Do budowy systemu podstawowymi czynnikami są:

• Określenie, wybór właściwego systemu gospodarki rynkowej

• Konsekwętne wdrażanie nowych zasad kapitału, stosunków wartościowych zasad zatrudnień i płac, cen oraz zarządzania gospodarką

• Dokonanie zmiany stosunków społecznych i politycznych w celu dostosowania do przekształceń gospodarczych

Podstawową funkcją organizacji gospodarki jest funkcja produkcyjna w szeroko rozumianym aspekcie, wszystko, co produkują organizacje to produkty (materialne i niematerialne).

Produkcja – jest to wytworzenie różnego rodzaju materiałów, środków technicznych i usług w celu wytworzenia nowych produktów i usług wymaganych przez rynek.

Zarządzanie produkcją – jest związane z zaopatrywaniem klienta w różne wyroby, produkty i usługi.

Zaopatrywanie klienta jest odrębną częścią procesu produkcji.

Obecnie proces produkcji jest silnie powiązany z elementami takimi jak:

• Marketing

• Prognozowanie produktów pod zamówienie klientów

• Planowanie

• Zaopatrzenie

• Sterowanie procesami przekształcania surowców i półwyrobów w produkt końcowy.

Proces produkcji staje się też odpowiedzialny za:

• Dystrybucję

• Serwis

• Sprzedaż

• Zweryfikowanie potrzeb i życzeń klienta

Pojęcie firmy i zakładu produkcyjnego:

1. Firma ma potrójne znaczenie:

• Jest to nazwa, pod którą spółka prawa handlowego prowadzi działalność gospodarczą. Nazwa i znak firmowy są zarejestrowane.

• Firma potocznie oznacza również same przedsiębiorstwo.

• Pojęciem firma określa się często przedsiębiorstwo produkujące wyroby, świadczące usługi, ale szczególnie dobrej jakości.

1. Zakład produkcyjny – przedsiębiorstwo lub firma, które mają komórki produkcyjno –administracyjne, produkcyjno – organizacyjne nazywające się zakładami przemysłowymi lub produkcyjnymi. Zakład produkcyjny stanowi wyodrębnioną całość pod względem techniczno – produkcyjnym składającym się z jednego lub większej liczby systemów produkcyjnych np. produkcja nowych tramwajów.

System produkcyjny i jego otoczenie:

System produkcyjny zgodnie z definicją systemu to układ elementów składowych i relacji między nimi. Do tego dochodzi jeszcze posiadanie pomiędzy elementów wejścia i wyjścia.

Definicja formalna systemu produkcyjnego:

System produkcyjny stanowi celowo zaprojektowany i zorganizowany układ materialny, energetyczny i informacyjny eksploatowany przez człowieka i służący produkowaniu określonych produktów (produkty materialne i niematerialne np. usługi w celu zaspokojenia różnorodnych potrzeb konsumentów).

W procesie produkcji obowiązują podobne zasady jak procesie konsumpcji:

• Celowość

• Planowanie

• Gospodarność

Cele gospodarowania w procesie produkcji:

• Cel dochodowy – polega na wykorzystaniu środków produkcji firmy, zaspokajaniu potrzeb konsumpcyjnych właściciela i jego rodziny, a także potrzeby produkcyjne firmy.

• Cel kapitałowy –kapitał w postaci udziałów w różnego rodzaju spółkach, przedsięwzięciach gospodarczych.

• Cel konsumpcyjny – konsument indywidualny (odbiorca) realizuje swoje potrzeby konsumpcyjne.

Zasada gospodarności:

W praktyce gospodarowania produkcyjnego (również konsumpcyjnego) zasada gospodarności organizowana jest według:

• Maksymalizacji zysku – w tym wariancie ma się do dyspozycji określone czynniki produkcji do osiągnięcia jak najlepszego wyniku końcowego.

• Minimalizacji środków – przyjmuje się, że efekt końcowy jest stały, a minimalizuje się koszty.

System produkcyjny składa się z 5 elementów:

1. Wektor wejścia X – zawiera wszystkie czynniki produkcji

2. Wektor wyjścia Y – zawiera produkty (wyroby) oraz odpady

3. Procesy przetwarzania T – elementy wejścia na pożądane elementy wyjścia

4. Proces zarządzania systemem

5. Sprzężenia materialne, energetyczne i informacyjne pomiędzy poszczególnymi elementami tego systemu

z zewnątrz	Wejście X	Procesy przetwarzania T	Wyjście Y	na zewnątrz
	Materiały Wyposażenie produkcyjne Energia Personel Informacje kapitał	operacje technologiczne, kontrolne, transportowe, magazynowe operacje usługowe	wyroby przemysłowe usługi przemysłowe (serwisowe) odpady produkcyjne
ZARZĄDZANIE

• zasilenie materiałowe, energetyczne i informacyjne

• decyzje personelu zarządzającego

• sprzężenia zwrotne informacyjne

Elementy wejścia:

1. środki techniczne produkcji:

• teren zakładu przemysłowego

• powierzchnia produkcyjna

1. przedmioty pracy, materiały, półwyroby przeznaczone do dalszej produkcji lub montażu

2. czynniki energetyczne takie jak:

• woda

• gaz i sprężone powietrze

• ciepło i czynniki oziębiające

• energia elektryczna

• paliwa ciekłe i gazowe

1. Czynnik ludzki:

• Personel inżynieryjno – techniczny

• Personel wykonawczy

• Personel administracyjno – biurowy

• Personel zarządzający

1. Informacje:

• prognozy informacji rynkowych

• informacje o konstrukcji wyrobu i funkcjach użytkowych

• informacje o jakości

• informacje związane z programem produkcji

• doświadczenie produkcyjne załogi

1. kapitał:

• kapitał zamrożony w środkach trwałych produkcji

• kapitał zamrożony w materiałach, półwyrobach i wyrobach gotowych

• kapitał finansowy w kasie, banku i u klienta

• formy obrotu kapitałów i stopa dyskontowa

Uzyskane elementy wymienione powyżej nazywane są czynnikami produkcji.

Elementy po stronie wyjścia:

1. wyroby przemysłowe

2. usługi produkcyjne

3. braki produkcyjne i surowce wtórne, odpady zanieczyszczające środowisko

4. informacje o wyrobie:

• koszt wyrobu

• jakość wyrobu

• informacje, które są wykorzystywane na wejściu

Elementy systemu produkcyjnego muszą być ściśle powiązane relacjami z czynnikami produkcji. Do głównych problemów przy projektowaniu systemów produkcyjnych zalicza się:

1. synchronizowanie w czasie wszelkich dostaw, łącznie z dostawą brakującej kadry oraz minimalizowanie czasu pomiędzy wyprodukowaniem wyrobu.

2. Zapewnienie właściwych środków transportu i środków technicznych ułatwiających magazynowanie i dystrybucje.

3. Minimalizacja strat transportowych i magazynowych.

4. Otoczenie systemu produkcyjnego.

Otoczenie systemu produkcyjnego:

System produkcyjny:

1. Kondycja ekonomiczna państwa, regulacje rządowe, konkurencja, poziom

• Finanse

• Marketing

• Handel

• Wyposażenie techniczne

1. Środowisko naturalne (ziemia, powietrze, klimat), otoczenie firmy – zakładu przemysłowego, środowisko społeczno – polityczne

• Służby ekologiczne

• Firma – zakład przemysłowy

• Badania i rozwój

Czynniki wpływające na otocznie systemu stopnia 1:

1. Personel wykonawczy i zarządzający

2. Prace badawczo – rozwojowe

3. Poziom techniki do wykonania operacji technologicznych, kontrolnych, transportowych i magazynowych

4. Organizacja zbytu i obsługi serwisowej

5. Środki, techniki marketingu

6. Zaopatrzenie gospodarki materiałowej

7. Środki finansowe firmy

8. ………….Ekonomiczne i księgowe

9. Metody i formy zarządzania produkcją

Kryteria organizacji systemów produkcyjnych

Cele organizacji i funkcjonowania systemów produkcyjnych:

1. Jakość i nowoczesność produktu

2. Wzrost produktywności

3. Obniżka kosztów wytwarzania

Produktywność,

nowoczesność i jakość produktu.

$Produktywnosc\ systemu\ produkcyjnego\ Pc = \frac{Y}{X}$ lub $Pc = \frac{\text{przychody\ netto}}{\text{koszty}}$

Z = P − (Kst + Kzm * jp) P = jp * C − Ku

Z – zysk

Kst – koszty stałe

Kzm – koszty zmienne

P – przychody

Jp – liczba jednostek produkcji

C – cena zbytu

Ku – koszt utylizacji

Produktywność systemu produkcyjnego:

Przez produktywność rozumiemy stosunek wektora wejścia do wektora wyjścia i może być wyrażany w różnych jednostkach. Produktywność jest podstawowym kryterium funkcjonowania systemów produkcyjnych. Obecnie przedsiębiorstwa posługują się wydajnością do oceny produktywności. Jest ona miarą wykorzystania zasobów produkcyjnych i sprawności organizacji.

Mierniki produktywności:

$Pc = \frac{Y}{X}$ $\ \ \ \ \ \ \ \ Pcz = \frac{Y}{\text{Xcz}}$ - produktywność cząstkowa

Xcz – cząstkowe nakłady stanowiące 1 lub kilka elementów wektora wejścia.

Proces produkcyjny i wytwórczy:

Proces produkcyjny jest to proces polegający na przekształceniu wektora wejścia na wektor wyjścia. Proces produkcyjny rozumiany jest, jako uporządkowany ciąg działań w wyniku czego konsument otrzymuje produkty (wyroby lub usługi).

Proces produkcyjny

Marketing

Produkcja (production) – rozumiana jest jako działanie producenta dostarczającego produkty na rynek. Mogą to być produkcyjne wyroby przemysłowe i usługi, ale również np. produkcje radiowe telewizyjne itp.

Wytwórczość (manufacturing) – rozumiana jest jako wytwarzanie, fabrykacja. Wytwórczość polega najczęściej na przemysłowym przetwarzaniu surowców i półfabrykatów na wyroby przeznaczone na rynek.

Cechy procesu produkcyjnego:

• Celowość– oznacza, że proces produkcyjny jako uporządkowany zespół działań i czynności musi być zaprojektowany i zorganizowany dla realizacji określonego celu lub grupy celów.

• Dynamika – …………………………………………………………….

• Ekonomiczność – polega na tym , że proces produkcyjny powinien przebiegać zgodnie z zasadami ekonomicznymi przy maksymalizacji efektu produkcyjnego

Elementy składowe procesu wytwórczego:

1. Procesy lub operacje technologiczne (‘ O’)

2. Procesy lub operacje kontrolne (‘’)

3. Procesy lub operacje transportowe (‘’)

4. Procesy lub operacje magazynowe lub składowanie (‘D∇’)

5. Procesy lub operacje zbiorowe (wszystkie cztery)

Operacja – to zespół czynności, czyli część określonego procesu produkcyjnego realizowanych na jednym stanowisku przez jednego wykonawcę lub grupę wykonawców przy jednym przedmiocie lub zespole przedmiotów.

Operacja jest podstawową elementarną jednostką pracy produkcyjnej.

Zabieg – jest częścią operacji jaka jest wykonywana przy jednym ……… na obrabiarce lub stole produkcyjnym.

Czynność– to ta część operacji odnosząca się do jednych i tych samych elementów.

Ruch roboczy – najprostszy element składowy zabiegu.

Operacja technologiczna – jest wtedy, gdy występuje zmiana……. własności fizycznych lub chemicznych materiału wyjściowego lub półwyrobu.

Operacja kontroli – występuje wówczas gdy część, zespół lub wyrób gotowy jest porównywany (kontrolowany) przez wykonawcę lub specjalne …………… z planem.

Operacja transportu – występuje wówczas, gdy materiał, półwyrób lub cały wyrób w procesie produkcyjnym jest przemieszczany z jednego miejsca w drugie według ustalonego programu.

Operacja składowania – magazynowania – występuje wówczas, gdy materiał, półwyrób lub wyrób gotowy nie podlega żadnej poprzednio wymienionej operacji i spoczywa na wyodrębnionych powierzchniach magazynowych.

Podział procesów produkcyjnych:

Dzielą się na 2 grupy:

1. Procesy dyskretne – są elastycznymi kompleksami operacji uwarunkowanymi logicznie w czasie, w przestrzeni, o zmiennej strukturze. Cechą specyficzną procesów dyskretnych jest uwzględnienie podstawowej roli człowieka.

2. Procesy ciągłe – ………………………………………na trwałe, powiązane mechanizmami produkcyjnymi

1. według produkcji zautomatyzowanej (np. produkcji benzyny, cementu)

2. według ciągłości i przebiegów w czasie

3. według rodzajów stosowanych technologii

• wydobywcze

• przetwórcze

• obróbkowe

• montażowe i demontażowe

• naturalne i biotechnologiczne

Procesy wydobywcze – związane są z pozyskiwaniem zasobów ………………ziemi wody i powietrza.

Procesy przetwórcze – powodują przemiany wartości fizyko – chemicznych surowców, często prowadzące do uzyskania zupełnie innych materiałów.

Procesy obróbkowe – powodują zmiany kształtów i cech powierzchni lub struktury zewnętrznej materiałów metalowych, drewna i tworzyw sztucznych. W rozumieniu tych procesów rozróżnia się operacje (lub procesy) kształtowania obróbką………….. fizyko – chemicznych, powierzchniowa fizyko – chemiczna.

Procesy montażowe – mają na celu złożenie wyrobów z dwóch lub więcej części składowych, doprowadzenie go do stanu gotowości użytkowej.

Demontaż – przeprowadza się najczęściej podczas wymian i renowacji urządzeń technicznych w celu wymiany zużytych części.

Procesy naturalne i biotechnologiczne – powodują zmiany struktury powierzchniowej i zewnętrznej materiałów, z których wykonano wyroby …………….

1. Według cech organizacyjnych

• W ujęciu komórki produkcyjnej

• W ujęciu produkowanego wyrobu

• W ujęciu technologii grupowej

1. Według zastosowanych środków pracy

• Ręczne

• Maszynowe

• …………..(fizyko – chemiczny charakter)

• Zautomatyzowane

• Wspomagane komputerowo (CAM)

• Integrowane komputerowe (CIM)

Fazy procesu produkcyjnego:

1. Magazynowanie materiałów i półwyrobów zakupionych na zewnątrz

2. Przygotowanie materiałów i półwyrobów do obróbki

3. Obróbka części: mechaniczne, chemiczne itd.

4. Montaż podzespołów mechanicznych, elektrycznych, elektronicznych

5. Montaż finalny całego wyrobu

6. Badanie i pomiary wyrobów

7. Pakowanie i konserwacja

8. Magazynowanie wyrobów gotowych

Proces wytwórczy:

………. Procesu wytwórczego podstawowego jest to układ faz oraz procesów przetwórczych, kontrolnych, transportowych i magazynowych wyróżnionych w ramach tych faz, a także operacji produkcyjnych wraz z powiązaniami systemowymi, energetycznymi i informacyjnymi umożliwiającymi przepływ materiałów i półwyrobów przez stanowiska obróbkowe i montażowe aby było możliwe uzyskanie wyrobu finalnego i przekazaniu go do dystrybucji.