IRENA:

KODY KRESKOWE: 1.Automatyczna identyfikacja-odczytywanie w systemie komputerowym inf. przy uzyciu urządzeń elektr. z wykorzystaniem bazy danych.

2.Stosowanie AI:identyfikacja w produkcji, usługach, handlu, sterowanie przepływu towarów w magaz., kontrola dokument., kontrola przejmowania i wydawania prod., znakowanie towarów, maszyn, ewidencja magaz., rejestracja dokum., transakcje.

Do ident. Wykorzytsuje się kody kreskowe, fale radiowe, ścieżki magn., rozpoznawanie znaków, obrazu i głosu.3.Elementy systemów: transmisja danych, oprogramow., kody oraz drukarki, czytniki kodów, akcesoria, mater. Eksploatacyjne. 4.Systemy: -OCR-Optyczna identyfikacja, -MCR- Magnetyczna ident., -Fale radiowe- elektromagnet. Indent., -rozpoznawanie glosu, siatkówki- biometryczna ident., -Sterowanie sensoryczne- Dotykowa ident., _karty wielokrotnego zapisu- Pamięć zderzakowa. 5.GS1- EAN i UPC- system wykorzystujący symboliki kodów kresk. Oraz standardowe komunikaty EDI. 6.Kody kreskowe- w trakcie czytania kodu, światło pochodzące z czytnika jest odbijane przez jasne elementy, a pochłanianie przez jego ciemne elementy. Warunkiem stosowania EAN jest przystapienie kraju do IANA. Polski prefix to 590. 7. Rodzaje kodów: EAN-13- 12znaków danych, 1 cyfra kontrolna (3liczby prefix, 4liczby numer jednostki wytwórcy lub dystrybutora, 5liczb nr identyfikacyjny towaru, 1cyfra kontrolna), EAN-8- 7znaków danych+1cyfra kontrolna, ITF-14- kodowanie opakowań zbiorczych i logistycznych, GS1-128- kodowanie jednostek zbiorczych i logistycznych. 8.Podział kodów: -jednowymiarowe(liniowe, 1D) kreskowe, w jednej linii, -dwuwymiarowe(obrót towarowy i logistyka, 2D-kodowanie dużych ilości danych na małej powierzchni, bazy danych) *pietrowe-kilka linii kodu, jedne pod drugim *matrycowe-inne oznaczenia niż kreski -kody zlożone- elementy jednowym i dwuwymiar. -kody trojwymiarowe- wytlaczane. 9.Urządzenia do spr. kodów- czytniki kodów kr.(reczne, stacjonarne, laserowe), terminale standard. I typu Palm. 10.Zastosowanie kodów- GTIN ident. Jednostek handlowych (np. ISBN), - SSCC- ident. Jedn. Logistycznych -GIAI- ident. Zasobów -GLN, SWIFT, DUNS, BSI/AFNR- ident. Lokalizacji, -GSRN- ident. Relacji usługowych. 11.Etykieta logistyczna- lącznik info, wspólny język, konieczność stosowania standardów w ident. Przedmiotów i podmiotów. Zawieraja takie dane jak: wariant, data produkcji i pakowania, max i min data trwałości, nr serii produkcji, nr seryjny i miary logist. Podzielona jest na 3 cześci: górna- format dowolny, dane marketingowe, 2.środkowa- inform. tekstowa i interpretacja kodu kreskowego 3. Dolna- kody i interpretacja. 12.SSCC-Seryjny Numer Jednostki Wysylkowej- nr identyfikacji, niepowtarzalny dla każdej jednostki log., w postaci EAN-28.

MATERIAŁY: 1.Materiał- Surowiec w postaci pierwotnej lub częściowo przetworzony, z którego wytwarza się różne produkty. Mają właściwości mechaniczne, elektryczne, optyczne, chemiczne i termiczne. 2.Wyróżniamy materiały- a)metale i stopy-żeliwo i stale, amelinium, miedź, nikiel, tytan, kobalt b)polimery:polietylen(PE) polimetakrylan metylu(PMMA), polistyner (PS) polichlorek winylu (PCV) c)ceramika i szkla:tlenek glinuAL2O3, cement i beton d)kompozyty:polimery zbrojone GFRP lub CFRP, cermetale. 3.Klasyfikacja pod wzg struktury: *ciała krystaliczne: monokryształy i polikryształy np. diamenty, sól, cukier *ciała amorficzne – guma, szkło * częściwo krystaliczne: polimery.

METALE: 1.Duża sztywność i ciągliwośc, odporność na pękanie, przewodność elektryczna i cieplna, połysk metaliczny a)metale lekkie-gęstość mniejsza niż 4.5g*cm3:Al,Mg,Be,Na,K b)metale ciężkie-powyżej 4.5g*cm3:Fe,Cu 2.Właść. chem.-metale szlachetne(Ag,Au) – pół szlach.(Cr,Ni,Al) – nieszlach. (Fe) 3.Stal-stop żelaza z węglem plastycznym (pon. 2.11%) 4.Żeliwa-stopy żelaza z węglem i innym pierw (zawartość Węgla 2-5%), przeznaczone na odlewy. 5.Badanie wytrz. a)rozciąganie-określenie jakości mater. konstr. w warunkach obciążeń statycznych, można określic cechy wytrzymałość. I plast. Mat. Jest to osiowe rozc próbki o ściśle określ.. kształcie w specjalnych uchwytach b)ściskanie c)zginanie d)skręcanie e)ścinanie 6.Badania twardości-jest miara oporu jakie wskazuje cialo w czasie wciskania weń drugiego ciala *podzial metod a)statyczne (Brinella, Rockwella, Vickersa, Knoopa, Grodzińskiego, Chruszczowa) b)dynamiczne (Poldi) *metody ryskowe (Martensa) *metody sprężystego odksoku (Schoera) 7.Stopy miedzi-najwięszke znaczenie techn ma mosiądz (główny dodatek pierw to cyna-ponad 2%) i brązy (cynk lub nikiel, ponad 2%) 8.Amelinium-mała gestośc, 2.7g/cm3, odpornosc na działanie korozji (przemysl chem i spoż) i wysoka przewodnośc elektryczna(elektroenerg)

CERAMIKA 1. Wyroby uformowane z gliny lub mas ceramicznych. Po uform wyroby są wypalane lub spikeane. 2.Produkcja a) sur. Natur. - gliny, skalenie, kwarc, kaolin b)związki chem. - tlenki, krzemiany, krzemki, azotki, węgliki, siarczki, borki. 3.Etapy prod.:rozdrabnianie i mielenie subst. Mieszanie, odpowietrzanie, dodanie mater. Schudzających (piasek). Z gotowej masy formuje się wyroby, suszy i wypala (900-2000 st. C, można je pokryć szkliwem przed 1 lub 2 wypałem) 4.Właściwości: odpornośc chem. temp. Twardość, dobre właść mechan. I elektr. 5. Podział: cer. Budowlana, płytki ceram., cersanitarna, artystyczna, przemysłowa. 6. Cer. Budowlana-wykonana z gliny z domieszką piasku, popiołów. Mogą być a) spieczone (nasiąkliwość wagowa do 12%): gliny o niskich temp. Spiekania i wysokich temp. Stapiania, właśc.: wysoka wytrz. Mechan, mrozoodporn., niska nasiąk. Trwałość, odporn. Chem. Asortyment: cegły klinkierowe, kominonwe, kanalizacyjne. b) porowate (do 22%) *cer. Tradycyjna-właść. Wytrzymałość, twardość, akumulacyjn. Cieplna, mrozoodp. Odporn. Na uszkodz. Mech., niepalność, odporn. Ogniowa, paroprzepuszcz. *;porozowana-glina, trociny, mączka drewniana. Właść.: izolacyjność term. Akumulacyjność cipeln. Odporn. Ogniowa, lekkość, paro przepuszcz. Wiatroszczelność. Asortyment: cegły, pustaki dachówki. 7.Płytki ceramiczne-cienkie płytki o zróżn. Wymiarach stosowane do okładania ścian i podłóg, wytwarzane z mieszniny glin, piasku, tlenków barwiących oraz miner. Dodatków uszlachetn. Formowane są przez-prasowanie (grupa B), -ciągnienie (grupa A) – większa tolerancja wymiarowa, wypalanie 1000-1300st. C. Podział płytek: *angobowane-zaprawa z glinki, pokrywa się nią zewn. stronę płytki w celu zakrycia koloru czerepu *szkliwione lub nieszkliwione- między 1 i 2 wypaleniem *polerowane. Wyrózniamy płytki ścienne, podłogowe i uniwersalne. Rodzaje: gres, terakota, glazura, kilnkier, cotto. Właśc.: *twardość porównuje się do tward. Minerałów wzorców, określana kolejnym najw. Nr minerału, które nie zarysowały próbki. * ścieralność, stopien zuzycia płytki lub zmiany jej wyglądu pod wpływem jej użytk. Zalezy od twardości szkliwa. Klasa 0-5 (0-nie są przewidziane do wykładania podłóg,1- na boso lub miękka podeszwa-łazienki, 2-kuchnie,3-korytarze,4-szpitale, 5-bez ogran.) * wytrzym. Na zginanie nie mniejsza niż 27MPa *wyrztym. Na obciążenie niszczące przy zginaniu *odporność na środki chem. *nasiąkliwość- w% wagowych, zdolność płytki do zaobsorb. Wody: I-niska nas. 3%, II-średnia (a-3 -6, b-6-10) III – wysoka pow. 10% *mrozoodporn. - odporn. Na temp. Ujemne (50cykl zmian od +15 do -15) 8. Cera. Artystyczna: wyroby garncarskie – 920-960st.C – wyroby fajansowe-ok.1000st.C – glina, kwarc, kaolin, skalenie, - wyroby kamionkowe kwarcyt i skalenie – wyroby porcelanowe – 50% kaolinu, 25% skalen, 25% kwarc, 1 wypal. 900-1000st., szkliwienie, 1200-1450. Właśc: szklisty przełom, wysoka twardość, odporn. Na temp. Kwasoodporn. -wyroby porelitowe- ok 1300st.C, niższej jakości niż porc, odcień szary lub kremowy, spieczony czerep, wytrzymalość, nas. Ok 3%, twardość. 9.Ceramika przemysłowa- wyroby ogniotrwałe, elektroceramika, bioceramika, cer. Kanalizacyjna, pigmenty, faby i barwniki ceam., cer. Specjalna

TWORZYWA SZTUCZNE: Materiały posiadające określone własności fizykochem, oraz okresloną wytrzymałość w war. Używalności. Dzielimy na naturalne(moga być poch mineralnego jak marmur,piaskowiec, glina lub organicznego jak drewno, skóra) i sztuczne(celowo wytwarzane przez czlowieka, mogą być poch. Mineralnego jak cegła, beton, szkło, lub organicznego, jak papier, guma. 2. Podzial tw.sztucz: a) pólsyntetyczne- surowiec wyjściowy- pochodzenia naturalnego, którego wlaśc. Ulegają celowym zmianom, w kierunku ich ulepszenia (najważniejsze guma, ebonit, fibra, kleje, lakiery, farby) b)tw.szt. Syntetyczne- zostały w całości wytworzone sztucznie, w reakcjach chem.(najbardziej rozwijająca się grupa tworzyw). 3. Polimer- wielkocząsteczk. Związek chem. połączony z powiązania prostych cząst. O niskim ciężarze. Reakcja powstawania nazywana jest polimeryzacją. Ważnym procesem kiedy zachodzi sieciowanie polimeru jest wulkanizacja (ogrzanie kauczuku z ok 5% dodat. Siarki, z czego powstaje łączenie łańcuchów polimeru poprzecznymi mostkami siarkowymi.4.Klasyfikacja: a)Elasomery- tworzywa które w temp pokojowej, pod wplywem działania sił zewn. wskazuja wydłuż. Przekr. 100% -elastopreny (tworzywa elastyczne- kauczuk, izopreny) Elastoleny- (mniej elastyczne, poliizobutelyn), Elastiomery- (zawierajace siarke- kauczuki polisiarczkowe), Elastoplastyki-(elastyczne i plastyczne, polichlorek winylu) b)Plastomery: wydłuż. Nie przekracza 100% : -termoplasty: kazdorazowo podczas ogrzewania miękną, a po ostygnięciu twardnieją i mogą być wielokrotnie przetwarzane(Polietylen PE, Polipropylen PP, Polichlorek winylu PCW, Polistyren PS, Poliamidy PA, Poliwęglan PC, Policzterofluoroetylen, teflon PTFT, Polioctan PO -duroplasty (utwardzalne) *termoutwardzalne- w podwyższonej temp miękną i dają się formować, ale w wyższej temp. Nieodwracalnie twardnieją *chemoutwardzalne- pod wpływem chem. działania utwardzaczy, jest nieodwracalne.

5.Przetwórstwo tworzyw sztucznych: *tworzywa termoplatyczne- prasowanie wtryskowe, wytłaczanie, kalandrowanie, formowanie wtórne *Termo i chemioutwardzalne: prasowanie tłoczone, przetłoczone, laminatów, formowanie kontaktowe, wykonywanie odlewów.

KOMPOZYTY: 1.Osnowa- zabezpiecza zbrojenie przed mechanicznym uszkodzeniem, przenosi naprężenie zewnętrzne na zbrojenie, zatrzymuje rozprzestrzenianie się pęknięć, nadaje wyrobom kształt. 2.Zbrojenie- wzmocnienie materiału, poprawienie jego właściwości mechanicznych.

SZKŁO- nieorganiczny materiał, który został schlodzony do stanu stałego, bez krystalizacji. 2.Produkcja szkła- piasek kwarcowy (musi być z wysoką zawartością dwutlenku krzemu SiO2, czysty i drobnoziarnisty, od jego właściwości zależy jakość szkła; soda- wpływa na obniżenie temperatury topnienia krzemionki; wapień-pełni rolę stabilizatora, zwiększa polysk i wytrzymalość, uodparnia szkło na działanie czynników atmosferycznych. Do składników dodatkowy zalicza się środki klarujące, surowce barwiące, mącące. 3.proces technologiczny- dokladnie odważone i wymieszane surowce to tzw zestaw szklarski. Topienie- zestaw topi się w temp ok 1500st.C. Formowanie- strumien masy szklistej jest cięty na porcje. Spręzone powietrze formuje banke szklaną, która trafia do form. Uszlachetnianie na gorąco-związek metalicznej cyny wnika w powierzchnię szkła nadając odpornośc i polysk. Odprężanie- w tunelu odrężają się i stygną. Uszlachetnianie na zimno- poddanie procoswi polysku i estetyki. Kontrola jakości i sortowanie. Pakowanie i foliowanie. 4.Metody zdobienia szkła: hutnicza i zdobnicza- rytowanie (grawerowanie- drobne żłobiny), -zdobienie kieliszków metoda trawienia (działanie kwasu na szkło), -szlifowanie, -rzeźbenie glębokie i płytkie, -polerowanie mechaniczne, chemiczne i termiczne, -matowanie chem lub mechan. 5.Właściwości szkła- optyczne, cieplne(nie wykazuje wyraźnej temp. krzepnięcia), mechaniczne, dielektryczne, chemiczne(zalezna od skladu chem.najbardziej odporne jest szkło krzemionkowe i boro-krzemianowe), fizyczne (gęstość właściwa szkła, wynosi średnio 2500 kg/m3, wg mineralogicznej skali Mohsa. 6.Rodzaje szkła- miękkie (miękną w temp 500st.C), -twarde. *szklo sodowo-wapniowe-najtansze, do prod. butelek, kolor zielonkowy, *potasowo-wapniowe- szkła laboratoryjne, stolowe, czyte szklo z połyskiem *szklo ołowiowe-do prod szkła stołowego (wazonów) *szkło borowo-krzemowe-naczynia żaroodporne i laboratoryjne *krzemionkowe- do produkcji soczewek, aparatów do destylacji itp. 7.Zastosowanie: szkło budowlane(szyby, kafle, szyby zespolone, hartowane), techniczne(laboratoryjne, oświetleniowe, optyczne, sanitarne), akustyczne(wykładanie sufitów hal koncertowych, studiów muz), wodne (jako spoiwo), wodochronne (izolowanie chłodni), gospodarcze (stolowe, lustra), opakowania szklane (słoiki itp.) 8.Szkło krysztalowe-z dodatkiem ołowiu, o wiele cięższe niż zwykłe szkło, miękksze i latwiej nadaje się do rzeźbienia, ma brylantowy połysk.

PAPIER-masa włóknista pochodzenia organicznego, o gramaturze od 28-200g/m2. Wytwarzany przez ulożenie na sicie włókien.Wytworzony w formie arkuszy lub wstęgi nawijanej na zwoje, odwadniany, prasowany, suszony i gladzony. 2.Wytwory papierowe- wstęga lub arkusz powstały z włókien roślinnych z dodatkiem wypełniaczy. 3.Przetwory papiernicze-wytwory papierowe poddane dalszej obróbce chemicznej, np. powlekanie, wykrawanie, zszywanie, sklejanie. 4.Podział-*papier bezdrzewny (bez scieru drzewnego )*papier drzewny 5.Gramatura-masa jednego metra kwadratowego wyrobu papierniczego wyrażona w gramach na m2.-bibulka do 25g/m2, -papier właściwy 25-160g/m2, -karton 160-315g/m2, -tektura powyżej 315g/m2. 6.Formaty-A-stosunek boków, z zaokragl. Do pełnych cm. B- średnia geometryczna dwóch pośrednich wymiarów formatu A, C- do kopert, numracja wskazuje jaki arkusz papieru A zmieści się do koperty.

DREWNO- surowiec powstały po ścięciu drzewa. 2.Tarcica- jest głównym i najczęściej wykorzystywanym produktem drzewnym. Otrzymuje się go poprzez podłużne piłowanie drewna okrągłego.dzieli się ją ze względu na rodzaj drewna: tarcica iglasta-konstrukcje budowlane i tarcica liściasta-klocki, wkladki, kołki. Wyroby otrzymywane z tarcicy to: *deski 19-45mm, *bale 50-100mm, *belki od 120x200 do 220x280, *krawędziaki od 100x100 do 175x175, *laty 38x32 do 75x140, *listwy 12-32mm, ser. Max 70mm, *tarcica podłogowa, max gr 50mm. 3.Drewno klejone warstwowo- powstaje poprzez sklejenie wielu wartsw desek z drewna wysokiej jakości, są wytrzymale, sztywne, lekkie, odporne ogniowo, tanie. 4.Sklejka-materiał kompozytowy sklejony z nieparzystej liczby cienkich warstw drewna, najczęściej z brzozy, olchy, sosny. *sklejka cienkowarstwowa (max gr 2mm) *grubowarstwowa (powyżej 2mm) *suchotrwałe, *półwodoodporne *wodoodporne. 5.Płyty pilśniowe- płyty drzewne powstałe z rozdrobnionych odpadów drewna iglastego z dodatkiem olejów schnących lub żywic syntetycznych.

WŁÓKNA-są podstwowym surowcem doprodukcji wyrobów włokienniczych. Są ciałem o wysokiej smukłości, których dlugośc jest znacznie większa od grubości. Te występujące w przyrodzie to włókna naturalne, a wytwarzane przez człowieka- chemicznymi.2.Podział- włóknanasienne (bawełna, kapok), -włóknalodygowe (len, konopie, juta, ramia), -liściowe (manila, sizal), -owocowe (włokna kokosowe). 3. Bawełna- miękkie włókna otaczajace nasiona rośliny. Służy do wytwarzania miękkiej tkaniny, a także do produktów materiałów opatrunkowych. Każde włókno tworzy 20-30 warstw celulozy, w kształcie lekko skręconej tasiemki. Długość włókna waha się od 22mm(krótkowłóknista), 22-33mm (średniowłóknista), 33-55mm (długowłóknista). 4.Len- rozróżnia się len włóknisty i oleisty. Otrzymanie jest pracochłonne i mało wydajne- ze 100kg słomy lniarskiej, otrzymuje się ok. 14kg włókna nadającego się do przędzenia. Jest bardzo wytrzymały, sztywny, ma sprężyste włókna, higroskopijne, izolują ciepło, łatwo się je spala. 5.Konopie- ma dł 1,5-2m.jest odporny na dzialanie wody, uzywa się do wyrobu grubych i mocnych tkanin workowych, sznurki, liny okrętowe. 6.Juta-worki, tkaniny opatrunkowe, odpadki wykorzystywane w przemysle papierniczym. 7.Ramia-chinska pokrzywa, odporne na działanie wilgoci i plesni, produkuje się tkaniny koszulowe, swetry, obrusy, namioty, liny. 8.Sizal- z liści agawy meksykanskiej, sztywny i wrażliwy na działanie wody morskiej, produkcja lin, sznurków, szczotek,i tapicerek. 9.Manila-abaka, pozyskuje się z liści, koloru białego do ciemnoczerwonego, odznacza się czystościa oraz pięknym połyskiem. Jest odporny na działanie czynników amosferycznych i wody morskiej. Stosuje się do wyrobu lin okrętowych, sieci rybackich, kapeluszy, tkanin meblowych. 10. Włókna kokosowe- otrzymuje się z włóknistej strony orzecha palmy kokosowej. Barwy jasnobrunatnej, sztywne, mocne, odporne na działanie wilgoci i tarcie. Wyrabia się chodniki, maty, liny, pasy. 11.Włókna zwierzęce- a)wełna- okrywa włosowa, kóz, wielbłądów, lam, nadające się do przerobu. b)jedwab naturalny- tkanina z naturalnego włókna uzyskiwanego z kokonu jedwbnika morwowego, o szczególnych właściwościach fizycznych i wielkiej wytrzymałości, do 3km. 12. Azbest- pochodzenia mineralnego, otrzymuje się przedze do wyrobu tkanin, ognioodpornych i kwasoodpornych, z których sporzadza się hełmy, rekawice, odzież ochronną dla strazy pozarnej itp.13. Włókna chemiczne- z polimerów syntetycznych lub naturalnych, oraz subst, nieorganicznych. Dzieli się na *włókna sztuczne- z naturalnych surowców- celuloza(drzewna lub bawełna), białko(z kazeiny), kauczuk, guma(z lateksu) lub nieorganizcznych- szklo, metal.*syntetyczne-otrzymane w wyniku polimeryzacji, jak np. nylon-wytrzymały na rozciąganie, łatwo barwiony, . 14.Zastosowanie włókien: tkaniny-ubrania, okladziny tapicerki, , liny, nici (przędza i jedwab), laminaty, tworzywa zbrojone, mikrowłókna. 15. Nitki- *tkackie, skręcone, *dziewiarskie *specjalne- do szycia, sieci. Z nitek produkuje się:tkaniny, dzianiny, plecionki, siatki, tiule, przędziny,

SKÓRA- skóre naturalną tuz po zdjeciu ze zwierzecia nazywa się skóra surową. Stanowi ona podstawowy składnik do produkcji obuwia, galanterii skórzanej, odzieży skórzanej, wyrobów technicznych i introligatorskich. Skład chemiczny: woda-64%, białka 33%, tłuszcze 2%, sole mineralne 0,5%.Skura surowa to tkanka łączna składająca się z włókien kolagenowych, oraz niewielkiej ilości włókien elastynowych. Zbudowana jest z naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej.2. Skóra naturalna- materiał może być pozyskiwany praktrycznie z każdego zwierzecia:ssaka, gada, ptaka, ryby.Jako jedyny materiał przyjmuja wilgoć czlowieka do 30% swej wagi a następnie oddają ja do otoczenia. Mają skrajne wlaściwości. 3.Proces technologiczny- wyprawianie- nadanie skorze surowej cech uzytkowych zgodnie z przeznaczeniem. Uzytkuje się półprodukt garbarski miękki, elastyczny, wytrzymaly na rozciąganie i zerwanie. Wyprawianie składa się z 3 faz: 1.przygotowanie skóry do garbowania wlaściwego w warsztacie mokrym(moczenie skór, wapnowanie, mizdrowanie, dwojenie, odwapnienie) 2.garbowanie właściwe(zanurzenie w roztworach, zabezpieczanie przed gniciem, itp) 3.wykańczanie skór(plukanie, barwienie, natluszczanie, apreturowanie, nabłyszczanie, lakierowanie). 4. Podział: *ze względu na ogólne przeznaczenie -Klasy skór:- obuwiowe, -odzieżowe, -rękawiczkowe, -galanteryjne, -rymarskie, -techniczne *ze względu na pochodzenie surowca:cielęce, bydlęce, owcze, kozie, z płazów, z gadów. *ze wzgl. Na stopien twardości: miekkie(juchty, faledry, boksy, szewro, nubuki, welury, ircha, softy, nappa, skóry z węży, skóry lakierowane), twarde(skóry cięzkie, o gestej i zwartej strukturze tkanki lacznej-blanki, skóry spodowe) *materiały zastepcze:skóry sztuczne typu skaj, skóry syntetyczne zwane poromerami. 5.Oznakowanie obuwia- wierzch, podszewka z wyściolką, spód- te elementy oznacza się. Jednoczesnie oznakowanie powinno zawierac z jakiego materialu wykonano daną część. 6. Ocena jakości obuwia- dobra wytrzymałość materiałów- ścieralnośc, odpornośc na zginanie, rozciąganie, -dobre właściwości higieniczne i zdrowotne- pochłanianie potu, dopasowanie, -trwaołść obuwia-wytrzymałość materiałów, -walory estetyczne-wnętrze obuwia, wykończenie szwów.

ŚRODKI PIORĄCE I MYDŁA-substancje powierzchniowo czynne, które zmniejszają napięcie powierzchniowe np. mydło, proszki, do prania. 2.Rodzaje środków zw. na użyte surowce – a)naturalne środki piorące (pochodzenie roślinne, zwierzęce), b) mydła ( zmydlanie tłuszczów rośl. i zwierzęcych), c)syntetyczne ś. piorące ( detergenty, otrzymywanie poprzez syntezę chemiczną surowców) 3.Rodzaje ze wzg. na zastosowanie- a) środki do prania bielizny, b) środki do prania delikatnych tkanin, c)środki do prania wyrobów wełnianych, d)śr. Samopiorące 4.Mydła- są solami sodowymi lub potasowymi wyższych kwasów tłuszczowych, gł. kwasu palmitynowego, stearynowego i oleinowego, odczyn zasadowy. 5.Otrzymywanie mydeł- a)działanie alkaliów na kwasy tłuszczowe, b) zmydlanie tłuszczów za pomocą wodorotlenków i węglanów sodu i potasu 6.Kwasy tłuszczowe-kwasy tłuszczowe zbudowane łańcuchów węglowodorowych oraz gr. Karboksylowej –COCH 7.Tłuszcze-estry kwasów tłuszczowych i gliceryny 8.Proces wytwarzania mydeł(2 etapy)- 1.warzenie lub gotowanie mydła- zmydlenie surowców tłuszczowych i wytworzenie masy mydlanej, 2)konfekcjonowanie- kształt mydła + następujące po nich: zmydlanie właściwe,domyślanie(dodanie wody), wysalanie masy mydlanej, 9.Surowcami tłuszczowymi które znalazły zastosowanie w przemyśle mydlarskim są tłuszcze zwierzęce: łój bydlęcy, smalec wieprzowy,, tłuszcz koński, tłuszcz kostny + tłuszcze roślinne, olej: kokosowy, palmowy, z oliwek, rzepakowy, słonecznikowy, sezamowy, sojowy, bawełniany, lniany+ trany i oleje rybne 10.Łój bydlęcy – mydła twarde, kruche,trudno rozpuszczalne w zimnej wodzie, trwała piana, bardzo skuteczne 11.Mydła sodowe- twarde, tendencja do rozmakania,średnia piana ale trwała,duża skutecznośc 12.Tłuszcz koński i kostny- mydła jak wyżej tylko ciemniejsze 13.Olej kokosowy- mydła twarde, kruche, dobrze rozpuszczalne,odporne na twardą wodę, obfita piana lecz nietrwała,dobrze piorą wełne a słabo bawełne, mało wydajne 14.Olej palmowy- podbne mydła jak sodowe 15.Olej z oliwek- mydła miękkie lecz gdy wysychaja twardnieją rozmakają, obfita, drobna, trwała piana, duża zdolność piorąca 16.Olej rzepakowy- mydła miękkie, trudno rozpuszczalne, mało skuteczne, potasowe są maziste lecz bardziej skuteczne 17.Olej słonecznikowy itd.- mydła miękkie, skłonność do jełczenia, obfita dobrze piorąca piana. 18.Olej lniany- jak wyżej ale większa skłonność do jełczenia i o dużej przejrzystośći 19.Trany i oleje rybne- mydła słabo pieniste, dobra zdolność piorąca, zróżnicowana twardość 20Inne środki użyte do wytworu mydła: kalafonia,olej talowy, kwasy naftenowe. 21.Mydła produkty wytwarzane z ww surowców: środki do higieny osobistej( póltoaletowe w kawałkach, toaletowe w kawałkach,toaletowe w płynie,toaletowe w paście), środki do prania, mydła techniczne( maziste, w proszku, technicznie formowane) 22.Dwie grupy towarowe: mydła gospodarcze( przeznaczone przede wszystkim do prania),toaletowe(karbolowe,dziegciowe, siarkowe), półtoaletowe, lecznicze( ichtiolowe,dziegciowo-siarkowe, ichtiolowo-siarkowe,salicylowe,wazelinowe) , mydła specjalne ( zw na skład mają specyficzne znaczenie w różnych dziedzinach np. mydła do prania w proszku, szare, mydła płynne, marynarskie, prszek do lin, pasty, wiórki mydlane) 23.Badanie jakości mydeł( badania pełne i niepełne)- pełne: sprawdzenie opakowania, oznaczenieśredniej mady kawałka mydła, sprawdzenie wymagań jakościowych. Sprawdza: kształt, wygląd, jednorodność, zapach, zawartość wolnych alkanów żrących, zawartość chlorków. Wydzielone kwasy tłuszczowe i ich liczba jodowa, zawartość kwasu laurynowego, zdolność pianotwórcza 24.Badanie mydeł gospodarczych- ww lecz nie bada się:kwasów tł i ich liczby jodowej,zdolności pianotwórczej, i kwasu laurynowego, oznacza siętłuszcz niezmydlony i barwę kwasów tłuszczowych 25.Syntetyczne środki piorące- wszystkie substancje chemiczne oprócz naturalnych środków piorących, które mają zdolność piorącącą ale nie są mydłami.Charakterystyka: lepsza zdolnośc piorąca,zdolnośc lepszego nawilżania powierzchni, odczyn zbliżony do obojętnego, odp. Na twardą wodę, zdolnośc do prania w letniej i chłodnej wodzie w niskich temperaturach.26.Konfekcjonowanie detergentów- stworzenie takiego środka który nie podrażni skóry, a będzie skuteczny. 27.Związki powierzchniowo czynne: LABS, AE, APS, AES, AS 28.Wybielacz chemiczny- substancja, która ma zdolność utleniania barwników zabrudzenia powodując ich przejście w bezbarwną formę np. podchloryn sodu, w Europie dominuje nadboran sodu 29.Wybielacz optyczny- substancje pochłaniają promienie ultrafioletowe a emitują niebieskie i fioletowe. Powodujące w świetle dziennym wyglądają naśnieżnobiałe np. ultramaryna niebieska.

30.CMC- zapobiega ponownemu osadzaniu się brudu na tkaninie.31.Dodatki uszlachetniające np. fosfoniany- tworzą związki z metalami ciężkimi przez co nie dopuszczają do rozkładu wybielaczy chemicznych, stabilizują więcśrodek do prania.32.Inhibitory przenoszenia barwników- wiążę cząsteczki barwników, które przeszły do kąpieli piorącej i nie pozwala ponownie osadzić się na tych samych tkankach.

ŚRODKI KOSMETYCZNE I PERFUMERYJNE- do produkcji tych wyrobów stosuje sięrożnorodne surowce pochodzenia *nieorganicznego(czyste pierwiastki chemiczne, tlen, ozon, siarke, wegiel-np do czarnych tuszów, kredek, dwutlenek tytanu-biel tytanowa, pudry, lakiery, kremy, nadtlenek wodoru-rozjasnianie wlosów, tlenek cynku-pudry, zasypki, amoniak-trwała ondulacja, kwas borowy-kremy i płyny dezynfekucjące, kwas krzemowy-zasypki kremy, wąglan wapnia- neutralizator, weglan magnezu-polerujące środki, węglan sou- zmiękczacz wody, czteroboran sodu-usuwanie piegów, nadboran sodu-pasty do mycia zębów) *organicznego (węglowodory- benzyna, parafina, alkohole-etanol, mentol, kwasy organiczne-glikolowy, mlekowy, jabłkowy, tłuszcze zwierzęce i roslinne-maslo kakaowe, wosk pszczeli, węglowodany-kwas hialuronowy) *minerlanego (kaolin-pudry, bentonit-szampony, mleczka, talk-pudry, szminki.) 2.Wazelina-mieszanina węglowodorów nasyconych otrzymywana podczas przetwarzania ropy naftowej.Hamuje odparowywanie wody, nadaje gładkości i miękkości. Stosowana do wyrobu kremów, szminek i kredek do warg. 3.Parafina- substancja stała, tłusta w dotyku, z przerobu ropy naftowej, do produkcji kredek, emulsji. 4.Azuleny-barwa zielona, do past do zębów. 5.Alkohole- perfumy, doskonałe rozpuszczalniki. 6.Gliceryna- Najczesciej stosowana subst. Nawilzajaca, właściwości higroskopijne, w tonikach, żelach, kremach.7.Mentol-alkohol, przyjemny miętowy zapach, daje wrażenie chłodu, pasty do zebów. 8.Lanolina-wosk zwierzecy, wchłania wodę, odporna na dzialanie bakterii, mleczka, kremy. 9.Substancje bialkowe-żelatyna, kazeina, albumina, kolagen. 10. Perfumy- to roztwory alkoholowe o specjalnie dobranych i utrwalonych kompozycjach zapachowych, o stężeniu 5-20%. Wyrożniamy 7 nut zapachowych:cytrusowa, kwiatowa, owocowa, ziolowa, zielona, zwierzęca, drzewna.11.Wody toaletowe- wody zapachowe, o zawartości olejków eterycznych 4-8%, a alkohol 80-85%. 12.Wody perfumowane-8-15% olejków, alkohol-85-90%. 13.Wody kolonskie- 2-5% olejków, alkohol 70-80%.

NOWE TRENDY W TOW. PRZEMYSLOWYM-Ekosfera-ekoinnowacje, nowe wyzwania dla towaroznawców, Nowe trendy w obszarze spolecznym-sfera wartości. 2. Nanotechnologia- zestaw technik i sposobów tworzenia rozmaitych struktur o rozmiarach nanometrycznych, na poziomie pojedynczych atomów i cząstek.

KRZYSIU:

OGÓLNE: Towaroznawstwo – nauka przyrodniczo – techniczna, która zajmuje się ogółem wiadomości o towarach, zwłaszcza cech ściśle związanych z zaspokajaniem potrzeb życiowych człowieka 1.Etapy rozwoju tow w fazach: 1.tow. Pierwotne, 2. tow. Encyklopedyczne 3.tow. Surowcowe 4.tow. Technologiczne 5.tow. Strategiczne 6.tow. Globalne. 2.Zadanie tow.- procesowe kształtowanie, ocena jakości wyrobów, interakcja ze środow. Jest konsekwencja procesów przed, po i trakcie produkcji. Obejmuje cały cykl życia prod (LCA): technosfera, ekosfera, sfera wartości. 3.Wiedza ogólna: wiedza o:jakości towarów, wykorzystaniu tow., klasyfikacji kodowania, interakcji ze środow. 4.Towar- Podstawowy cel produkcji oraz główny przedmiot handlu. Chęć jego nabycia motywuje do pracy. Odgrywa istotna rolę w dziedzinach życia gospodarczego. Produkty materialne, stanowiące przedmiot transakcji wymiennych,< Wyrób/Artykuł- końcowy efekt określonego procesu produkc.< Produkt- efekt wszelkiego rodzaju działalności.< Dobro- wszelkie środki mające zdolność zaspokajania potrzeb. 5.Podział dóbr:a)wolne: -niezagospod. (powietrze, promieniowanie), -zagospodar. (wodociągi, płatne autostrady) b)wytwarzane: -nieruchome (budynki), -ruchome- *pośrednio użyteczne (papiery wartościowe), *bezpośrednio użyteczne (towary) -usługi- *odpłatne niematerialne i materialne *nieodpłatne (opieka społeczna) 6.Funkcje towarów- zaspokajanie potrzeb (materialnych, kulturowych i duchowych), -wymiana, handel, -wartość użytkowa, -wartość ekonomiczna (cena), -wartość estetyczna, -surowiec wtórny. 7.Towar w koncepcji marketingowej: 1.Rdzeń- charakterystyka techniczna 2.Produkt rzeczywisty- istotny wpływ na zakup 3.-Czynniki dodatkowe- serwis, gwarancje. 8.podział towarów, ze wzgl na: specyfikę zaspokajania potrzeb: -konsumpcyjne -przemyslowe, funkcje w procesie produkcyjnym:-surowce -półfabrykaty -wyroby gotowe, pochodzenie: -krajowe -zagraniczne, sposób uztkowania: -przemysłowe -spożywcze, właściwości towarów: -w zależności od gałęzi przemysłu, sposób dokonywania zakupów: -nabywanie bez większego zastanowienia -wymagające większego zastanowienia -warte wysiłku w celu pozyskania, udział człowieka: -kopaliny (powstałe w skorupie ziemskiej bez udziału człowieka, np. węgiel) -towary do otrzymnia których potrzebne są rośliny, zwierzęta, np. płody rolne -towary w których decydujący jest udział człowieka, np. prod. komputerów, wielkość dostaw: -drobnica lub towary masowe -hurt lub detal. 9.Dyferencja- różnicowanie pod względem fizycznym jak i pozornym (psychicznym), uruchamiającym wyobraźnię. 10. Dywersyfikacja- czynności procesu prowadzące do wzrostu różnorodności produktów. 11.Kryteria klasyfikacji towarów: -funkcje -pochodzenie -właściwości fizyczne. 12.Systemy kwalifikacyjne: ONZ-ISIC, UE-NACE, Północnoamer-NAICS, Australijski-ANZZIC, Japonski-JSIC a)światowe: HS, SITC, CPC, ISIC b)europejskie: CN, NACE, CPA, PROCOM c)krajowe: PKD, PKWIU, PCN. 13. Jakość- ogół właściwości obiektu, wiążących się z jego zdolnością do zaspokajania potrzeb oczekiwanych i stwierdzonych. 14.Cechy jakościowe towarów- techniczne, -uztkowe, -estetyczne, -ekonomiczne, -ergonomiczne, -ekologiczne, -logistyczne. 15.determinanty jakości- czynnniki natury technicznej, ekonomicznej, psychologicznej, organizacyjnej. 16.Determinanty wzrostu wymagan jakościowych: -wzrost oczekiwań klientów, -nowe uregulowania prawne, -cele i strategie przedsiębiorstw, -zaostrzona konkurencja.

ŻYWNOŚĆ – (środki spożywcze) stanowią przetworzone i nieprzetworzone subst. Przeznaczone do żywienia ludzi, służące do pokrycia zapotrzebowania na skład. Odżywcze i energię niezbędna do utrzymania funkcji życiowych, wzrostu i aktywności fizycznej oraz psychicznej. 2. Klasyfiukacja a)wg pochodzenia (2)-żywnościowe pochodzenia roślinnego-zboże,owoce,nasiona – żyw. Poch. Zwierzęcego – mięso, jaja, mleko b)wg zbliżonej wartości odzywczej (6)-zbożowe-mleczne_miesne-warzywa i owoce-tłuszcze-cukier i slodycze c)wg pochodzenia produktu i składu chem. (12) 3. Ocena organolektyczna- to ocena jakosci produktow spożywczych, wykonana za pomoca zmysłów. 4. Analiza sensoryczna – ocena organolep. Przeprwadzona w specjalnych waruunkach rpzez wyszkolone osoby. Metody: porównawcze, punktowe, skiali preferencji. 5. Wartość odżywcza – przdatność produktów żywnościowych złożonych z nich racji pokarmowych do pokrycia potrzeb organizmu człowieka związanych z przeminami metabolicznymi. 6.Funkcje wody – termoregulacyjna, transportowa, budulcowa, wydalnicza, ochronna, regulacyjna. 7.NKKT – Niezbędne, nienasycone kwasy tłuszczowe, najczęściej w olejach roślinnych. 8.Węglowodany są podstawowym źródlem energii dla organizmu, zaopatrują komórki w energię, regulują metabolizm, pobudzają zmysły. 9.Tłuszcze – decydują o wartości energetycznej produktów. Każdy g tłuszczy to 9kcal energii. Powinien stanowic od 10-15% masy ciała. 10.Błonnik – budulec ścian komórek roslinnych w więszkości nieprzsywajalny dla ludzi. Jego funkcje to np. pobudzenia wydzielania śliny, zwięszenie objętości pokarmiu. 11.Białko – funkcja budulcowa, regeneracyjna, zwalczania bakterii i wirusow, krzepnięcie krwi. Do białek o wys. zawartości odżywczej zalicza się białka pochodzenia zwierzęcego. Wyróżniamy 18 aminokwasów. 12.Skutki niedoboru: a)wapń – krzywica, pobudliwośc, osteoporoza-nabiał, ryby, warzywa b)fosfor – bóle mięscni, osłabienie, utrata łaknienia-ryby, sery c)sód – utrata łaknienia, mdlości, bole glowy (sól, mięsko) d)Potas – zaburzenia ukł. Nerwowego i rytmu serca (ziemniaki, orzechy) e)żelazo – anemia (jaja, wędliny) f)magnez – wymioty, tyki (rosliny zbożowe i strączkowe) g)fluor – próchnica (herbata, ser, ryby) h)cynk: zmiany skórne, wypadanie włosów (zboża, mięsko) 13. Żywność atrubucyjna (5) – ekologiczna, niskoprzetworzona, wegetarianska, koszerna, tradycyjna. 14.Nowa żywność (3) transgeniczna, funkcjonalna, wygodnda. 15.Żywnośc specjalnego znaczenia (2) dietetyczna i lecznicza. 16.GMO – żywność modyfikowana genetycznie: transgeniczna, wyprodukowana z organizmów przetworzonych przez naukowców, droga przenoszenia genów z 1 gatunku do 2, odporna na szkodniki i herbicydy. 17.Żywność ekologiczna – pełnowartościowe produkty przetwarzane i przechowywane wyłącznie w naturalny sposób. 18.Metody fałszowania (oliwa, wina, alkohole, soki, przyprawy. Miód): etykiety wprowadzająe w błąd, nazwy bliskoznaczne, zastępywanie surowcem niższej jakości, zafałszowanie o poch. I sposobie wytwarzania. 19.GDA – wskazane dzienne spożycie.

OPAKOWANIA ŻYWNOŚCI 1.Opakowania jednostkowe – bezpośrednio funkcja ochronna i promocyjna, posrednio informacyjna. 2.Opakowania transportowe – ułatwienie transportu i magazynowania, ochrona rpzed czynnikami klmatycznymi. 3.Opakowanie zbiorcze – pakowanie okręslonej liczby sztuk produktów. 4.Funkcje opakowań – ochronna, marketingowa, informacyjna, zarzadzająca (kody EAN), psychologiczna. 5.Opakowania żywności-funkcje – ochrona produktu przed czynnikami na obniżenie jakosci (światło, zapewnienie wygody użytkowania i uwzględnienie warunków przechowywania, podatnośc do nadawania kształtu, funkcje logistyczno-przechowalnicze, funkcje promocyjne i informacyjne, funkcje recyklingowe) 6.Wymagania dla opakowań żywności – bezpieczne dla zdrowia konsumenta, gwarantujące porzadaną barierowość, brak oddziaływania chemicznego między opakowaniem a żywnością, brak oddziaływania na cechy organoleptyczne, odporność na czynniki utrwalające, odprnośc na procesy starzenia się.7.Znakowanie opakowan transportowych są to umowne symbole umieszczone na zewnętrznej stronie opakowania, określające właściwości produktu, cechy handlowe oraz sposób obchodzenia się z nimi w czasie przechowywania, transportu i manipulacji.
Znak może być wyrażony w postaci: napisu, litery,cyfry,rysunku z zastosowaniem barwy kontrastowej. Znaki zasadnicze opakowań transportowych zapewniają ich identyfikację i dostarczenie do określonego odbiorcy. Składają się ze znaku identyfikacji, znaku odbiorcy i znaku miejsca przeznaczenia. Znaki informacyjne dostarczają informacji o niektórych cechach jednostki ładunkowej. Spełniają funkcję znaków pomocniczych i obejmują masę opakowania transportowego, wymiary oraz nadawcę opakowania transportowego z zawartością.Znaki niebezpieczeństwa wskazują cechy zawartości opakowania niebezpieczne dla ludzi i otoczenia, wymagające szczególnych środków ostrożności oraz odpowiednich warunków transportu, manipulacji, przechowywania i użytkowania.

MIĘSO- 1.Wady mięsa: PSE – jasne, miękkie, cieknące, DFD – ciemne, twarde, suche, AE – kwaśne, cieknace, RFE – czerwone, różowe, twarde, cieknące 2.Metody diagnozowania jakości mięsa: pomiar pH, przewodności elektrycznej, jasności i nasycenia barwy, oznaczenie wodochonności, histologiczne, składu chemicznego, profilu kwasów tluszczowych, badanie aktywności enzymów i zanieczyszczeń. 3.Kryteria mięsa – mięsność tuszy 55-58%, pH 5.5—5.80, jasność barwy 52-55, intensywność barwy czerwonej 8-14 4.Kryteria analizy mięcha: bezinwazyjność, mała pracochlonność, równoczesna analiza cech, duże możliwości analityczne, archwizacja danych.

MLEKO – napoje mleczne, twarogi, sery. Jest źródłem CLA (do 3 w owczym, źródłem PUFA (wielonasycone kwasy tłusczowe) oraz źródłem składników bioaktywnych (peptydy))

PRODUKTY ZBOZOWE-mąki, kasze, płatki, makarony, pieczywo. Źródło energii pochodzącej z węglowodanów od 40%(pieczywo) do 70%(maki, kasze) Powinny stanowic podstawę wyzywienia, dostarczac ok 50% energii. Dzialają zakwaszająco.