14 ukrwienie i unerwienie kd

UNERWIENIE i UKRWIENIE KOŃCZYNY DOLNEJ

ARTERIA ILIACA COMMUNIS:

Powstaje z podziału aorty brzusznej na wysokości trzonu L4, biegnie w dół i bocznie dzieląc się na:

ARTERIA ILIACA EXTERNA :

Powstaje z podziału t. biodrowej wspólnej na poziomie dolnego brzegu trzonu L5, do przodu od stawu krzyżowo-biodrowego. Biegnie do przodu w dół i bocznie wzdłuż przyśrodkowego brzegu m. psoas major i dochodząc do lacuna vasorum przechodzi przez niego, zmieniając nazwę na wysokości skrzyżowania z lig. inquinale na arteria femoralis.

ARTERIA ILIACA INTERNA:

Jest głównym naczyniem miednicy mniejszej. Biegnie w dół i do tyłu po ścianie bocznej miednicy mniejszej, dzieląc się na dwa pnie : przedni i tylny.

Pień tylny biegnie do otworu kulszowego większego. Odchodzą od niego tylko gałęzie ścienne :

ARTERIA ILIACA INTERNA :

Od pnia przedniego odchodzą gałęzie ścienne i trzewne. Gałęzie ścienne :

ARTERIA ILIACA INTERNA:

ARTERIA ILIACA INTERNA :

LACUNA VASORUM :

Jest połączeniem między jamą brzuszną a wolną kończyną dolną.

Ograniczona:

Zawartość :

ARTERIA FEMORALIS:

Powstaje jako przedłużenie arteria iliaca externa na wysokości lig. inquinale (więzadła pachwinowego) przechodząc przez rozstęp naczyń (lacuna vasorum).

W jej przebiegu wyróżniamy trzy odcinki

Żyła udowa (vena femoralis) - Towarzyszy tętnicy udowej

Wyróżniamy trzy odcinki:

Canalis adductorius (kanał przywodzicieli):

Rozpoczyna się w przedłużeniu trigonum femorale (do tyłu od m. sartorius).

Zawartość :

Kanał kończy się rozworem ścięgnistym kanału przywodzicieli (hiatus tendineus adductorius).

VENA SAPHENA MAGNA (żyła odpiszczelowa):

Jest żyłą powierzchowną rozpoczynającą się do przodu od kostki przyśrodkowej jako przedłużenie vena marginalis pedis medialis (żyły brzeżnej stopy przyśrodkowej). Biegnie pionowo ku górze po przyśrodkowej powierzchni podudzia. Wraz z nią biegną naczynia chłonne powierzchowne i n. saphenus. Przechodzi do tyłu od kłykci przyśrodkowych piszczeli i k. udowej, przyśrodkowo od dołu podkolanowego, przechodzi na udo wzdłuż tylnego brzegu m. sartorius.

Na udzie biegnie ku górze i bocznie, dochodząc do powięzi sitowatej (fascia cribrosa), zakręca w głąb, przechodzi przez rozwór odpiszczelowy (hiatus saphenus) i uchodzi do vena femoralis.

Dopływy :

Vena saphena parva (żyła odstrzałkowa):

Żyła powierzchowna - zaczyna się z tyłu od kostki bocznej jako przedłużenie vena marginalis pedis lateralis. Biegnie w górę i przyśrodkowo wraz z naczyniami chłonnymi powierzchownymi i n. suralis, początkowo wzdłuż brzegu bocznego, a następnie na stronie tylnej ścięgna piętowego. W dolnej 1/3 podudzia osiąga linie środkową tylnej powierzchni łydki i biegnie w dalszym ciągu do góry z naczyniami chłonnymi powierzchownymi i n. cutaneus surae medialis, między dwiema głowami m. brzuchatego łydki na powięź podkolanową. Przebija ją i uchodzi w dole podkolanowym do tylnego obwodu żyły podkolanowej.

Dopływy :

Arteria poplitea (t. podkolanowa):

Powstaje jako przedłużenie arteria femoralis na wysokości hiatus tendineus adductorius. Wchodzi do dołu podkolanowego i biegnie po jego przedniej ścianie. Z dołu wychodzi między dwiema głowami m. brzuchatego łydki i wchodzi pod łuk ścięgnisty m. płaszczkowatego dzieląc się na arteria tibialis posterior et anterior (tylna jest właściwym przedłużeniem pnia).

Arteria tibialis posterior (t. piszczelowa tylna):

Powstaje z podziału t. podkolanowej pod łukiem ścięgnistym m. płaszczkowatego i jest głównym przedłużeniem jej pnia. Biegnie w dół między m. flexor hallucis longus a m. tibialis posterior. Następnie między m. flexor hallucis longus a flexor digitorum longus do tyłu od kostki przyśrodkowej między dwiema blaszkami troczka zginaczy (czasem już na tej wysokości dzieli się na a. plantaris medialis et lateralis.

Arteria tibialis anterior (t. piszczelowa przednia):

Powstaje z podziału arteria poplitea. Przechodzi przez otwór górny w błonie międzykostnej do przodu i w dół, biegnąc razem z mięśniem piszczelowym przednim na przedniej powierzchni błony międzykostnej. W dolnej 1/3 podudzia krzyżuje ją ścięgno m. prostownika długiego palucha. Następnie biegnie w dół pod troczkiem prostowników (miedzy jego blaszkami) i zmienia nazwę na arteria dorsalis pedis (t. grzbietowa stopy).

Arteria dorsalis pedis (t. grzbietowa stopy):

Biegnie na przedniej powierzchni stopy między ścięgnami prostownika długiego palców i palucha, następnie między m. prostownikiem długim palucha a m. prostownikiem krótkim palucha.

Splot krzyżowy:

Powstaje przez wymieszanie gałęzi przednich (brzusznych) nerwów rdzeniowych od L4 do Co po jednej stronie. Ma kształt trójkąta, którego podstawa jest zwrócona do powierzchni miednicznej k. krzyżowej, a wierzchołek do nerwu kulszowego, w stronę dolnej części otworu kulszowego większego. Swą tylną powierzchnią przylega do powierzchni przedniej m. gruszkowatego. Powierzchnia przednia jest zwrócona do jamy miednicy i przykryta tylną częścią powięzi miednicy; przylega do naczyń biodrowych wewnętrznych. Przyśrodkowo splot przylega do ściany bocznej odbytnicy. Splot dzielimy na trzy części : kulszową, sromową i guziczną. Ze splotu wychodzą gałęzie krótkie i długie.

Krótkie unerwiają mięśnie : gruszkowaty, zasłaniacz wewnętrzny, oba bliźniacze, czworoboczny uda. Do gałęzi krótkich zaliczamy także gałęzie stawowe i okostnowe.

Do nerwów wychodzących z części kulszowej zaliczamy :

Z części sromowej wychodzi nerw sromowy (n. pudendus).

Z części guzicznej wychodzi nerw guziczny (n. coccygeus).

Nervus gluteus superior -Wychodzi z miednicy mniejszej przez otwór nadgruszkowy (foramen suprapiriforme), w towarzystwie jednoimiennych naczyń, przyśrodkowo od m. pośladkowego średniego i małego

Unerwia:

Nervus gluteus inferior -wychodzi z miednicy mniejszej przez otwór podgruszkowaty (foramen infrapiriforme), przyśrodkowo od jednoimiennych naczyń i początkowego odcinka nerwu skórnego uda tylnego. Po wyjściu spod dolnego brzegu mięśnia gruszkowatego biegnie na przedniej powierzchni mięśnia pośladkowego wielkiego, wchodząc do niego.

Unerwia: m. pośladkowy wielki

Nervus cutaneus femoris posterior - wychodzi z miednicy mniejszej przez otwór podgruszkowaty i biegnie pionowo w dół (ma dwa odcinki : pośladkowy i udowy).

W odcinku pośladkowym jest zakryty przez m. pośladkowy wielki, z otworu wychodzi bocznie od naczyń pośladkowych dolnych i do tyłu od nerwu kulszowego, gdzie leży między krętarzem większym a guzem kulszowym. Następnie biegnie po mięśniach bliźniaczych i ścięgnie m. zasłaniacza wewnętrznego.

W odcinku udowym po wyjściu spod dolnego brzegu m. pośladkowego wielkiego biegnie pod powięzią szeroką (fascia lata) aż do okolicy podkolanowej (regio poplitea). Początkowo biegnie na powierzchni tylnej głowy długiej mięśnia dwugłowego uda, a następnie w bruździe miedzy tym mięśniem a m. półbłoniastym. W towarzystwie vena femoropoplitea schodzi aż na goleń.

Oddaje:

Nervus ischiadicus -wychodzi z części kulszowej splotu krzyżowego (od samego początku zbudowany z dwóch składników: piszczelowego i strzałkowego, połączonych ze sobą wspólnym nanerwiem - epineurium)

Z miednicy mniejszej wychodzi przez foramen infrapiriforme (często dwa składniki już tutaj są rozdzielone, a czasem jeden przebija m. piriformis lub ukazuje się powyżej niego, a drugi poniżej) dostając się do przestrzeni podpośladkowej (spatium subgluteale). Biegnie ku dołowi, krzyżuje m. bliźniaczy górny, ścięgno m. zasłaniacza wewnętrznego, m. bliźniaczy dolny, m. czworoboczny uda. Następnie leży w 1/2 lub 1/3 przyśrodkowej między guzem kulszowym a szczytem trochanter major; krzyżuje od przodu głowę długą m. dwugłowego, biegnie po tylnej powierzchni m. adductor magnus, wychodzi spod m. gluteus maximus i wchodzi pod fascia lata leżąc powierzchownie. Wchodzi między m. biceps femoris i semimembranosus; najczęściej nad dołem podkolanowym dzieli się na leżący przyśrodkowo nerw piszczelowy i bocznie nerw strzałkowy.

Zakres unerwienia:

nervus pudendus -wychodzi z miednicy mniejszej między dolnym brzegiem m. piriformis a m. coccygeus (m. guzicznym) przez przyśrodkową część otworu podgruszkowego. Owija się dokoła kolca kulszowego i razem z naczyniami sromowymi wewnętrznymi i ścięgnem zasłaniacza wewnętrznego wraca do miednicy mniejszej przez otwór kulszowy mniejszy (foramen ischiadicum minus) dostając się do dołu kulszowo-odbytniczego (fossa ischiorectalis); biegnie na przyśrodkowej powierzchni guza kulszowego, a następnie w kanale sromowym i dzieli się na nerwy kroczowe (nn. perineales) oraz nerw grzbietowy prącia lub łechtaczki (nervus dorsalis penis s. clitoridis).

nervus coccygeus -leży przed przyczepem m. guzicznego do kości krzyżowej i guzicznej, oddaje nerwy odbytowo-guziczne, gałęzie mięśniowe do m. guzicznego i dźwigacza odbytu i mm. krzyżowo-guzicznych.

Nervus suralis (n. łydkowy) : Powstaje z połączenia n. cutaneus surae medialis i ramus posterior (inaczej : gałąź łącząca strzałkowa = ramus communicans fibularis) nervi cutanei surae lateralis. Do połączenia dochodzi na wysokości dolnej 1/3 podudzia - biegnie w towarzystwie vena saphena parva do tyłu od kostki bocznej, zmieniając nazwę na n. cutaneus dorsalis lateralis (unerwiający boczny brzeg stopy).

N. cutaneus surae medialis odchodzi w dole podkolanowym od n. tibialis i biegnie w dół po tylnej powierzchni podudzia unerwiając ją. N. cutaneus surae lateralis odchodzi również w dole podkolanowym od n. peroneus communis, biegnie w dół po bocznej powierzchni podudzia i dzieli się na gałąź przednią i tylną. Gałąź przednia biegnie w przedłużeniu nerwu do wysokości kostki bocznej. Unerwia skórę bocznej i częściowo przedniej powierzchni podudzia.

Nervus tibialis (n. piszczelowy):

Powstaje powyżej dołu podkolanowego z podziału n. kulszowego. Przez dół podkolanowy biegnie pod powięzią prawie centralnie, oddając n. cutaneus surae medialis i rr. musculares et articulares. Z dołu wychodzi między dwiema głowami m. brzuchatego łydki, wchodzi pod arcus tendineus m. solei i biegnie bocznie od arteria tibialis posterior między m. zginaczem długim palucha i zginaczem długim palców. Wchodzi między dwie blaszki troczka zginaczy w kanale kostki przyśrodkowej i może się już tutaj dzielić na n. plantaris medialis et lateralis (lub przechodzi na brzeg przyśrodkowy stopy pod m. odwodziciel palucha i tu się dzieli).

Unerwia: mm. tylnej grupy uda z wyjątkiem głowy krótkiej m. dwugłowego uda, częściowo m. adductor magnus, całą grupę tylną mm. podudzia, mięśnie stopy z wyjątkiem mm. grzbietu stopy), skórę tylnej powierzchni podudzia i brzegu bocznego stopy (przez n. suralis).

Nervus peroneus communis (n. strzałkowy wspólny)

Powstaje tuż nad dołem podkolanowym z podziału n. ischiadicus. W dole biegnie wzdłuż brzegu m. biceps femoris i oddaje n. cutaneus surae lateralis. Następnie przechodzi do tyłu od głowy strzałki, bocznie od głowy bocznej m. brzuchatego łydki, wchodzi między dwie części m. strzałkowego długiego (między dwie głowy) i dzieli się na

N. peroneus superficialis (n. strzałkowy powierzchowny) :

Biegnie między m. strzałkowym długim a strzałką, następnie między obydwoma mm. strzałkowymi. W dolnej części podudzia wychodzi spomiędzy mięśni dochodząc do przyśrodkowego brzegu m. peroneus longus, przebija powięź i dzieli się na nervus cutaneus dorsalis in­termedius et medialis (n. skórny grzbietowy pośredni i przyśrodkowy).

Nerw strzałkowy powierzchowny zaopatruje mm. strzałkowe (oba)

N. skórny grzbietowy przyśrodkowy zaopatruje : skórę dolnej 1/4 przedniej powierzchni podudzia, oraz powierzchnię grzbietu stopy po stronie przyśrodkowej (przyśrodkowy brzeg palucha i stopy zespalając się z gałęziami n. udowo-goleniowego) i powierzchnię grzbietową stopy na wysokości zwróconych do siebie powierzchni palców II i III. zostawia m-ce dla unerwienia zwróconych do siebie powierzchni palców I i II przez n. strzałkowy głęboki)

N. skórny grzbietowy pośredni oddaje gałęzie skórne do dolnej 1/4 przedniej powierzchni goleni oraz 4 nerwy grzbietowe palców dla grzbietu stopy i zwróconych do siebie powierzchni palców III, IV i V.

Nervus peroneus profundus (n. strzałkowy głęboki) :

Przebija przegrodę międzymięśniową przednią goleni i biegnie między m. tibialis anterior a extensor digitorum longus. Dochodzi do przedniej powierzchni błony międzykostnej goleni i biegnie w dół razem z naczyniami piszczelowymi przednimi. Krzyżuje go od przodu ścięgno m. prostownika długiego palucha. Przechodzi na stopę między ścięgnami mm. prostownika długiego palucha a ścięgnem prostownika krótkiego palców. Przebija powięź i dzieli się na nn. grzbietowe palców I i II (n. grzbietowy boczny palucha i n. grzbietowy przyśrodkowy palca II) zaopatrujące odpowiednie powierzchnie ww. palców.

Nervus plantaris medialis (n. podeszwowy przyśrodkowy) :

Biegnie w towarzystwie arteria plantaris medialis pod odwodzicielem palucha na stopę, a na­stępnie między nim a zginaczem krótkim palców.

Nervus plantaris lateralis (n. podeszwowy boczny )

Biegnie pod odwodzicielem palucha, a następnie w towarzystwie naczyń podeszwowych bocznych między m. quadratus plantae a zginaczem krótkim palców i dochodzi do brzegu bocznego stopy, w okolicy guzowatości V k. śródstopia oddaje gałąź powierzchowną i głęboką oraz gałęzie mięśniowe do odwodziciela palca małego i m. quadratus plantae.

Gałąź powierzchowna : dzieli się na gałąź przyśrodkową i boczną - przyśrodkowa (czyli n. podeszwowy wspólny IV palca) biegnie w IV przestrzeni międzykostnej i dzieli się na 2 nerwy podeszwowe własne palców IV i V. Gałąź boczna biegnie na podeszwowej powierzchni zgi­nacza krótkiego palca małego i zaopatruje ten mięsień oraz przeciwstawiacz palca małego, II, III, IV glistowaty i mm. międzykostne IV przestrzeni. Kończy się jako nerw podeszwowy własny palca V na brzegu bocznym palca małego.

Gałąź głęboka : biegnie między m. przywodzicielem palucha i mm. międzykostnymi zaopatru­jąc mm. międzykostne I, II, III przestrzeni, m. przywodziciel palucha i głowę boczną zginacza krótkiego palucha.

PLEXUS LUMBALIS (splot lędźwiowy)

Powstaje przez wymieszanie gałęzi przednich nerwów rdzeniowych L1 do L3 po jednej stronie. Gałąź przednia n. rdzeniowego L 1 posiada połączenie z gałęzią przednią n. rdzeniowego Th12. Analogiczna relacja zachodzi między gałęziami przednimi nn. Rdzeniowych L3 i L4. Leży w jamie brzusznej do przodu od wyrostków żebrowych kręgów lędźwiowych, miedzy warstwą powierzchowną i głęboką m. psoas major.

Ze splotu wychodzą nerwy krótkie i długie.

Krótkie unerwiają m. psoas major, m. psoas minor, m. quadratus lumborum i mm. międzypoprzeczne.

Długie w różny sposób ukazują się w stosunku do m. psoas major.

N. iliohypogastricus (n. biodrowo-podbrzuszny) wyróżniamy na jego przebiegu dwa odcinki:

N. ilioinquinalis (n. biodrowo-pachwinowy)

posiada dwa odcinki : lędźwiowy i międzymięśniowy

Wychodzi spod bocznego brzegu m. psoas major, skośnie w dół i bocznie po przed-niej powierzchni m. quadratus lumborum i m. iliacus, krzyżując od tyłu dolny koniec nerki. Nad grzebieniem biodrowym przebija ścięgno początkowe m. poprzecznego brucha i biegnie między nim a m. skośnym wewnętrznym. Po przebiciu m. skośnego wewnętrznego dochodzi do wewnętrznej powierzchni rozcięgna m. skośnego zewnętrznego oraz do więzadła pachwinowego. Dołącza się do powrózka nasiennego (lub u kobiet do więzadła obłego macicy) biegnąc przez końcowy odcinek kanału pachwinowego, przechodzi przez pierścień pachwinowy powierzchowny, oddając końcowe gałęzie skórne.

N. genitofemoralis (n. płciowo-udowy)

ukazuje się na przedniej powierzchni m. psoas major w pobliżu jego brzegu przyśrodkowego (na poziomie L3 - L5). Os tego miejsca biegnie na powięzi biodrowej krzyżując od tyłu moczowód i dzieli się na gałęzie : płciową, która wchodzi do canalis inquinalis i udową, która biegnie w strone rozstępu naczyń.

N. cutaneus femoris lateralis (n. skórny uda boczny)

Wychodzi spod bocznego brzegu m. psoas major i biegnie skośnie na przedniej powierzchni m. quadratus lumborum, krzyżuje grzebień biodrowy, biegnie po m. iliacus przykryty przez powięź, aż do kolca biodrowego przedniego górnego. Prawy nerw leży do tyłu od kątnicy (jelita ślepego), lewy do tyłu od okrężnicy zstępującej. W odcinku pachwinowym leży do tyłu od naczyń okalających biodro głębokich i przyśrodkowo od kolca biodrowego przedniego górnego, przez więzadło pachwi-nowe lub pod nim na udo (stąd jest w lacuna musculorum lub nie). Unerwia skórę bocznej powierzchni uda aż do okolicy kolanowej bocznej.

N. femoralis (n. udowy)

posiada kilka odcinków:

W pobliżu więzadła pachwinowego krzyżuje naczynia okalające udo głębokie. Po stronie prawej leży do tyłu od dolnej części kątnicy, wyrostka robaczkowego i końcowego odcinka jelita krętego. Po stronie lewej sąsiaduje od tyłu ze zstępnicą. Zbliża się do t. biodrowej zewnętrznej, od której na wysokości więzadła pachwinowego oddziela go jedynie arcus iliopectineus. W odcinku pachwinowym n. femoralis wraz z m. iliopsoas przechodzi przez rozstęp mięśni leżąc przyśrodkowo od tego mięśnia, bocznie od t. udowej. W odcinku udowym dzieli się na gałęzie końcowe.

n. Saphenus (n. udowo – goleniowy)

N. obturatorius (n. zasłonowy)

w odcinku lędźwiowym leży na przyśrodkowej powierzchni m. psoas major przykryty przez żyłę biodrową wspólną. Zbliża się do linea terminalis, wygina do przodu i boku, krzyżuje vena iliaca externa i dostaje się do miednicy. W odcinku miednicz­nym biegnie ok. 2 cm poniżej i równolegle do kresy granicznej kierując się do otworu wewnętrznego kanału zasłonowego. Od dołu dochodzą do niego naczynia zasłonowe.

Od strony przyśrodkowej krzyżują go :

W kanale zasłonowym nerw przebiega w układzie NAV, przed wyjściem z kanału nerw dzieli się na gałąź przednią i tylną.


Wyszukiwarka