Rdzeń kręgowy
Budowa zewnętrzna:
U dorosłego człowieka rozciąga się od otworu wielkiego do dolnej granicy 1 kręgu lędźwiowego.
Leży w jamie podpajęczynówkowej
Elementy utrzymujące rdzeń zawieszają i umocowują go wewnątrz worka opony twardej
Waży ok. 30g.
Ma kształt podłużny jest spłaszczony grzbietowo-brzusznie, średnica wynosi ok. 1 cm.
Posiada zgrubienia: szyjne i lędźwiowe, od których odchodzą nerwy unerwiające kończyny górne i dolne
Długość u M – 45cm. K- 42cm.
31 par nerwów które odchodzą od rdzenia kręgowego – 8 szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 krzyżowych, 1 guziczny.
Zawierają włókna ruchowe i czuciowe
Pokryty jest oponą miękką (i zawiera – szczelinę przyśrodkową przednią, bruzdę boczną przednią, bruzdę boczną tylnią, bruzdę pośrednią tylnią, bruzdę pośrodkową tylnią)
Budowa wewnętrzna:
Na przekroju poprzecznym rdzenia kręgowego widoczna jest istota szara położona centralnie i istota biała położona obwodowo.
Istota szara – leży centralnie; wyglądem przypomina literę H i zmienia swój kształt w zależności od poziomu rdzenia; otacza kanał środkowy; obejmuje pola cytoarchitektoniczne zwane blaszkami Rexeda; tworzy trzy parzyste rogi (słupy) komórkowe rdzenia kręgowego – róg tylni(ośrodki czuciowe), boczny (ośrodki układu wegetatywnego), przedni (ośrodki ruchowe);
Istota biała – zawiera pęczki zmielinizowanych włókien które otaczają istotę szarą; zawiera wstępujące i zstępujące włókna tworzące szlaki lub drogi nerwowe; tworzy 3 pary sznurów: sznury przednie – zawierają drogi zstępujące, sznury tylnie – zawierają drogi wstępujące, drogi boczne – zawiera zarówno drogi zstępujące jak i wstępujące
Drogi rdzenia kręgowego
WSTĘPUJĄCE:
Funkcjonale szlaki które przekazują inf czuciowe z obwodu do wyższych pięter układu nerwowego
Zwykle krzyżują się przed dojściem do miejsca docelowego
Tworzą 6 dróg głównych, każda z nich zawiera zwykle po 3 neurony.
Droga rdzeniowo- opuszkowa
Dotyk, wibracje, czucie ze stawów i mięśni, przewodzi uświadomione czucie głębokie, otrzymuje impulsy z ciałek Meissnera i Paciniego
Droga rdzeniowo- wzgórzowa przednia
Przewodzenie czucia delikatnego i dotyku, otrzymuje impulsy z zakończeń nerwowych i płytek dotykowych Merkela.
Droga rdzeniowo-wzgórzowa boczna
Przewodzi czucie bólu i temperatury, otrzymuje impulsy z wolnych zakończeń neuronów i receptorów bólowych, posiada organizację somatotopową
Droga rdzeniowo – móżdżkowa tylnia
nieuświadomione czucie głębokie, wpływa na końcową koordynację położenia i ruchu kończyny dolnej, jest drogę nieskrzyżowaną
Droga rdzeniowo-móżdżkowa przednia
Nieświadome czucie głębokie, koordynacja i położenie kończyny dolnej, droga skrzyżowana
Droga klinowo-móżdżkowa
Impulsy z kończyny górnej (odpowiednik drogi m-r tylniej która przewodzi impulsy z kończyny dolnej)
ZSTĘPUJĄCE
Związane z somatyczną i trzewną aktywnością ruchową
Ich komórki znajdują się bądź w korze mózgu bądź w pniu mózgu
Droga korowo-rdzeniowa boczna – dowolne precyzyjne ruchy, otrzymuje impulsy z płacika okołośrodkowego który stanowi korową reprezentację podudzia
Droga korowo-rdzeniowa przednia – nieskrzyżowana; kontrola mięśni osiowych
Droga czerwienno-rdzeniowa – kontrolowanie napięcia zginaczy
D. przedsionkowo-rdzeniowa – napięcie prostowników
D. zstępująca układu anatomicznego – unerwiają ośrodek rzęskowo-rdzeniowy
Komórka nerwowa
- czyli neuron jest podstawową jednostką morfologiczną i funkcjonalną układu nerwowego.
Brak zdolności do podziałów
Posiada zdolność do odbierania impulsów z receptorów
Posiada zdolność do przekazywania impulsów do innych neuronów
Składa się z ciała komórki (perykarion) oraz z 1 aksonu i wielu dendrytów
Budowa morfologiczna:
Ciało komórki nerwowej nazywane jest również perykarionem lub somą.
Duże jądro i wyraźne jąderko
Na powierzchni plazmolemy (półprzepuszczalna błona) posiada receptorowe cząsteczki wykazujące powinowactwo do różnych neuroprzekaźników
Substancja Nissla – zawiera rybosomy i siateczkę śródplazmatyczną ziarnistą; bierze udział w syntezie białek; występuje w cytoplazmie i dendrytach, brak jej natomiast w aksonie
Lizosomy – zawierają enzymy hydrolityczne przez co biorą udział w trawieniu wewnątrzkomórkowym
Struktury białek filamentowych – Mikrotubule; rozwój i utrzymanie kształtu komórki, neurofilamenty; rozwój i regeneracja włókien nerwowych, mikrofilamenty; ułatwiją ruch błony cytoplazmatycznej i wzrost wypustek komórki nerwowej
Dendryty – odbierają impulsy synaptyczne i przesyłają je do ciałka komórkowego
Aksony – mogą być zmielinizowane bądź nie; generują rozprzestrzeniają i przesyłają impulsy do ciała komórkowego
(Włókna nerwowe – zawierają aksony i towarzyszące im struktury glejowe)
Osłonka mielinowa – w obwodowym układzie nerwowym – kom. Schwanna; w ośrodkowym układzie nerwowym – oligiodendrocyty; składa się z koncentrycznie ułożonych blaszek plazmatycznych
Synapsy – stanowią miejsca funkcjonalnego kontaktu kom nerwowej z inna k nerwowa; składają się z błony presynaptycznej, szczeliny synaptycznej i błony postsynaptycznej; dzieli się na chemiczne – przekaźnikami są w nich neuroprzekaźniki i elektryczne – przekaźnikami są jony, wąska szczelina synaptyczna
Klasyfikacja neuronów:
Dokonywana jest ze względu na liczbę wypustek, długość aksonu, funkcje, rodzaje neuroprzekaźników.
Liczba wypustek:
Neurony jednobiegunowe lub rzekomo jednobiegunowe: neurony czuciowe
Dwubiegunowe
Wielobiegunowe (najliczniejsze); mają jeden akson i co najmniej dwa dendryty, n. ruchowe, interneurony, k. piramidalne
Długość aksonu:
Komórki Golgiego typu I – długi akson – piramidalne komórki olbrzymie Betza
Komórki Gologiego typu II – krótki akson – interneurony
Funkcja:
N. ruchowe; przewodzą impulsy do mięśni, gruczołów, naczyń krwionośnych
N. czuciowe; otrzymują bodźce ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego
N. wstawkowe (interneurony); są to n. wsatwkowe lun pośredniczące, łączą neurony czuciowe bądź ruchowe.
Rodzaje neuroprzekaźników:
N. cholinergiczne - Acetylocholina
Tkanka glejowa
- komórki glejowe występują w całym ośrodkowym układzie nerwowym i tworzą trójwymiarową, gąbczastą strukturę w której jamkach leżą komórki nerwowe, przebiegają włókna nerwowe i krwionośne; pełni fukcję przede wszystkich odżywczą i ochronną.
Makroglej (astrocyty i oligodendrocyty )
Astocyty –najważniejsze komórki glejowe; ogrywają rolę w metabolizmie głównych neuroprzekaźników; wyróżnia się a. włókniste – istota biała; a. protoplazmatyczne – istota szara; utrzymuja odpowiednia stężenie K; f. podporowa i izolująca;
Oligodendrocyty – wytwarzają osłonkę mielinową wokół aksonów w ośrodkowym układzie nerwowym.
Mikroglej –spełnia funkcję makrofagów, które wykazują zdolność do migracji, oraz fagocytozy, aktywowany przez procesy zapalne
Ependyma (k. wyściółki) – wyścielają kanał środkowy r.k. oraz komory mózgu; zalicza się do nich k. splotów naczyniówkowych które tworzą płyn mózgowo rdzeniowy.
Synapsy
Elektryczne – pobudzenie między neuronami szerzy się elektronicznie czyli zmiany potencjału w jednym Neronie wywołują zmiany potencjału w drugim neuronie. Sygnał przekazywany do drugiej komórki ulega jedynie niewielkiemu osłabieniu. (+) Bardzo szybko przewodzą sygnały, impulsy (-)mała podatność na czynniki modelujące ich czynność.
Chemiczne – stan czynny jest przekazywany za pomocą związków chemicznych – jest to transmisja synaptyczna
Synapsy pobudzające – następuje częściowa depolaryzacja błony postsynaptycznej określanej jako postsynaptyczny potencjał pobudzający. Jednak jego wartość jest za mała żeby wystąpił potencjał czynnościowy w błonie postsynaptycznej. Dopiero seria impulsów w krótkim czasie powoduje sumowanie potencjałów postsynaptycznych do wartości wywołującej potencjał czynnościowy. Może on również powstać w wyniku równoczesnego nadejścia impulsów do odpowiedniej liczby zakończeń aksonów tworzących synapsy z błoną postsynaptyczną neuronu odbiorczego. Głównymi transmiterami pobudzającymi są acetylocholina, dopamina, adrenalina, noradrenalina.
Synapsy hamujące – do szczeliny synaptycznej uwalniany jest mediator hamujący powodujący hiperpolaryzaję (zwiększenie ujemnego ładunku pod błoną).. Głównym transmiterem hamującym jest kwas gamma-aminomasłowy i glicyna.
Synapsa chemiczna:
Ogólny opis:
gdy impuls nerwowy dociera do synapsy, depolaryzuje błonę presynaptyczną. Powoduje to wydzielenie z pęcherzyków presynaptycznych właściwego mediatora (inaczej transmitera) do szczeliny synaptycznej. Mediator łączy się z odpowiednim receptorem w błonie postsynaptycznej wywołując zmianę polaryzacji, czyli powstanie potencjałów postsynaptycznych. Potencjały postsynaptyczne ulegają zsumowaniu i jeżeli ich wartość przekroczy próg pobudliwości powstaje potencjał czynnościowy, który przemieszcza się przez neuron do następnej synapsy.
Dokładny opis:
Bodziec powoduje pobudzenie. Miarą pobudliwości jest najmniejsza siła bodźca lub najkrótszy czas jego działania potrzebny do powstania potencjału czynnościowego czyli impulsu.
Podnieta minimalna – najmniejsza siła bodźca która powoduje powstanie potencjału czynnościowego
Podnieta nadprogowa – bodziec o większej sile dający efekt drażliwości
Podnieta maksymalna – przekroczenie siły bodźca powyżej pewnej wartości
Bodziec progowy – minimalny bodziec który może wywołać depolaryzację błony
Bodźce podprogowe – bodźce które wywołują jedynie lokalną depolaryzacje błony; mogą się jednak sumować i doprowadzić do wyzwolenia potencjału czynnościowego
Niepobudzona błona komórki neuronu jest spolaryzowana elektrostatycznie. Powierzchnia po stronie płynu tkankowego –dodatnia. Po stronie wnętrza komórki – ujemna. (-70mV) taki stan nazywamy stanem spoczynkowym.
W stanie niepobudzonym we wnętrzu komórki przeważają aniony organiczne, oraz kationy potasowe K. a w płynie tkankowym wyższe jest stężenie kationów sodowych Na i anionów chlorkowych Cl.
Przyczyna różnicy potencjałów:
Występowanie w cytoplazmie ujemnie naładowanych cząsteczek (anionów)białkowych
Nierównomierne rozmieszczenie jonów nie organicznych między cytoplazmą a otoczeniem komórki.
Powstanie potencjału czynnościowego:
Wiąże się z różną przepuszczalnością błony dla jonów
Aktywnym transportem jonów Na na zewnątrz komórki, a jonów K do wnętrza na skutek działania pompy sodowo-potasowej.
Każdy bodziec nadprogowy działający na błonę komórkową neuronu powoduje lokalne zaburzenia elektrochemiczne polegające na nagłym zwiększeniu przepuszczalności jonów sodowych które wnikają do cytoplazmy neuronu, znosząc ładunek ujemny, zjawisko to nazywamy depolaryzacją błony.
Jony Na na początku wnikają do cytoplazmy tylko w miejscu zadziałania bodźca, jednak gdy depolaryzacja osiąga wartość potencjału progowego, fala depolaryzacji zaczyna rozprzestrzeniać się jako potencjał czynnościowy iglicowy
Powstaje on z godnie z prawem wszystko albo nic – każdy bodziec nadprogowy niezależnie od siły powoduje powstanie potencjału czynnościowego. Prawo wszystko albo nic obowiązuje w aksonach. W pozostałych częściach neurony amplituda rośnie wraz ze wzrostem działania bodźca. Po przejściu fali depolaryzacyjnej następuje repolaryzacja błony – przywrócenie działania pompy jonowej.
Pobudzający potencjał postsynaptyczny – wzbudzenie neuronu postsynaptycznego i spowodowanie depolaryzacji jego błony komórkowej.
Hamujący potencjał postsynaptyczny -
Łuk odruchowy
Etapy drogi łuku odruchowego
Receptor
Droga aferentna – włókna docierające do rdzenia w korzeniach grzbietowych
Ośrodek nerwowy
Droga eferentna- włókna wychodzące od rdzenia do korzeni brzusznych
Efektor
Receptor odbiera bodziec, który wywołuje impuls Neron czuciowy (rzekomojednobiegunowy) przewodzi impuls nerwowy drogą aferentną przez korzeń grzbietowy do odpowiedniego ośrodka w rdzeniu kręgowym. W ośrodku nerwowym impuls zostaje przetworzony i zmodyfikowany. A następnie przewodzony przez neuron ruchowy w rogu brzusznym wydostaje się z (rdzenia kręgowego) i przechodząc przez korzeń brzuszny i drogę eferentną, którym jest najczęściej mięsień. Impuls nerwowy wywołuje pobudzenie i reakcje lub czynność właściwą dla danego odruchu.
Luk odruchowy to droga, jaką pokonuje impuls nerwowy od receptora przez neurony pośredniczące do efektora. Wyróżniamy następujące rodzaje łuków odruchowych:* monosynaptyczny ( prosty ), np odruch kolanowy * polisynaptyczny ( złożony ) np odruch źreniczny. Odruch jest podstawową czynnością układu nerwowego, zachodzącą bez udziału świadomości. Polega na natychmiastowej reakcji efektora po pobudzeniu receptora. Wyróżniamy następujące rodzaje odruchów: * odruch bezwarunkowy - wrodzone, automatyczne, utrwalone genetycznie ( kaszel, odruch kolanowy );* odruch warunkowy - u człowieka zachodzą przy udziale kory mózgowej, to odruchy wyuczone, nabyte w trakcie życia osobniczego na podstawie zdobytych doświadczeń.
Podział mózgowia: kresomózgowie, międzymózgowie, śródmózgowie, most, rdzeń przedłużony, móżdżek
Kresomózgowie
składa się z półkul mózgu i jąder podstawy.
Półkule mózgu – są oddzielone przez szczelinę podłużną mózgu i sierp mózgu; połączone przez ciało modzelowate (zbudowane z włókien mielinowych, łączących symetryczne pola kory w obu półkulach) ; zawierają 6 płatów i struktury węchowe:
Płaty:
- płat czołowy- ruch; ciemieniowy; skroniowy- słuch; potyliczny - wzrok; wyspowy; limbiczny
Kora – inaczej płaszcz utworzona jest przez istotę szarą. Przykrywa powierzchnię obu półkul mózgu. Jest pofałdowana tworzy zakręty pooddzielane bruzdami. Składa się z kory nowej i części kory filogenetycznie starej. Dzieli się na 6 warstw komórek:
Warstwa drobinowa -najbardziej powierzchniowa warstwa komórek. Spotyka się dendryty komórek piramidowych
Warstwa ziarnista zewnętrzna – wąska, drobne komórki o krótkich wypustkach z ziarnistości w cytoplazmie
Warstwa piramidowa zewnętrzna – zawiera średnie i duże komórki piramidowe, perykariony mają kształt stożka, zwróconego wierzchem w stronę powierzchni kory
Warstwa ziarnista wewnętrzna – patrz 2.
Warstwa piramidowa wewnętrzna – duże komórki piramidowe – Betza, są to neurony ruchowe których aksony tworzą drogę korowo-rdzeniową
Warstwa komórek różnokształtnych – najróżniejsze kształty: okrągłe, wrzecionowate, trójkątne, wielokształtne.
Móżdżek
powstaje z blaszki grzbietowo-bocznej tyłomózgowia wtórnego
znajduje się w dolne tylnim czaszki; miedzy płatami skroniowym i potylicznym a pniem mózgu
składa się z robaka- położonego pośrodkowo i dwóch półkul móżdżku, położonych bocznie.
Pokryty trójwarstwową korą która ma zakręty i szczeliny
Wewnątrz znajduje się istota biała; zawiera zmielinizowane aksony oraz 4 jądra móżdżku (zębate, czopowate, kulkowate, wierzchu)
Dzieli się na 3 płaty – przedni (odrywa rolę w regulacji napięcia mięśniowego) tylni (odpowiada za za koordynację ruchów dowolnych ), grudkowo-kłaczkowy (bierze udział w utrzymaniu postawy i równowagi)
Główne szlaki móżdżkowe:
Droga przedsionkowo-móżdżkowa - bierze udział w utrzymywaniu postawy i równowagi oraz koordynacji ruchów gałek ocznych
Droga rdzeniowo - móżdżkowa tylnia – sprawuje kontrolę nad mięśniami osiowymi i proksymalnymi; utrzymuje ich położenie i napięcie mięśniowe
Droga rdzeniowo - móżdżkowa przednia – kontrola nad mięśniami dystalnymi; utrzymuje ich położenie i napięcie mięśniowe
Droga mostowo-móżdżkowa – reguluje inicjację, planowanie i czas trwanie ruchów dowolnych
spełnia 3 główne funkcje
utrzymuje postawę i równowagę
utrzymuje napięcie mięśniowe
koordynuje świadomą aktywnością ruchową (ruchy dowolne)
Wzgórze
największa część międzymózgowia
kształt jajowaty
z zewnątrz pokrywa ja cienka warstwa istoty białej – blaszka rdzenna zewnętrzna; włókna tworzące tę blaszkę wnikają do wnętrza wzgórza tworząc blaszkę rdzenną wewnętrzną – miejsce podziału wzgórza na część przyśrodkową boczną i przednią, w obrębie tych części występują skupienia istoty szarej zwane jądrami wzgórza.
otrzymuje przedkorowe informacje czuciowe ze wszystkich układów czuciowych z wyjątkiem układu węchowego
Utrzymuje najwięcej połączeń z kory mózgu
Wysyła głównie połączenia do kory mózgu.
Odgrywa istotną rolę w integracji informacji czuciowych i ruchowych.
Układ limbiczny – układ struktur korowych i podkorowych mózgu, biorący udział w regulacji zachowań emocjonalnych. Istotny dla procesu motywacji, zapamiętywania i procesu decyzyjnego. Bierze również udział w koordynacji układów somatycznego i autonomicznego.
Układ somatyczny - układ odpowiedzialny za kontakt ze środowiskiem zewnętrznym oraz szybkie reagowanie w przypadku zachodzących w nim zmian. Układ somatyczny unerwia mięśnie szkieletowe i kieruje ich pracą oraz pracą gruczołów skórnych i komórek barwnikowych skóry. Działanie tego układu w dużym stopniu podlega kontroli świadomości. Jest przeciwieństwem autonomicznego układu nerwowego
Autonomiczny układ nerwowy – część układu nerwowego, którego nerwy unerwiają narządy wewnętrzne. Wyodrębniony ze względu na pełnione przez siebie funkcje i budowę. W przeciwieństwie do somatycznego układu nerwowego, działanie układu autonomicznego powoduje reakcje niezależne od naszej woli.
Dzieli się na współczulny(pobudzający) i przywspółczulny(hamujący).
Układ piramidowy
Część układu nerwowego kontrolująca ruchy dowolne i postawę ciała. Układ piramidowy posiada 2 drogi unerwiające ruchowo mięśnie.
droga korowo-jądrowa, która unerwia mięśnie twarzoczaszki, szyi a także część mięśnia czworobocznego grzbietu.
droga korowo-rdzeniowa, która unerwia resztę mięśni organizmu.
Układ piramidowy składa się z dwóch neuronów- ośrodkowego i obwodowego:
Ośrodkowy neuron ruchowy to duża, piramidowa komórka Betza, leżąca w 4 i częściowo 6 polu kory ruchowej (wg Brodmanna). Komórki te ułożone są somatotropicznie w obrębie tych pól, określanych jako pierwszorzędowa kora ruchowa, co oznacza, że poszczególne unerwiane okolice ciała maja swoją określoną reprezentację korową.
Obwodowy neuron ruchowy to komórka leżąca w rogu przednim rdzenia kręgowego lub w jądrze ruchowym nerwów czaszkowych, w zależności od tego przez jakie nerwy dany mięsień jest unerwiany.
Układ pozapiramidowy
nazywany również układem ruchowym prążkowiowym
1. odrywa rolę w rozpoznaniu i wykonaniu czynności ruchowej somatycznej, zwłaszcza przy ruchach zależnych woli
2. wpływa na automatyczną aktywność ruchową zawiązaną z utrzymaniem postawy oraz odruchami.
Główne połączenia układu pozapiramidowego:
Prążkowie – otrzymuje najwięcej informacji z kory nowej oraz wzgórza i istoty czarnej; wysyła włókna do gałki bladej i istoty czarnej
Gałka blada – otrzymuje inf od jąder – prążkowia i jądra niskowzgórzowego
Jądro niskowzgórzowe – otrzymuje inf od gałki bladej i kory ruchowej; wysyła włókna do gałki bladej
Wzgórze połączenia wychodzące – gałka blada, istota czarna; połączenia wchodzące – kora ruchowa, kora przedruchowa, prążkowie
Istota czarna – otrzymuje inf z prążkowia, wysyla włókna do prążkowia i wzgórza
Jądro konarowo- mostowe – otrzymuje inf od prażkowia; wysyła włókna do gałki bladej i istoty czarnej
Drogi (czucie) bólu:
Teoria Bramkowania – R. Melzack i P. Wall.
Czucie bólu zależy od siły pobudzenia i wzajemnych interakcji pomiędzy dwoma systemami przenoszącymi sygnały z których jeden zawiera duże szybko przewodzące włókna, a drugi cienkie i wolno przewodzące.
Stosunek tych dwóch włókien decyduje o percepcji bólu. Doznania bólowe powstają gdy pobudzonych jest wiele cienkich włókien przy równocześnie słabej symulacji dużych włókien.
Płyn mózgowo rdzeniowy
jest przezroczysty, bezbarwny, bezkomórkowy
jest wytwarzany przez splot naczyniówkowy
chroni i zabezpiecza ośrodkowy układ nerwowy przed wstrząsami
transportuje hormony
usuwa produkty metabolizmu przez absorpcję
Krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego:
Przepływa z układu komorowego przez trzy otwory komory 4 do przestrzeni podpajęczynówkowej i powyżej wyniosłości półkuli mózgu wchłania się do zatoki strzałkowej górnej, gdzie łączy się z krążeniem żylnym.
Nerw trójdzielny
jest największym nerwem czaszkowym
opuszcza pień mózgu na wysokości mostu
zawiera włókna czuciowe i ruchowe
unerwia oponę twardą przedniego i środkowego dołu czaszki
unerwia mięśnie żwacze
posiada duży zwój który daje początek trzem głównym gałęziom:
ocznej
szczękowej
żuchwowej
Nerw węchowy
jest dośrodkowym trzewnym specyficznym nerwem zmysłu węchu
zawiera bezmielinowe aksony dwubiegunowe położone w błonie śluzowej jamy nosowej
wnika do jamy czaszki przez otwory w blaszce dziurkowanej kości sitowej
podąża bezpośrednia do kresomózgowia
jest jedynym nerwem czaszkowym który ma bezpośrednią projekcję do przodomózgowia
Nerw wzrokowy
jest dośrodkowym somatycznym specyficznym nerwem, który służy do przekazywania bodźców wzrokowych i jest drogą odruchu źrenicy na światło
składa się z wypustek neuronów położonych w warstwie zwojowej siatkówki
wnika do czaszki przez kanał wzrokowy kości klinowej
nie jest prawdziwym nerwem czaszkowym lecz pęczkiem istoty białej międzymózgowia
włókna biegnące do nosowej połowy siatkówki krzyżują się w skrzyżowaniu wzrokowym
włókna pochodzące od skroniowej połowy siatkówki przechodzą przez skrzyżowanie wzrokowe po tej samej stronie
aksony nerwu wzrokowego są mielinizowane przez oligodendrocyty
nerw leży w przestrzeni podpajęczynówkowej otoczony przez wypustki opony twardej pajęczej i miękkiej.
Elementy składowe i gałęzie nerwów rdzeniowych
korzeń tylni
przewodzi impulsy czuciowe z obwodu
w odcinku dystalnym korzenia tylniego znajduje się zwój rdzeniowy
zwój rdzeniowy
leży na przebiegu korzenia tylnego w obrębie otworu międzykręgowego
zawiera neurony rzekomo jednobiegunowe
korzeń przedni
przekazuje impulsy ruchowe z neuronów autonomicznych i neuronów ruchowych rogów przednich
ogon koński
gałęzie nerwów rdzeniowych
gałęzie grzbietowe tylne – unerwiają skórę i mięśnie grzbietu
gałęzie grzbietowe przednie – unerwiają mięśnie i skórę klatki piersiowej, brzucha, kończyn oraz narządy wewnętrzne
gałęzie oponowe – unerwiają opony i kręgosłup
gałęzie łączące szare – zawierają niezmielinizowe zazwojowe włókna współczulne; towarzyszą wszystkim nerwom rdzeniowym
gałęzie łączące białe – zawierają zmielinizowane przedwojenne włókna współczulne; występują jedynie w piersiowo-lędźwiowym odcinku rdzenia kręgowego.