Siły Zbrojne RP są podstawowym elementem systemu obronności państwa. Służą ochronie niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej i niepodzielności jej terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności jej granic. W ramach tej funkcji wykonują zadania wynikające ze Strategii Obronności Rzeczypospolitej Polskiej, skonkretyzowane w Polityczno-Strategicznej Dyrektywie Obronnej i w stosownych narodowych i sojuszniczych planach operacyjnych.
Działając w narodowym systemie obronności i w systemie sojuszniczym, Siły Zbrojne RP są przygotowane do wykonywania trzech rodzajów zadań strategicznych: zadań obronnych w razie wojny, zadań reagowania kryzysowego oraz zadań stabilizacyjnych i prewencyjnych w czasie pokoju.
Siły Zbrojne są gotowe zarówno do wykonywania zadań w ramach obrony kolektywnej NATO, jak i zadań reagowania kryzysowego. Ponadto są one przygotowane do udziału w reagowaniu na zagrożenia pozamilitarne.
Organizacja
Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej tworzą:
– Wojska Lądowe,przeznaczone są do zapewnienia obrony przed atakiem lądowo-powietrznym w dowolnym rejonie kraju, na każdym kierunku, w obliczu każdej formy zagrożenia militarnego. Struktura ich wojsk operacyjnych oparta jest na związkach taktycznych, oddziałach i pododdziałach – zorganizowanych w korpusy narodowe i wielonarodowe, z utrzymaniem niezbędnej liczby jednostek centralnej dyspozycji. Zgodnie z wymogami współczesnego pola walki wojska lądowe przystosowane są do wykonywania zadań operacyjnych i taktycznych w skomplikowanych warunkach technicznych, meteorologicznych i bojowych. Dysponując dużą siłą ognia, manewrowością, ruchliwością i odpornością na uderzenia przeciwnika, stanowią trzon sił zbrojnych. Współczesne wojska lądowe cechuje całkowite zmotoryzowanie, szerokie wykorzystanie nowoczesnych technik prowadzenia walki oraz wielopłaszczyznowe współdziałanie z siłami powietrznymi i marynarki wojennej. Wojska lądowe dysponują własnym szkolnictwem wojskowym, chorążych i podoficerów. Wojska Lądowe dzielą się na następujące rodzaje wojsk:
- obrony przeciwlotniczej – pancerne – rakietowe i artylerii – inżynieryjne – łączności i informatyki – aeromobilne – rozpoznanie walki radioelektronicznej – zmechanizowane – obrony przeciwchemicznej. Święto Wojsk Lądowych – 12 września
– Wojska Lotnicze i Obrony Powietrznej,
Dzieli się na: - lotnicze - radiotechniczne – obrony przeciw lotniczej. WLOP są to przeznaczone do odparcia agresji powietrznej przeciwnika, osłabienia jego potencjału bojowego oraz stworzenia dogodnych warunków do prowadzenia skutecznej operacji obronnej. Jednostki WLOP są rozmieszczone na całym terytorium kraju, którego obszar podzielono równoleżnikowo pomiędzy dwa korpusy obrony powietrznej dowództwo WLOP znajduje się w Warszawie. Wojska radiotechniczne są wyposażone w stacje radiolokacyjne i zautomatyzowane systemy dowodzenia zapewniające przekazywanie, zbieranie i przetwarzanie informacji sytuacji powietrznej oraz dowodzenie aktywnymi środkami walki. Polskie stacje radiolokacyjne należą do najnowocześniejszych na świecie.
– Marynarka Wojenna.
Dzieli się na: jednostki pływające – jednostki brzegowe oraz jednostki lotnicze. MW jest przeznaczona do obrony polskich obszarów morskich wszystkich sprawowania polskiej jurysdykcji nad morskimi wodami wewnętrznymi, terytorialnymi i polską strefą ekonomiczną. Ponadto MW broni terytorium kraju od strony morza. Do zadań operacyjnych MW należą:
- zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi – uczestnictwo w akcjach ratunkowych w polskiej strefie ratownictwa morskiego. – wczesne wykrywanie zagrożeń bezpieczeństwa państwa od strony morza, - wspieranie straźy granicznej w ochronie morskiej granicy polskiej strefy ekonomicznej i państwa, - udział w ochronie ekologicznej polskich obszarów morskich. We wszystkich rodzajach Sił Zbrojnych utrzymywane są wojska o wysokim stopniu gotowości do działania (wojska gotowości operacyjnej), zdolne już w składzie i strukturach pokojowych do szybkiego reagowania na każdy rodzaj zagrożenia, w tym zwłaszcza do natychmiastowego odparcia agresji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz wojska o zróżnicowanym stopniu gotowości (w tym gotowości mobilizacyjnej), przeznaczone do wspierania i kontynuowania już prowadzonych operacji po pewnym okresie przygotowań, w tym do mobilizacyjnego rozwijania dodatkowych sił, niezbędnych do prowadzenia operacji w razie wojny na dużą skalę.
We wszystkich rodzajach Sił Zbrojnych występują:
– wojska operacyjne – przygotowane do wydzielenia w podporządkowanie dowództwom NATO do działania w strukturach wielonarodowych, w tym także poza granicami kraju; zachowując w Siłach Zbrojnych RP służbę wojskową z poboru, zapewnia się w wojskach operacyjnych wskaźnik ich profesjonalizacji na poziomie ponad 50%;
– wojska obrony terytorialnej – pozostające pod dowództwem narodowym, przeznaczone do prowadzenia działań na obszarze kraju; w strefie bezpośrednich działań wojennych poszczególne formacje wojsk obrony terytorialnej mogą także być czasowo podporządkowywane operacyjnie dowództwom sojuszniczym.
Proporcja między wojskami operacyjnymi i wojskami obrony terytorialnej w czasie pokoju uwarunkowana jest charakterem położenia Polski jako państwa granicznego NATO i określona stosownie do potrzeb operacyjnych na czas zagrożenia (kryzysu) i wojny. W strukturach Sił Zbrojnych RP występują również wojska specjalne.
System mobilizacyjny
W czasie pokoju Siły Zbrojne utrzymują odpowiedni system mobilizacyjny, obejmujący zarządzanie zasobami osobowymi, materiałowymi i transportowymi oraz szkolenie rezerw. Jego zadaniem jest zapewnienie rozwinięcia sił zbrojnych do etatu czasu wojennego, a także ich uzupełniania w toku działań wojennych. System ten będzie dostosowywany do nowych wymogów strategicznych, odpowiednio do pokojowych przekształceń sił zbrojnych i zmiano do ich potrzeb na czas wojny. Do najważniejszych działań w tym zakresie należą:
– modyfikacja podsystemu planowania mobilizacyjnego, stosownie do nowych rozwiązań prawnych i ekonomicznych obowiązujących w państwie;
– wdrożenie nowych programów szkolenia żołnierzy rezerwy;
– wzmocnienie struktur wojennych terenowych organów administracji wojskowej;
– przebudowa podsystemu uzupełniania strat ponoszonych w czasie wojny, z uwzględnieniem zasady dostarczania do jednostek bojowych wyszkolonych żołnierzy rezerwy wraz ze sprzętem.
Kierunki rozwoju
W programie rozwoju Sił Zbrojnych RP – uwzględniając założenia Inicjatywy Zdolności Obronnych NATO – jako priorytetowe kierunki przyjęto:
– sprawność rozwijania strategicznego oraz mobilność operacyjną i taktyczną;
– skuteczność działania w operacjach wojennych i reagowania kryzysowego, w tym zwiększenie skuteczności rażenia ogniowego;
– efektywność informacyjną, w tym interoperacyjność oraz sprawność systemów dowodzenia, kierowania i rozpoznania;
– żywotność, w tym kształtowanie odporności na oddziaływanie przeciwnika, umiejętność minimalizowania strat własnych oraz rozwijanie zdolności przetrwania i ochrony wojsk w różnych warunkach;
– ciągłość wsparcia i zaopatrywania, w tym podczas działania w oddaleniu od macierzystych baz.
Struktura i liczebność
Plan rozwoju Sił Zbrojnych zakłada dokonanie dużych zmian w zadaniach i strukturach wojska. Przewiduje się zmiany w składzie bojowym armii i dostosowanie go do wymogów strukturalnych i zadaniowych wynikających z założenia „Armia – 150 tys.”.
Dążyć się będzie do osiągnięcia 50% uzawodowienia zwłaszcza sił operacyjnych oraz pomniejszenia uciążliwości poboru, także doskonalenia i dostosowania go do obecnych warunków. Wprowadzone zostaną nowe, trójstopniowe standardy gotowości bojowej dla całych Sił Zbrojnych.
W przyszłości wojska lądowe mają dysponować siłami stanowiącymi równowartość 6-7 dywizji. Lotnictwo wojskowe ma zaś posiadać 10 eskadr bojowych, które będą wyposażone w około 160 samolotów.
Modernizacja techniczna armii
Pierwszoplanową sprawą będzie realizacja celów modernizacyjnych dotyczących priorytetowych gałęzi techniki wojskowej i wyposażenia, które wynikają z naszych zobowiązań sojuszniczych zwłaszcza:
– systemów automatyzacji dowodzenia i kierowania,
– samolotów wielozadaniowych, śmigłowców bojowych i uzbrojonych,
– przeciwpancernych pocisków kierowanych wielowariantowego zastosowania,
– kołowych transporterów opancerzonych, również jako podwozi bazowych,
– uzbrojenia i wyposażenia indywidualnego żołnierza.
Modernizacja techniczna dotyczyć będzie przede wszystkim oddziałów i pododdziałów, które są lub będą, po ich przygotowaniu, włączone do najwyższych stopni gotowości oraz związków taktycznych i operacyjnych znajdujących się lub planowanych do włączenia w skład sił sojuszniczych. W pozostałych jednostkach wojskowych, po wycofaniu przestarzałej techniki wojskowej, będzie się dążyć do zachowania stanu sprzętu i uzbrojenia na poziomie gwarantującym jego wykorzystanie zgodnie z przeznaczeniem. W ciągu 6 lat planuje się wycofać prawie jedną trzecią starego sprzętu. Zaoszczędzone w ten sposób pieniądze, szacowane na 1-2 mld zł rocznie, będą przeznaczone na zakup nowego uzbrojenia. W planach są zakupy nowych samolotów bojowych i transportowych, śmigłowców szturmowych. Marynarka Wojenna wzbogaci się natomiast o nowoczesne korwety. Kontynuowane będą rządowe programy strategiczne: „Grom” i „Loara”, dotyczące budowy nowoczesnych systemów obrony powietrznej. Na modernizacji armii skorzysta polska gospodarka. Zakłady zbrojeniowe coraz częściej nawiązują współpracę z firmami z państw sojuszu. Dzięki temu do Polski trafia zagraniczny kapitał i nowoczesna technologia.