Metody i zasady wymiarowania figur płaskich |
---|
Wymiarowanie to wyrażenie pewnej wielkości w przyjetej jednostce wymiarowej i oznaczenie tego na rysunku w odpowiedni sposób. W technice wymiary podajemy zawsze w [mm]! |
Elementy wymiarowania: |
Wymiarowanie łańcuchowe |
Wymiarowanie łańcuchowe charakteryzuje się tym, że wymiary układamy w tzw. łańcuchy wymiarowe (przykład łańcucha oznaczyłem czerwonym kolorem). Łańcucha wymiarowego nie wolno zamykać! Na rysunku zawsze podajemy wymiary gabarytowe przedmiotu. |
Wymiarowanie bazy wymiarowej |
Wymiarowanie bazy wymiarowej (od bazy wymiarowej) polega na podawaniu (kreśleniu) wszystkich wymiarów równoległych od jednej wspólnej linni, krawędzi lub płaszczyzny. W płaskim układzie wymiarowym współrzędnych prostokatnych są dwie wzajemnie prostopadłe bazy wymiarowe. W przypadku skaplikowanych przedmiotów dopuszcza się zastosowanie kilku baz wymiarowych. Bazą nie może być linia kreślona pod kątem, jak również linia zakończona łukiem. Pamietamy również o podaniu wymiarów gabarytowych przedmiotu. |
Wymiarowanie mieszane |
Wymiarowanie mieszane, jak wynika to z nazwy, polega na połączenu wymiarowania łańcuchowego z wymiarowaniem bazy wymiarowej i jest najtrudniejsze. Wymaga bowiem całkowitej kontroli na ilością i rodzajem wykreślonych wymiarów. Bardzo często podczas takiego wymiarowania wykorzystujemy symetryczność przedmiotów lub symetryczność ich części. Poniżej przykład wymiarowania mieszanego z wykorzystaniem osi symetrii. Zwróć uwagę na sposób wymiarowania otworów, ścięć oraz łuku. |
Wymiarowanie poszczególnych elementów przedmiotów |
---|
Zasady ogólne |
|
Wymiarowanie średnic |
Liczbę wymiarową średnicy poprzedza się znaczkiem (fi) niezależnie od tego, czy srednice wymiaruje się w rzucie na płasczyznę równoległą do osi powierzchi wymiarowej, czy też w rzucie bocznym, w którym ta płaszczyzna jest przedstawiona w postaci okręgu. Nie piszemy znaku (fi) gdy średnicę podajemy symbolem np. d1 i przed oznaczeniem srednicy gwintu np. M 10. |
Wymiarowanie promieni |
Liczbę wymiarową promienia poprzedza się zawsze literą (R). Jeżeli środek promienia leży poza obszarem przedmiotu to należy zwymiarować jego połozenie względem tego przedmiotu. |
Wymiarowanie zbieżności |
Liczbę wymiarową promienia poprzedza się zawsze literą (R). Jeżeli środek promienia leży poza obszarem przedmiotu to należy zwymiarować jego położenie względem tego przedmiotu. |
Wymiarowanie pochylenia |
Pochylenie w rysunku technicznym można podawać tymi samymi metodami co zbieżność. Wymiar pochylenia poprzedza się znakiem pochylenia (kat ostry) i umieszcza przy powierzchni pochylonej, wierzchołkiem w stronę cieńszego końca przedmiotu. |
Wymiarowanie elementów kwadratowych i sześciokątnych |
Gdy element przedmiotu o przekroju kwadratowym lub sześciokątnym, znajduje się w takim położeniu, że jego ściany są prostopadłe do płaszczyzny rysunku, to wymiar podajemy tak, jak na rysunku powyżej. W przeciwnym wypadku do podania wymiaru uzywamy linii odniesienia. |
Wymiarowanie ścięć krawędzi (tzw. faz). |
Wszystkie trzy podane wyżej sposoby wymiarowania faz są dopuszczalne i powszechnie stosowane. Fazy wykonuje się w celu stępienia ostrych krawędzi przedmiotu. |
Wybrane symbole i oznaczenia stosowane w rysunku technicznym. Symbole te wykorzystuje się podczas wymiarowania, jak również podczas tolerowania kształtu lub położenia powirzchni względem siebie. |
---|
Tolerancją wykonania- nazywamy dopuszczalne odstępstwo wykonania danego wymiaru, kształtu lub położenia powierzchni lub krawędzi względem siebie, od wymiaru nominalnego, który jest określony na rysunku technicznym. Wielkość tego odstępstwa określają tzw. odchyłki górna i dolna, które umiszcza się w postaci liczbowej lub przy pomocy odpowiedniego symbolu. |
Przykłady różnych symboli stosowanych w rysunku technicznym: |
Prostoliniowość |
Okrągłość |
Nachylenie |
Przecinanie osi |
Rozwinięcie |
Zastosowanie przekrojów i kładów w rysunku technicznym. |
---|
Przekrojemnazywamy przecięcie przedmiotu wyobrażeniową płaszczyzną w celu uwidocznienia kształtów (zarysów niewidocznych w rzucie). Przekrój wykonujemy przecinając przedmiot płaszczyzną, a następnie odrzucaqjąc część znajdującą się przed tą płaszczyzną. To co pozostało kreslimy zgodnie z metodą ME - rzutowanie Metodą Europejską. |
Rodzaje przekrojów: |
1. Jednopłaszczyznowy prosty pionowy,prosty poziomy. 2. Wielopłaszczyznowy: - złożony, - schodkowy, - łamany, - poziomy, - pionowy. 3. Półwidok - półprzekrój (dotyczy przedmiotów kołowo - symetrycznych). 4. Przekrój cząstkowy. 5. Kład miejscowy. 6. Kład przesunięty oznaczony. Kad przesunięty nieonaczony. |
Przykłady przekrojów: |
Ad. 1 |
Przekrój ten wymaga oznakowania: - początek i koniec linią grubą, - płaszczyzna przekroju wielką literą, - strzałka pokazująca kierunek rzutowania. W przypadku przekroju oczywistego np. wzdłuż osi symetrii można nie stosować oznaczenia. |
Ad. 2 |
Linią grubą oznaczamy płaszczyzny przekroju. Przekrój C-C możemy wykreslić w dowolnym miejscu arkusza rysunkowego. |
Ad. 3 |
W tak wykreślonym przekroju rzut boczny tulejki staje się zbędny. |
Ad. 4 |
To jest przekrój cząstkowy. W tym wypadku wykonany został przekrój otworu. Całkowity przekrój przedmiotu byłby zbędny. |
Ad. 5 i 6 |
Kład jest rodzajem przekroju. Nie może on być jednak narysowany w dowolnym miejscu arkusza rysunkowego, ale tylko wzdłuż płaszczyzny przekroju. W przypadku kładu nie rysujemy elementów znajdujących się za płaszczyzną przecięcia przedmiotu kładem. Jeżeli kierunek płaszczyzny przekroju nie jest oznaczony to kreślimy to co widać po lewej stronie od płaszczyzny przekroju. |
Rzutowanie prostokątne Metodą Europejską (ME). |
---|
Zawsze rysujemy tyle rzutów, aby pokazane zostały wszystkie wymiary przedmiotu. Pamiętamy również o tym, że krawędzie niewidoczne w rzucie prostokątnym kreślimy linią kreskową. Na rysunku wykonawczym możemy wykorzystywać rzuty, jak również przekroje. Od krawędzi niewidocznych nie wolno wyiarować. |
A - rzut z przodu. Do pierwszego rzutu ustawiamy przedmiot tak, aby jego rzut zawierał najwięcej informacji (cech charakterystycznych). C - rzut z lewej strony na prawą. D - rzut z prawej strony na lewą. E - rzut z dołu. F - rzut z tyłu. |