ja Religie i związki wyznaniowe

Opracował Michał Kucharski (zapis wykładów +ustalenia własne+dostepne materiały)

Religie i związki wyznaniowe WY

Wykład1----3.10.2012

Egzamin pisemny :

45minut,4pytania,3 pierwsze zagadnienia z planu+praca domowa,1 pytanie pół strony A4,ważne myślenie(wiemy o czym mówimy),poprawka 100x aż się zdobędzie wiedze

0-16styczeń

Omówienie 23.1.13

Egzamin 30.1.13 aula 17;00

Zagadnienia terminologiczne

PLAN ZAJĘĆ

1.SPRZĘŻENIA RELIGII I POLITYKIJAKO PROBLEM BADAWCZY POLITOLOGII

2.PROBLEMY TERMINOLOGICZNE:religia wiara, Doktryna religijna, Kult religijny, Organizacja religijna

3.Poznanie religijne a poznanie naukowe

4 wspólnoty religijne jako grupy interesu

5.proces sekularyzacji,instytucjonalizacji prywatyzacji i deprywatyzacji religii

6.fundamentalizm religijny

7.rytualizm religijny a rytualizm polityczny

8.religia a demokracja

9.wybrane systemy religijne:

a)Hinduizm b)Buddyzm c)Islam d)Judaizm e)Sikhizm

wyklad 2----10.10.12(Bieszczady)

wykład 3----17.10.12(profesor Izrael)

1948 izrael

Jestem polakiem jestem katolikiem-Dmowski

Żyd to ten kto jest wyznania Mojżeszowego(Talmud)

Brak konstytucji

W Izraelu nie mogą pobrać się z różnych religii,trzeba jechac za granice wtedy Izrael uzna

1969 nowa koncepcja jeżeli jeden rodzić nie jest Żydem to i dziecko Nie jest

1970 jeżeli wierzysz jesteś Żydem

Moabidka-Jordania

Moja wiara jest twoja wiarą

4.4 paragraf ustawy Norymberskiego powrocie

Chrześcijaństwie wierzysz należysz do Religi w Islamie od urodzenia{nie daj Boże się przechścić ;) }

wykład 4----24.10.12

1.Elementy składowe religii:

  1. Doktryna religijna ( wskazanie na byty, w które się wierzy);

  2. Kult religijny (czynności, które wykonujemy w związku z doktryną);

  3. Organizacja religijna.

Doktryna religijna ( rzeczowniki): całokształt dogmatów, a więc wyobrażeń, poglądów i zasad postępowania wyjaśniających kwestie związane z istnieniem Boga, lub bóstw, człowieka, świata, oraz problemów życia i śmierci. Istota doktryny zawarta jest w tak zwanym wyznaniu wiary, które obowiązuje wszystkich wyznawców danej religii.

Jej twórcami są zwykle teologowie (kapłani). Doktryna religijna składa się z teorii absolutu osobowego lub nieosobowego (teologia), teorii wszechświata (kosmologia), oraz teorii człowieka (antropologia religijna). Człowiek pierwotne kwestie skąd się wziął,jaki jest cel życia człowieka ,dualizm-reikarnacja),jak powstał świat(wielki wybuch,7 dni),życie kult śmierć tabu

Kult religijny (czasowniki) zespół czynności mających swoje źródło w pobudkach religijnych, których celem jest wyrażenie czci wobec bóstwa, odtwarzanie mitów lub jednoczenie się z absolutem (kontakt).

Do elementów kultu można zaliczyć różnego rodzaju ofiary, modlitwy, posty, śluby, oczyszczenia, procesje, pielgrzymki, a czasami nawet wojny religijne.

Organizacja religijna: ważną rolę w rozwoju religii odgrywa zwarta lub luźna, jak w przypadku hinduizmu organizacja religijna. Jest to rodzaj zorganizowania członków danej wspólnoty religijnej . zwykle posiada nazwę związaną z danym kręgiem cywilizacyjno- kulturowym (Kościół Rzymskokatolicki, zbory, sekty, związki wyznaniowe).

Przyczyn działalności różnych odłamów religijnych odwołujących się do jednego wyznania można poszukiwać zarówno w różnicach formuł doktrynalnych, jak i w drobnych odstępstwach kultowych.

Klasyfikacja wspólnot religijnych według Tadeusza Margula

Sześciostopniowa klasyfikacja wspólnot religijnych:

  1. Rodzina religii

  2. Religia sensu stricte ( podstawa duchowa wielowiekowej dużej tradycji)- my żyjemy w zachodniej cywilizacji

  3. Odłam religii ( wynik schizmy)

  4. Wyznania (odłam drugiego stopnia)

  5. Sekty, denominacje w USA ( oderwanie grupy wyznaniowej)

  6. Ruchy religijne (szkoły religijne i frakcje o drobnym odchyleniu)

  7. Nowe ruchy religijne

Przykład I:

- chrześcijaństwo rodzina religii judajskich ( semickich)

- podział na 3 wielkie odłamy: katolicki, prawosławny i protestancki i nazywany także ewangelickim

- dalsze podziały miały większy zasięg w odłamie protestanckim, który podzielił się na wyznanie luterańskie, kalwińskie, anglikańskie, zwinglikańskie

- w ramach wyznania kalwińskiego wyodrębniły się denominacje drugiej reformacji: metodyści baptyści kwakrzy, adwentyści.

Związek wyznaniowy:

- zrzeszenie obywateli, którzy wyznają jedną wiarę w ramach funkcjonalnego prawa o stowarzyszeniach wyznaniowych oraz państwowego porządku prawnego;

- zorganizowana wspólnota ludzka oparta na sztywno określonych przekonaniach religijnych, stanowiących odrębny typ wyznaniowy, który mobilizuje członków w dążeniu do wspólnego celu religijnego tymi samymi środkami;

- specyficzny typ zorganizowanej społeczności ludzkiej, który posiada określony ustrój wewnętrzny jest zdolny do wyłonienia organów władzy, które spełniają funkcje wewnętrzne i reprezentują związek na zewnątrz, oraz są uprawnione do ustalania praw i obowiązków swych członków;

- według W. Wysoczyńskiego pojęcie związku wyznaniowego odnosi się do Kościołów, jak i innych związków religijnych niezależnie od nazwy i podstawy prawnej ich działania;

- część badaczy w miejsce pojęcia związku wyznaniowego stosuje pojęcie organizacja religijna. Czynią tak choćby Rodney Stark i William S. Bainbridge, którzy definiuja organizację religijną jako rodzaj przedsięwzięcia społecznego zmierzającego do tworzenia, podtrzymywania i wymiany kompensat nadprzyrodzonej proweniencji.

Kościół

Stanowi wielopokoleniową tradycję wyznaniową, która opowiada się ustalonym od wieków porządkiem społecznym jest powiązana w różny sposób z uprzywilejowanymi klasami i grupami społecznymi dążąc do utworzenia ładu społecznego.

Uwarunkowania tej definicji:

- Wpisuje się w ujęcie klasyczne;

- Kościół stanowi przeciwieństwo sekty;

- nie opowiada się za zmianami;

- dążenie do ustania bieżącego ładu;

SEKTA RELIGIJNA

*(od łac.sequor,secutusstum-podążać,postępować za kimś

CECHY SEKTY RELIGIJNEJ

Tradycyjne ujęcie sekt religijnych

Kościół sekta

0----------------------------------------------0

Według G,Menschianga sekte charakteryzuje zwykle indywidualny i charakterystyczny typ kierownictwa,dobrowolności uczestnictwa,radykalizm członków wobec świata,wzmocnionych wartości oraz tendencje do jednostronnej interpretacji doktryny religijnej i zawężenie kultu.

A= Absolut P= Przywódca W= Wiern

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Wspólnota religijna jako grupa interesu

Kościół a instytucja państwowa- M. Weber

„Każde gremium polityczne spoglądało podejrzliwie na wszelkiego rodzaju indywidualne dążenia do zbawienia czy swobodnego tworzenia wspólnot, jako potencjalnego źródła wyzwolenia się z jarzma instytucji państwowej. Urzędnicy polityczni nie ufali rywalizującej z nimi i dysponującej łaską kapłańską korporacji, ale nade wszystko gardzili autentycznym w istocie dążeniem do osiągania owych niepraktycznych wartości, znajdujących się poza doczesnymi celami”.

Korzyści ofiarowane członkom:

- materialne ( zysk, kasa);

-solidarnościowe (uczestnictwo w działalności grupy);

- celowe (wartości i cele stawiane przez grupę;

Kompensata a nagroda;

-wspólnoty religijne dostarczają zarówno kompensat rozumianych jako zapowiedź nagrody jak i samych nagród. Biorąc pod uwagę system kompensat i nagród R.Stark i W. S. Bainbridge powiadają iż Kościół kładzie większy nacisk na bezpośrednie nagrody, sekta na kompensaty.

Rodzaje kompensat:

- dostarczanie doktryny religijnej łagodzącej ból i przeciwności losu doczesnego życia, obietnica zniesienia cierpień w przyszłym życiu;

- dostęp do nowych doświadczeń religijnych często ujawniających stłumione emocje: doświadczenie wizji, nowe emocje;

- dostęp do modlitwy oraz form indywidualnej pobożności;

- poczucie moralnej wyższości, dostępu do wiedzy tajemnej, poczucie znalezienia się wśród wybranych

Rodzaje nagród:

- przynależność do wspólnoty religijnej jako przeciwieństwo wykorzenienia i źródło przyszłych nagród

- uczestnictwo we wspólnych rytuałach religijnych wzmacniające poczucie przynależności i jedności członków wspólnoty;

- możliwość udziału w inicjatywach religijnych;

-proces socjalizacji dzieci- przekazywanie systemu wartości.

Margula- klasyfikacja

Stosunek wspólnot religijnych do świata zmienna)

  1. Nawróceniowa (konwertystyczna, entuzjastyczno- nawróceniowa)

  2. Rewolucyjna (adwentystyczna) oczekująca na koniec świata

  3. Introwersyjna (pietystyczna)

  4. Manipulacyjna (gnostyczna) zwana także kulta

Nawróceniowa- postawa wobec świata:

-dostrzeżenie zepsucia świata i ludzi;

Nawróceniowa- cel działania:

- zmiana człowieka, a co za tym idzie zmiana świata

Nawróceniowa- sposób działania:

- symulowanie przebudzenia religijnego;

- wsparcie się na aktywności całej grupy;

- podkreślenie relacji między jednostką a zbawcą;

- moralizatorstwo- działalność misyjna.

Nawróceniowa- korzyści i kompensaty:

- uzyskanie zbawienia;

- głębokie emocjonalne doświadczenie relacji osobowej ze zbawcą;

- przynależność do grupy wybranej.

/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Rewolucyjna- postawa wobec świata:

- krytyka istniejącego porządku społecznego.

Rewolucyjna- cel działania:

- wprowadzenie nowego porządku społecznego;

- przejęcie władzy przez członków sekty;

- różne wydarzenia czy napięcia w sytuacji międzynarodowej, a nawet okrągłe daty są traktowane jako zwiastun końca świata.

Rewolucyjna- sposób działania:

- oczekiwanie na zmianę porządku społecznego;

- analiza przepowiedni;

- traktowanie członków jako narzędzi w ręku Boga.

Rewolucyjna- korzyści i kompensaty:

- aktywne uczestnictwo w przyszłym boskim porządku;

- udział w przeobrażaniu porządku społecznego.

Introwersyjna- postawa wobec świata:

- porzucenie świata i jego spraw.

Introwersyjna- cel działania:

- doświadczenie bezpieczeństwa za pomocą indywidualnie osiągniętej świętości;

- dążenie do świętości;

- oderwanie się od świata zewnętrznego i skupienie się na problemach własnego doskonalenia się.

Introwersyjna- sposób działania:

- pogłębianie życia duchowego;

- odizolowanie się od świata doczesnego.

Introwersyjna- korzyści i kompensaty:

- wsparcie ze strony wspólnoty w dążeniu do świętości;

- poczucie wyższości moralnej;

- poczucie znalezienia się wśród znajomych.

Manipulacyjna- cel działania:

- poprawa jakości życia dzięki odwołaniu się do wiedzy tajemnej, której nosicielem jest wspólnota:

- pogłębienie przyjętych w danym społeczeństwie wartości kulturowych;

- odrzucenie izolacjonizmu własnej wspólnoty, tworzenie wizerunku ponadreligii.

Manipulacyjna- sposób działania:

- wykorzystani gnozy (wiedza tajemna);

- wskazywanie na sukcesy odniesione przez członków wspólnoty, którzy zastosowali wiedzę tajemną;

- dostarczanie właściwych technik i sposobów działania.

Baza:

  1. Badanie predyspozycji jednostki;

  2. W jaki sposób/ jakie narzędzia wykorzystać żeby w wybranym kierunku odnieść sukces.

Manipulacyjna- korzyści i kompensaty:

- obietnica zdrowia, powodzenia, prestiżu w życiu doczesnym;

- „unaukowiona” wizja osiągania prestiżu i władzy.

Miejsce wspólnoty religijnej w społeczeństwie:

- oficjalnie uznane Kościoły;

- inne akceptowane Kościoły;

- inne wspólnoty religijne;

- nieuznawane wspólnoty religijne.

Oficjalnie uznane Kościoły- miejsce w społeczeństwie:

- posiadają wspólnotę działania;

- cieszą się pełnią przywilejów;

- mogą prowadzić edukację religijną w szkołach, posiadać kapłanów wojskowych;

- korzystać ze specjalnych zasad opodatkowania;

- nierzadko mają dostęp do funduszy państwowych;

- mogą mieć podpisaną specjalną umowę z państwem (konkordat).

======================================================================================================================================================

WYKŁAD 5----14.11.12(profesor przyjezdny) WYKŁAD 6----21.11.12 WYKŁAD 7----5.12.12

Podejścia

-szerokie

-wąskie

Neofundamentalizm

Pojecie(poczytać książce):

-minimalistyczne

maksymalistyczne

Elementy fundamentalizmu:

a) Występuje z krytyką pod adresem elit rządzących za odejście od zasad prawa i porządku religijnego. Upatruje źródeł wszelkiego zła w odejściu od prawd wiary, przyswojenie zasad przynależnych obcym kulturom i cywilizacjom;

b) Idea powrotu do religii, odrodzenia religijnego, traktowane jest jako remedium na wszelkie zło istniejące w świecie. Przy czym odwoływanie się do tradycji i jej źródeł polega na ich reinterpretacji, dostosowywaniu do wymogów, współczesnych problemów, konfliktów i zadań. Najczęściej jest to powoływanie się na świętą księgę, jako źródła wiary absolutnej;

c) Rzecznicy fundamentalizmu jawią się jako ci, którzy znają zamysły Absolutu, posiadają monopol naprawdę i sposoby uzdrowienia sytuacji;

d) Wszyscy inni postrzegani są jako wrogowie;

e) Zasady charakterystyczne dla porządku religijnego zostaną rozciągnięte na inne sfery funkcjonowania człowieka: ekonomiczną czy polityczną. Przy czym jako reguła traktowane jest podporządkowanie życia jednostki tworzonych przez nią systemów społecznych i politycznych nakazom religijnym. Władza i system prawny wywodzą swą legitymację z porządku religijnego, uznają jego nadrzędność;

f) Wykazuje dużą aktywność w sferze społecznej i politycznej w dążeniu do zniesienia ustanowionego porządku społecznego i zastąpienia go nowym. Użycie przemocy usprawiedliwione jest wyższymi celami i- jak zauważa na przykład Peter Partner- idea świętej wojny nie jest charakterystyczna jedynie dla islamu.

Jak doszło do procesów sekularyzacji i odwrotnie?

Język argumentacji (film).

Procesy sekularyzacji , prywatyzacji i deprywatyzacji religii.

80 lata xx wieku początek deprywatyzacji.

Sekularyzacja w badaniach Thomasa Luckmana:

Badał proces prywatyzacji Religi napisa”niewidzialna religia”

Pokazał znaczenie słowa sekularyzacja:

Proces wyzwalania się człowieka i instytucji społecznych spod wpływu religii!!!!!!!!!!!!!!!!!

- przejmowanie przez władze majątku kościoła

- na gruncie prawa kanonicznego w Kościele Rzymskokatolickim używana jest do wskazania osób posiadających święcenia duchowne, a porzucających stan duchowny;

- na gruncie teologii (zwłaszcza protestanckiej) po drugiej wojnie światowej postrzegana jako realizacja podstawowych motywów chrześcijaństwa.

Sekularyzacja w badaniach Petera Bergera(autorytet):

- pojęcie sekularyzacji jest powiązana nie tylko z nowożytną historią zachodu, ale traktowana jest jako zjawisko globalne we współczesnych społeczeństwach.

”człowiek stworzył Boga”

- istotne jest to, że procesy sekularyzacji są uchwytne empirycznie, a na gruncie cywilizacji zachodu przejawiają się w emigracji Kościoła z terenów uprzednio podlegających jego kontroli i wpływowi- wyraża się to w rozdziale Kościoła od państwa lub wywłaszczaniu majątków kościelnych lub emancypacji szkolnictwa spod władzy kościelnej

- w szerszym zakresie byłoby to zatem wyzwolenie się różnych sektorów społeczeństwa i kultury spod dominacji religii;

- proces sekularyzacji jest bezpośrednio warunkowany procesami modernizacji. W związku z tym z najbardziej zaawansowaną postacią sekularyzacji mamy do czynienia w europie oraz USA;

- w miarę rozprzestrzeniania się kultury zachodu sukcesywnie rozwija się w różnym nasileniu w skali globalnej;

- Berger składa się ku stanowisku, że wraz z nowoczesną industrializacją pojawia się tendencja do do sekularyzacji sfery politycznej co przejawia się rozdziałem Kościoła od państwa-

W rezultacie mamy do czynienia z:

- powstaje państwo niejako dystansujące się od instytucji religijnych i religijnej legitymizacji działań politycznych;

- takie państwo nie może być już wykorzystywane przez dominująca dotychczas instytucję religijną;

- wobec różnych konkurujących wspólnot religijnych państwo przyjmuje raczej funkcję bezstronnego obrońcy ładu społecznego niż rzecznika jakiejś religii;

- na znaczeniu zyskują zsady tolerancji i wolności religijnej.

(funkcja religii) Sekularyzacja w badaniach Niklasa Luhmana:

Stawiał pytanie o to jaka jest rola Religi w systemie społecznym

Dla niego sekularyzacja to coś naturalnego że funkcja religi się zmienia

- sekularyzacja jest terminem za pomocą którego system religijny określa stan złożoności swojego środowiska społecznego;

- sekularyzacja stanowi konsekwencje wysokiego stopnia i form zróżnicowania społeczeństwa;

- wyróżnia kilka etapów takiego zróżnicowania w dziejach człowieka;

- istotna jest ta zmiana porządku stratyfikacyjnego w porządek funkcjonalny;

-początków porządku funkcjonalnego w średniowieczu;

- wskazuje na obszary funkcjonalne wymuszające niejako przekształcenie, do których zalicza religię, politykę i gospodarkę;

- w 19 wieku formowanie tego porządku zakończyło się;

- istotnie nie mamy tu do czynienia z tezą zakładającą utratę funkcji lub znaczenia religii;

-chodzi o dająca się udokumentować historyczną ewolucję struktury funkcjonalnej i religii.

Prywatyzacja religii.

W wyniku procesów sekularyzacji religia znajduje zakotwiczenie w prywatnej sferze życia nowoczesnych społeczeństw.

Dlatego często jest określana jako sprywatyzowana czy niewidzialna religia.

sprywatyzowana religia:

1.jest sprawą wyboru jednostki;

2.przestaje obowiązywać powszechny charakter religii;

3. prywatna religia nie może być podstawą dla budowy wspólnego świata, którego poszczególne elementy byłyby wiążące dla każdego wyznawcy;

4.stosunkowo nieliczne obszary poddane oddziaływaniu religijnemu dają się łatwo oddzielić od zsekularyzowanego porządku społecznego i politycznego.

Prywatyzacja religii według Thomasa Luckmanna:

- na bazie faktu iż mamy do czynienia z marginalizacją tradycyjnej religii kościelnej formułuje pytania odnośnie przyczyn tego stanu rzeczy, oraz ewentualnej możliwości pojawienia się jakiegoś nowego rodzaju religii;

- wspomniana marginalizacja tradycyjnej religii postrzegana jest jako konsekwencja wewnętrznie złożonego procesu, wywodzącego się z instytucjonalnej specjalizacji religii, oraz transformacji porządku społecznego w skali globalnej;

- w jej wyniku kształtuje się nowa społeczna forma religii, określana przez Luckmanna jako niewidzialna religia;

- nie wyklucza to oczywiście funkcjonowania- w różnym zakresie dodajmy- religijności kościelnej;

WYKŁAD 7----5.12.12 WYKŁAD 8----12.12.12

Ramy systemu demokratycznego,czynnik funkcjonalny czy dysfunkcjonalny

KSIĄŻKA139-183

FILM

DEMOKRACJA CZY TEOKRACJA

10% ORTODOKSYJNI ŻYDZI

Dualizm

Spoiwem Izraela jest tożsamość

Za tydz przywodstwo religijne

WYKŁAD 8----12.12.12

PRZYWÓDSTWO RELIGIJNE I POLITYCZNE

Podstawowe kategorie

Elementy władzy(p 5 pierwszych)

1.wpływ(szara eminecja np. t.w)

2.rodzaje kontroli społecznej.

3.wybór i decydowanie(my suweren,protesty)

4.dominacja i regulacja wolności(jak duże będą ograniczenia)

5.integracja(różne systemy wartości,władza równoważy różne siły,to balansowanie ma na celu utrzymanie wspólnoty)

6.tranzakcja

7.zaufanie(jego bak powoduje brak wiarry w decyzje władzy)

8.autorytet(konserwatyści stawiają na autorytet jego brak =brak władzy legitymizacji

9.przemoc(władza może być źródłem przemocy ma monopol

10.psychiczne uzależnienie(małe wspólnoty”pan nie ma serca” określone działanie żeby B postąpił tak jak chcemy

11.wola ludzka lub nadprzyrodzona(jeżeli nasza wola się spełni znaczy mamy wladze,wola boska jako slogan-naprawdę moja)

12.konflikt i jego instytucjonalizacja(komu uda się nałożyć kaganiec

13.funkcje i instrument realizowania celów

14.mechanizm dystrybucji zasobów społecznych(np. stypendia)

DEFINICJA WŁADZY:

Zjawisko społeczne które jest pochodną zbiorowego organizowania się ludzi w zależnościch zwanymi pionowymi albo asymetrycznymi.sprowadza się do tego że ktoś jest wyżej niż pozostali.Ktoś został wyposażony w jakiś narzędzie podczas gdy ci co są pod są ich pozbawieni.ci co są nad mają możliwość decydowania o innych ..,


Wyszukiwarka