1) Czas trwania epoki: w europie średniowiecze rozpościera się pomiędzy V a XV stuleciem, w Polsce X w.(966) do początku XVII w. znaczenie nazwy: Nazwę średniowiecze wymyślili pisarze doby renesansu(XV, XVI w.), uważali oni ze po upadku cywilizacji starożytnej nastąpił nowy okres głębokiego kryzysu, z którego Europa podniosła się dopiero po ich epoce. 2) światopogląd człowieka średniowiecznego: teocentryzm podstawą światopoglądu człowieka, to pogląd mówiący ze przyczyna ośrodkiem i celem wszystkiego jest Bóg. Zatem Zycie ziemskie zostaje podporządkowane celom poza ziemskim- najważniejsze jest by zapracować na życie wieczne. 3) Najważniejsze cechy literatury i kultury: uniwersalizm( jednolitość), anonimowość, dwujęzyczność( po łac. i w językach narodowych), parenetyczność( tworzenie wzorców do naśladowania) 4) Ideały osobowe epoki: św. Asceta( utwory hagiograficzne), Rycerz( epika rycerska, pieśni o czynach), Władca Chrześcijański( utwory historiograficzne) 5) Bogurodzica jako zabytek języka polskiego: to najstarsza polska pieśń religijna która stanowi zabytek ojczyzny została ona napisana ok. XIII w. a jej autor jest anonimowy, niegdyś autorstwo przypisywano św. Wojciechowi dziś wiadomo ze tekst powstał po śmierci Wojciecha. Odbywała kiedyś rolę hymnu narodowego, śpiewało ją m.in. Rycerstwo polskie podczas bitwy pod Grunwaldem, tekst zawiera wiele archaizmów, czyli elementów językowych starych które wyszły już z użycia. 6) Style w sztuce: romański i gotycki. 7) Najważniejsze zabytki piśmiennictwa: Bulla gnieźnieńska, Kazania świętokrzyskie, kazania gnieźnieńskie, psałterz floriański, Biblia królowej Zofii, psałterz puławski, legenda o św. Aleksym, Posłuchajcie bracia mila, Antibolomenum. 8) Najważniejsze pojęcia: historiografia to dział piśmiennictwa obejmujący utwory przedstawiające dzieje narodu; kronika Polska Galla Anonima opisuje czasy od pierwszego księcia Polski Mieszka I, jego syn opowiada o jego bohaterskich postępowaniach i o dobrych czasach za jego panowania; azceta określa się tak średniowieczną postawę dobrowolnego wyrzeczenia się wszystkich rozkoszy i przyjemności życia, ten kto podąża drogą ascezy to asceta; hagiografia to dział piśmiennictwa obejmujący utwory opisujące życie i czyny świętych chrześcijańskich. 9) wizerunek śmierci: ukazana w sposób upersonifikowany, jest ona w postaci kostuchy(szkielet kobiety z chustką na głowie i kosą w dłoni). Portret śmierci jest groteskowy( karykaturalny, wyolbrzymiony) będący przerażeniem