Analiza finansowa

Analiza wstępna i wskaźnikowa

Autor: Izabela Jaskowska, 235981

Kierunek: Finanse i rachunkowość, III rok

Toruń 2011

Spis treści:

Wstęp…………………………………………………..………………………….… 3

1. Analiza finansowa………………………………………………………………. 3

2. Analiza wstępna……………………………………………………………….... 3

   1. Analiza pionowa i pozioma bilansu………………………………………….… 4

   2. Określenie źródeł finansowania aktywów……………………………………... 4

   3. Badanie struktury kapitałowo- majątkowej…………………………………… 5

3. Analiza wskaźnikowa………………………………………………………...… 5

   1. Wskaźniki sprawności działania…………………………………………..…… 6

   2. Wskaźniki płynności…...………………………………………………….…… 9

   3. Wskaźniki rentowności………………………………………………………..... 10

   4. Wskaźniki zadłużenia………………………………………………………….... 11

4. Wskaźniki rynku kapitałowego……………………………………………….... 13

Zakończenie………………………………………………………………………… 14

Literatura………………………………………………………………………….… 15

Inne źródła…………………………………………………………………..……… 15

Wstęp

Analiza finansowa jest najczęściej wykorzystywaną z analiz przedsiębiorstwa. Obejmuje analizę wstępną czyli tzw. czytanie sprawozdań, dostarcza ona ogólnych informacji o sytuacji majątkowej i finansowej danego przedsiębiorstwa oraz na analizę wskaźnikową, będącą rozwinięciem analizy wstępnej, polegającą na obliczeniu odpowiednich wskaźników. Podstawowym źródłem w analizie finansowej jest sprawozdanie finansowe. Na podstawie danych ze sprawozdań finansowych można obliczyć wskaźniki finansowe, które muszą być prawidłowo obliczone i zinterpretowane. Dzięki właściwej interpretacji można podjąć właściwą decyzję we właściwym czasie. Wyróżnia się wskaźniki rentowności, zadłużenia, sprawności działania, płynności oraz wskaźniki rynku kapitałowego. Mają one różnorodną budowę i charakteryzują różne aspekty działalności firmy. Analiza finansowa jest więc źródłem danych, które są niezbędne do skutecznego zarządzania przedsiębiorstwem.

1. Analiza finansowa

Analiza finansowa jest podstawą analizy ekonomicznej. Zajmuje się oceną działalności przedsiębiorstwa od strony finansowej. Powinna być więc przeprowadzona pod wieloma aspektami: ujmować ocenę wyników finansowych, sprawności wykorzystania majątku i kapitałów, zdolności do spłaty bieżących zobowiązań oraz oceny struktury źródeł finansowania.¹ Analizę finansową można podzielić na dwa podsystemy: analizę efektywności ekonomicznej działalności przedsiębiorstwa i analizę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Powstanie wyżej wymienionych podsystemów wiąże się ze zwiększonym zapotrzebowaniem na informacje wywodzące się z analizy finansowej.² W analizie finansowej wyróżnia się cztery zakresy funkcjonowania: zakres przedmiotowy, czasowy, przestrzenny oraz podmiotowy.³

2. Analiza wstępna

Analiza wstępna nazywana jest również czytaniem bilansu. Określana jest jako początkowy etap oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Analiza wstępna ma za zadanie określić obszary, które należy dogłębnie omówić, w celu objaśnienia zaistniałych zjawisk i ich wpływu na działanie podmiotu gospodarczego. Dzięki tej analizie można przedstawić pierwsze wnioski, które są poddane dalszym procesom analitycznym.⁴ Analiza wstępna bilansu składa się z czterech etapów, które będą umówione w poniższych podrozdziałach.⁵

2. 1 Analiza pionowa i pozioma bilansu

Analiza pionowa bilansu obejmuje ocenę osobno struktury aktywów i osobno struktury pasywów. Analizując strukturę aktywów można ustalić udział wybranej pozycji w aktywach razem lub w danej grupie aktywów oraz obliczyć wskaźniki struktury aktywów. Analogicznie badając strukturę pasywów ustalany jest udział poszczególnych pozycji w pasywach razem lub wyznaczonej grupie oraz jest możliwość policzenia wskaźników struktury pasywów. W aktywach poddaje się ocenie związek między ilością aktywów trwałych i obrotowych. W pasywach z kolei relacje między kapitałem własnym i obcym.⁶ Dzięki takiej analizie możliwe jest określenie kluczowych obszarów zaangażowania przedsiębiorstwa.⁷ Analiza pozioma bilansu określa relacje występujące między aktywami i pasywami. Ma na celu określenie ich zmian w czasie. Można przy tym dostrzec wzrost lub spadek sumy bilansowej. Wskazane jest sporządzać taką ocenę na podstawie danych wieloletnich, wówczas zauważyć można tendencje i kierunki rozwoju danych pozycji.⁸ W dziedzinie finansów wyrosła złota reguła bilansowa. Mówi ona, że aktywa trwałe powinny być finansowane kapitałem własnym lub kapitałem stałym, zaś aktywa obrotowe kapitałem krótkoterminowym.⁹

2.2 Określenie źródeł finansowania aktywów

Określenie źródeł finansowania aktywów przedsiębiorstwa polega na obliczeniu i interpretacji wysokości kapitału/ funduszu własnego, kapitału stałego i kapitału obrotowego netto. Kapitał/ fundusz własny jest różnicą między wartością pasywów ogółem a zobowiązaniami ogółem. Kapitał stały nazywany inaczej kapitałem długoterminowym wyznacza sumę kapitału/funduszu własnego i zobowiązań długoterminowych.¹⁰ Kapitał obrotowy (zwany inaczej kapitałem pracującym) może być obliczony na dwa sposoby. W ujęciu kapitałowym jest to różnica między kapitałem stałym i aktywami trwałymi, natomiast w ujęciu majątkowym różnica między aktywami bieżącymi i pasywami bieżącymi. Można wyróżnić trzy warianty kapitału obrotowego netto: dodatni, równy zero oraz ujemny.¹¹

2.3 Badanie struktury kapitałowo-majątkowej

Badanie struktury kapitałowo-majątkowej przedsiębiorstwa polega na obliczeniu i interpretacji następujących wskaźników:

$$\text{Wska}z\text{nik}\ \text{pokrycia}\ \text{aktyw}ow\ \text{trwa}l\text{yc}h\ \text{kapita}l\text{em}\ wl\text{asnym} = \frac{\text{kapita}l\ wl\text{asny}}{\text{aktywa}\ \text{trwa}le}*100$$

Wskaźnik ten sygnalizuje w jakim stopniu kapitały własne finansują aktywa długoterminowe. Wskaźnik powinien przyjmować wartość co najmniej równą 100%. Następnym wskaźnikiem jest:

$$\text{Wska}z\text{nik}\ \text{pokrycia}\ \text{aktyw}ow\ \text{trwa}l\text{yc}h\ \text{kapita}l\text{em}\ \text{sta}l\text{ym} = \frac{\text{kapita}l\ \text{sta}ly}{\text{akty}\text{wa}\ \text{trwa}le}*100\%$$

Wskaźnik ten mówi o tym, w jakim stopniu kapitał długoterminowy finansuje aktywa długoterminowe, a pośrednio o płynności finansowej przedsiębiorstwa. Jeżeli wskaźnik ma wartość większą od 100% to kapitał obrotowy netto utrzymuje wartość dodatnią, jeżeli jest równy 100% to kapitał obrotowy jest równy zero, jeżeli jest mniejszy niż 100% to kapitał obrotowy jest ujemny.¹² Kolejny wskaźnik ma postać:

$$Wskaznik\ pokrycia\ aktywow\ obrotowych\ kapitalem\ krotkoterminowym = = \frac{kapital\ krotkoterminowy}{\text{aktywa\ obrotowe}}*100\%$$

Wskaźnik ten informuje w jakim stopniu kapitał krótkoterminowy pokrywa aktywa obrotowe. W tym przypadku jeżeli kapitał krótkoterminowy w zupełności finansuje majątek obrotowy, zachowana jest złota reguła bilansowania w stosunku do obrotowych składników majątku.¹³

1. Analiza wskaźnikowa

Analiza wskaźnikowa jest częścią analizy finansowej, stanowi rozwinięcie analizy wstępnej. Dokonuje się jej głównie w oparciu o dane z sporządzonego sprawozdania analitycznego.¹⁴ Opiera się na wskaźnikach o jednolitej treści ekonomicznej ustalonych na bazie informacji ujętych w sprawozdaniach finansowych.¹⁵ Analiza wskaźnikowa umożliwia: standaryzację analizy; osąd warunków finansowych przedsiębiorstwa oraz zestawiać je z przeciętnymi wskaźnikami dla sektora, konkurencji; wskazanie tych obszarów działalności przedsiębiorstwa, które są nieodpowiednio kierowane; łącznie celów w spółkach nadzorujących wiele firm; wyznaczenie trendów i progresji mających miejsce w ustalonej branży.¹⁶ Wskaźniki finansowe oblicza się na podstawie danych rynkowych. Najczęściej stosuje się podział wskaźników na cztery grupy: wskaźniki rentowności, wskaźniki zadłużenia, wskaźniki sprawności działania, wskaźniki płynności. Każda grupa wskaźników odnosi się do innej dziedziny działalności firmy. Dzięki wskaźnikom dane przedsiębiorstwo uzyskuje wszechstronną ocenę, gdyż wskaźniki zapewniają dostarczenie wzajemnie uzupełniających się informacji o sytuacji finansowej. ¹⁷

3.1 Wskaźniki sprawności działania

Wskaźniki sprawności działania służą do oceny sprawności zarządzania aktywami przedsiębiorstwa. Kalkulacji poszczególnych indeksów realizuje się poprzez zestawienie przychodów ze sprzedaży z właściwymi kategoriami bilansowymi.¹⁸

Analiza obrotowości majątku. Do obliczenia sprawności działania można wykorzystać wiele wskaźników, które ustalają umiejętność majątku do wytwarzania przychodów.

$$\text{Wska}z\text{nik}\ \text{obrotowo}s\text{ci}\ \text{maj}a\text{tku} = \ \frac{\text{przyc}h\text{ody\ og}ol\text{em}}{\text{maj}a\text{tek\ }\left( \text{aktywa} \right)\text{og}ol\text{em}}$$

Wskaźnik ten informuje o tym , jak przedsiębiorstwo efektywnie wykorzystuje posiadany majątek, czyli inaczej ile jednostek przychodu generuje jedna jednostka zaangażowana w majątek. Wskazane jest żeby wskaźnik obrotowości majątku był stosunkowo wysoki i miał tendencję wzrostową.¹⁹ Następnym wskaźnikiem jest:

$$\text{Wska}z\text{nik}\ \text{obrotowo}s\text{ci}\ \text{maj}a\text{tku}\ \text{trwa}l\text{ego} = \ \frac{\text{przyc}h\text{ody\ og}ol\text{em}}{\text{maj}a\text{tek\ trwa}ly}$$

Wskaźnik obrotowości majątku trwałego dostarcza informacji na temat zdolności majątku do wytwarzania przychodów. Dużą wartość odgrywa w przedsiębiorstwach, w których środki trwałe stanowią ważny element majątku. Do obliczeń wskaźnika obrotowości majątku trwałego uwzględnia się środki trwałe i wartości niematerialne i prawne według wartości netto. Istotnym wskaźnikiem obrotowości majątku jest:

$$\text{Wska}z\text{nik}\ \text{obrotowo}s\text{ci}\ \text{maj}a\text{tku}\ \text{obrotowego} = \ \frac{\text{przyc}h\text{ody\ og}ol\text{em}}{\text{maj}a\text{tek\ obrotowy}}$$

Wskaźnik ten informuje o obrotowość aktywnej części majątku, którą tworzy majątek obrotowy i jego wpływ na wytwarzanie przychodów. Wysoki poziom tego wskaźnika może sygnalizować dobrą sytuację finansową danego przedsiębiorstwa.²⁰

Analiza rotacji zapasów. Wskaźnik rotacji zapasów dostarcza informacji na temat liczby cykli obrotowych dokonanych przez zapasy w ciągu jednego roku. Formuła wskaźnika przyjmuje postać:

$$Wskaznik\ \text{rotacji}\ zapasow = \ \frac{\text{przyc}h\text{ody\ ze\ sprzeda}zy}{\text{zapasy\ og}ol\text{em}}$$

Wyskoki poziom tego wskaźnika wskazuje na odpowiednią gospodarkę zapasami, jednak nadmiernie wysoki poziom może sygnalizować niewystarczający stan zapasów w danym przedsiębiorstwie. Niski poziom zaś wskaźnika rotacji zapasów świadczy o znacznych zapasach w stosunku do możliwości sprzedaży.²¹ Z kolei wskaźnik cyklu obrotu w dniach przekazuje informacje o długości trwania jednego cyklu obrotu. Im liczba obrotów jest wyższa, tym krótszy jest cykl obrotu zapasami w dniach i przeważnie doskonalsza jest gospodarka zapasami.²² Wskaźnik cyklu obrotu zapasów w dniach zapisuje się w postaci:

$$\text{Wska}z\text{nik}\ \text{cyklu}\ \text{obrotu}\ \text{zapas}ow\ w\ \text{dniach} = \ \frac{\text{zapasy\ og}ol\text{em}*365}{\text{przyc}h\text{ody\ ze\ sprzeda}zy}$$

Analiza rotacji należności. Wzrost należności postrzegany jest w przedsiębiorstwie jako zdarzenie pozytywne, gdy prowadzi do wzrostu sprzedaży. Szybszy dopływ gotówki do danego przedsiębiorstwa usprawnia jego płynność finansową, dlatego przedsiębiorstwa wykazują zainteresowanie zmniejszając okres pobierania należności. Do określenia szybkości rotacji należności pomocne są poniższe wskaźniki:

$$\text{Wska}z\text{nik}\ \text{rotacji}\ \text{nale}z\text{no}s\text{ci} = \ \frac{\text{przyc}h\text{ody\ ze\ sprzeda}zy}{\text{prz}\text{eci}e\text{tny\ stan\ nale}z\text{no}s\text{ci}}$$

$$\text{Wska}z\text{nik}\ \text{cyklu}\ \text{inkasa}\ \text{nale}z\text{no}s\text{ci}\ w\ \text{dniach} = \ \frac{\text{przeci}e\text{tny\ stan\ nale}z\text{no}s\text{ci}*365}{\text{przyc}h\text{ody\ ze\ sprzeda}zy}$$

Wskaźnik rotacji należności informuje ile razy w ciągu roku zachodzi w firmie odtwarzanie swoich należności. Wskazany jest wysoki poziom tego wskaźnika, co świadczy o większej ilość obrotów należności w ciągu roku. Przyjmuje się, że poziom omawianego wskaźnika powinien znajdować się w przedziale 7-16, zatem okres ściągania należności wynosić odpowiednio od 52 do 23.²³

Okres spłaty zobowiązań. Analizując sprawności działania przedsiębiorstwa istotny jest okres regulowania zobowiązań wobec dostawców. Wskaźnik okresu spłaty zobowiązań ma postać:

$$\text{Wska}z\text{nik}\ \text{okresu}\ \text{sp}l\text{aty}\ \text{zobowi}a\text{za}n = \ \frac{\text{zobowi}a\text{zania\ bie}za\text{ce}*365}{\text{koszt\ w}l\text{asny\ sprzeda}zy}$$

Wskaźnik ten pokazuje średni czas opłacania zobowiązań w przedsiębiorstwie. Przeważnie za właściwą przyjmuje się są dłuższy termin spłaty zobowiązań. Jednakże długi okres spłaty zobowiązań jest postrzegany przez kontrahentów niekorzystnie.²⁴ Z punktu widzenia przedsiębiorstwa pożądane jest, aby wskaźnik przyjmował możliwie jak najmniejsze wartości. Wskazane jest, żeby wskaźnik ten był na poziomie niższym od wskaźnika cyklu inkasa.²⁵

Analiza cyklu środków pieniężnych. Cykl środków pieniężnych jest to okres od wypływu gotówki z przedsiębiorstwa w celu uregulowania zobowiązań do wpływu gotówki z tytułu spłaconych należności. Wskaźnik przedstawia się następująco:

Cykl środków pieniężnych= wskaźnik obrotu zapasami w dniach + wskaźnik inkasa należności – wskaźnik okresu spłaty zobowiązań²⁶

Najbardziej wskazany dla przedsiębiorstwa jest jak najkrótszy cykl środków pieniężnych. Innymi słowy pieniądze ulokowane w aktywa obrotowe szybko powracają do przedsiębiorstwa z tytułu sprzedaży i można je po raz kolejny użyć. Wskaźnik ten może być odmienny w każdym przedsiębiorstwie, wpływ na to ma przede wszystkim specyfika działalności.²⁷

3.2 Wskaźniki płynności finansowej

Wskaźniki finansowe informują o umiejętności przedsiębiorstwa do terminowego uiszczania koniecznej kwoty zobowiązań bieżących. W statycznej analizie płynności finansowej stosuje się kilka wskaźników. ²⁸

$$Wskaznik\ biezacej\ plynnosci\ finansowej = \frac{\text{aktywa\ obrotowe}}{zobowiazania\ biezace}$$

Przyjmuje się, że wskaźnik ten powinien mieścić się w przedziale 1,2-2,0. Taki poziom wskaźnika uznaje się za bezpieczny, ponieważ przedsiębiorstwo w takiej sytuacji nie powinno mieć problemów finansowych związanych z uiszczaniem zobowiązań bieżących. Wysoki poziom wskaźnika może przejawiać się nadpłynnością finansową, zaś wartość poniżej 1,2 sygnalizuje o niekorzystnej dla przedsiębiorstwa sytuacji, związanej z trudnościami płatniczymi.²⁹

$$Wskaznik\ \text{szybkiej}\ plynnosci\ \text{finansowej} = \ \frac{\text{aktywa\ obrotowe} - \text{zapasy}}{\text{zobowi}a\text{zania\ bie}za\text{ce}}$$

Wskaźnik szybkiej płynności finansowej dostarcza informacji o stopniu pokrycia zobowiązań bieżących aktywami o dużej płynności. Optymalna jego wartość powinna się mieścić w przedziale 1,0-1,2. Taki poziom wskaźnika zapewnia szybką spłatę zobowiązań bieżących. Spadek wartości poniżej 1 sygnalizuje o zachwianiu płynności finansowej, co oznacza trudności z terminowym regulowaniem wszystkich zobowiązań bieżących.³⁰

Wskaznik zobowiazan natychmiast wymagalnych=

$$= \ \frac{srodki\ pieniezne\ }{zobowiazania\ natychmiast\ wymagalne}$$

Wskaźnik zobowiązań natychmiast wymagalnych wykorzystywany jest do oceny natychmiastowej wypłacalności przedsiębiorstwa, przy wykorzystaniu gotówki w kasie i na rachunkach bankowych oraz innych aktywów pieniężnych. Wartość tego wskaźnika powinna kształtować się na poziomie 0,2-1. Wartość większa od 1 informuje o nadmiernie wysokim stanie środków pieniężnych, niekorzystna jest wartość niższa.³¹

Oprócz statycznych metod mierzenia płynności wykorzystuje się również w przedsiębiorstwie metody dynamiczne. Powoływane są one na dane liczbowe sprawozdania z przepływów pieniężnych. Wskaźniki te można podzielić na dwie grupy: wskaźniki wydajności gotówkowej i wskaźniki wystarczalności gotówki. Wskaźniki wydajności gotówkowej mają za zadanie objaśniać, ile wpływów gotówkowych uzyskuje przedsiębiorstwo w danym czasie ze sprzedaży lub zaangażowanego majątku. Najważniejszym wskaźnikiem jest wskaźnik wydajności gotówkowej sprzedaży. Jest to stosunek gotówki netto ze sprzedaży do sprzedaży brutto. Ukazuje on, ile gotówki ze sprzedaży wpływa do przedsiębiorstwa w danym czasie ze zrealizowanej sprzedaży. Drugą grupę tworzą wskaźniki wystarczalności gotówki.

Tabela 1. Wskaźniki wystarczalności gotówki

Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę zobowiązań ogółem	$$\frac{\text{got}o\text{wka\ netto\ z\ dzia}l\text{alno}s\text{ci\ operacyjnej}}{\text{zobowi}a\text{zania\ og}ol\text{em}}$$
Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę zobowiązań bieżących	$$\frac{\text{got}o\text{wka\ netto\ dzia}l\text{alno}sc\text{\ operacyjnej}}{\text{zobowi}a\text{zania\ bie}za\text{ce}}$$
Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę zobowiązań długoterminowych	$$\frac{\text{got}o\text{wka\ netto\ z\ dzia}l\text{alno}s\text{ci\ operacyjnej}}{\text{zobowi}a\text{zania\ d}l\text{ugoterminowe}}$$
Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na zakup środków trwałych	$$\frac{\text{got}o\text{wka\ netto\ z\ dzia}l\text{ano}s\text{ci\ operacyjnej}}{\text{wydatki\ na\ zakup\ }s\text{rodk}o\text{w\ trwa}l\text{ych}}$$

źródło: W. Gabrusewicz, Podstawy analizy finansowej, PWE, Warszawa 2007, s. 267.

Pierwsze trzy wskaźniki wystarczalności gotówki operacyjnej sygnalizują o zdolności przedsiębiorstwa do spłaty swoich zobowiązań ogółem, zobowiązań bieżących i zobowiązań długoterminowych. Im wyższy jest poziom tych wskaźników, tym lepsza jest sytuacja płatnicza przedsiębiorstwa.³²

3.3 Wskaźniki rentowności

Analiza rentowności może być rozważana z różnych punktów widzenia i może dotyczyć odmiennych rodzajów zysku i różnych podstaw, do których zysk jest ten odnoszony. Wskaźniki rentowności dostarczają informacji o zyskowności przedsiębiorstwa. Są one nazywane także wskaźnikami zyskowności lub stopami zwrotu.³³

Analiza rentowności sprzedaży. Rentowność sprzedaży mówi o opłacalności sprzedaży. Wskazane jest, żeby wartość ta kształtowała się na wysokim poziomie. Wskaźnik można zapisać następująco:

$$Wskaznik\ rentownosci\ sprzedazy = \ \frac{\text{zysk}*100}{\text{przyc}h\text{ody\ ze\ sprzeda}zy}$$

Wartość wskaźnika rentowności sprzedaży sygnalizuje o wielkości opłacalności.³⁴ Korzystnie dla sytuacji finansowej firmy jest wtedy, gdy wskaźnik ten jest na wysokim poziomie. Im niższy poziom tego wskaźnika, tym większą wartość sprzedaży firma musi uzyskać, by uzyskać określoną kwotę zysku. Uznaje się, że poziom tego wskaźnika nie powinien być niższy od 5%.³⁵

Analiza rentowności majątku. Kolejną dziedziną analizy rentowności działalności przedsiębiorstwa jest analiza rentowności majątku. Rentowność majątku oznacza jego umiejętność do wytwarzania zysku.

$$Wskaznik\ rentownosci\ majatku = \ \frac{\text{zysk\ netto}*100}{\text{maj}a\text{tek\ og}ol\text{em}}$$

Wskaźnik rentowności majątku oznajmia o ilości zysku netto przypadającego na jednostkę zaangażowanego w przedsiębiorstwie majątku, wiążącego zarazem majątek trwały i majątek obrotowy. Majątek ogółem w ujęciu księgowym odpowiada sumie aktywów bilansu.³⁶

Wskaźnik ten informuje również o tym, czy dana firma dobrze rozporządza swoimi aktywami. Wysoka wartość tego wskaźnika oznacza rozsądne wykorzystanie majątku trwałego i obrotowego.³⁷

Analiza rentowności kapitału własnego. Istotną cechą analizy rentowności przedsiębiorstwa jest rentowność finansowa. Wskaźnik rentowność kapitału własnego pokazuje wynik działalności przedsiębiorstwa w przeliczeniu na jednostkę kapitałów zaangażowanych przez jego właścicieli. ³⁸

$$\text{Wska}z\text{nik}\ rentownosci\ kapitalu\ wlasnego = \ \frac{\text{zysk\ netto}*100}{\text{kapita}l\text{\ w}l\text{asny}}$$

Wskaźnik ten jest definiowany jako stopa zwrotu z kapitału. Dodatnia wartość tego wskaźnika jest dobrym sygnałem dla danej firmy. Sytuacja przedsiębiorstwa jest pomyślna, gdy wskaźnik ten przedstawia wyższą wartość.³⁹

3.4 Wskaźniki zadłużenia

Analiza zadłużenia ma dostarczyć dwóch podstawowych informacji – po pierwsze na temat poziomu zadłużenia oraz po drugie na temat zdolności przedsiębiorstwa do jego obsługi. W analizie zadłużenia wychodzi się od ustalenia globalnego zadłużenia przedsiębiorstwa. Służy temu wskaźnik ogólnego zadłużenia. Jest on stosunkiem ogółu zobowiązań przedsiębiorstwa do jego aktywów:

$$Wskaznik\ ogolnego\ zadluzenia = \ \frac{\text{zobowi}a\text{zania\ i\ rezerwy\ na\ zobowi}a\text{zania}}{\text{aktywa\ og}ol\text{em}}$$

Im większy wskaźnik poziomu zadłużenia, tym mniejszy udział własnych środków finansujących działalność firmy. Wskaźnik ten powinien kształtować się na poziomie 0,5. Wartość tego wskaźnika nie powinien przekraczać poziomu 57%-67%.⁴⁰ Wysoki poziom tego wskaźnika może się wiązać dużym ryzykiem finansowym, zbyt niski poziom wskaźnika może świadczyć o małym wykorzystaniu zewnętrznych źródeł finansowania dla zwiększenia korzyści finansowych firmy.⁴¹ Wskaźnik zadłużenia kapitałów własnych oblicza się za pomocą wzoru:

$$Wskaznik\ zadluzenia\ kapitalu\ wlasnego = \ \frac{\text{zobowi}a\text{zania\ i\ rezerwy\ na\ zobi}a\text{zania}}{\text{kapita}l\text{\ w}l\text{asny}}$$

Wskaźnik ten określa możliwości pokrycia zobowiązań kapitałami własnymi pokazując stopień zaangażowania kapitału obcego w stosunku do kapitału własnego. Wzrost poziomu tego wskaźnika oznacza zwiększenie stopnia zadłużenia przedsiębiorstwa. Pożądany poziom tego wskaźnika to około 1.⁴² Kolejnym wskaźnikiem oceny zadłużenia przedsiębiorstwa jest wskaźnik zadłużenia długoterminowego. Wzór omawianego wskaźnika jest następujący:

$$Wskaznik\ zadluzenia\ dlugookresow\text{ego} = \ \frac{\text{zobowi}a\text{zania\ d}l\text{ugoterminowe}}{\text{kapita}l\text{\ w}l\text{asny}}$$

Określa poziom ryzyka działalności wynikający z posiadania długów spłacanych w okresie dłuższym niż rok. Zadawalający poziom tego wskaźnika wynosi 0,5-1. Wskaźnik wyższy niż 1,0 świadczy o niebezpiecznym poziomie zadłużenia przedsiębiorstwa.⁴³

Analiza zdolności przedsiębiorstwa do obsługi zadłużenia. Następną grupę wskaźników oceny zadłużenia tworzą wskaźniki przedstawiające zdolność przedsiębiorstwa do obsługi długu. Wskaźnik pokrycia obsługi długu policzyć można na dwa sposoby. Jedna wersja określania zdolności przedsiębiorstwa do obsługi długu stosuje zysk przed opodatkowaniem i spłatą odsetek, natomiast druga- zysk po potrąceniu tych dwóch wielkości. Wzór wskaźnika liczony za pomocą pierwszej wersji jest następujący:

$$Wskaznik\ pokrycia\ obslugi\ dlugu\ I = \ \frac{zysk\ przed\ opodatkowaniem + odsetki}{\text{raty\ kapita}lowe + odsetki}$$

Pierwsza wersja wskaźnika pokrycia obsługi długu objaśnia, ile razy zysk brutto wraz z odsetkami pokrywa roczne raty kapitałowe powiększone o odsetki od kredytu przypadające w danym roku. Wysokość tego wskaźnika nie powinna być niższa od 1.⁴⁴ Drugą wersję wskaźnika pokrycia długu można zapisać następująco:

$$Wskaznik\ pokrycia\ obslugi\ dlugu\ II = \ \frac{\text{zysk\ po\ opodatkowaniu}}{\text{raty\ kapita}lowe + odsetki}$$

Poziom wskaźnika pokrycia obsługi długu opartego na zysku netto nie powinien być niższy od 1. Natomiast dobrze świadczy o zdolności przedsiębiorstwa do obsługi długu wartość tego wskaźnika wyższa od 1. Oceniając zdolności przedsiębiorstwa do obsługi samych odsetek można posłużyć się wskaźnikiem pokrycia zobowiązań odsetkowych, którego formuła ma postać następującą:

$$Wskaznik\ pokrycia\ zobowiazan\ odsetkowych = = \ \frac{zysk\ przed\ opodatkowaniem + odsetki}{\text{odsetki}}$$

Wskaźnik ten oblicza się za pomocą zysku brutto.⁴⁵ Im poziom owego wskaźnika jest wyższy, tym korzystniej należy ocenić ich wypłacalność. Natomiast niski poziom wskaźnika pokrycia odsetek zyskiem zwiększa prawdopodobieństwo niewypłacalności i upadku przedsiębiorstwa. Następnym wskaźnikiem jest:

$$Wskaznik\ pokrycia\ dlugu\ nadwyzka\ pieniezna = \ \frac{zysk\ netto + amortyzacja}{raty\ kredytu + odsetki}$$

Wskaźnik ten sygnalizuje o zdolności przedsiębiorstwa do spłaty raty kredytu powiększonej o należne odsetki z nadwyżki finansowej. Jako wartość normatywną dla tego wskaźnika przyjmuje się 1,5. Jeśli poziom tego wskaźnika jest niższy, wówczas przedsięwzięcie inwestycyjne finansowane za pomocą kredytu jest uznawane za ryzykowne.⁴⁶

1. Wskaźników rynku kapitałowego

Do oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa na rynkach kapitałowych wykorzystuje się wiele wskaźników, które dzielą się na wskaźniki wewnętrzne i zewnętrzne. Te pierwsze definiowane są one w oparciu o dane wewnętrzne przedsiębiorstwa. Do ustalenia zewnętrznych wskaźników kluczowe są dane o liczbie wyemitowanych akcji i ich cenie rynkowej. Do pierwszej grupy wskaźników zalicza się w szczególności:⁴⁷

$$Wskaznik\ zyskownosci\ jednej\ akcji = \ \frac{\text{zysk\ netto}}{\text{liczna\ wyemitowanyc}h\text{\ akcji}}$$

Wskaźnik ten opisuje wielkość zysku netto przypadającego na jedną akcję. Określa on maksymalnie możliwą wysokość dochodu z jednej akcji.

Wskaźnik grupy drugiej to:

$$\text{Wska}z\text{nik}\ \text{stopy}\ \text{dywidendy} = \ \frac{\text{dywidenda\ na\ jedn}a\text{\ akcj}e*100}{\text{cena\ rynkowa\ jednej\ akcji}}$$

Wskaźnik stopy dywidendy charakteryzuje udział dywidendy w cenie rynkowej akcji. Wysoki poziom tego wskaźnika ilustruje wielkość korzyści uzyskanych przez akcjonariuszy. Natomiast niski poziom może sygnalizować duże zyski zatrzymane, które mogą być wykorzystane na powiększenie kapitałów własnych o rozwój przedsiębiorstwa.⁴⁸ Ważnym wskaźnikiem jest również:

$$Wskaznik\ wyceny\ spolki = \ \frac{\text{cena\ }}{wartosc\ ksiegowa\ netto\ na\ jedna\ akcje}$$

Wartość księgowa netto jest wartością aktywów spółki pomniejszoną o zobowiązania. Wskaźnik ten informuje o cenie, którą trzeba uiścić za jedną złotówkę wartości firmy, która w przypadku likwidacji należy przyznać poszczególnym akcjonariuszom. Niski poziom tego wskaźnika może informować o kłopotach spółki, które mogą być spowodowane złą strukturą majątku. Z kolei wysoka wartość P/BV może oznaczać, że akcje są przewartościowane.⁴⁹

Zakończenie

Informacje, które dostarcza analiza finansowa są niezbędne w procesie zarządzania, przydatne zarówno dla kierownictwa danego przedsiębiorstwa jak i otoczenia z nim związanego np. kontrahentów, inwestorów czy urzędów statystycznych. Analiza finansowa jest wykorzystywana przez różne instytucje np. kredytujące, w celu określenia ryzyka związanego z otrzymaniem pożyczki. Dostarcza ważnych informacji właścicielom o stanie posiadanej przez nich spółki, ułatwia im podejmowanie decyzji.

Literatura:

1. Ciechan-Kujawa M., Biznes plan standardy i praktyka, TNOiK, Toruń 2007.

2. Dynus M., Kołosowska B., Prewysz-Kwitno P., Analiza finansowa przedsiębiorstwa, TNOiK, Toruń 2005.

3. Gabrusewicz W., Podstawy analizy finansowej, PWE, Warszawa 2007.

4. Gołębiewski G., Tłaczała A., Analiza finansowa w teorii i w praktyce, Difin, Warszawa 2009.

5. Kowalczyk J., Kusak A., Decyzje finansowe firmy: metody analizy, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2006.

6. Waściński T., Finansowa diagnoza procesów restrukturyzacji przedsiębiorstwa w aspektach ekonomicznej wartości wiedzy, ELIPSA, Warszawa 2010.

7. Zaleska M., Ocena ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa przez analityka bankowego, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2005.

Inne źródła:

1. www. inwestycje. elfin. pl

---

1. M. Dynus, B. Kołosowska, P. Prewysz- Kwitno, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, TNOiK, Toruń 2005, s. 9.↩

2. G. Gołębiowski, A. Tłaczała, Analiza finansowa w teorii i w praktyce, Difin, Warszawa 2009, s. 13.↩

3. Ibidem, s. 16.↩

4. Ibidem, s. 80.↩

5. M. Zaleska, Ocena ekonomiczno- finansowa przedsiębiorstwa przez analityka bankowego, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2005, s. 53.↩

6. M. Dynus, B. Kołosowska, P. Prewysz- Kwitno, op. cit., s. 44.↩

7. M. Zaleska, op. cit., s. 53.↩

8. M. Dynus, B. Kołosowska, P. Prewysz- Kwitno, op. cit., s. 49.↩

9. Ibidem.↩

10. M. Zaleska, op. cit., s. 55.↩

11. Ibidem, s. 56.↩

12. Ibidem, s. 59.↩

13. Ibidem, s. 60.↩

14. M. Dynus, B. Kołosowska, P. Prewysz-Kwitno, op. cit., s. 71.↩

15. M. Ciechan-Kujawa, Biznes plan standardy i praktyka, TNOiK, Toruń 2007, s. 150.↩

16. T. Waściński, Finansowa diagnoza procesów restrukturyzacji przedsiębiorstwa w aspektach ekonomicznej wartości wiedzy, ELIPSA, Warszawa 2010, s. 210.↩

17. J. Kowalczyk, A. Kusak, Decyzje finansowe firmy: metody analizy, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2006, s. 2.↩

18. Ibidem, s. 8.↩

19. W. Gabrusewicz, Podstawy analizy finansowej, PWE, Warszawa 2007, s. 264.↩

20. Ibidem, s. 265.↩

21. M. Ciechan-Kujawa, op. cit., s. 154.↩

22. W. Gabrusewicz, op. cit., s. 266.↩

23. M. Ciechan-Kujawa, op. cit., s. 154.↩

24. W. Gabrusewicz, op. cit., s. 269.↩

25. M. Ciechan-Kujawa, op. cit, s. 153.↩

26. W. Gabrusewicz, op. cit., s. 269.↩

27. Ibidem, s. 270.↩

28. Ibidem, s. 255.↩

29. M. Ciechan-Kujawa, op. cit., s. 151.↩

30. W. Gabrusewicz, op. cit., s. 257.↩

31. M. Ciechan-Kujawa, op. cit., s. 152.↩

32. W. Gabrusewicz, op. cit., s. 267.↩

33. Ibidem, s. 232.↩

34. Ibidem, s. 233.↩

35. M. Ciechan-Kujawa, op. cit., s. 158.↩

36. W. Gabrusewicz, op. cit., s. 237.↩

37. M. Ciechan-Kujawa, op. cit., s. 158.↩

38. W. Gabrusewicz, op. cit., s. 242.↩

39. M. Ciechan-Kujawa, op. cit., s. 158.↩

40. Ibidem, s. 155.↩

41. Ibidem, s. 156.↩

42. Ibidem.↩

43. M. Ciechan-Kujawa, op. cit., s. 156.↩

44. W. Gabrusewicz, op. cit., s. 275.↩

45. Ibidem, s. 276.↩

46. Ibidem, s. 277.↩

47. Ibidem, s. 248.↩

48. Ibidem, s. 250.↩

49. www. inwestycje.elfin.pl, (8.11.2011).↩