FINANSE PUBLICZNE II wykłady dr Bielawska

FINANSE PUBLICZNE II – wykłady dr K. Bielawska

Literatura:

  1. S. Owsiak, finanse publiczne – obowiązujące rozdziały 1,2,3,9,10,11,17,21

  2. W. Ćwikliński, Polityka gospodarcza – obowiązujące rozdziały 4,7,8,15

Zaliczenie – test wielokrotnego wyboru (poprawa ustnie)

Wykład 1 17.10.2012

Finanse publiczne

Operacje publicznymi środkami pieniężnymi obejmują:

Budżet państwa w Polsce:

DOCHODY

  • Związane ze zwykła działalnością państwa – daniny publiczne

  • dochody z kar, grzywny, podatki, mandaty

WYDATKI

  • Administracja

  • Inwestycje

  • Zapewnienie bezpieczeństwa

  • Transfer

  • Koszty obsługi długu publicznego

PRZYCHODY

  • Jednorazowe

  • Z prywatyzacji

  • Z uzyskanych pożyczek

DEFICYT BUDŻETOWY

ROZCHODY

  • Spłata pożyczek

Rola i zakres finansów publicznych w różnych teoriach ekonomicznych

Teorie ekonomiczne stanowią podstawę dla podejmowania decyzji o zakresie ingerencji państwa poprzez instrumenty finansów publicznych.

Główne nurty w teoriach ekonomicznych:

Argumenty na rzecz ingerencji państwa w gospodarkę

Funkcje finansów publicznych wg R. Musgrave’a:

Automatyczne stabilizatory koniunktury- narzędzia reagujące na zmiany koniunkturalne, nie wymagające podejmowania jakichkolwiek decyzji, dotyczących ich wykorzystania. Samoczynnie pobudzają lub hamują wysoką aktywność gospodarczą bez ingerencji państwa (np. progresywne podatki od dochodów osobistych).

Dobra społeczne są to dobra, które ze względów fizycznych mogłyby być dobrami prywatnymi, ale z różnych powodów są dostępne dla każdego obywatela i finansowane z funduszy publicznych:

Dobra publiczne:

Polityka fiskalna rozdz. 8 Ćwiklińskiego - PRZECZYTAĆ

Wykład 2 31.10.2012

Wydatki publiczne a wskaźnik rozwoju społecznego – wybrane kraje na podstawie V.Tanzi

Redukcja wydatków nie oznacza znaczącego spadku wskaźnika HDI (wskaźnika rozwoju gospodarczego) tzn., że nie powoduje znaczącego spadku dobrobytu! Przykład: USA, Australii, Irlandii

Polityka gospodarcza:

Polityka gospodarcza polega na określeniu celów danego systemu gospodarczego oraz stosowanie metod, środków i sposobów prowadzących do osiągania tych celów zgodnie z regułami nauk ekonomicznych. (H. Ćwikliński)

Polityka gospodarcza polega na oddziaływaniu władz państwowych na gospodarkę narodową- na jej dynamikę i strukturę na stosunki ekonomiczne w państwie oraz na jego relacje gospodarczą za zagranicą. (B. Winiarski)

Podstawowe sfery zainteresowania polityki gospodarczej odnoszą się do:

Polityka finansowa

Polityka monetarna

Podstawowym celem polityki pieniężnej jest osiągniecie stabilizacji poziomu cen, przy utrzymaniu na odpowiednim poziomie: podaży pieniądza, stopy procentowej ( wysokość stop procentowych Banku Centralnego) oraz kursu waluty .

Przy kształtowaniu polityki pieniężnej powinno brać się pod uwagę również inne cele polityki gospodarczej, tj. walkę z bezrobociem, wzrost gospodarczy.

Polityka fiskalna

Polityka fiskalna polega na doborze źródeł i metod gromadzenia dochodów publicznych, jak również kierunków i sposobów realizacji wydatków publicznych dla osiągniecia celów społecznych i gospodarczych ustalonych przez właściwe organy publiczne

Polityka fiskalna daje odpowiedz na następujące pytania: Kto w jakim celu i w jaki sposób oraz przy użyciu jakich instrumentów finansowych (dochodowych, pożyczkowych, wydatkowych) prowadzi publiczną gospodarkę finansową

Rodzaje polityki fiskalnej:

Polityka pasywna polega na wykorzystywaniu automatycznych stabilizatorów koniunktury, czyli takich instrumentów, które samoczynnie, bez ingerencji państwa, wpływają na zmiany poziomu dochodu narodowego i inne wielkości ekonomiczne np. popyt, zatrudnienie. Do automatycznych stabilizatorów koniunktury należą m.in. podatek VAT, progresywne opodatkowanie dochodów indywidualnych, zasiłki dla bezrobotnych szerzej wydatki socjalne.

Polityka aktywna polega na świadomej interwencji państwa w politykę fiskalną, każdorazowym podejmowaniu decyzji odnośnie wykorzystywania określonych instrumentów polityki fiskalnej, czyli zwiększaniu lub zmniejszaniu wydatków budżetowych na konkretne cele; dokonywaniu zmian w systemie opodatkowania czy zmian dotyczących subwencjonowania przedsiębiorstw.

Polityka ekspansywna - wzrost wydatków publicznych przy jednoczesnym zmniejszaniu lub pozostawieniu na dotychczasowym poziomie dochodów publicznych w fazie recesji

Polityka restrykcyjna zwiększanie dochodów publicznych przy jednoczesnym zmniejszaniu wydatków publicznych lub utrzymaniu ich na dotychczasowym poziomie w fazie wysokiego wzrostu

Polityka monetarna a polityka fiskalna

Reguły fiskalne

Reguła fiskalna – trwałe ograniczenie polityki fiskalnej, odzwierciedlone we wskaźnikach budżetowych wskazujących na jej postęp (Kopits, Symansky 1998)

Przyczyny stosowania reguł fiskalnych:

  1. Problem tzw. opóźnień oraz niespójności polityki budżetowej w czasie

  2. Zjawisko „skłonności do deficytu” (deficyt bias)

  3. Potrzeba koordynacji polityki fiskalnych np. w UGW

Podstawowe zasady tworzenia reguły fiskalnej

Wykład 3 14.11.2012

Zagrożenia dla skuteczności reguł fiskalnych:

Polityka fiskalna w Unii Gospodarczej i Walutowej /UGW/ od 1999 roku

Przesłanki ograniczenia nadmiernego deficytu i długu sektora instytucji rządowych
i samorządowych /GGS/:

Źródła reguł fiskalnych w UGW:

Kryteria oceny poziomu deficytu i długu GGS:

Procedura nadmiernego deficytu:

Pakt Stabilności i Wzrostu /1997 Amsterdam/:

Z założenia miał usprawnić działania w odniesieniu do procedury nadmiernego deficytu przez:

Składa się z części:

Mechanizmy Paktu Stabilności i Wzrostu – część prewencyjna

Mechanizmy Paktu Stabilności i Wzrostu – część represyjna:

Reforma Paktu Stabilności i Wzrostu – marzec 2005

Wykład 4 28.11.2012

Zmiany w koordynacji polityk fiskalnych w krajach UE od 2011 roku

Priorytety na rok 2012 dla krajów członkowskich:

  1. Przyjazna wzrostowi gospodarczemu konsolidacja fiskalna

  2. Zachowanie zdolności kredytowych

  3. Podejmowanie działań, które sprzyjają … w krótkim i długim okresie i wzrostowi konkurencji

  4. Radzenie sobie ze skutkami kryzysu w obszarze społecznym

  5. Modernizacja administracji publicznej

Priorytety mają odzwierciedlenie w Krajowych Programach Reform i w programach stylizacyjnych i programach konwergencji. W maju rozpoczyna się praca nad rocznymi budżetami.

Wzmocnienie Paktu Stabilności i Wzrostu – część prewencyjna

Rozporządzenie nr 1175/2011 z 16 listopada 20111

  1. wydatki finansowane z funduszy UE

  2. koszty obsługi długu publicznego

  3. cykliczne wydatki na bezrobocie

Wzmocnienie Paktu Stabilności i Wzrostu – część korekcyjna

Rozporządzenie nr 1177/2011

Regulacje w sprawie efektywnego wzmocnienia nadzoru budżetowego w Strefie Euro

Rozporządzenie nr 1173/2011z 16 listopada 2011

Nowe rozwiązania dotyczące nierównowag makroekonomicznych (zakłócenia równowagi makroekonomicznej)

Rozporządzenie nr 1176/2011

Rozporządzenie nr 1174/2011 z 16 listopada 2011

Nierównowaga makroekonomicznej – jest to każdy trend, który negatywnie wpływa na właściwe funkcjonowanie gospodarki unijnej czy Strefy Euro

Nadmierna nierównowaga makroekonomiczna – następuje wzrost ryzyka właściwego funkcjonowania Strefy Euro

Wymogi dla procesu budżetowego (ram budżetowych) w UE

Dyrektywa Rady 2011/85/UE z 8 listopada 2011

Minimalne standardy dotyczące:

Pakt fiskalny

Wykład 5 12.12.2012

Zmiany koordynacji polityk fiskalnych w krajach UE od 2011r.:

Procedurą nadmiernego deficytu zostały objęte w 2011r dwadzieścia dwa kraje (na 27) UE m.in. Dania, Cypr, Włochy, Polska, Rumunia, Francja, Malta (procedura zamknięta w październiku 2012r),

Grecja, Irlandia, Węgry, UK, Łotwa, Portugalia.

Kolejne propozycje zmian:

Rozporządzenie określone mianem „dwupaku” – organy Unii mają możliwość wpływania na korekty budżetu państw członkowskich w sytuacji, gdy te kraje nie radzą sobie z procedurą nadmiernego deficytu.

Europejski Mechanizm Stabilności /EMS/:

W maju 2010r. podjęto decyzję o utworzeniu EMS, a w czerwcu 2010r. go utworzono. EMS posiada gwarancję państw członkowskich- 780 mld euro. Udziela wsparcia rządom, jeśli jest kryzys. Otrzymanie wsparcia wymaga podpisania Memorandum of Understanding.

Grzywny nakładane na kraje UE za nadmierny deficyt oraz odsetki uzyskane ze złożonych i nieoprocentowanych depozytów zasilają EMS.

Saldo pierwotne – różnica między dochodami a wydatkami sektora finansów publicznych
z wyłączeniem kosztów obsługi długu publicznego

Poziom długu a wzrost PKB:

Programy pomocy:

  1. Grecja

110 mld euro- I program pomocy dla Grecji (maj 2010-grudzień 2011)

164,5 mld euro – II program pomocy dla Grecji (tu trafiły niewykorzystane fundusze z I programu)

  1. Irlandia

85 mld euro – I program pomocy dla Irlandii (2010-2013)

od list 2010 do paźdz 2012 wykorzystano 53 mld euro

  1. Portugalia

78 mld euro- I program pomocy dla Portugalii

od kwietnia 2011 do sierpnia 2012 wykorzystano 66 mld euro

  1. Hiszpania

100 mld euro - I program pomocy dla Hiszpanii (lipiec 2012- czerwiec 2013)

  1. Łotwa i Rumunia

również otrzymały wsparcie.

Wykład 6 09.01.2013

Saldo/wynik sektora FP to jest przyrost zobowiązań netto (wzrost zobowiązań pomniejszony o należności).

W krajach strefy euro wynik w roku 2011 wynosi -4,1, prognoza na 2012 -3,3 a na 2013 – 2,6.

Trzy kraje z największy poziomem deficytu:

  1. Irlandia -7,6 (ja mam 8,4% PKB)

  2. Hiszpania -7,2 (8,0)

  3. Grecja - 6,0 (6,8)

Trzy kraje z największy poziomem długu publicznego:

  1. Grecja 177 % PKB

  2. Włochy 127 % PKB

  3. Portugalia 119 % PKB

Dług publiczny w strefie euro w 2011 88,1 a prognoza na rok 2012 wynosi 92,9 i na 2013 wynosi 94,5.

Podział krajów UE wg ryzyka nierównowagi finansów publicznych

Klasyfikacja krajów UE ze względu na grupy ryzyka związanego z ich sytuacja fiskalną perspektywie długoterminowych:

Stabilność świadczeń emerytalnych jest w PL na pierwszym miejscu (nad adekwatnością)- Reforma emerytalna- dlatego PL jest w krajach o niskim ryzyku.

Najważniejsze problemy zagrażające długookresowej równowadze finansów publicznych UE

Sytuacja fiskalna Polski wg ESA 95 (różni się liczbami od …)

Procedura nadmiernego deficytu w Polsce:

Reguły fiskalne w Polsce:

  1. Reguły dotyczące długu publicznego (Konstytucja RP + uofp) w tym dotyczące długu jednostek samorządu terytorialnego. (Reguła w Konstytucji 3/5 czyli 60% natomiast w ustawie o finansach publicznych…)

  2. Wydatkowa reguła dyscyplinująca (obowiązuje od 2011) - ograniczenie wzrostu wydatków dyskrecjonalnych, w tym nowych wydatków sztywnych do 1% realnie rocznie (reguła wydatkowa)

Pytanie: Czy ta reguła wydatkowa, (która ma charakter tymczasowy) jest spójna z reguła wydatkową wynikającą ze zreformowanego Paktu Stabilności i Wzrostu?

Nie – Nie, ponieważ są w nich inne agregaty i inne tempo zmiany (wzrostu) agregatów i inne kategorie wydatków ( tu: sztywne). Bazą w tej regule wydatkowej jest inflacja.

Pytanie: Czy jest wyznaczony termin do kiedy Minister Finansów ma obowiązek podać stan zadłużenia na koniec roku fiskalnego? Jaki?

Tak- wg uofp art. 38 do 31 maja roku następnego

Reguły dotyczące długu publicznego (def. według uofp)

PDP – procedury ostrożnościowe i sanacyjne – pierwszy próg (rozdział 3 usfp art. 86-88)

50% PKB < PDP < 55% PKB

Rada Ministrów na kolejny rok uchwala projekt ustawy budżetowej, w którym relacja deficytu budżetu państwa do dochodów budżetu państwa nie może być wyższa niż analogiczna relacja w budżecie roku bieżącego

PDP – procedury ostrożnościowe i sanacyjne – drugi próg

55% PKB < PDP < 60% PKB

  1. Rada Ministrów na kolejny rok uchwala projekt ustawy budżetowej w którym (art. 86 a.)

  1. Rada Ministrów dokonuje przeglądu wydatków budżetu państwa finansowanych środkami z kredytów zagranicznych oraz przeglądu programów wieloletnich

  2. Rada Ministrów przedstawia Sejmowi program sanacyjny mający na celu obniżenie relacji długu do PKB

  3. Budżety JST zasadniczo powinny być zrównoważone (wyjątek dot. środków pochodzących z budżetu UE)

  4. Rada Ministrów dokonuje przeglądu przepisów i proponuje ich zmianę w kierunku wzrostu dochodów m.in. stawek VAT

  5. Inne działania dotyczące zmniejszenia wydatków w ty dotacji do PFRON, inwestycyjnych (z włączeniami)

PDP – procedury ostrożnościowe i sanacyjne – trzeci próg=konstytucyjny

PDP ≥ 60% PKB

12.12.2012r. – nowelizacja ustawy o finansach publicznych i ustawy o podatku od towarów i usług:

  1. Znowelizowana uofp dodaje zmianę, która polega na tym, że po art. 38 dodaje się artykuł 38a. – uwzględnianie zmiany kursu walutowego w skali całego roku (a nie na dzień 31.12) - doczytać

Na następny wykład - wolne środki, które mogą być wykorzystane w finansowaniu pożyczek państwa - chodzi o zarządzanie środkami w ramach sektora finansów publicznych, które pojawiło się w 2010 wraz z nowelizacja uofp

  1. Zmiany w ustawie o podatku VAT które dotyczą dalszego podnoszenia stawek.

Wykład 7 23.01.2013

Zmiana sposobu liczenia PDP/PKB <- też w tej zmianie ustawy z 12.12.2012r.

Nowelizacja ustawy o finansach publicznych z dnia 12 grudnia 2012 narzuca inny sposób liczenia PDP w celu ustalenia relacji PDP/PKB począwszy od ustalenia relacji za 2012r. – zmiany dotyczą:

Dysponowanie wolnym środkami innych jednostek sektora finansów publicznych zmniejsza potrzeby pożyczkowe Skarbu Państwa – skala: w 2011 prawie 25 mld zł.

Wpływ zmian kursu złotego na wielkość długu SP w latach 2001-2011 (mld zł)

Reguły fiskalne dla JST

Na jakie cele JST może zaciągać pożyczki i w jakiej formie?

JST mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować papiery wartościowe na:

Zasada dot. deficytu przejściowego

Zaciągnięte kredyty i pożyczki oraz wyemitowane papiery wartościowe na porycie deficytu przejściowego budżetu JST podlegają spłacie lub wykupowi w tym samym roku, w którym zostały zaciągnięte lub wyemitowane.

Zasada dot. zadłużania przez JST

JST mogą zaciągać jedynie takie zobowiązania finansowe, których koszty obsługi są ponoszone co najmniej raz do roku, przy czym dyskonto od emitowanych przez JST papierów wartościowych nie może przekraczać 5% wartości nominalnej i po drugie kapitalizacja odsetek jest niedopuszczalna!

Zmiana w regulacjach

do końca 2013 Od 01.01.2014r.

Relacja łącznych kwot z tytułu:

  1. Spłat rat kredytów i pożyczek wraz z należnymi w danym roku odsetkami od kredytów i pożyczek

  2. Wykupów papierów wartościowych emitowanych przez JST wraz z należnymi odsetkami i dyskontem od nich

  3. Potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielanych przez JST poręczeń oraz gwarancji

Do planowanych dochodów budżetów JST nie może przekroczyć:

15% w danym roku budżetowym, a gdy relacja PDP do PKB przekroczy 55% (II próg ostrożnościowy) to wskaźnik ten nie może być wyższy niż 12%

W danym roku budżetowym oraz w jakimkolwiek roku następującym po roku budżetowym:

średniej arytmetycznej z obliczonych dla ostatnich 3 lat relacji jej dochodów bieżących, powiększonych o wpływy uzyskane ze sprzedaży majątku oraz pomniejszonych o wydatki bieżące do dochodów ogółem budżetu JST (limity indywidualne uzależnione od sytuacji JST)

Relacje łącznej kwoty długu JST na koniec roku budżetowego do wykonanych dochodów ogółem oraz na koniec kwartału danego roku budżetowego nie mogą przekroczyć:

60% dochodów budżetu tej jednostki

Doświadczeniami z regułami fiskalnymi w Polsce

(W Polsce nie mamy reguł dochodowych)

Zarządzanie długiem publicznym

Strategia zrządzania długiem publicznym

Strategia zarządzania długiem sektora finansów publicznych w latach 2013-2016

Cel strategii kontynuowany z poprzednich Strategii tj. minimalizacja kosztów obsługi długu w długim horyzoncie czasu przy przyjętych ograniczeniach odnośnie poziomu:

Przewidywane efekty realizacji Strategii do 2016 – prognozy PDP i kosztów obsługi długu SP

Kluczowe problemy finansów publicznych w Polsce


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Finanse publiczne II wykłady
Finanse publiczne, Fiinanse publiczne II- wykłady, FINANSE PUBLICZNE II
finanse publiczne II cz1
Ubezpieczenia społeczne WYKŁADY dr Bielawska
FINANSE PUBLICZNE - PIOTROWSKI-wyklady, UMK, Zarządzanie, Wykłady, 1 rok
FINANSE PUBLICZNE - PIOTROWSKI-wyklady, WYKŁAD 1
Finanse publiczne skrot wykladu
Wytrzymałość, PWr - ZIP, Wytrzymałość materiałów II, Wykład dr Dzidowski, Opracowanie egzamin, Różne
Finanse publiczne, finanse publiczne II.moje, Podatek - pieniężne, przymusowe ogólne nieodpłatne i b
Finanse publiczne skrot wykladu, Finanse publiczne - zagadnienia ogólne
Informatyka, sem. II (wykłady) dr Bytniewski
Finanse publiczne skrypt z wykładów
Finanse międzynarodowe, W- II, WYKŁAD II : PRZESŁANKI TWORZENIA MIĘDZYNARODOWEGO SYSTEMU WALUTOWEG

więcej podobnych podstron