Feminizm. Teoria i praktyka literacka
Zajęcia: odbywają się co wtorek w godz. 15.15-16.45 w sali 227 Collegium Maius (ul. Fredry 10, Poznań)
Prowadzi: mgr Lucyna Marzec, lucyna.marzec@amu.edu.pl
Typ zajęć: konwersatorium
30 godzin, semestr zimowy
Zajęcia przeznaczone dla studentek i studentów 3 roku studiów licencjackich, 1-2 rok studiów magisterskich.
Sposób zaliczenia: zaliczenie/krótka praca pisemna (do wyboru: recenzja, relacje ze spotkania, wystawy czy festiwalu, wywiad, nowe hasło w Wielkopolskim Słowniku Pisarek lub rozbudowa hasła istniejącego, aktywne uczestnictwo w wycieczce szlakiem pisarek wielkopolskich, praca – część pracy naukowej/dłuższej na wybrany temat).
Opis: Na zajęciach o charakterze warsztatowym poznamy różne style myślenia o płci, seksualności, pochodzeniu etnicznym i społecznym – prezentowane w tekstach literackich
i teoretycznych od końca XIX wieku do lat ostatnich. Interesować nas będą odmienne wersje, a nawet antagonistyczne ujęcia oraz inspiracje krytyki feministycznej, genderowej i teorii queer, ich związki z psychoanalizą, egzystencjalizmem, nowym historyzmem, krytyką postkolonialną czy ekokrytyką.
Możliwa publikacja najlepszych tekstów studentek/studentów w jednym z pism naukowych: „Historia Pol(s)ki” albo „UniGender”.
Omawiane zagadnienia
Wstęp: płeć na językach
*E. Sonnenberg, Pięć odmian piękna czy piąte ujawnienie?, „Rita Baum”, 14/2009, s.25-28.
*A. Łebkowska, Dylematy lektury genderowej, w: tejże, Empatia. O literackich narracjach przełomu XX i XXI wieku, Kraków 2008, s.279-295.
I. Najczęściej podejmowane tematy we współczesnej debacie feministycznej
1. Kobiety jako bohaterki wielkich i małych opowieści
*M. Perrot, Moja historia kobiet, tutaj: rozdz. 1. Pisać historię kobiet (s.7-42).
*G. Kubica, Siostry Malinowskiego, Kraków 2006, tutaj: wstęp i epilog.
*Krakowski Szlak Kobiet, t.1 Kraków 2009, t.2 2010, tutaj: Wstęp Natalii Sarapaty.
2. Kobiety jako bohaterki.... Case study
*A. Mencwel, Osoba i pismo, w: Biografia, historiografia dawniej i dziś. Biografia nowoczesna, nowoczesność biografii, red. R. Kasperowicz, E. Wolicka, Lublin 2005, s. 29-48.
*J. Żylińska, Piastówny i żony Piastów, Warszawa 1969, fragmenty (Rzepka, Rycheza, Trzy królewny polskie).
*Gertruda-Olisawa, hasło w „Wielkopolskim Słowniku Pisarek”, www.pisarki.wikia.com
3. Czytelniczki, badaczki, pisarki
*E. Kraskowska, Czytelnik jako kobieta, Poznań 2007, tutaj: Wprowadzenie, rozdz.1: Kobieta jako czytelnik, czytelnik jako kobieta, s.19-45.
*Gatunki pisarstwa kobiecego, Szczecin 2009, tutaj: Wstęp Ingi Iwasiów.
*K. Kłosińska, Pisać na marginesie, czytać na marginesie, „Katedra” 2001, nr 3, s. 137-162.
4. Czytelniczki… tworzące literaturę
*I. Iwasiów, Smaki i dotyki, Warszawa 2006 (wybrane opowiadania).
*S. Chutnik, Kieszonkowy atlas kobiet, Kraków 2008.
5. Kanon i wielogłos. Wokół „Lalki” B. Prusa
*K. Szczuka, Nuda buduaru, w: tejże, Kopciuszek, Frankenstein i inne. Feminizm wobec mitu, Kraków 2001, s.103-121.
*O. Tokarczuk, Lalka i perła, Warszawa 2001.
*Inga Iwasiów, Czytanie „Lalki”, w: tejże, Parafrazy i reinterpretacje, Szczecin 2004, s.54-79.
6. Kooperatywy, siostrzaństwo, przyjaźń
*A. Drotkiewicz, Teraz, Warszawa 2009 (fragmenty).
*M. Rajmer, Toksymia, Warszawa 2010 (fragmenty).
*I. Iwasiów, Kooperatywy, w: 20 lat literatury polskiej: 1989-2009, red. I. Iwasiów, A. Galant, Szczecin 2009, s.83-98.
II. Nowe metodologie i głosy
1. Ekofeminizm i ekokrytyka
*O. Tokarczuk, Prowadź swój pług przez kości umarłych, Kraków 2009 (fragmenty).
*A. Gajewska, Przecież kwiaty nie krwawią, w: „Czas Kultury” 5/2008.
*Ekofeminizm, red. J. Korbel, Bielsko-Biała (wybrane artykuły).
2. Ekofeminizm i ekokrytyka (c.d.)
*J. Fiedorczuk, Poranek Marii i inne opowiadania, Wrocław 2010 (wybrane opowiadania).
*M. Jakubczak, Relacja kobieta-natura w debacie ekofeministycznej, w: Gender – konteksty, red. M. Radkiewicz, Kraków 2004, s.27-40.
3. Seksualność, raz jeszcze
*I. Iwasiów, Ciało niechciane. Pogranicze identyfikacji seksualnej jako problem literatury i krytyki literackiej, w: Codzienne, przedmiotowe, cielesne. Język nowej wrażliwości w literaturze polskiej XX wieku, red. H. Gosk, warszawa 2002, s. 291-303.
*E. Schelling, Lustro. Wybór opowiadań, Kraków 1998 lub: tejże, Akacja, Olsztyn 2001, lub: tejże, Głupiec, Kraków 2005 (do wyboru).
4. Postkolonializm
*bell hooks, Margines jako miejsce radykalnego otwarcia, „Literatura na Świecie”, 2008, nr 1-2, s. 108-117.
*L. Gandhi, Teoria postkolonialna, tłum. J. Serwański, Poznań 2008, tutaj: Rozdział 5. Postkolonializm a feminizm, s.77-94.
*M-J. Wielopolska, Braterstwo ludów. Rzecz o dziele nieświadomości, Przemyśl 1925 (fragmenty).
5. Dyskurs post-zależnościowy
*D. Masłowska, Wojna polsko-ruska, Warszawa 2002 lub: tejże, Dwoje biednych Rumunów mówiących po polsku, Warszawa 2006.
*H. Gosk, Polskie pożytki z krytyki postkolonialnej. Dyskurs post-zależnościowy w prozie Tadeusza Konwickiego i Doroty Masłowskiej, w: 20 lat literatury polskiej: 1989-2009, red. I. Iwasiów, A. Galant, Szczecin 2009, s. 201-214.
6. Nomadyzm
*R. Braidotti, Podmioty nomadyczne. Ucieleśnienie i różnica seksualna w feminizmie współczesnym, tłum. A. Derra, Warszawa 2009, tutaj: Wstęp. Poprzez nomadyzm (s.17-70).
*I. Filipiak, Magiczne oko. Opowiadania zebrane, Warszawa 2006 (wybrane opowiadania).
*B. Helbig-Mischewski, Anioły i świnie w Berlinie, Szczecin 2006 (fragmenty).
III. Pisarskie strategie
1. Tabu, cielesność, codzienność
*Z. Nałkowska, Dzień ten, w: tejże, Opowiadania, t.2, Warszawa 1984.
*J. Brach-Czaina, Błony umysłu, Warszawa 2003 (fragmenty).
*J. Brach-Czaina, Szczeliny istnienia, Kraków 2006 (fragmenty).
2. Prze-pisywanie
*R. Brożek, Madame Sinobroda, Poznań 2005 (fragmenty).
*Angela Carter, Krwawa komnata, w: tejże, Czarna Wenus, tłum. A. Ambros, Warszawa 2000, s.47-113.
*K. Kłosińska, Sinobrody/Sinobroda, w: tejże, Miniatury. Czytanie i pisanie „kobiece”, Katowice 2006, s. 138-149.
3. Postpłciowość
*V. Woolf, Orlando (fragmenty w dwóch tłumaczeniach).
*N. Goerke, Fractale, Warszawa 2004 (fragmenty).
*A. Kłos, Całkowity koszt wszystkiego, Wrocław 2007 (fragmenty).
*E. Filipiak, Księga Em, Warszawa 2005 (fragmenty).
*J. Butler, Imitacja i nieposłuszeństwo płciowe, w: „Przegląd filozoficzno-literacki” 1/2003, s.89-110.