Ważniejsze cechy współczesnej rodziny.

1.Stosunki między małżonkami w ostatnich dziesięcioleciach ulegały zapewne największym przemianom.

• Obserwuje się przede wszystkim stały wzrost pozycji kobiety w społeczeństwie. Rozwój aktywizacji zawodowej kobiet prowadzi prze wszystkim do zaniku typu rodziny, w której kobieta pełniąc rolę żony i matki była zorientowana wyłącznie na rodzinę i dom.

• Dzięki oddzieleniu funkcji rodziny od prokreacyjnej i pod tym względem sytuacja żony przybliża się do sytuacji męża

• Przemiany te „wyzwalając” żonę spod społecznej ekonomicznej i innych form zależności od męża umacniają rangę miłości i duchowego partnerstwa w małżeństwie

2.Stosunki pomiędzy rodzicami a dziećmi, najlepiej dostrzegalne w postawach rodziców wobec dzieci i w pozycji dziecka w rodzinie.

• Obecnie dziecko nie tylko ie wzbogaca potencjału produkcyjnego rodziny, ale przeciwnie, obciążają materialnie świadczeniami związanymi z kształceniem i zapewnieniem mu materialnych podstaw do założenia własnej rodziny

• We współczesnym społeczeństwie dziecko zajmuje w rodzinie centralną pozycję, którą kiedyś zajmował główny żywiciel, a w czasach najdawniejszych najstarszy członek rodziny

3. Stosunki między rodzeństwem integralnie łączące się one z pozycją dziecka w rodzinie.

• Najwłaściwszym środowiskiem rodzinno-domowym dla prawidłowej socjalizacji dziecka jest rodzina wielodzietna, w której wszystkie dzieci traktowane są jednakowo. Uzyskanie takiego stanu jest jednak trudne, gdyż dzieckiem najmłodszym rodzina zajmuje się najtroskliwiej.

• Prawie powszechnie rodzice wymagają, aby starsze rodzeństwo było opiekuńcze, troskliwe, czułe dla młodszego. W ten sposób kosztem dzieci starszych uszczęśliwia się młodsze dziecko, któremu się wydłuża dzieciństwo, tym samym skracając je pozostałym dzieciom.

• Problematyka stosunków między dziećmi jest bardzo skomplikowana. Nie zawsze prawie identyczna atmosfera wychowawcza w rodzinie kształtuje podobne typy osobowościowe, socjalizacja i kształtowanie osobowości są procesami wieloczynnikowo wyznaczanymi, które w dłużej mierze zależą od typu małżeństwa i rodziny.

Przemiany współczesnej rodziny

• zmniejszanie się rodziny- ewoluuje w kierunku rodziny jednopokoleniowej, nuklearnej (częste decyzje o nieposiadaniu dzieci: model DINKS)

• późniejsze zawieranie małżeństw

• zmiana roli kobiety/matki

• kryzys autorytetu ojca ( związany z jego psychicznym wyłączeniem z życia rodziny)

• egalitaryzacja mechanizmów władzy i kontroli związana z równym udziałem kobiety i mężczyzny w utrzymaniu domu, jak i podobne zjawisko dotyczące stosunków między rodzicami a dziećmi- prowadzi do rozluźnienia funkcji sprawowania kontroli

• schyłek kultu przodków i zmniejszająca się rola dziadków w wychowaniu

• rozluźnienie więzi- rodzina przestaje stopniowo być podstawowym źródłem wartości i grupą odniesienia, a także ostoją bezpieczeństwa psychicznego. Gorzej realizowana jest funkcja zaspokajania potrzeb emocjonalnych członków rodziny, co może być, wraz ze zmianą roli kobiety, obniżeniem pozycji ojca, dziadków-przyczyną . dzieci zewnętrznych autorytetów czy przelotnych, ale silnych identyfikacji z rodziną

• konwencjonalizacja formy- rodzina traci swoją społeczną wartość, przestaje być jedynym modelem współżycia między ludźmi. Dowodem tego są różne wobec niej alternatywy: małżeństwo „na próbę”, odrębne zamieszkiwanie małżonków, posiadanie dzieci przez osoby samotne lub pozostające w związkach homoseksualnych, odrębność majątkowa małżonków

Wszystkie wymienione przemiany rodziny mogą z różną siłą oddziaływać na wychowanie i socjalizację dzieci, jak i na samopoczucie i poziom zaspokojenia potrzeb innych jej członków. Rodzina pełni w wychowaniu niezbywalną rolę, a zmiany dokonujące się w jej formie, znacząco odbijają się na psychice i funkcjonowaniu jej członków