Metody i zasady wymiarowania figur płaskich

Metody i zasady wymiarowania figur płaskich
Wymiarowanie to wyrażenie pewnej wielkości w przyjetej jednostce wymiarowej i oznaczenie tego na rysunku w odpowiedni sposób. W technice wymiary podajemy zawsze w [mm]!
Elementy wymiarowania:
Wymiarowanie łańcuchowe
Wymiarowanie łańcuchowe charakteryzuje się tym, że wymiary układamy w tzw. łańcuchy wymiarowe (przykład łańcucha oznaczyłem czerwonym kolorem). Łańcucha wymiarowego nie wolno zamykać! Na rysunku zawsze podajemy wymiary gabarytowe przedmiotu.
Wymiarowanie bazy wymiarowej
Wymiarowanie bazy wymiarowej (od bazy wymiarowej) polega na podawaniu (kreśleniu) wszystkich wymiarów równoległych od jednej wspólnej linni, krawędzi lub płaszczyzny. W płaskim układzie wymiarowym współrzędnych prostokatnych są dwie wzajemnie prostopadłe bazy wymiarowe. W przypadku skaplikowanych przedmiotów dopuszcza się zastosowanie kilku baz wymiarowych. Bazą nie może być linia kreślona pod kątem, jak również linia zakończona łukiem. Pamietamy również o podaniu wymiarów gabarytowych przedmiotu.
Wymiarowanie mieszane
Wymiarowanie mieszane, jak wynika to z nazwy, polega na połączenu wymiarowania łańcuchowego z wymiarowaniem bazy wymiarowej i jest najtrudniejsze. Wymaga bowiem całkowitej kontroli na ilością i rodzajem wykreślonych wymiarów. Bardzo często podczas takiego wymiarowania wykorzystujemy symetryczność przedmiotów lub symetryczność ich części. Poniżej przykład wymiarowania mieszanego z wykorzystaniem osi symetrii. Zwróć uwagę na sposób wymiarowania otworów, ścięć oraz łuku.
Wymiarowanie poszczególnych elementów przedmiotów
Zasady ogólne
  1. Linie wymiarowe zakańcza się obustronnie strzałkami (niekiedy z jednej strony). Kąt wierzchołkowy strzałki powinien wynosić około 20º. 

  2. Jeżeli obok siebie znajduje się kilka małych wymiarów i brak jest miejsca na strzałki, to zastępuje się je ukośnymi kreskami lub kropkami.

  3. Liczby wymiarowe wpisujemy nad liniami wymiarowymi. Gdy wymiary są małe można pisać na przemian nad i pod linią wymiarową. W tym miejscu zaznaczyć należy, że niektóre programy komputerowe nie zawsze stosują się precyzyjnie do tej zasady.

  4. Wymiary liniowe (długość, szerokość, średnica) na rysunkach maszynowych dotyczących przedmiotów wykonanych z metalu podajemy w milimetryach, przy czym oznaczenia "mm" nie podajemy. Kąty wymiarujemy w stopniach, minutach i sekundach lub za pomocą zbieżności albo pochylenia.

  5. Wymiary powinno się na rysunkach tak rozmieszczać, żeby najwięcej z nich można było odczytać patrząc na rysunek od dołu lub od prawej strony, ale dopuszca się odstąpienie od tej zasady jeżeli poprawi to czytelność rysunku.

Wymiarowanie średnic
Liczbę wymiarową średnicy poprzedza się znaczkiem (fi) niezależnie od tego, czy srednice wymiaruje się w rzucie na płasczyznę równoległą do osi powierzchi wymiarowej, czy też w rzucie bocznym, w którym ta płaszczyzna jest przedstawiona w postaci okręgu. Nie piszemy znaku (fi) gdy średnicę podajemy symbolem np. d1 i przed oznaczeniem srednicy gwintu np. M 10.
Wymiarowanie promieni
Liczbę wymiarową promienia poprzedza się zawsze literą (R). Jeżeli środek promienia leży poza obszarem przedmiotu to należy zwymiarować jego połozenie względem tego przedmiotu.
Wymiarowanie zbieżności
Liczbę wymiarową promienia poprzedza się zawsze literą (R). Jeżeli środek promienia leży poza obszarem przedmiotu to należy zwymiarować jego położenie względem tego przedmiotu.
Wymiarowanie pochylenia
Pochylenie w rysunku technicznym można podawać tymi samymi metodami co zbieżność. Wymiar pochylenia poprzedza się znakiem pochylenia (kat ostry) i umieszcza przy powierzchni pochylonej, wierzchołkiem w stronę cieńszego końca przedmiotu.
Wymiarowanie elementów kwadratowych i sześciokątnych
Gdy element przedmiotu o przekroju kwadratowym lub sześciokątnym, znajduje się w takim położeniu, że jego ściany są prostopadłe do płaszczyzny rysunku, to wymiar podajemy tak, jak na rysunku powyżej. W przeciwnym wypadku do podania wymiaru uzywamy linii odniesienia.
Wymiarowanie ścięć krawędzi (tzw. faz).
Wszystkie trzy podane wyżej sposoby wymiarowania faz są dopuszczalne i powszechnie stosowane. Fazy wykonuje się w celu stępienia ostrych krawędzi przedmiotu.
Wybrane symbole i oznaczenia stosowane w rysunku technicznym. Symbole te wykorzystuje się podczas wymiarowania, jak również podczas tolerowania kształtu lub położenia powirzchni względem siebie.
Tolerancją wykonania- nazywamy dopuszczalne odstępstwo wykonania danego wymiaru, kształtu lub położenia powierzchni lub krawędzi względem siebie, od wymiaru nominalnego, który jest określony na rysunku technicznym. Wielkość tego odstępstwa określają tzw. odchyłki górna i dolna, które umiszcza się w postaci liczbowej lub przy pomocy odpowiedniego symbolu.
Przykłady różnych symboli stosowanych w rysunku technicznym:
Prostoliniowość
Okrągłość
Nachylenie
Przecinanie osi
Rozwinięcie
Zastosowanie przekrojów i kładów w rysunku technicznym.
Przekrojemnazywamy przecięcie przedmiotu wyobrażeniową płaszczyzną w celu uwidocznienia kształtów (zarysów niewidocznych w rzucie). Przekrój wykonujemy przecinając przedmiot płaszczyzną, a następnie odrzucaqjąc część znajdującą się przed tą płaszczyzną. To co pozostało kreslimy zgodnie z metodą ME - rzutowanie Metodą Europejską.
Rodzaje przekrojów:
1. Jednopłaszczyznowy prosty pionowy,prosty poziomy.
2. Wielopłaszczyznowy:
   - złożony,
   - schodkowy,
   - łamany,
   - poziomy,
   - pionowy.
3. Półwidok - półprzekrój (dotyczy przedmiotów kołowo - symetrycznych).
4. Przekrój cząstkowy.
5. Kład miejscowy.
6. Kład przesunięty oznaczony. Kad przesunięty nieonaczony.
Przykłady przekrojów:
Ad. 1
Przekrój ten wymaga oznakowania:
- początek i koniec linią grubą,
- płaszczyzna przekroju wielką literą,
- strzałka pokazująca kierunek rzutowania. W przypadku przekroju oczywistego np. wzdłuż osi symetrii można nie stosować oznaczenia.
Ad. 2
Linią grubą oznaczamy płaszczyzny przekroju. Przekrój C-C możemy wykreslić w dowolnym miejscu arkusza rysunkowego.
Ad. 3
W tak wykreślonym przekroju rzut boczny tulejki staje się zbędny.
Ad. 4
To jest przekrój cząstkowy. W tym wypadku wykonany został przekrój otworu. Całkowity przekrój przedmiotu byłby zbędny.
Ad. 5 i 6
Kład jest rodzajem przekroju. Nie może on być jednak narysowany w dowolnym miejscu arkusza rysunkowego, ale tylko wzdłuż płaszczyzny przekroju. W przypadku kładu nie rysujemy elementów znajdujących się za płaszczyzną przecięcia przedmiotu kładem. Jeżeli kierunek płaszczyzny przekroju nie jest oznaczony to kreślimy to co widać po lewej stronie od płaszczyzny przekroju.
Rzutowanie prostokątne Metodą Europejską (ME).
Zawsze rysujemy tyle rzutów, aby pokazane zostały wszystkie wymiary przedmiotu. Pamiętamy również o tym, że krawędzie niewidoczne w rzucie prostokątnym kreślimy linią kreskową. Na rysunku wykonawczym możemy wykorzystywać rzuty, jak również przekroje. Od krawędzi niewidocznych nie wolno wyiarować.
A - rzut z przodu. Do pierwszego rzutu ustawiamy przedmiot tak, aby jego rzut zawierał najwięcej informacji (cech charakterystycznych).
C - rzut z lewej strony na prawą.
D - rzut z prawej strony na lewą.
E - rzut z dołu.
F - rzut z tyłu.

Wyszukiwarka