Grecja

Grecja – kraj położony w południowo-wschodniej części Europy, na południowym krańcu Półwyspu Bałkańskiego. Graniczy z czterema państwami, Albanią, Republiką Macedonii i Bułgarią od północy, oraz Turcją od wschodu. Ma dostęp do czterech mórz: Egejskiego i Kreteńskiego od wschodu, Jońskiego od zachodu oraz Śródziemnego od południa. Grecja posiada dziesiątą pod względem długości linię brzegową na świecie, o długości 14880 km. Poza częścią kontynentalną, w skład Grecji wchodzi około 1400 wysp, w tym 227 zamieszkałych. Najważniejsze to Kreta, Dodekanez, Cyklady, i Wyspy Jońskie. Najwyższym szczytem jest wysoki na 2917 m n.p.m. Olimp.

Większość rzeźb greckich powstała w związku z potrzebami religijnymi. Do rzeźbiarzy należało wykonanie posągów kultowych bóstw, płaskorzeźb zdobiących świątynie, nagrobków. Związek z kultem miał istotne znaczenie dla charakteru i tematyki dzieł aż do połowy IV w. n.e. kiedy to powstanie sztuka nie służąca bogom ale zwrócona ku człowiekowi. Był to efekt głębokich zmian w kulturze. Na charakter greckiej rzeźby wpłynął w sposób decydujący sport, przyzwyczajający Hellenów do oglądania nagich ciał. Pod jego wpływem ukształtowała się konwencja, wedle której postacie męskie zarówno bogów jak i ludzi przedstawiano nago. "Obnażanie" natomiast posągów kobiecych nastąpiło później, poczynając od IV w. p.n.e.

Dyskobol – rzeźba Myrona, wykonana została w V w. p.n.e. przedstawiająca atletę. Rzeźbiarz stworzył ją najprawdopodobniej we wczesnym okresie swojej twórczości. Uwzględnił w niej grecki kanon piękna. Postać jest wyidealizowana, ciało przedstawione w pełnej syntezie. Autor ukazał ruch i wewnętrzny dynamizm postaci w sposób zrównoważony i opanowany. Sportowiec jest ukazany tuż przed wyrzuceniem dysku (stąd nazwa „dyskobol”). Ramiona są ułożone w taki sposób, że wydaje się jakby tworzyły część okręgu. Głowa pochylona ku przodowi akcentuje oś symetrii ciała przebiegającą równolegle do lewej nogi zgiętej w kolanie, dotykającej dużym palcem ziemi. Jego ciało wydaje się przez to proporcjonalne. Mistrz uwidocznił także większość mięśni, czyli zadbał o szczegóły. Wydaje się jakby atleta został ujęty w momencie spoczynku między dwiema czynnościami, odchyleniem dysku do tyłu, a wyrzuceniem.

Grupa Laokoona – starożytna rzeźba, będąca według części badaczy dziełem greckim z okresu hellenistycznego, według innych – rzymską kopią hellenistycznego oryginału. W związku z tymi wątpliwościami datowanie dzieła jest różne i rozciąga się między II wiekiem p.n.e. a I wiekiem n.e. Istnieje także hipoteza, uznająca Grupę Laokoona za fałszerstwo autorstwa Michała Anioła. Obecnie rzeźba znajduje się w Muzeach Watykańskich .

Apollo Belwederski – rzymska rzeźba pochodząca prawdopodobnie z II wieku, będąca kopią wykonanego w IV wieku p.n.e. greckiego oryginału dłuta Leocharesa. Rzeźba wykonana jest z marmuru i mierzy 2,24 metra wysokości[1]. Obecnie znajduje się w Muzeach Watykańskich .Rzeźbę odkryto w 1489 roku[1] w posiadłości rodziny Della Rovere pod Anzio[2]. Rzeźbę zakupił papież Juliusz II i umieścił na dziedzińcu Belwederu (stąd jej nazwa). Podobnie jak Grupę Laokoona, konserwacji Apolla dokonał Giovanni Angelo di Montorsoli, który dodał do posągu brakujące partie. Dodatki te usunięte zostały na początku XX wieku

Diana z Wersalu znana też jako Diana Łowczyni, Artemida na polowaniu, lub Artemida z jeleniem – marmurowa rzeźba, przedstawia rzymską boginię łowów i przyrody Dianę z jeleniem – odpowiedniczkę greckiej Artemidy. Jest to rzymska kopia notowana na I, lub II wiek n.e. zaginionego dzieła przypisywanego greckiemu rzeźbiarzowi Leocharesowi, wykonanego około 325 r. p.n.e. Znajduje się w zbiorach paryskiego Luwru.

Doryforos Włócznik (gr. niosący włócznię) - rzeźba Polikleta okresu klasycznego w starożytnej Grecji powstała w latach 450-440 p.n.e. Poliklet wprowadził do swojego dzieła zasadę kontrapostu, czyli przeciwwagi: ciężarów, mas, napięć, kierunków. Jest to swobodne ułożenie ciała i zatrzymanie w czasie. Lekkiemu nachyleniu linii bioder odpowiada nachylenie w przeciwnym kierunku linii ramion. Cały ciężar ciała utrzymuje jedna noga mocno przytwierdzona do podłoża, druga delikatnie odsunięta do tyłu pozostaje w spoczynku. Temu układowi nóg odpowiada przeciwne ułożenie rąk: jedna dźwiga włócznię (pracuje), druga jest rozluźniona. Wszystkie części ciała są wyodrębnione, wyraźnie zaznaczone. Pod warstwą skóry i mięśni wyczuwa się ich konstrukcję - kościec. Rzeźba harmonijna, spokojna, matematyczne proporcje, którymi szczególnie interesował się artysta, posługując się długością głowy, palca czy nosa jako jednostką miary. Doryforos podobnie jak kurosy archaiczne był raczej modelem, ideałem człowieka, niż kimś realnym.

Partenon jest jednym z centralnie położonych budynków ateńskiego Akropolis. Jego budowę rozpoczęto w 447 p.n.e., a zakończono w roku 432 p.n.e.. Uważa się, że budowla powstała wg planów Iktinosa i Kallikratesa, zaś przy wykonywaniu elementów rzeźbiarskich pracować miał sam Fidiasz. Partenon ma nazwy jak Pertenos i Pwaretona. Nazwa Partenon nawiązuje do Ateny Partenos (Ateny Dziewicy), której świątynia była poświęcona. Zbudowany w zgodzie z porządkiem doryckim, jest uważany za najdoskonalszy jego przykład, niemniej w świątyni znajdują się elementy porządku jońskiego, tj, 4 jońskie kolumny w pomieszczeniu zachodnim oraz tzw. fryz panatenajski znajdujący się na ścianach celli. Partenon zbudowano z białego marmuru pentelickiego. Nie oparł się on zniszczeniom i grabieży.

STYL JOŃSKI – styl w architekturze starożytnej. Jego początki datuje się na początki VI wieku przed naszą erą. Jak sama nazwa wskazuje porządek joński powstał w Azji Mniejszej na terenie Jonii. Największa popularność tego stylu przypada jednak na IV wiek przed naszą erą. Porządek joński był w zasadzie równoznaczny z pewną lekkością, subtelnością i jednocześnie sporą liczbą najróżniejszych zdobień. Kolumna w stylu jońskim ozdobiona była u szczytu tak zwanymi wolutami (czyli ślimacznicami. Trzon kolumny, zwany kanelurą, cechuje się dość gęstymi pionowymi żłobieniami. STYL DORYCKI – rozwijał się mniej więcej w tym samym okresie co styl joński, jednakże był jego całkowitym przeciwieństwem. Porządek dorycki cechował się monumentalizmem form, masywnością, która nie występowała w stylu jońskim. Kolumny w stylu doryckim w ogóle nie posiadały tak zwanej bazy i zwężały się do góry. Występowały na nich pionowe żłobienia w liczbie 16 -20. Głowica kolumny w tym stylu ma bardzo prosty kształt, jest raczej pozbawiona zdobień. Zakłada się zresztą, że styl dorycki stanowi poniekąd kontynuacje wcześniejszego budownictwa z drewna.

STYL KORYNCKI – stanowił kontynuację stylu jońskiego. Po raz pierwszy pojawił się mniej więcej na przełomie V i IV wieku przed naszą erą. Kolumna koryncka znacznie przypominała kolumnę jońską. Główna różnice można było zaobserwować w obszarze głowicy – w stylu korynckim jako zdobienia występowały nie ślimacznice, a liście akantu.

Świątynia Artemidy w Efezie (Artemizjon w Efezie) – dla starożytnych Greków jeden z siedmiu cudów świata. Znana pod nazwą Artemizjonu stanowiła największą ozdobę Efezu w Azji Mniejszej (obecnie Turcja). Była to świątynia o wymiarach 130 m na 69 m, zbudowana przez króla Lidii Krezusa około 560 p.n.e.[1] Najprawdopodobniej stanęła na miejscu wcześniejszej budowli zniszczonej podczas najazdu Kimmerów (zdaniem Pliniusza świątynia była dziewięć razy budowana i burzona). Jońska świątynia została zaprojektowana przez Chersifrona i Metagenesa z Knossos, przy współpracy Teodorosa z Samos. Do jej budowy użyto doskonałej jakości marmuru i cedru libańskiego. Świątynia została zaprojektowana jako dipteros otoczony podwójną kolumnadą złożoną z ośmiu kolumn przed elewacją frontową i tylną (tzw. oktastylos) i dwudziestu kolumn wzdłuż boków świątyni. Pozostałe kolumny, a było ich w sumie 127, umieszczono w pronaosie i wewnątrz świątyni. Kolumny o wysokości ok. 18,0 m miały średnicę w dolnej części 2,5 m. Zdobiły je w dolnej części płaskorzeźby. Rzeźby zdobiły także fryz i najprawdopodobniej tympanon oraz dach świątyni. W jej wnętrzu umieszczono cedrowy posąg Artemidy. Wśród rzeźbiarzy zaangażowanych do prac przy budowie należeli między innymi: Fidiasz, Poliklet, Kresilas. Ukończenie budowli zajęło 120 lat.

Jednym z siedmiu cudów świata jest nieistniejąca już latarnia morska na Faros. Ptolemeusz I zlecił jej budowę. Projekty wykonał jeden z lepszych architektów tamtego okres (2-3 wiek p.n.e) – Sostratos. Pogłoski mówią o ewentualnych powiązaniach z budowa samego Aleksandra Macedońskiego. Gigantyczny rozmiar budowy, oraz jej rozmach spowodowało wpisanie na listę starożytnych cudów świata. Wieża była zbudowana z trzech części. Pierwsza z nich, która była podstawą stanowiła kwadrat. Kolejna ośmiokąt, a najbardziej wysunięta w górę w kształcie koła. Spowodowało to możliwość wybudowania wysokiej wieży, której wysokość określa się na około 120 metrów. Sam szczyt był ozdobiony posągiem Posejdona, wielkości siedmiu metrów. Był on widoczny z daleka, poprzez tak ogromne wysunięcie w górę. Latarnia morska wielokrotnie doznawała uszkodzeń. Głównie dzięki swojej słabej konstrukcji, oraz trzęsień ziemi. Każdego razu próbowaną ją odbudować, oraz przywrócić do odpowiedniej kondycji. Wieża ostatecznie zakończyła swój żywot w XIV wieku, dokładnie w 1375 roku. Od tego czasu, stoi na jej miejscu muzeum. Dawniej był tam Fort Qaitbey. Latarnia morska w Faros była tak zasłużonym budynkiem, że dorobiła się swojej kopii. Rekonstrukcja znajduje się w Chinach i wiernie oddaje kształt budowli zachowany na rysunkach. W tamtych czasach nie było aparatów, dlatego wszystko uwieczniały obrazy i portrety. Po zmierzchu na samej górze rozpalano ogień, który za pomocą użycia odpowiednich luster odbijał światło w kierunku morza. Był to widoczny promień nawet z odległości 30 mil morskich. Całkiem spory kawałek. Żeglarze mieli orientacje, gdzie płynąć do brzegu i cywilizacji. W IX wieku co jest ciekawostką dolna część, została zaadaptowana jako nietypowy meczet. Znajdował się on w orientacji północ-południe, co jest rzadkim widokiem kulturalnym. Latarnia morska w Faros z całą pewnością nadaje się jako jeden ze starożytnych cudów świata. Być może kiedyś zostanie wzniesiony taki sam obiekt w tymże miejscu w Faros.

Styl geometryczny – styl dekoracji ceramiki, który charakteryzuje się powtarzającymi się wzorami geometrycznymi. Był bardzo popularny w Grecji przed VII wiekiem p.n.e. Dekorowane naczynia prawie całkowicie pokrywano czarnym firnisem, pozostawiając jedynie pasy w kolorze gliny, które zdobiły powtarzające się koła lub meandry. W VIII wieku p.n.e. pojawiały się z rzadka sylwetki zwierząt i sceny figuralne. Stylu geometrycznego używano również do zdobienia murów i tkanin.


Wyszukiwarka