27.11.2007

Wykład 8

Miejsce języka polskiego na mapie języków świata

Klasyfikacja genetyczna (historyczna) – jak to się stało, że powstał nasz język i z jakimi innymi językami ma on coś wspólnego

• Język polski to oczywiście język słowiański

• Razem z innymi Słowianami pochodzimy od języka praindoeuropejskiego

  • Miał 9 przypadków

  • Niektóre języki powiązane z praindoeuropejskiego są nam bliższe od innych

    • Najbliżej nam do języków bałtyckich: litewskiego i łotewskiego (litewski jest wiele bardziej zachowawczy niż Łotewski, ponieważ ten drugi zmieniała się pod wpływem Rosji, Niemiec i Polski), a także martwych języków: jadźwińskie i pruskie (nazwy staropruskie noszą jeziora Suwalszczyzny np. Wigry)

    • Dalej nam trochę do języków germańskich: niemieckiego, angielskiego, szwedzkiego, norweskiego, farelskiego (Wyspy Owcze), niderlandzkiego, duńskiego, fryzyjski, a także jidysz

    • Jeszcze dalej są Ormianie i ich język ormiański. Niegdyś było tam więcej języków

    • Jeszcze dalej języki indoirańskie: irański, hindi, romski (tylko w Polsce mówią w tym języku. Choćby w Rumuni posługują się slangiem rumuńskim)

    • Bardzo daleko języki italskie: łacina, włoski, francuski, hiszpański, kataloński, portugalski i rumuński

    • Języki celtyckie: irlandzki, szkocki i walijski

    • Język grecki

    • Język albański

    • Grupa języków tocharskich (teraz nie istnieją, ale zachowały się teksty, które jednocześnie są najbliższe językowi praindoeuropejskiego)

• Istnieją języki, z którymi nie mamy wiele wspólnego i wywodzą się z innych rdzeni językowych

  • Języki ugrofińskie: węgierski, fiński, estoński i języki lapońskie (fińskie i estońskie są bardzo podobne, ale węgierski różni się od nich bardzo znacznie)

  • Grupa języków turkotatarskich

• Języki słowiańskie rozpadły się z przyczyn historycznych na trzy gałęzie

  • Południowosłowiańskie

    • Chorwacki

    • Serbski

    • Bułgarski

    • Macedoński

    • Słoweński

    • Starocerkiewnosłowiański (Cyryl i Metody nauczyli się SCS w Salonikach)

  • Wschodniosłowiańskie

    • Rosyjski

    • Ukraiński

    • Białoruski

    • Ruski

    • Małoruski

    • Wielkoruski

    • Łemkowski

Języki: rosyjski, białoruski i ukraiński wywodzą się od języka ruskiego. Podzielił się on na wielkoruski, a potem stał się rosyjskim i na małoruski, z którego wywodzą się białoruski i ukraiński

• Zachodniosłowiańskie (o, tu jesteśmy)

  • Polski

  • Czeski

  • Słowacki

  • Górnołużycki (serbskołużycki) [Lipsk, Milsk]

  • Dolnołużycki

  • Języki połabskie

  • Kaszubski

Języki polski, łużyckie, połabski i kaszubski to tzw. języki lechickie

Słowacki kiedyś był bardzo podobny do czeskiego

Typologia języków – nie interesuje nas pokrewieństwo gramatyczne. Zajmujemy się tylko podobieństwem między danymi językami w bardzo wąskim ujęciu. Chodzi o wyłapanie szczegółowych podobieństw w oderwaniu od reszty kryteriów