Zaliczenie nieobecności w dniu 26,11,2011

temat "Teoretycznie podstawy diagnozy pedagogicznej"

Termin „diagnoza” pochodzi z języka greckiego; diagnosis – oznacza rozróżnianie, rozpoznawanie, osądzanie. Pierwsze wzmianki na temat diagnozy spotkać możemy w pismach szkół Hipokratesa „wszak lekarz nie mogąc przyczyn cierpienia ani okiem dojrzeć, ani uchem dosłuchać dochodzi jej rozumowaniem”

Wg Marii Ziemskiej diagnoza jest to rozpoznanie na podstawie zebranych objawów i znanych ogólnych prawidłowości badanego złożonego stanu rzeczy przez podporządkowanie go do typu albo gatunku, dalej przez wyjaśnienie genetyczne i celowościowe, określenie jego fazy obecnej oraz przewidywanego rozwoju.

Definicja Adama Podgóreckiego 1962 (eksponująca rolę hipotezy). Poszczególne etapy diagnozy: opis, ocena, konkluzja, tłumaczenie (uzasadnienie dlaczego taka ocena), postulowanie (to co chcemy zmienić), stawianie hipotez.

La Chatelier jest autorem Cyklu działania zorganizowanego. Wymienia 5 etapów cyklu organizacyjnego:

1. postawienie jasnego i ściśle określonego celu

2. zbadanie środków i warunków, które trzeba zastosować, aby osiągnąć cel zamierzony

3. przygotowanie środków i warunków

4. urzeczywistnienie czyli wykonanie zamierzonych czynności stosownie do powziętego planu

5. kontrola otrzymanych wyników i wyciąganie z nich wniosków 

Adam Podgórecki zamiast „cykl działania zorganizowanego” używa określenia „tok postępowania celowościowego”.

Podstawowe cechy decyzyjnej diagnozy pedagogicznej:

• Dążenie do realizowania diagnozy pełnej (wszystkie 5 zadań wg Ziemskiego)

• Oceniający charakter diagnozy (odwołanie do norm, wzorów, porównań podobnych zjawisk i postulatów sformułowanych wcześniej)

• Realizowanie diagnozy w wymiarze pozytywnym.

• Dążenie do autodiagnozy osób, systemów i środowisk.

• Łączenie poznania pośredniego z bezpośrednim.

• Realizowanie diagnozy środowiskowej.

• Dynamiczny charakter diagnozy i inne.

Złożoną strukturę diagnozy zaprezentował S. Ziemski omawiając szczegółowo charakterystykę pełnej metody diagnozy. Diagnoza rozwinięta powinna wyjaśnić szereg problemów dotyczących badanego stanu rzeczy, dlatego więc składa się ona z 5 diagnoz cząstkowych:Diagnoza identyfikacyjna – identyfikuje badany stan rzeczy przez przyporządkowanie do jakiegoś gatunku albo typu zjawiska, nazywa dany stan rzeczy, problem, zaburzenie;

Diagnoza genetyczna (kauzalna) – wyjaśnia obszar uwarunkowań badanego stan rzeczy, dąży do ustalenia czynników przyczynowych i mechanizmów rozwoju problemu, zaburzenia, danego stanu rzeczy;

Diagnoza znaczenia – określa rolę badanego zjawiska dla pewnego szerszego kompleksu zjawisk, całego układu, którego dotyczy;

Diagnoza fazy – wskazuje etap rozwoju stanu rzeczy podlegającego rozpoznaniu;

Diagnoza prognostyczna (rozwojowa) – przewidywanie tego, jak badane zjawisko może lub powinno się rozwinąć, co odbywa się na podstawie wyprowadzania wniosków z poprzednich etapów.

Diagnoza poznawcza, a diagnoza decyzyjna (wg Mazurkiewicza) różnice:

• Diagnoza decyzyjna – chodzi o wykrycie zgodności lub niezgodności faktu z tym co wiemy o rzeczywistości na podstawie wiedzy ogólnej.

• Diagnoza poznawcza – chodzi nie tylko o wykrycie zgodności lub niezgodności, ale potrzebne tu jest jeszcze sprawdzenie (weryfikacja lub falsyfikacja) danej teorii z alternatywnymi teoriami.

W pedagogice najważniejsze są diagnozy decyzyjne, czyli praktyczne. Diagnoza i jej wynik – przesłanki do podjęcia decyzji o praktycznym działaniu wychowawczym.

Diagnoza pedagogiczna wymaga podstawowych ogólnych praw rozwojowych.

Cechy diagnozy decyzyjnej stosowane w działalności praktycznej:

• jest ona przeprowadzana z projektem pedagogicznym

• jest ona przeprowadzana z myślą o uzyskaniu podstawy do decyzji w sferze praktyki

• jest składową cyklu działania zorganizowanego

Diagnoza decyzyjna w odróżnieniu od diagnozy poznawczej wykazuje cechę szczególną mianowicie chodzi o wykrycie zgodności lub niezgodności faktu z tym co wiemy o rzeczywistości na podstawie wiedzy ogólnej. Natomiast w diagnozie poznawczej nie wystarczy stwierdzenie podanej zgodności lub niezgodności, ale potrzebne jest także sprawdzenie czyli weryfikacja danej teorii z innymi.

Diagnoza poznawcza dokonywana jest wówczas, gdy rozwiązuje się zadania poznawcze.

Diagnoza środowiskowa

Cechą diagnozy środowiskowej jest selektywne badanie – badacz wykrywając i analizując pewne zależności między wyizolowanymi faktami i zjawiskami dąży przede wszystkim do ustalenia dominujących wpływów środowiska na proces wychowania.

W skład diagnozy środowiskowej wchodzi:

• diagnoza psychologiczna

• diagnoza elementów osobowości

oraz 3 grupy czynników środowiskowych:

• środowisko materialne

• wzory osobowe

• organizacja życia

BIBLIOGRAFIA:

1. Badura J., Lepalczyk I. (red.), Elementy diagnostyki pedagogicznej. PWN, Warszawa 1987.

2. Chmielewska B., Metodologia i metody badań społecznych ze szczególnym uwzględnieniem diagnozy. WSiP, Słupsk 1985.

3. Kawula S., Dąbrowski Z., Gałaś M., Diagnozowanie potrzeb opiekuńczo-wychowawczych i kulturalnych środowiska rodzinnego. UMK, Toruń 1980.

4. Ziemski S., Problemy dobrej diagnozy. PWN, Warszawa 1973.

5. Łobocki M., Metody i techniki badań pedagogicznych. Kraków 2002.