AKT UNII LUBELSKIEJ Z 1569 R.
W imię Pańskie, Amen. Ku wiecznej pamięci sprawy niżej opisanej. […]
3. Iż już Korona i Wielkie Księstwo Litewskie jest jedno nierozdzielne i nieróżne ciało, a także nieróżna, ale jedna spólna, Rzeczpospolita, która się ze dwu państw
i narodów w jeden lud zniosła i spoiła.
4. A temu obojemu narodowi, żeby już wiecznemi czasy jedna głowa, jeden pan i jeden król spólny rozkazował, który spólnymi głosy od Polaków i od Litwy obran,
a miejsce obierania w Polszcze, a potym na Królestwo Polskie pomazan i koronowan w Krakowie będzie. […]
7. A przy koronacyi nowego króla mają być przez króla koronowanego poprzysiężone i zaraz [zatwierdzone] na wieczne czasy prawa, przywileje i wolności poddanych wszystkich obojga narodów i państw tak złączonych.
8. Sejmy i rady ten oboj naród ma zawżdy mieć spólne koronne pod królem polskim panem swym i zasiadać tak panowie między pany, jako posłowie między posły i radzić o spólnych potrzebach tak na sejmie, jako i bez sejmu, w Polszcze i na Litwie.
Pytania:
Wymień państwa, które weszły w skład nowo powstałej Rzeczpospolitej Obojga Narodów.
Omów treść kolejnych punktów unii.
Jakie elementy wspólnoty obu państw i narodów wymienia tekst?
Jak miał być wybierany nowy król po śmierci Zygmunta Augusta?
Jakie ustalenia wskazują na przewagę Polski w Rzeczpospolitej?
AKT KONFEDERACJI WARSZAWSKIEJ
A iż w Rzeczpospolitej naszej jest różność niemała w sprawie religii chrześcijańskiej, zapobiegając temu, aby się z tej przyczyny między ludźmi zwada [niezgoda] jaka szkodliwa nie wszczęła, którą po innych królestwach widzimy, obiecujemy to sobie wspólnie, iż którzy jesteśmy różniący się w religii chrześcijańskiej pokój między sobą zachować, a dla różnej wiary i odmiany w kościołach krwi nie przelewać ani karać konfiskatą [zabraniem] dóbr […] i więzieniem i wygnaniem […].
Pytania:
Wyjaśnij, co zapewniała wyznawcą różnych religii konfederacja warszawska.
Wytłumacz na czym polegała tolerancja religijna w Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Kogo dotyczyła i jakie religie obejmowała.
Tekst źródłowy: Pacta conventa Henryka Walezego
[…] 2. Aby król francuski na wojnę moskiewską 4000 Gwaskonów [Gaskończyków służących we francuskiej piechocie] posłał i na sześć miesięcy żołd im zapłacił, a król [polski] potem, żeby im z skrzynki swej zapłacił […].
7. Aby Akademię Krakowską restaurował [odnowił] i ludzie uczone w niej kosztem swym chował […]
9. Aby tu [w Polsce] cudzoziemców żadnych król nie chował, a te, co by z nim przyjechali, żeby precz odesłał, zapłaciwszy im z skrzynki swej, którym żadnych dzierżaw i urzędów żeby nie dawał, tylko wedle praw koronnych.
Pytania:
Jakie były zobowiązania króla wobec szlachty.
Czym różniły się artykuły henrykowskie od pacta conventa.
Zagadnienia do sprawdzianu:
Postacie: Zygmunt II August, Henryk Walezy, Stefan Batory, Zygmunt III Waza, Jan Kazimierz, Jan III Sobieski, Stefan Czarniecki, Bohdan Chmielnicki.
Pojęcia: sejm walny, sejmik, przywilej, wolna elekcja, artykuły henrykowskie, pacta conventa, konfederacja warszawska, jasyr, demokracja szlachecka, sarmatyzm, abdykacja, ustrój, rokosz, husarz, „potop” szwedzki.
Daty: 1569, 1572, 1573, 1576, 1577-1582, 1587, 1605, 1655-1660, 1674,1683
Jaką grupę społeczną przedstawiają poniższe ilustracje:
………………………..
……………………….
……………………….
Polska szlachta dzieliła się na:
1…………………………………………………………
2. ………………………………………………………..
3. ………………………………………………………..
4. ………………………………………………………..
Co przedstawiają ilustracje:
Napisz w powyższych punktach jak przebiegała …………………………...
……………………………………..
……………………………………..
……………………………………..
……………………………………..
……………………………………..
Napisz w poniższych punktach jak przebiegały obrady ……………………………………………….
……………………………………….
……………………………………….
……………………………………….
……………………………………….
……………………………………….
……………………………………….
………………………………………………………………..
………………………………………………………