„Pozwólcie dziecku doświadczać po omacku wydłużać swe korzenie, drążyć, dowiadywać się, porównywać, szukać w książkach i materiałach źródłowych, zanurzać swą ciekawość w kapryśnych głębinach wiedzy. Pozwólcie mu wyruszyć w podróże odkryć – czasem trudne, ale pozwalające znaleźć taki program, jaki będzie dla niego pewny”.

C.Freinet

Celestyn Freinet urodził się 15 października 1896 roku we francuskiej wiosce Gars, w ubogiej rodzinie chłopskiej. Wykazywał zainteresowania naukami przyrodniczymi. Znalazło to później odzwierciedlenie w jego teoriach pedagogicznych. Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął studia w Nicei, ale powołanie na front uniemożliwiło mu dalszą naukę. Jako inwalida wojenny, 20 letni Celestyn dostał posadę niewykwalifikowanego nauczyciela w wiejskiej szkole eksperymentalnej. Nie był przygotowany do zawodu nauczycielskiego. Nie był przygotowany do zawodu nauczycielskiego ,dlatego też postanawia opierać się na obserwacji swych uczniów ,na poznawanie ich zainteresowań, na ich reakcjach i wypowiedziach. Codziennie wyprowadza dzieci z dużych ścian szkoły, na krótkie wycieczki, umożliwiając im obserwowanie przyrody i zbieranie informacji o otaczającym ich świecie. Po powrocie do klasy trwa dyskusja na temat spostrzeżeń, na tablicy zapisywane są zdaniami ich relacje.Dzieci chętnie czytają i przepisują. I Freinet w dalszej swojej pracy pracy wpada na pomył, że za pomocą czcionek drukarskich i prostej prasy Dzieci powielają ułożone przez siebie pomysły przesyłają do innej szkoły, skad w odpowiedzi otrzymują opowiadania wydrukowane przez kolegów. To inspiruje dzieci do czytania i pisania. Poprawiają się w matematyce, przyrodzie, uzyskują dobre wyniki. dlatego też postanawia opierać się na obserwacji swych uczniów, na poznanie ich zainteresowań, na ich reakcjach i wypowiedzi. Przekonał się o nieefektywności szkoły tradycyjnej. Rozpoczął głębokie studia nad psychologią i pedagogiką. Zgłębiał teorię pedagogiczną Marii Montessori. Współpracował z Henrim Barbussem- redaktorem czasopisma „Clarte’”. Zainteresował się ideałami socjalizmu i odbył podróż do Związku Radzieckiego. Po powrocie zafascynowany ową pedagogiką. Pierwszą nowością, którą wprowadził w szkole było założenie w 1926 roku szkolnej drukarni. Umożliwiło mu to wprowadzenie następnych innowacyjnych technik nauczania. Nie zawsze jednak udaje mu się realizować swoje idee, gdyż napotyka sprzeciw rodziców i władz. W 1927 r. ukazała się jego książka "Drukarnia w szkole". Zdaniem Freineta, wydawanie gazetki szkolnej przekonuje uczniów do samodzielnego działania i nadaje temu działaniu sens. W 1934 roku założył prywatną szkołę, w której zaczął stosować nowe idee pedagogiczne. Celestyn Freinet uważał, że pedagogika nie jest czymś stałym, niezmiennym lecz jej celem powinno być tworzenie warunków dla rozwoju dziecka. Opracował własną metodę nauczania początkowego, eliminującą podręczniki szkolne i tradycyjne sposoby prowadzenia zajęć lekcyjnych. Metoda ta wykorzystywała swobodną ekspresję, aktywność i twórcze działanie dziecka. Oparł na pracy-zabawie, która najbardziej odpowiada potrzebom dzieci . Freinet uważał, że metodyka, którą się w szkole stosuje, "tłumi i ogranicza potrzeby komunikowania się z innymi, wyrażania siebie, ujawniania własnych zainteresowań i poglądów narzucając uczniom treści i formy niezgodne z ich życiem, zainteresowaniami, z ich pragnieniem dokonywania samodzielnych poszukiwań i samodzielnego działania". W złożonej i bardzo bogatej koncepcji pedagogicznej Freineta należy wyróżnić trzy podstawowe elementy:
- przekonanie o konieczności organizowania dzieciom szerokich kontaktów ze środowiskiem przyrodniczym, społecznym i kulturalnym w celu rozwinięcia zainteresowań i umożliwienia dzieciom swobodnej twórczości,
- przeświadczenie o zasadniczej wartości w rozwoju dziecka różnorodnych form ekspresji, czyli wychowywanie przez samodzielną, lecz ukierunkowaną przez opiekuna pracę,
- spółdzielcze formy pracy wychowawczej i dydaktycznej.

Odrzuca on ocenę, uwzględnia indywidualne tempo pracy. Inny jest sposób zdobywania wiedzy przez ucznia. Freinet szczególną uwagę zwracał na rozwój samorządności czyli pracę w małych grupach. Samorządność dzieci stanowi podstawę wychowania. Jej formą jest tzw. spółdzielnia szkolna. Dzieci organizują wszystkie dziedziny i rodzaje działalności w szkole. Pracują nie w klasach lecz w pracowniach wyposażonych w materiały i pomoce kształcące, odpowiednio poklasyfikowane i dostępne w każdej chwili. Uczniowie sami określają zadania do wykonania na cały tydzień, wyznaczają osoby odpowiedzialne, dokumentują pracę. Na koniec tygodnia następuje samoocena i ocena pracy. Ma ona charakter graficzny. Zamiast ocen dzieci uzyskują sprawności i dyplomy. Taki sposób oceniania wysiłków dzieci sprawia, że znika niezdrowa rywalizacja, a każde dziecko może zdobyć sprawność intelektualną lub manualną zgodnie ze swoim wyborem. Dlatego też inna jest rola nauczyciela w klasie. Musi on przezwyciężyć w sobie postawę dogmatyczną, autorytarną, narzucającą aby wejść między uczniów, by razem z nimi pracować i szukać rozwiązań. Wychowawca ma inspirować, regulować i pomagać. Najbardziej znanymi technikami opracowanymi przez Freineta są :

- swobodne teksty dzieci, drukarnia i szkolna gazetka jako podstawa do nauki czynnego języka ojczystego, jako źródło poznania dziecka, a także jako punkt wyjścia do zainteresowań;
- doświadczenia poszukujące jako podstawa do samodzielnej pracy uczniów w zakresie matematyki, nauk przyrodniczych, historii i geografii;
- planowanie pracy indywidualnej i zespołowej przez uczniów pod kierunkiem nauczyciela oraz nowe formy oceny pracy i kontroli jako podstawa do wykształcenia nawyku samokontroli i samooceny;
- spółdzielnia klasowa (nowa forma samorządu uczniowskiego) jako podstawa wychowania moralnego i obywatelskiego;
- referaty i sprawności jako skuteczny środek wyzwalania zainteresowań, pielęgnowania zamiłowań i uzdolnień oraz zdobywania umiejętności samokształcenia;
- różnorodne formy swobodnej ekspresji artystycznej i technicznej jako podstawa wychowania estetycznego i politechnicznego;
- wymiana gazetek, korespondencji, informacji i doświadczeń między szkołami jako podstawa szerokich kontaktów społecznych.

Podstawowymi środkami dydaktycznymi w każdej klasie są:
- biblioteka klasowa
- kąciki specjalistyczne
- kartoteka fiszek autokorektywnych (obejmująca ortografię, gramatykę i matematykę)
- płytoteka
- szafka z narzędziami
- plany pracy uczniów
- wystawki prac
- kronika klasy zwana "książką życia klasy"
- gazetka wychowawcza.

Technika swobodnego tekstu
Ma na celu kształcenie umiejętność poprawnego wypowiadania swoich myśli, wrażeń i przeżyć. Oto kolejność pracy:
Najpierw nauczyciel z uczniami ustala temat wypracowania.
Następnie dzieci piszą indywidualnie tekst na kartkach.
W małych grupach dzieci prezentują swoje teksty i wybierają ich zdaniem najlepszy.
Autor wybranego tekstu czyta głośno swój tekst na forum klasy.
Jeżeli klas jest mała liczebnie wszystkie dzieci prezentują swoje prace.
Uczniowie głosują, który tekst najbardziej im się podobał i uzasadniają swój wybór.
Wybrany tekst jest przepisany na tablicy.
Tekst jest poprawiany językowo, usuwane są błędy ortograficzne, gramatyczne, interpunkcyjne. Dzięki temu uczniowie powtarzają zasady pisowni.
Tekst jest wzbogacany. Dodawane są określenia, wyrazy bliskoznaczne, metafory. Zdania są skracane lub rozwijane.
Autor tekstu musi wyrazić zgodę na dokonanie zmian.
Pozostałe teksty nauczyciel poprawia i omawia z uczniami.
W tej technice występują wszystkie rodzaje ćwiczeń: w mówieniu, pisaniu, pisaniu z pamięci, czytaniu głośnym i cichym ze zrozumieniem, słownikowe, gramatyczne, ortograficzne, nauki o języku, wiedzy o literaturze. Teksty te mogą być wykorzystane w korespondencji międzyszkolnej lub w gazetkach. Nauczyciel, wprowadzając do swojej klasy technikę swobodnego tekstu, musi pamiętać o kilku podstawowych zasadach warunkujących jego skuteczność dydaktyczną i wychowawczą.

Zasada pierwsza
Jest to zasada swobody. Dziecko powinno być przekonane, że podczas tych zajęć wolno mu wybrać temat, jak również formę swej wypowiedzi.

Zasada druga
Drugą zasadą jest stworzenie uczniom odpowiednich warunków. Nikt, ani dziecko, ani człowiek dorosły nie lubi robić rzeczy niepotrzebnych. Tylko motywacja i łączące się z nią zainteresowanie oraz napięcie emocjonalne mogą sprawić, że dziecko stara się w swoją pracę włożyć cały wysiłek, na jaki je stać. Bez motywacji swobodny tekst szybko przestanie dzieci interesować, będzie dla nich jeszcze jedną formą narzuconych wypracowań. Naturalną motywację dla swobodnego tekstu stwarza gazetka klasowa.

Zasada trzecia
Trzecią zasadą warunkującą skuteczność swobodnego tekstu jest wykorzystanie go do nauczenia dzieci poprawnego posługiwania się czynnym językiem w mowie, piśmie i lekturze, co jest udziałem nauczyciela. Aby wykorzystać wszystkie walory pedagogiczne nauczyciel musi przede wszystkim znać doskonale wymagania programu nauczania, a także trudności, braki swych uczniów, jak również ich zamiłowania i zdolności. To pozwoli mu z każdego swobodnego tekstu, wybranego przez klasę do opracowania, wyciągnąć maksymalne korzyści dla nauczania nowych zasad pisowni i gramatyki, ukazania roli różnych części mowy i części zdania, dla nadania takiego czy innego sensu myśli, dla powtórzenia i utrwalenia zasad dawniej poznanych, wreszcie dla wzbogacenia słownictwa uczniów.
Sposób i czas przeprowadzenia takich zajęć zależy od pomysłów nauczyciela, warunków środowiskowych, planu lekcji i od wieku dzieci.

Pedagogika Freineta znalazła szybko zwolenników nie tylko we Francji. Zainicjowany przez Freineta ruch na rzecz nowoczesnej metody skupił nauczycieli z przeszło 40 krajów. W Polsce twórcą ruchu Freineta jest dr Halina Semenowicz, tłumaczka jego dzieł, niestrudzona propagatorka idei szkoły i technik Freineta.
Freinet zmarł w 1966 roku, przeżywszy 70 lat. Zostawił po sobie liczący się w dziejach wychowania i myśli pedagogicznej ważny i niekwestionowany dorobek. Dziś, bardziej jeszcze niż kiedykolwiek potrzebne jest wychowanie prospołeczne, umiejętność dostosowywania się do nowych warunków i wymagań, samodzielność i powiązanie własnych działań z pracą dla innych. Pedagogika Celestyna Freineta jest dzisiaj odkrywana na nowo jako przyjazna dla uczniów we współczesnej szkole.