy Jana III Sobieskiego. Wojna trwała aż do 1699 roku i zakończyła się pokojem w Karłowicach, który przywrócił Polsce utracone ziemie.
Przyczyny wojen z Rosją wcześniej już przedstawiłam. Początkowo dominowała strona polska w tym konflikcie, ale później wszystko zaczęło się zmieniać na korzyść Rosji. Wojny zakończyły się utratą przez Polskę części terytoriów wschodnich.

związku z przegraną wojną z Turcją Polska podpisała niekorzystny układa w Buchaczu na mocy którego musiała składać roczną daninę Turcji .
Wojny XVII w były dla Polski wielką strata , a przedewszystkim utrata wielu obszarów ziemskich .

W XVII w Rzeczypospolita przeprowadzała wiele wojen z Rosją , Turcją i Szwecją . Wiązała się to z duzymi stratami , przede wszystkim dlatego ze Polska nie zawsze zwyciężała .
Wojny te najbardziej odczuła ludnoćś kraju . Polpulacja na skutek wojny i jej efektów - chorób i głodu spadła. Przeciwnicy przechodzacyprzez ziemie niszczyli uprawy , gospodarstwa , pustoszyli ziemie. Wiele rodzin zostało pozbawionych całego dobytku . Terytorium Rzeczypospolitej zmniejszyło się o niemal 1/5 . Rosjanie uzyskali dużą część Ukrainy , Szwedzi Inflanty , a Turcy Ziemie na południu kraju . Ludzie zmienili sposób myslenia . W dotychczas tolerancyjnym społeczeństwie zaszczepił się nastrój wrogości w stosunku do wyznawców innych religii . Podczas wojen ucierpiała także gospodarka . Zmniejszenie sie ludnoćsi spowodowało upadek rolnictwa i powrót do tańszych metod uprawy . Sprawa pogorszyła się jeszcze bardziej gdzy zmniejszyło się zapotrzebowanie na polskie towary za granicą . Niemcy stali się samowystarczalni i nie pobierali już zboża ani drewna z Polski co spowodaowała niemal całkowity zastój handlu z innymi państwami . Przez to sytuacja szlachty średniej coraz bardziej się pogarszała . Natomiast na tym skorzystały bogate ody szlacheckie , biorąc ubogą szlachtę pod opiekę , a tym samym powiekszając w tani sposób swoje posiadłości ziemskie . Kryzys nie ominą takze rzemiosła , którego poziom cofną sie o kilka dziesięcioleci . W czasie potopu szwedzkiego ogromne straty odniosła kultura polska . . Zmiszcono wiele pałaców i kościołów . Wrogowie pozabierali ze sobą wiele dzieł sztuki . Mimo podpisania Pokoju w Oliwie Szwedzi nie oddali całej części skradzionych dzieł . Po zakończeniu wojny starano sie odbudować zniszczone koscioły i pałace

. WOJNY POLSKI Z TURCJĄ (1620-1621), (1672-1672) i (1673-1676)

PRZYCZYNY I WOJNY (1620-1621)

- Polscy magnaci wtrącali się w sprawy Mołdawii i Wołoszczyzny, które były tureckimi lennami.
- Kozacy najeżdżali na Turcję, zaś Tatarzy na Rzeczpospolitą.

SKUTKI

Pokój w Chocimiu w 1621 r.
Między Rzeczpospolitą a Turcją:

- Rzeczpospolita rezygnuje ze swoich wpływów w hospodarstwach naddunajskich.
- Musi powstrzymywać najazdy Kozaków.
- Turcja z kolei musi powstrzymywać najazdy Tatarów.

PRZYCZYNY II WOJNY (1672-1672)

Władcą Polski jest Michał Korybut Wiśniowiecki.
Władcą Turcji jest sułtan Mehmed IV.

- Uznanie zwierzchnictwa lennego Turcji przez Piotra Doroszenkę.

SKUTKI

Pokój w Buczaczu w 1672 r.
Między Rzeczpospolitą a Turcją:

- Polacy zrzekają się Podola i Bracławszczyzny wraz z ziemią kijowską.
- Zobowiązaliśmy się również do płacenia corocznego haraczu Turcji.

PRZYCZYNY III WOJNY (1673-1676)

- Postanowienia pokojowe w Buczaczu wywołały ostrą reakcję szlachty i Jana Sobieskiego, który zaczął dążyć do kolejnych działań wojennych.

SKUTKI

Rozejm w Żurawinie w 1676 r.
Między Turcją a Rzeczpospolitą:

- Ukraina i Kamieniec Podolski zostają przy Turcji.
- Rzeczpospolita nie musi już płacić haraczu.

Źródło: http://pl.shvoong.com/humanities/history/1932776-wojny-polskie-xvii-wieku-przyczyny/#ixzz1ekIEOzas

	Podziel się pytaniem na:

Odpowiedzi (Liczba odpowiedzi: 1)

blocked

Odpowiedziano: 2009-09-22 20:25:10

1. Osłabienie naszego kraju. 2. Liczba ludności Rzeczypospolitej zmniejszyła się około jedną trzecią. 3.Wiele wsi całkowicie opustoszało, a miasta podupadły. 4.Wojny wpłynęły na świadomość i poglądy mieszkańców Rzeczypospolitej. 5.Państwo przestało być krajem słynącym z tolerancji. Protestantów oskarżano o sprzyjanie najeźdźcom. Sejm postanowił wygnać arian, posądzając ich o współpracę z wrogami. Zaczęto napadać na świątynie protestanckie. Wrogo odnoszono się wobec Żydów i wyznawców prawosławia. 6. Wojny prowadzone w XVII w. dowiodły wprawdzie siły i męstwa oręża polskiego, jednak negatywnie wpłynęły na dzieje naszego kraju. liczę na naj ;**

XVII wieku Polska prowadziła liczne wojny, przede wszystkim z Rosją, Szwecją i Turcją. Walki te przyniosły państwu polskiemu liczne konsekwencje, głównie niekorzystne. Były to:

- poważne szkody materialne, których sprawcami były nie tylko obce wojska, ale i własne oddziały,

- utrata silnej pozycji Rzeczpospolitej w Europie.

- przeszło trzydziestoprocentowy ubytek ludności i zmniejszenie gęstości zaludnienia, w wyniku działań wojennych i epidemii,

- migracje ludności do bezpieczniejszych obszarów, głównie do Prus Książęcych i na Śląsk,

- zmniejszenie się terytorium Polski, z 990 000 km2 w 1634 roku, do 733 500 km2 w 1667 roku,

- upadek rolnictwa, zniszczenie pól i upraw, powrót do mniej wydajnych, ale tańszych i łatwiejszych metod uprawiania, utrata domów i gospodarstw przez wielu chłopów,

- zniszczenie inwestycji rolnych, np. wałów przeciwpowodziowych na terenie Żuław nadwiślańskich, młynów wodnych,

- osłabienie powiązań gospodarczych i komunikacyjnych z Gdańskiem,

- spadek zapotrzebowania na polskie towary i zastój w handlu z innymi państwami,

- obniżenie dochodów państwa,

- kryzys monetarny po wojnach szwedzkich - wybicie niepełnowartościowych monet a sumę 20 milionów złotych wywołało powszechną dewaluację,

- zaległości w wypłacaniu żołdu, brak funduszy na dofinansowanie wojska, spadek możliwości mobilizacyjnych,

- zła sytuacja wewnętrzna w państwie polskim,

- częste zrywanie sejmików ziemskich przy pomocy liberum veto, rozpowszechnienie korupcji,

- zwiększenie wpływów magnaterii, decentralizacja władzy, osłabienie systemu skarbowego,

- zmiana mentalności Polaków,

- zmniejszenie się tolerancji religijnej, spowodowane tym, że główni wrogowie Polski byli luteranami (Szwedzi), muzułmanami (Turcy) i wyznawcami prawosławia (Rosjanie), nasiliła się kontrreformacja, wzrósł poziom ksenofobii,

- upadek szkolnictwa, wykształceni ludzie stawali się rzadkością,

- procesy o czary, ateizm, herezje, idące w parze z ciemnotą i biedotą społeczeństwa,

- straty w dziedzinie kultury, zniszczenie kościołów, pałaców, utrata dzieł sztuki, licznych zbiorów bibliotecznych, drogocennych mebli i wielu kosztowności.

Wojny toczące się na terytorium Polski w XVII wieku pozostawiły po sobie ślady w postaci poważnych zniszczeń, zarówno natury materialnej, jaki i duchowej. A Polska jeszcze przez długie lata musiała zmagać się z licznymi problemami, które na trwale odbiły piętno w jej historii

Więcej... http://historia.gazeta.pl/historia/1,101545,6972288,Skutki_wojen_prowadzonych_przez_Polske_w_XVII_wieku.html#ixzz1ekJktngj

rzyczyn tego konfliktu polsko tureckiego było kilka:
1. Polska oraz Turcja chciały podbić Mołdawię.
2. Wzajemnie oskarżały się o naruszanie granic.
3. Kozacy którzy byli poddanymi Rzeczypospolitej najeżdzali Imperium Osmańskie a Tatarzy często wkraczali na terytorium Polski niszcząc wszystko, grabiąc i biorąc ludność do niewoli.
4. Ostatnią przyczyną była polityka zagraniczna prowadzona przez Zygmunta III. Polska udzieliła pomocy Habsburgom w walce z księciem Siedmiogrodu, lennikiem tureckim. Turcja potraktowała to jako nieprzyjazny krok.
Przyczyny osłabienia polski:
1.Po raz pierwszy mianowicie w 1652 r. doszło do tego, że zebrany sejm zgodził się, że głosem jednego posła na słowo liberum veto mógł rozejść się sejm bez uchwalenia ustaw.
2.Następnął przyczyną było umocnienie się magnaterii.
3.Różnice majątkowe za którymi szły różnice polityczne tworzyły podatny grunt na istnienie konfliktu między majestatem a wolnością, między dążeniami króla do umocnienia swojej władzy i sprawowania kontroli nad całym systemem politycznym a dążeniem szlachty do destabilizacji tej władzy, do podważenia tej władzy i umocnienia swojej pozycji.
4. Wojny ze Szwecją i Rosja.

Przebieg wojen I poł. XVII w.
Hetman Stanisław Żółkiewski na czele niewielkich sił (9.000 żołnierzy), wobec projektowanej przez sułtana Osmana II wyprawy na Polskę, wkroczył do Mołdawii, aby w ten sposób zabezpieczyć płd-wsch granice kraju. Tam 19.09. doszło do starcia z siłami turecko-tatarskimi (7.000 Turków i kilkanaście tysięcy Tatarów) pod wodzą Iskandera Paszy. Po pierwszych pomyślnych początkach dla Polaków, nastąpiła decydująca bitwa, przegrana przez wojska koronne. Nastepnego dnia na skutek rozłamu w dowództwie część armii samowolnie wycofała sie za Prut, gdzie dostała się w ręce tatarów, reszta zaś rozpoczęła odwrót w kierunku granicy pod osłoną taboru tworzacego ruchomą fortecę.Po odparciu wielu ataków tureckich, gdy tabor był juz blisko Dniestru, 6.X doszło w obozie do paniki, zamienionej przez atak Tatarów w zupełna klęskę. Zginał sędziwy i zasłuzony hetman Żółkiewski, a hetman polny koronny S. Koniecpolski dostał się do niewoli. Kleska Polaków pod Cecorą zachęciła sułtana tureckiego OSmana II do najazdu na Rzeczpospolitą..W 1621 roku Turcja podjęła zapowiadaną wyprawę zbrojną na Polskę, która w wyniku klęski cecorskiej i świadomości grożącego zagrożenia wystawiła dość silną armię(ok 26 tyś wojsk polskich i litewskich; oraz 30 tyś kozaków ukraińskich) , która zajęła pozycje w ufortyfikowanym obozie pod Chocimiem. Dowództwo nad polskimi i litewskimi wojskami objął hetman Jan Karol Chodkiewicz, a nad kozakami ukraińskimi hetman P. Konaszewicz Sahajdaczny. 2.IX nadeszła pod Chocim ponad 100 tyś armia turecko tatarska pod wodza sułtan aOSmana II. Pierwsze szturmy turków zakończyły się zupełnym niepowodzeniem, wobec czego przystąpili oni do systematycznego oblężenia obozu polsko-krzyżackiego, odcinając dowóz żywności i opanowując całe zaplecze. W wojsku polsko-krzyżackim zapanował głód, podobnie zreszta jak i wśród Turków, którzy nie zabrali dostatecznych zapasów na wojnę. 24.IX zmarł Chodkiewicz, komęde po nim przejął S. Lubomirski. Po odparciu przez Polaków wielkiego szturmu 28. IX Turcy musieli podjąć rokowania, uwieńczone podpisaniem 9 X rozejmu uznającego dotychczasowe granice na Dniestrze. W tej bitwie napastnicy stracili prawie 40 tyś ludzi, obrońcy ok 14 tyś.

Przebieg wojen II poł. XVII w.
Stosunki polsko-tureckie po podpisaniu pokoju w Chocimiu w 1621 r. układały się poprawnie, choć w okresie powstania Chmielnickiego Tatarzy podporządkowani Turcji brali udział w walce po stronie Chmielnickiego. Turcja jako całość praktycznie w tym okresie nie atakowała Rzeczpospolitej. Dopiero ok. 1672 r. konflikt na nowo odżył. W II połowie XVII w. zaistniały podobne przyczyny. W 1667 r. przeciwko władcy występuje możnowładca Jerzy Lubomirski. Staje on na czele rokoszu, który domaga się ustąpienia króla, zaniechania jakichkolwiek prób powoływania następcy na życia, czyli tzn. elekcji vivente rege. Rokosz Lubomirskiego dzięki mediacji Marii Gonzagi żony Jana Kazimierza ostatecznie upada, ale król Jan Kazimierz przybity tym rokoszem ustępuje w 1668 r. Elekcja z 1669 r. to faktycznie danie berła synowi wielkiego Jaremy - Michałowi Korybutowi Wiśniowieckiemu. Szlachta przekupywana z jednej strony przez stronnictwo francuskie z drugiej strony przez Habsburgów, ostatecznie opowiedziała się za kandydaturą Wiśniowieckiego. Z jednej strony sława ojca rzutowała na syna, z drugiej strony szlachta wiedziała, że jeżeli wybierze schorowanego, nieudolnego władcę będzie miała silną pozycję w państwie. Rzeczywiście tak się stało. Michał Korybut Wiśniowiecki został wybrany w 1669 r. i panował do 1673 r. Jego żoną była arcyksiężniczka austriacka - Eleonora. Tym samym praktycznie Polska w tych latach znalazła się pod wpływem Habsburgów. To niejako stało się zaczynem do ożywienia konfliktu z Turcją. Głównym przywódcą koalicji antytureckiej była dynastia Habsburgów. Dla Turcji stało się jednoznaczne, że jeżeli Polską władać będzie przedstawiciel orientacji prohabsburskiej to Polska przystąpi również do tej wielkiej koalicji antytureckiej i będzie to stanowiło wielkie zagrożenie dla Turcji. W związku z tym należało podjąć kroki i uprzedzić działania Habsburgów i Polskę, należało skierować wyprawę na Polskę, wyprawę która mogłaby pokazać potęgę Turcji. Jeszcze za panowania Jana Kazimierza w 1667 r. miała miejsce wielka wyprawa tatarska na wschodnie tereny Rzeczpospolitej. W tymże roku młody, zdolny hetman Jan Sobieski - hetman polny, koronny, zdołał powstrzymać Tatarów pod Podhajcami, ale okazało się, że zdolności jednego hetmana, że ten sukces nie jest w stanie odeprzeć groźby ze strony Turcji i podporządkowanych im Tatarów. W 1671 r. kozak Doroszenko uznał zwierzchnictwo tureckie i dzięki temu sułtan turecki poprzez swoje posła 10 grudnia 1671 r. wypowiedział wojnę Polsce. W 1672 r. do ataku przystąpiła regularna armia turecka na czele z sułtanem Mohamedem IV. Pierwszą ważną twierdzą, która znalazła się w rękach tureckich był Kamieniec Podolski. Ta twierdza była ważnym punktem oporu, strzegła ona Polski na Dnieprze. Armia turecka wkraczając do Polski uderzyła na ten zamek, potężne mury dawały duże możliwości obrony, ale otoczenie tej twierdzy, odcięcie od wody, zaopatrzenia, od kontaktów z zewnątrz zmusiło obrońców do poddania. Nie wszyscy chcieli się na to zgodzić. W końcu twierdza Kamieniec Podolski wpadł w ręce tureckie. Była to wielka hańba dla Rzeczpospolitej. Uważano bowiem Kamieniec Podolski za twierdzę nie do zdobycia, a fakty były inne. Turcy zajęli Kamieniec i przystąpili do oblężenia Lwowa. Tatarzy rozpoczeli grabierze na ziemiach polskich docierająć aż do Sanu i Wieprza. Mimo, że hetman Sobieski walczył z wojskami tatarskimi wyprawa turecka zagrażała całej Małopolsce. W tej sytuacji król Michał podjął się rokowań. Rokowania skończyły się haniebnie - traktatem w Buczaczu 16 X 1672 r. Na mocy tego porozumienia Polska chcąc obronić swoją niezależność, chcąc powstrzymać agresję armii tureckiej zgodziła się na przekazanie Turcy trzech województw: podolskiego, bracławskiego i części województwa kijowskiego. Ponadto Polska miała płacić na rzecz władcy tureckiego haracz w postaci ogromnej ilości złota. Płacąc haracz Polska znalazła się w sytuacji lennika sułtana tureckiego. Pomimo dążeń szlachty do umocnienia swojej władzy, pomimo walk z królem sytuacja taka nie była do zaakceptowania przez szlachtę. Jesienią 1673 r. dzięki wcześniejszym poborom podatku Sobieski stanął na czele armii liczącej ok. 40 tys. ludzi, zerwał jednostronnie porozumienia w Buczaczu i zaatakował armię turecką stacjonującą w okolicach Chocimia. Po raz drugi Chocim stał się miejscem, gdzie wojsko polskie odniosło sukces w walce z Tatarami i Turcją. W tym czasie, gdy Sobieski wyprawiał się na Chocim zaczął chorować Michał Korybut Wiśniowiecki. i 10 listopada 1673 r. umarł. Szlachta zebrała się na konwokacji. Sejm konwokacyjny rozpoczął się 20 kwietnia, w czerwcu 1674 r. królem Polski został wybrany hetman Jan Sobieski. Zdawał on sobie bardzo dobrze sprawę z tego, że wojny Rzeczpospolitej z Turcją i Tatarami są dla Rzeczpospolitej szkodliwe. Za najbardziej niebezpiecznych wrogów uważał Austrię, Brandenburgię i Rosję. Za wszelką cenę Sobieski dążył do zakończenia wojny z Turcją. Zamierzał także doprowadzić do sojuszu polsko-szwedzko-francuskiego, sojuszu, który byłby skierowany przeciwko Brandenburgii. W ten sposób miała być złamana potęga brandenburska, a Prusy Książęce przyłączone do Rzeczpospolitej. Umocnienie pozycji nad Bałtykiem przez odebranie Prus Książęcych dawało Rzeczpospolitej szanse na wojnę z Rosją i odebranie terenów zagarniętych przez Rosję. Tak widział to Sobieski. Te plany Sobieskiego wymagały dobrych stosunków międzynarodowych. Sytuacja międzynarodowa sprzyjała realizacji tych planów. Przede wszystkim w Europie trwała wojna przeciwko Francji Ludwika XIV. Dlatego sojusz polsko-francuski był automatycznie skierowany przeciwko Brandenburgii, przeciwko Fryderykowi Wilhelmowi. W takiej sytuacji Jan III Sobieski zawarł układ z Francją 11 czerwca 1675 r. Układ ten zakładał jak najszybsze zakończenie wojny z Turcją i przystąpienie do wojny z Brandenburgią. Na wojnę z Brandenburgią król polski miał otrzymać środki z Francji. W 1674 Turcy uderzyli na Rosje, z czego skożystali Polacy i w walkach z tatarami i kozakami opanowali Ukrainę Prawobrzezną. W 1675 Turcy oblegali Terembowle, wycofali się jednak gdy Sobieski okonał tatarów pod Lesienicami. W. 1676 armia tatarsko-turecka pod wodzą Ibrahima Szejtana wkroczyła znowu na Pokucie i ruszła na Stanisławów. Jan Sobieski zatrzymał ją w obronnym obozie pod Żórawnem, gdzie po długotrwałych walkach zmusił wielkokrotnie silniejszego przeciwnika do zawarcia rozejmu. Podole z Kamiencem i częśc Ukrainypozostały jednak przy Turcji
, która w późniejszych rokowaniach nie chciała ustąpić z tych ziem. Pewne zmian zmusiły króla do podpisania układu sojuszniczego z Austrią. W 1677 r. zawarł także sojusz ze Szwecją. Wojska szwedzkie na mocy porozumienia miały wkroczyć na teren Prus Książęcych, a następnie zmusić przedstawicieli szlachty pruskiej do wypowiedzenia posłuszeństwa elektorowi brandenburskiemu. Wówczas król szwedzki miał przekazać Prusy królowi polskiemu. Prusy Książęce miały stać się odtąd dziedzicznym księstwem Sobieskich. Gdyby te plany się udały dawało to szanse na stworzenie dziedzicznej władzy, korony polskiej. Ale tych planów Sobieskiemu zrealizować się nie udało. Ludwik XIV bardzo szybko zakończył wojnę z Brandenburgią. Zawarty został traktat pokojowy między Francją a Brandenburgią i do tego traktatu pokojowego załączony został tajny protokół, na mocy którego Brandenburgia zobowiązywała się popierać politykę francuską. Z tego powodu sojusz polsko-francuski skierowany przeciwko Brandenburgii stawał się zbyteczny, niepotrzebny dla Francji. Próba wzmocnienia władzy królewskiej oraz wprowadzenia monarchii dziedzicznej została bardzo źle odebrana przez szlachtę. Także z tych planów Jan Sobieski musiał ustąpić. Nie było także poparcia szlacheckiego dla polityki bałtyckiej. Te niepowodzenia w sojuszu z Francją zmusiły Sobieskiego do szukania stronników wśród Habsburgów. Gdy w 1683 ogromna armia turecka z wielkim wezyrem Kara Mustafa na czele wyruszyła na Wiedeń, JAn III Sobieski pospieszył na pomoc i 12 IX w zwycięskiej bitwie pod Wiedniemrozgromiono wroga, uwalniając stolicę austii od oblężęnia. NAstęponie wojska polskie, austrykackie i niemmieckie ruszyły w pościg za Turkami. W bitwie stoczonej 7-9 Xpod Parkanami w Słowacji poniosły w pierwszym dniu niespodziewana porażkę.Przednia strażsojuszników pod wodza Jana Sobieskiegozostała zaskoczona prze przeważajace siły paszy Kara Mahmeda. Dwa dni później głównie siły sojuszników z królem polskim na czele zorgromiły zupełnie Turków.. Po zdobyciu Ostrzychomia sojusznicy wywalczli sobie drogę w głąb Węgir. W 1684 za inicjatywa Jana Sobiskiego utworzono Lige Świętą, która prowadziłą długotrwałe wojny z Turcją, wypierającwojska sułtana z WęgierWojska Z udziału w tej Lidze Świętej Rzeczpospolita nie miała żadnych korzyści. Przez udział w Lidze Świętej Sobieski został zmuszony do zawarcia niekorzystnego pokoju z Rosją. Jan II Sobieski chciał podbić Mołdawię i odzyskać KAmieniec Podolski co mu się nie udało. Po smierci Jana Sobieskiego tron obiął August II Mocny. W 1698 doszł do bitwy pod Podhajcami, w której armia polska dowodzona przez hetmana F. Potockiego, pokonała Tatarów .Trzy lata po śmierci Jana III w 1699 r. zawarty został pokój w Karbowicach na mocy którego Rzeczpospolita odzyskiwała Podole z Kamieńcem.
Skutki
Skutki:
1. Osłabienie naszego kraju.
2. Liczba ludności Rzeczypospolitej zmniejszyła się około jedną trzecią.
3.Wiele wsi całkowicie opustoszało, a miasta podupadły.
4.Wojny wpłynęły na świadomość i poglądy mieszkańców Rzeczypospolitej.
5.Państwo przestało być krajem słynącym z tolerancji. Protestantów oskarżano o sprzyjanie najeźdźcom. Sejm postanowił wygnać arian, posądzając ich o współpracę z wrogami. Zaczęto napadać na świątynie protestanckie. Wrogo odnoszono się wobec Żydów i wyznawców prawosławia.
6. Wojny prowadzone w XVII w. dowiodły wprawdzie siły i męstwa oręża polskiego, jednak negatywnie wpłynęły na dzieje naszego kraju.

wojny	przyczyny	dowódcy	bitwy	Rozejm - pokój
1620 – 1621	-Wyprawy Kozaków i Tatarów. -Ingerencja Polski w Mołdawii- chęć odzyskania lenna. -Polskie poparcie dla Habsburgów. -Wyprawa Lisowczyków na Siedmiogród („pierwsza odsiecz Wiednia” wojna trzydziestoletnia).	Hetman Stanisław Żółkiewski Hetman Jan K. Chodkiewicz	1620 – Cecora 1621 – Chocim	Pokój pod Chocimiem (1621): - Dniestr granicą obu państw, - obustronne hamowanie, napadów Kozaków i Tatarów. Potwierdzenie w 1635 r. [ powolna utrata wpływów w Mołdawii].
1667- 1672	- Ekspansywna polityka Turcji. - Sojusz Ukrainy (hetman kozacki P. Doroszenko) z Turcją przeciw Polsce. - Sojusz Polski z Habsburgami.	Hetman Jan Sobieski	1667 – Podhajce 1672 – Kamieniec Podolski	1672 – traktat w Buczaczu („haniebny”): - utrata Kamieńca i całej Ukrainy, - haracz na rzecz Turcji.
1673 – 1676	Odrzucenie traktatu buczackiego.	Hetman J. Sobieski	1673 – Chocim	1676 – traktat w Żórawinie: - Turcja zatrzymuje Ukrainę.
1683 – 1699	Sojusz polski z Austrią w ramach Ligi Katolickiej przeciw Turcji.	Jan III Sobieski	12.IX.1683 odsiecz Wiednia	*1699 pokój w Karłowicach:* - odzyskanie Kamieńca i Ukrainy

Wyszukiwarka