prewencja sciaga kolo 1

Ćwiczenie 1 04.10.2011

Charakterystyka środowiska hodowlanego

Środowisko naturalne - zespół czynników biotycznych i abiotycznych kształtowanych zgodnie z prawami przyrody bez ingerencji człowieka , oddziałuje na zwierzęta wolnożyjące a środowisko sztuczne oddziałuje na zwierzęta hodowlane

Środowisko hodowlane może być zbliżone do środowiska naturalnego:

Opór środowiskowy-suma niekorzystnie oddział. na zw. czynników środ. hod. ograniczających prawidłowe funkcje fizjologiczne oraz behawioralne

Mikrośrodowisko hodowlane- Środowisko w którym zw. mają własny mikroklimat i mini ekosystem

Środowisko bytowania :

Części składowe środowiska naturalnego:

Środowisko hodowlane

Parametry charakter. środowisko naturalne:

A System utrzymania:

B System użytkowania

C Mikroklimat pomieszczenia :

D budynek inwentarski

E pastwisko:

F wybieg

siedliska hodowlane:

EKISTYKA - nauka o osiedlach ludzkich, lokalizacji siedlisk hod.m.in. obiektów inwentarskich, obejmująca planowanie na poziomie regionalnym, miejskim i gminnym

Funkcja bud inwentarskiego:

Obsady zwierzęcej, produkującej ciepło i metabolity(silny czynnik mikroklimatyczny)

Higiena zwierząt:

Zoohigiena:

Prewencja wet.:

Profilaktyka:

System utrzymywania zwierząt

Rodzaje podłogi:

Podłogi muszą być gładkie, nie śliskie, twarde, równe i stabilna pow.

Podłogi rusztowe

Podłogi szczelinowe:

*Tuczniki:

*Bydło:

Kryteria podłóg:

Kształt belek trapezowe nie okrągłe(uszkodzenia kończyn)

Rodzaje obór

Wymiary stanowisk uwięziowych:

Wys tylniej krawędzi legowisk boksowych w stosunku do posadzki……………..

Wybieg:

Konie:

Drób:

Trzoda:

Lochy:

System bezściołowy:

Cechy dobrego mat. Ściółkowego:

Uboczne produkty ściółkowych i bez systemów utrzymania

Systemy składowania odchodów

TMR

Laktacja:

Ćwiczenie 2 18.10.2011

MECHANIZACJA W SYSTEMACH UTRZYMANIA

Ogólne zasady:

ergonomia zootechniczna- Zależność miedzy org zw a urządzeniem mechanicznym

MIKROKLIMAT POMIESZCZEŃ

Mechanizmy termoregulacji:

Mechanizmy termoregulacji

  1. Behawioralne

  1. Anatomiczne

Unikanie zamarzania poprzez przechłodzeniu lub tolerancja na zamrożenie:

*ryby polarne :db rozwinięty system krążenia, zredukowana l. krwinek w osoczu, proporcjonalnie zwiększenie serca, niskie temp. Wzrost rozp. Tlenu

Strefa obojętności cieplnej:

TDK

Wilgotność powietrza

Wskaźniki higrometryczne wilg. Powietrza:

wilg max-wilg-bezwg, informuje o intensywności parowania org. W Pa

Miarą rzeczywistą zawartości pary wodnej w powietrzu jest wilgotność bezwzględna

Stres cieplny- objawy:

Ochrona przed przegrzaniem:

  1. Zmiana pór żywienia-wys. Temp-spadek pobrania SM

  2. Zmiana dawek żywieniowych-dodatkowa dawka tł. Chronionego i białka chronionego przy spadku Sm

  3. Wzrost K w dawce

  4. Dostępność do wody

  5. Mniejsza obsada

  6. Dostępność zacienionych miejsc

  7. Właściwa wentylacja obiektu

  8. Zastosowani nawilżaczy w systemie wentylacyjnym(chłodzącym

Kontrola środowiska

Przyrządy pomiarowe:

Ćwiczenie 3 8.11.2011

RUCH POWIETRZA, OCHŁADZANIE

Ruch powietrza- przemieszczanie się mas powietrza pod wpływem zmian ciśnienia wyrażonych zmianami temp.i ciśnienia

Wiatr- ruch powietrza w płaszczyźnie równoległej do powierzchni ziemi, opisuje się go podając siłę i kierunek

Róża wiatrów

Ruch powietrza:

Cechy ruchu powietrza :

Wpływ na organizm:

Przeciąg- ruch powietrza w pomieszczeniach inwentarskich powyżej 0,3 m/s

Halny- wzrost temp spadek wilgotności jako oznaki nadejścia

Pomiar ruchu powietrza:

  1. pomiar anometryczny:

Wielkość ochładzania: (H)

H= F/s (mcal/cmkw/s) x 41,87 aby uzyskać wynik w SI (mw/s)

Energia produkowana przez zwierzęta zużywana jest na :

Zjawisko termoregulacji:

Promieniowanie, konwekcja, przewodzenie, parowanie- drogi oddawania ciepła

40-50% ciepła oddawane jest przez promieniowanie:

Parowanie:

Konwekcja:

Przewodzenie- kondukcja:

Prędkośc ruchu powietrza

W = (A /T – 0,20 kw) / 0,40

W- V ruchu pow w m/s

A – wielkośc ochładzania

T różnica temperatur między śr katatermometru a temp pow w chwili badania

OŚWIETLENIE

Źródła światła:

Światło- cześć promieniowania słonecznego o dł 400- 700 nm widzialne dla oka

Promieniowanie UV:

Fotouczulenia

Światło powoduje wzrost przemiany materii i przyswajalności pokarmu

Wpływ na rozród- siatkówka- podwzgórze- FSH LH (zwierzęta dnia krótkiego długiego asezonowośc rozrodu)

Zastąpienie światła białego światłem czerwonym:

Promienie podczerwone- wnikają 7- 20 nm w głąb ciała i zamieniane są na energię cieplną :

Oświetlenie:

Heliograf do pomiaru usłonecznienia – okres w którym słońce nie przysłonięte chmurami oświetla dane miejsce

W pomieszczeniach pomiar metodami pośrednimi ew za pomocą luksomierza

Współczynnik oświetlenia= powierzchnia okien/ powierzchnia podłogi

Kąt padania światła nie mniejszy niż 27 stopni

Kąt otworu okiennego nie mniejszy niż 50 stopni

Metoda bezpośrednia

WOP = Ow/ Oz x 100%

WOP współczynnik oświetlenia pomieszczeń

Ow natęzenie oświetlenia wewn

Oz natęzenie oświetlenia zewn

Nie powinien być mniejszy niż 1%

Oświetlenie sztuczne powinno odpowiadać dziennemu w godzinach 9-17

Oświetlenie nocne 3-5

Oświetlenie dzienne 20-30 ( 50 w porodówkach halach udojowych paszarniach przechowalni mleka)

ZAPYLENIE POWIETRZA

Obecność drobnych cząsteczek w powietrzu pochodzenia organicznego lub nieorganicznego

Pył gruby- > 10 mikro m

Drobny 1-10

Najdrobniejszy < 1

>5 usuwane są z ukł odd

0,1-5 przechodzą do pęcherzyków płucnych

Ćwiczenie 4 22.11.2011

Oznaczenie stopnia zapylenia:

W budynkach inwentarskich < 400 cząstek / 1 cm3 powietrza przy ozn. Konimetrycznymi

i 3 mg w dm3 powietrza przy ozn met. Wagowymi

Skala zapylenia Stan zanieczyszczenia pomieszczenia L. czastek pyłu/cm3
I Prawidłowe <50
II Słabo zaniecz 50-100
III Średnio zanieczyszczone 100-200
IV Znacznie zaniecz 200-300
V Silnie 300-400
VI Bardzo silnie >400

Aerozol biol: bakterie, wirusy, zarodniki grzybów. Może byś saprofityczny i patogenny

Faza gruboziarnista(kropla 100 mikro m)

Faza płynna drobnoziarnista(50-100 mikro m)

Faza płynna jadrowo-kropelkowa(1-50 mikro m)

Faza płynu bakteryjnego-cząste stałych (01-50 mikro m)

Met. Osadzania(sedymentacji):

Met. Filtracyjne(saczenie)

Gazy:

Elektroniczne czujniki Co2:

Elektr. Czujniki Co i O2- wykorz. Elektrochem. Reakcje

Czujniki:

METODY POMIARU SKŁ. MIKROKLIMATU

Technika pomiarów:

Ogródek meteorologiczny

Stacja meteorom:

Termometry rtęciowe, alkoholowe, elektroniczne

Termometry min-max

Termografy

Psychrometry Augusta i Assman

Ochłodzenia(H)-katatermometr np. Hilla

Obl wlk. Ochłodzenia:

H=F/S

F-cecha katatermometru

S-czas schładzania

Barograf :

Temp-14,5̊C

Term. 9,5 ̊C -różnica 5%

Mat pomiarów pyłu:

ĆWICZENIE 5- BRAK 06.12.2011

Ćwiczenie 6 20.12. 2011

Konimetr : do pomiaru zapylenia

Konsekwencja stresu:

Ocena systemów utrzymania:

2,4 % kulawizna

21,4 % przerośnięte racice

41,7 % norośla okostnowe

5,3% kulawizna

8,3% przerośnięte racice

18,2% narośla okostnowe

Stare obory (5-10letnie) namnożenie się szczepów bakteryjnych antybiotykoopornych, często przy poidłach, ciągach komunikacyjnych ( brak dokładnego oczyszczania)

Podłoże jest siedliskiem bakterii grzybów wirusów i wylęgu much

Mastitis:

Zbyt wysokie temperatury:

świnie a wysoka temperatura

Zbyt niska temperatura

Stres termiczny u krów:

Niska temperatura i wysoka wilgotność:

Wysoka temperatura i niska wilgotność

Wzrost CO2

CO

Amoniak:

H2S

Pyły

  1. skóra:

  1. oczy

  1. drogi oddechowe

Ćwiczenie 7 10.01.2012

BIOASEKURACJA

Korzyści:

  1. Aspekty prawne np. wymogi, dok transportu, importu zwierząt

  2. lokalizacja ferm

  3. organizacja kwarantanny

  4. dezynfekcja pomieszczeń

  5. przestrzeganie systemu całe pomieszczenie pełne całe pomieszczenie puste

  6. stosowanie dobrych praktyk

LOKALIZACJA

odległości:

dobre są pasy zieleni- bufor dla zagrożeń

prywatne drogi dojazdowe

usytyuowanie dł.osi budynku w stosunku do stron śwaita- północ- południe z odcyleniem do 30 stopni – korzystne oświetlenie

konstrukcja budynku- warunki dobrostanu, dobrze izolowany, moskitiery

system czarno biały- czysto brudny: obiekty podzielone na czyste ( zw, zakład) i brudne ( silosy, administracja, bud.oaczające), wejście na strefę białą za pomocą śluz, też samochodowych, nikt nieupoważniony nie może wejśc na strefę białą ( tylko lek wet- bada mięso, kontroluje trzodę) ( inaczej potrzebna zgoda lek. Powiatowego)

Ogrodzenie fermy:

Kontrola transportu:

Rampa :

KONTROLA NAD LUDŹMI

goście:

Zwierzęta towarzyszące:

KWARANTANNA – ścisła izolacja zwierząt nowozakupionych od zwierząt stada przyjmującego przez okres min. 4 tyg

Cele:

Stacja kwarantannowa

osoby oddzielenie zatrudnione, ostatecznie stali pracownicy – wtedy zwierzęta w stacji będą obsługiwane pod koniec dnia ( osobne ubrania i buty)

sprzęt- tylko do kwarantanny

w trakcie kwarantanny pobranie dwukrotne od świń próek krwi ( tuż po wprowadzeniu i po 3 tyg.) – w celu oceny poziomu przeciwciał

Zwierzęta podczas kwarantanny muszą zbliżyć się swoim statusem immunologicznym do statusu stada. Podczas kwarantanny należy również przeprowadzić aklimatyzację.

AKLIMATYZACJA

nazywamy przystosowanie się zwierząt do środowiska, do warunków klimatycznych. Umożliwia to wysoką produktywność, dobrą zdrowotność, i płodność

powolna kontrolowana adaptacja zwierząt nowowprowadzonych do warunków statusu zdrowotnego obiektu przyjmującego

rozpocząć już w kwarantannie- nie wcześniej niż po 4 tygodniu- i powinna trwac minimum 3 tygodnie ( aż do stwierdzenia aklimatyzacji)

sposoby:

BIOASEKURACJA WEWNĘTRZNA

Każdy budynek ma własny mikroklimat i florę bakt.- przemieszczanie się powinno by ograniczone do minimum

Całe pomieszczenie puste/ całe pełne- niedopuszczenie do przeniesienia się zakażenia z jednego cyklu produkcyjnego na drugi, między cyklami czyszczenie i dokładne odkażanie

Przemieszczania się choroby z jednego cyklu na drugi :

Odkażanie okresowe:

  1. usunięcie zwierząt i zanieczyszczeń organicznych

  2. mycie wstępne gorącą wodą pod ciśnieniem i dod.detergentu

  3. dezynf systemu wodnego

  4. dezynf sprzętu ruchomego

  5. dezynf właściwa

  6. dezynf powietrza

  7. okres odpoczynku- minimum 3 dni

Dezynfekcja ciągła:

Utylizacja zwierząt padłych – składowanie poza gospodarstwem w szczelnie zamykanych, najlepiej schłodzonych pomieszczeniach, pojazdy – oczyszczone i każdorazowo zdezynfekowane

Zabiegi lek-wet:

Dezynfekcja:

stosujemy te same preparaty ale w różnych stężeniach

PREWENCJA – TRZODA CHLEWNA

Po 21 dniach spada odporność matczyna – luka immunologiczna do 28 dnia życia

Koszty choroby

- padnięcia świń

- obniżona produkcyjność loch, zmniejszone przyrosty i większe zużycie paszy

- większe koszty weterynaryjne: leki, szczepionki, wizyty lek. Wet.

- duże zróżnicowanie świń

- długi okres tuczu = nieefektywne wykorzystywanie pomieszczeń, większa pracochłonność i koszty paszy

- konfiskata narządów. Jakość mięsa

Czynniki wpływające na zachorowania świń w stadzie

- obecność czynnika chorobowego (PRRS, App, Mhp) w populacji w formie aktywnej, powodującego zachorowania w stadzie o różnym nasileniu

- natężenie zachorowań jest uzależnione od stopnia patogenności danego zarazka oraz jego potencjału epizootycznego

- równoczesne występowanie wielu bakterii, wirusów, grzybów, pasożytów w stale rezydujących w populacji, szczególnie w ciągłym systemie produkcji. Nie SA one w stanie same wywołać choroby, jednak mogą mieć znaczenie w zachorowaniach o charakterze wieloczynnikowym (wtórne zakażenia).

Kategorie statusu zdrowotnego świń

- Germ free – akseniczne – wolne od jakichkolwiek zarazków

- gnotobiotyczne – zakażone tylko znanymi, określonymi drobnoustrojami

- pierwotny system – SPF – program kontroli zdrowia, uwzględniający brak specyficznych zarazków w organizmie świń

- wtórny system SPF – oparty na zwierzętach, uzyskanych z pierwotnego systemu SPF – Dania, Szwajcaria, USA. Oparty na monitoringu w kierunku specyficznych patogenów świń (App, Pm typ A, D, Mhp, PRRS etc.)

Monitoring statusu zdrowia świń w stadzie

- analiza wyników produkcyjnych fermy (skuteczność krycia, obecność prosiąt zmumifikowanych, liczba prosiąt żywo urodzonych, śmiertelność przed odsadzeniem)

- ocena stanu klinicznego – kaszel, biegunki, śmiertelność, kulawizny, poronienia

- badanie sekcyjne

- badanie poubojowe

Czynniki wpływające na zachorowania świń w stadzie:

- system utrzymania i warunki środowiskowe – ciągły system produkcji wpływa na powstanie wysokiego potencjału epizootycznego wielu różnych zakażen oraz ich przetrwania w środowisku, doprowadzając w efekcie do zachorowań o przebiegu przewlekłym. Złe warunki środowiskowe ułatwiają uaktywnienie się wtórnych zakażeń bakteryjnych

- struktura wiekowa stada – wprowadzanie loszek remontowych w systemie ciągłym może wpływać na destabilizację statusu immunologicznego fermy, co ma szczególne znaczenie w aspekcie PRRS.

- poziom PC pobranych z siarą oraz moment pierwszej ekspozycji na zachorowanie

Kategorie statusu zdrowotnego świń

- Minimal disease – termin oparty na fakcie braku objawów klinicznych choroby w stadzie, ale niekoniecznie samego patogenu

- High health status – wysoki status zdrowotny – stosowany przez niektóre firmy genetyczne

- Defined high health status – określony wysoki status zdrowotny – określa wyraźnie brak specyficznych chorób w stadzie na podstawie wywiadu, obserwacji klinicznych, wyników produkcyjnych

Identyfikacja patogenu:

- jednoznaczne ustalenie pierwotnej przyczyny choroby, na podstawione wyników badań laboratoryjnych. Dokładna identyfikacja czynnika oraz określenie jego właściwości chorobotwórczych pozwalają lekarzowi i hodowcy na podjęcie właściwych metod postępowania.

Dobór właściwego pod względem zdrowotnym materiału zarodowego

- określenie statusu zdrowotnego Świn stada przyjmującego i macierzystego

- określenie warunków izolacji oraz aklimatyzacji dla nowo wprowadzanych zwierząt

Minusy dnia pierwszego – waga pourodzeniowa <0,8kg – śmiertelność tej grupy najwyższa 56,6% wśród newbornów.

Noworodki:

- brak PC

- niewielka 1-2% zawartość tkanki tłuszczowej

- ograniczona zdolność glukoneogenezy

- niewielka zdolność do regulacji temperatury ciała

Sposoby odsadzania

- tradycyjne – wiek 3-5tyg (waga 5-10kg)

- wczesne odsadzanie do 10 dni do 3tyg (waga 4-5kg)

- SEW (Segregated Early Weaning) wiek poniżej 18 dni

- MEW (Medicated Early Weaned) odsadzenie w wieku 5 dni I otrzymują od urodzenia do 10 dni podobne antybiotyki jak maciora. Maciory przed porodem są przemieszczane do dobrze izolowanych porodówek. Z warchlakarni przenoszone do tuczarni, a następnie tworzą stado nowych loch.

Wczesne odsadzanie prosiąt wraz z segregacją

Odsadzanie w 5 dniu życia do dobrze izolowanych od dorosłych świń pomieszczeń pozwalało na ich uwolnienie od zakażeń M. hyopneumoniae a nawet Act. Pleuropneumonia. Metoda przydatna w tworzeniu nowych stad, szczególnie, gdy chcemy zachować wartościowy materiał genetyczny. Wczesne odsadzenie nie ma natomiast większego zastosowania w eliminacji zarazka ze stad już funkcjonujących.

Zabiegi u prosiąt

- dezynfekcja pępowiny

- obcinanie kiełków

- obcinanie ogonków

- wyrównywanie liczby prosiąt w miocie

- kastracja

Osłona antybiotykowa powyższych zabiegów.

- operacje przepuklin

- podawanie Ferrodexu

Czynniki uosabiające do występienia biegunek po odsadzeniu

- zbyt niska temperatura

- duża amplituda

- niewłaściwa konstrukcja kojców

- nadmierne zagęszczenie

- niewłaściwa dezynfekcja

- nieprzestrzeganie zasady cpp/cpp

- nieprawidłowa organizacja karmienia

- niewłaściwy poziom żelaza i cynku

- zła jakość lub niedostateczna ilość wody

- nadwrażliwość na soję

Cel aklimatyzacji

- powolna, kontrolowana adaptacja świń do warunków statusu zdrowotnego fermy przyjmującej. Proces aklimatyzacji można rozpocząć już na kwarantannie, jednak nie wcześniej niż po upływie 2 tyg., i powinien trwać w zależności od statusu zdrowotnego stada przyjmującego od 3 do 12 tygodni w przypadku zakażenia wirusem PRRS.

W pierwszym etapie przez 7-10 dni należy umożliwić zwierzętom nowo wprowadzonym trzykrotny kontakt z kałem świń s fermy przyjmującej

Alternatywa dla aklimatyzacji

- Mykoplazmowe zapalenie płuc

- Pleuropneumonia swiń -

- Zakaźne zanikowe zapalenie nosa – dwukrotnie w odstępie 3-4tyg

- Zespół rozrodczo – oddechowy – PRRS – dwukrotnie w odstępie 3 tygodni

Choroby wirusowe, w profilaktyce których można stosowac szczepionki

- Chroba Aujeszkiego

- Zakażenie parwowirusowe świń

- Grypa świń

- Rozrodczo – oddechowy zespół chorobowy świń – PRRS

- Pomór klasyczny świń

- Zakaźne zapalenie żołądka i jelit

Choroby bakteryjne, w których można stosować szczepionki:

- Zakaźne zanikowe zapalenie nosa

- Pleuropneumonia świń

- Kolibakterioza

- Mykoplazmowe zapalenie płuc

- Różyca

- Chroba Glasera

- Leptospiroza

- Salmonelloza

- Zakażenie na tle beztlenowców

- Zakażenie na tle Streptococcus suis typ 2

- inne choroby bakteryjne, w przypadku których mogą być stosowane autoszczepionki

BIOASEKURACJA

Bezpieczeństwo biologiczne – systemy zarządzania, które zmniejszają ryzyko wprowadzenia choroby zakaźnej do stada.

Praktyki zarządzania, które uniemożliwiają wprowadzenie lub rozprzestrzenienie się choroby w gospodarstwie.

Praktyki zarządzania, które zmniejszają szanse wprowadzenia chorób zakaźnych do fermy, co spowalnia rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych.

Sposób postępowania, filozofia w chowie zwierząt ukierunkowana na utrzymanie lub poprawę życia zwierząt

Lokalizacja

- ukształtowanie terenu

- koncentracja hodowli danego gatunku w regionie

- odległość od innych ferm – min 3km-8km typ chowu w sąsiedztwie

- odległość od głównych dróg przejazdowych (droga do rzeźni) min. 500m

- odległość od rzeźni, zakładów utylizacyjnych, wysypisk śmieci, miejsc utylizacji zwierząt padłych i odpadów poubojowych

Kryteria oceny statusu zdrowotnego:

- szczegółowy wywiad

- analiza wyników produkcyjnych

- badania kliniczne

- badania sekcyjne

- badanie poubojowe

- badanie laboratoryjne

Ogrodzenie fermy

- uniemożliwia wchodzenie osobom niepożądanym

- oznaczenie „zakaz wstępu”

- chroni przed zwierzętami – dziki, ptaki

- wymusza „bezpieczne” rozwiązania komunikacyjne dla transportu (rozładunek paszy z zewnątrz, konieczność usytuowania rampy na granicy ogrodzenia)

- zabezpieczenie przez przestrzeganie strefy „czystej” i „brudnej”

Program monitorowania statusu zdrowia stada:

- analiza wyników produkcyjnych fermy (skuteczność krycia, liczba prosiąt zywo urodzonych, odsetek prosiąt zmumifikowanych oraz martwo urodzonych, śmiertelność przed odsadzeniem)

- ocena stanu klinicznego świń w róznych grupach produkcyjnych (śmiertelność, kaszel, biegunki, kulawizny, poronienia)

- badania sekcyjne

- badania poubojowe

- testy ukierunkowane na określony patogen

Ochrona zdrowia zwierząt

- odpowiednie wprowadzenie zwierząt wykorzystywanych do remontu stada

- wdrożenie funkcjonalnego systemu bioasekuracji

- wdrożenie programu monitorowania statusu zdrowia

- opracowanie, w oparciu o najnowsze zdobycze nauki i praktyki, metod eliminacji chorób z populacji zwierząt

Izolacja świń nowo zakupionych

- proces izolacji to podstawowy element ochrony zdrowia

- weryfikacja statusu zdrowia przy użyciu wysoce specyficznych i czułych testów diagnostycznych jest koniecznością

- izolacja powinna być przeprowadzona w warunkach funkcjonalnej bioasekuracji

Wprowadzenie nowych zwierząt

- zakupy zwierząt tylko z jednego źródła, a jeżeli nie to z jak najmniejszej liczby źródeł

- jednorazowo zakupić całą partię zwierząt. Chlewnia z której nabywane są zwierzęta winna być pod stałą opieką wet. Oraz posiadać wyniki stosowanych badań monitoringowych

- w przypadku jednorazowego

Izolacja min. 3 tyg

Aklimatyzacja 3-10 tyg

Odległość od fermy min 50m

Oddzielna obsługa lub możliwość zmiany odzieży i obuwia

Oddzielny sprzęt do obsługi świń

Przygotowanie zwierząt pod względem immunologicznym do nowych warunków

Czas oraz warunki aklimatyzacji

Metody aklimatyzacji

Kontakt ze zwierzętami stada przyjmującego

Immunoprofilaktyka

Chemio profilaktyka

Kategorie statusu zdrowotnego

- świnie – germ free – akseniczne – wolne od zarazków

- świnie gnotobiotyczne – zakażone tylko znanymi określonymi drobnoustrojami:

Pierwotny system SPF – specific pathogen free – program kontroli zdrowia, uwzględniający brak specyficznych zarazków chorobotwórczych w organizmie świń

Wtórny system SPF – oparty na zwierzętach uzyskanych z pierwotnego systemu SPF

- Minimal disease – MD – termin wprowadzający oparty na fakcie braku objawów klinicznych choroby w stadzie, ale niekoniecznie tego samego patogenu

- High health status – firmy genetyczne

- Defined high health status – określa wyraźnie brak specyficznych chorób w stadzie na podstawie wywiadu, obserwacji klinicznych

Profilaktyka chorób zakaźnych jednostki produkcji zwierzęcej

- kontrola projektu procesu technologicznego

- podział obiektu na część białą i czarną

- optymalizacja warunków mikroklimatycznych i żywienia

- optymalizacja warunków sanit-wet

Postępowanie w przypadku wystąpienia chorób zaraźliwych

- możliwość szybkiej izolacji budynków

- odkażanie pomieszczeń i ścieków

- unieszkodliwianie zwłok

Kontrola personelu

- odpowiednio długa przerwa od ostatniego kontaktu ze zwierzętami – 1,2 lub trzy noce

- wpisanie do książki wizyt

- prysznic obowiązkowy

- zmiana ubrań

- zamykane na klucz drzwi do szatni

- oznaczone instrukcją drzwi szatni

- sposób wnoszenia na teren fermy nasienia, leków – pokój, kwarantanna

- zakaz wnoszenia na teren fermy produktów mięsnych

Odkażanie budynków inwentarskich

- usunięcie wszystkich zwierząt

- oczyszczenie pomieszczeń z odchodów i ściółki

- płukanie wstępne, namoczenie

- mycie detergentami

- płukanie

- suszenie

- dezynfekcja

- ekspozycja zależna od zastosowanego preparatu

- płukanie

- pozostawienie pomieszczeń pustych przez min 3 dni

WENTYLACJA POMIESZCZEŃ. W pomieszczeniach inwentarskich, na skutek przemian metabolicznych, do środowiska, poza parą wodną oraz energią (ciepło), uwalniane są także NH., CO., H.S, CH4. Aby utrzymać prawidłowy mikroklimat pomieszczeń niezbędna jest sprawna wentylacja. CELE WENTYLACJI. WENTYLACJA- Cyrkulacja powietrza pomiędzy pomieszczeniem, a przestrzenią na zewnątrz. Prawidłowo działająca wentylacja umożliwia utrzymanie właściwego mikroklimatu: - Optymalnej temperatury - Wilgotności powietrza - Stężenia szkodliwych domieszek gazowych - Ograniczenia przykrych zapach.w - Chroni budynki inwentarskie przed nasiąkaniem i wilgoci

i przedłuża ich trwałość. PRZEWIETRZANIE. Najprostszy spos.b wymiany powietrza. Odbywa się na skutek otwierania okien i drzwi, nieszczelności budynku. Wymiana powietrza zachodzi na zasadzie grawitacji. Nie pozwala na kontrolowaną wymianę powietrza. Obecnie budynki budowane są z materiał.w słabo przepuszczających powietrze.

Grawitacja powietrza - r.żnica temperatury i ciśnienia między powietrzem atmosferycznym, a powietrzem w pomieszczeniu. Aby nastąpiła wymiana powietrza r.żnica temperatur wewnątrz i na zewnątrz budynku musi

wynosić min. 5.C. Niskie temperatury = najsprawniejsze wietrzenie. SYSTEMY WENTYLACYJNE Wyr.żniamy dwa zasadnicze systemy wentylacji: 1. system wentylacji grawitacyjnej (naturalnej). 2. system wentylacji mechanicznej

(wymuszonej). WENTYLACJA GRAWITACYJNA • Oparta na zjawisku grawitacji (tj. r.żnicy temperatur i ciśnień)

• Składa się z: 1. otwor.w wentylacyjnych (kanał.w nawiewnych) 2. kanał.w wywiewnych 3.wywietrznik.w.

WENTYLACJA GRAWITACYJNA• Kanały nawiewne doprowadzają świeże powietrze do budynku. Powinny być tak skonstruowane, by nie powodować przeciąg.w. • Kanały nawiewne mogą stanowić okna uchylające się do środka lub kanały nawiewne „ typu szwajcarskiego sera”- np. blacha lub deska z wykonanymi licznymi, niewielkimi otworami

służącymi jako nawiew i zasuwą zabezpieczającą przed zbyt silnym wiatrem. WENTYLACJA GRAWITACYJNA

• Kanały wywiewne usuwają „ zużyte” powietrze z pomieszczenia. WENTYLACJA GRAWITACYJNA • Obecnie stosuje się pionowe kanały wywiewne. • Prawidłowo zbudowany kanał wywiewny powinien posiadać następujące cechy:  odpowiednią powierzchnię przekroju,  długość,  wlot przy suficie,  wylot minimum 0,5m nad kalenicą,  gładkie ściany wewnątrz, zabezpieczenie przed wilgocią i uszkodzeniami, ciepłochłonny, wlot zabezpieczony zasuwą. WENTYLACJA GRAWITACYJNA • Wywietrznik- stanowi zakończenie kanału wywiewnego.

Wykorzystuje siłę wiatru bocznego do „wyciągania” powietrza z kanału wywiewnego. WENTYLACJA GRAWITACYJNA • Obecnie stosuje się zasadniczo 2 rodzaje wywietrznik.w: - Wywietrznik żaluzjowy- zbudowany jest z listewek drewnianych ustawionych pod pewnym kątem. Wydajność takiego wywietrznika nie jest duża, ponieważ

zawsze czynna jest tylko . Powierzchni listewek zależnie od kierunku wiatru - Wywietrznik rynienkowy Chanarda

wywietrznik drewniany o 7 rynienkach z naprzeciwległymi szczelinami (niezależnie od kierunku wiatru zawsze czynne są 4 rynienki). Wywietrznik Chanarda posiada 2-krotnie większą wydajność w por.wnaniu do wywietrznika żaluzjowego.CECHY SPRAWNEJ WENTYLACJI GRAWITACYJNEJ • Odpowiednia wielkość kanał.w nawiewnych i wywiewnych (stosunek powierzchni kanał.w wywiewnych do nawiewnych jak 1:0,7). • Odpowiednia r.żnica temperatur pomiędzy wnętrzem budynku, a środowiskiem zewnętrznym (minimum 5.C). • Odpowiednia wysokość kanału wywiewnego (im wyższy kanał, tym lepszy ciąg powietrza). • Ocieplenie kanału ( powietrze wychodząc z kanału

nie ulega wychłodzeniu i nie skrapla się). • Szczelność kanału (brak szczelności spowalnia przepływ zanieczyszczonego powietrza przez kanał). • Gładkie ściany kanału, nier.wne ściany prowadzą do turbulencji powietrza i spowalniają jego ruch na zewnątrz. • Obecność wywietrznik.w (deflektor.w) wykorzystujących siłę boczną wiatru do wysysania powietrza z wnętrza kanału. WENTYLACJA NATURALNA W OBORACH  W nowoczesnych oborach zamiast szeregu kanał.w wylotowych stosuje się ciągłą szczelinę wzdłuż szczytu dachu tzw. Szczelinę kalenicową. Natomiast rolę otwor.w doprowadzających powietrze do budynku pełnią otwory wzdłuż ścian podłużnych budynku z możliwości

zasłonięcia ich przez kurtynę. W sezonie zimowym kurtyny zasłaniają otwory nawiewnie, a powietrze porusza się przy

powierzchni dachu, tak aby nie wychładzać budynku i nie powodować przeciąg.w. W sezonie letnim otwory wlotowe są całkowicie otwarte co powoduje powstawanie delikatnych przeciągu korzystnie wpływających na samopoczucie bydła.

Szczelina kalenicowa, to nie tylko element wentylacyjny, ale także oświetlenia naturalnego budynku. Może ona być otwarta, wtedy należy jednak liczyć się z przedostawaniem się opad.w atmosferycznych do wnętrza budynku. Aby zapobiec temu zjawisku zaleca się stosowanie r.żnego rodzaju zadaszeń. Najlepiej, aby zadaszenie było przezroczyste.

Oświetlenie z g.ry daje optymalne doświetlenie budynku. Sprawdzone i coraz częściej stosowane rozwiązanie

stanowi instalowanie wentylator.w mieszających lub horyzontalnych mających za zadanie usuwanie zużytego, a przede wszystkim nagrzanego powietrza znad stanowisk zwierząt. SYSTEM WENTYLACJI MECHANICZNEJ • Zintensyfikowane systemy chowu wymagają wysoce sprawnych system.w wentylacyjnych. • W wielkostadnych fermach drobiu, trzody chlewnej i bydła montuje się obecnie systemy wentylacji mechanicznej. Wentylatory mechaniczne działają na zasadzie: - tłoczenia czystego powietrza do pomieszczenia - usuwania zanieczyszczonego powietrza z budynku - zar.wno tłoczenia jak i usuwania powietrza z budynku. Praca wentylator.w jest regulowana automatycznie za pomocą: - czujnik.w temperatury czujniki są ustawiane automatycznie i reagują na zmiany temperatury w pomieszczeniu, - czujnik.w wilgotności wentylatory włączane przy zbyt wysokiej wilgotności. Synchronizacja temperatury i wilgotności zapewnia sprawne funkcjonowanie wentylacji mechanicznej

ZALETY I WADY WENTYLACJI MECHANICZNEJ • ZALETY: - duża dowolność w sterowaniu temperaturą

(cecha nie do przecenienia)• WADY: - duże koszty instalacji - pob.r energii -może być uciążliwa dla słuchu.

SYSTEM WENTYLACJI MECHANICZNEJ – RODZAJE • Wentylacja podciśnieniowa (ssąca). „Zużyte” powietrze jest usuwane z pomieszczenia przez wentylatory, co powoduje obniżenie ciśnienia i zasysanie świeżego powietrza przez otwory nawiewne. Wentylacja nadciśnieniowa (nawiewna) Wentylatory wtłaczają świeże powietrze do

pomieszczeń, powodując nadciśnienie i wypływ zanieczyszczonego powietrza na

zewnątrz specjalnymi otworami. Wentylacja ssąco-tłocząca Wentylatory zar.wno tłoczą jak i usuwają zużyte powietrze.

System kombinowany ( Wentylacja grawitacyjno – mechaniczna) Wentylatory wtłaczają do budynku powietrze z zewnątrz, a powietrze zanieczyszczone uchodzi kanałem wyciągowym. WIELKOŚĆ WENTYLACYJNA • Wielkość wentylacyjna (L) - ilość powietrza (m./h), kt.rą trzeba wymienić w danym pomieszczeniu w ciągu jednej godziny. Wielkość wentylacyjna zależna jest od: - Obsady budynku, - Grupy technologicznej zwierząt, okresu produkcyjnego, -Technologii produkcji. Wielkość wentylacyjną można obliczyć na podstawie: -Ilości wydalanego dwutlenku węgla

-Pary wodnej -Ciepła w przeliczeniu na sztukę dużą (SD). Wielkość wentylacyjna obliczona na podstawie ilości wydalanego CO2 jest około 30% niższa, niż obliczona na podstawie ilości pary wodnej wydalanej przez zwierzęta. Dlatego w oborach i chlewniach, gdzie panuje duże zawilgocenie jako kryterium do obliczania wielkości wentylacyjnej

należy przyjąć ilość wydalanej pary wodnej. Dopuszczalne stężenia CO2, NH3 i H2S w pomieszczeniach dla zwierząt

tab.

Skutki wadliwego systemu wentylacyjnego Nadmierna wentylacja Obniżenie temperatury powietrza (wyziębienie

pomieszczeń), Wzrost ruchu powietrza powyżej 0,3m/s (przeciąg), Wzrost zapylenia, Wysuszenie ściółki, Nadmierny hałas (przy wentylacji mechanicznej). Brak wentylacji- Wzrost temperatury i wilgotności, Wzrost koncentracji gazów

(CO2, NH3, H2S), Wzrost koncentracji pyłów. Bilans cieplny - to porównanie ilości ciepła uzyskiwanego od zwierząt ze stratami ciepła przez budynek inwentarski w określonych warunkach. W projektowaniu budynk.w inwentarskich

zakłada się ich samoogrzewalność (ciepłem oddawanym przez zwierzęta). • Wyjątkiem są pomieszczenia dla zwierząt

młodych (wychowalnie piskląt, prosiąt) gdzie stosuje się dodatkowe źr.dła ciepła. • Bilans cieplny budynku inwentarskiego zależy od: - Emisji ciepła od zwierząt (gatunek, ilość zwierząt, grupa technologiczna) - Obecności źr.deł ogrzewania sztucznego -Temperatury zewnętrznej.• Na temperaturę powietrza wewnątrz pomieszczenia wpływa:

• klimat zewnętrzny (temperatura, wilgotność, ruch powietrza, nasłonecznienie); • ciepłochłonność poszczeg.lnych element.w budynku (ścian, stropu, dachu, okien, drzwi, podłogi i fundament.w); • liczba i masa ciała zwierząt przypadających na kubaturę pomieszczenia. • ciepłochłonności materiał.w konstrukcyjnych, • obecności mechanizm.w wentylacyjnych • typ rozwiązań technicznych dotyczących usuwania, gnojowicy i składowania obornika (ciepło z

fermentującego obornika) oraz podawania paszy. POZYSKIWANIE CIEPŁA • Obecność zwierząt. • Nasłonecznienie pomieszczenia. • Ciepło z fermentującego obornika. • Sąsiedztwo ogrzanych pomieszczeń. • Skarmianie pasz poddanych obr.bce termicznej, STRATY CIEPŁA • Ciepło jest pochłaniane przez materiały konstrukcyjne budynku • Najbardziej ciepłochłonne są: metale i cegła. • Niski wsp.łczynnik przenikania ciepła posiada min. Drewno • Im niższy jest wsp.łczynnik og.lnego przewodzenia ciepła materiału budowlanego, tym jest on lepszym izolatorem ciepła. Ciepłochłonność ścian musi pozwalać na utrzymanie temperatury powyżej „punktu rosy”, aby zapobiec skraplaniu się pary wodnej. • Drzwi i okna powinny być szczelne (okna dodatkowo powinny być otwierane do wewnątrz, co umożliwia dodatkową wentylację pomieszczenia). KALKULACJA BILANSU CIEPLNEGO Przykładowe obliczenie temperatury efektywnej w pomieszczeniu dla świń utrzymywanych grupowo, w kt.rym temperatura powietrza wynosiła 20 oC, ruch powietrza 0.6 m/s i temperatura ścian 10 oC. 20oC-[(0.6m/s-0.15 m/s)/0.21 m/s]-[(20oC-10oC)x0.5oC]=13oC

temp. pow. wpływ ruchu powietrza wpływ temp. ścian temp. efekt

Prevention ćwiczenia

Ćw 1 2/10/2012

Charakterystyka środowiska hodowlanego

Środowisko naturalne – zespół czynników biotycznych i abiotycznych kształtowanych zgodnie z prawami przyrody bez ingerencji człowieka. Oddziałuje na zwierzęta wolnożyjące, na zwierzęta gosp oddziałuje środowisko sztuczne – w odniesieniu do zwierząt gospodarskich określane środowiskiem hodowlanym)

Krowy – obora, świnie – chlewnia, kury – KURNIK :D

Środowisko hodowl. zbliżone do naturalnego – wybiegi, pastwiska, gospod. ekologiczne, amatorskie hodowle drobiu - w takich środowiskach opór niegroźny dla zwierząt, zw. właściwie ukształtow. swoją konstytucję i wykazuje max możliwą produkcyjność).

Człowiek to czynnik wiodący – modeluje i ksztaltuje środ.

Opór środowiska – suma niekorzystnych dla zw czynników śr hodowlanych ograniczająca prawidłowe funkcje fizjologiczne – leżenie, ruch, zabiegi higien oraz behawioralne

Mikrośrodowisko hodowlane – rodzaj śr hod, w którym zwierzę ma swój mikroklimat i mini ekosystem – akwarium, terra, vivarium

środowisko bytowania – miejsce przebywania zw. towarzyszących lub innych, mieszkających w pomieszczeniu razem z ludźmi – dom, ale gatunki wolnożyjące – to środowisko naturalne

CZĘŚCI ŚROD.NAT

czynniki abiotyczne – część nieożywiona – powietrze, światło, parametry miktokli. ( temp, wilg, ciśń atm, opady) woda, gleba, sole rozpuszcz w wodzie , składniki chemiczne paszy

biotyczne – ożywione – rośliny, zwierz, drobnoustr

PARAMETRY ŚROD. HODOWLANEGO

System utrzymania – żywienie, pojenie, użytkowanie, zabiegi pielęgnacyjne, działania prewencyjne

System użytkowania

– mikroklimat pomieszczeń – temp, wilgotn, ochładzanie, ruch powietrza, składn powietrza – mikroflora, zapylenie, stężenie gazów; oświetlenie

- budynek inwentarski

- pastwisko – rodzaj gleby, zawart pierwiastków, zanieczyszcz, zbiorn wodne

- wybieg

EKISTYKA – nauka o osiedlach ludzkich – planowanie

Budynek inwentarski – twór stanowiący specyficzny biotop dla stworzenia dogodnego środowiska zwierzętom, niezbędne urządzenia klimatyczne;

wielkość wypadkowa zależna od – zewn czynników meteo, właściwości izolacyjnych budynku, obsady zw, produkcji ciepła i metabolitów

HIGIENA ZW.

relacje zwierze-środowisko-człowiek, interdyscyplinarna

bada warunki środowiska życia zwierząt, opracowuje normy utrzymywania zwierząt – optymalne stany zdrowotne i odporność na choroby)

dążenie do optimum ekologicznego dla ich bytowania i produkcyjności

Zoohigiena – nauka określająca zasady utrzymania i pielęgnacji zwierząt gospodarskich w zależności od rasy, gatunku, wieku, użytkow, stanu fizjol dla zwierząt w różnych warunkach gospod i porach roku

określa zasady utrzymania zwierząt w warunkach zbliżonych do naturaln – wybiegi i pastwiska – oraz pomieszczeń inwentarskich

przepisy usytuowania pomieszczeń i budynków

wielkość budynku, wentylacja, właściwości podłogi i ściółki

PREWENCJA WET

przeciwdziałanie obniżaniu odporności ogólnej

eliminowanie stanu zagrożenia spadku produkcyjności

przeciwdziałanie występowaniu choroby

PROFILAKTYKA

niedopuszczenie do choroby, utrzymanie organizmu w stanie zdrowia

zabezpieczenie odporności siarowej

immunoprof swoista

zapobieganie dotyczące bezpośrednio zwierząt w obrębie poszczególnej grupy technolog – noworodków, okres okołoporodowy, poporodowy, cykl laktacji krów, tuczu, opasu, okołoodsadzeniowego

SYSTEMY UTRZYMANIA /CHOWU/ zależą od

gatunku, wieku, płci, rasy

stanu fizjol

użytkowości

ilości obsady w danym budynku

podłoża, paszy

RODZAJE SYSTEMÓW UTRZYMANIA (podziały ze wzgl na)

ILOŚĆ

ekstensywny – do 50 szt opasów/tuczników

półintens 150-300-500

intensywny ponad 300/500 do kilku tysięcy

PODŁOŻE
ściołowy – wygodny – 10 kg słomy na krowę na dzień (płytki – usuwany codziennie, głęboki)

mniej urazów, mniej chorób zakaźnych, słoma oczyszcza racice z kału, obory bardzo suche

gładkie, nie śliskie, twarda równa stabilna powierzchnia

ażurowe, rusztowe, szczelinowe

bezściołowy

rusztowe – łączna powierzchnia elementów pełnych mniejsza od łącznej powierzchni szczelin, nad kanałami, przy kanałach i za stanowiskami zwierząt wąskie)

szczelinowe – łączna powierzchnia beleczek większa od szczelin, stosowane nad kanałami szerokimi, mogą być dla młodego opasu lub posadzka w korytarzach komunikacyjnych

Tucznik

szczelina 17mm

beleczki kształt trapezowaty

Podłogi
materiał nietoksyczny

wytrzymały na obciążenia

odpowiednie szerokości beleczek i szczelin

wzajemny stosunek szczelin do beleczek zachowany

dobra jakość wykonania

Uwiązowy

krótko-średnio-długo stanowiskowy

Obory wolnostanowiskowe

Pomieszczenia wolnowybiegowe

Legowiska boksowe – tył 15-20cm w zależności od usuwania odchodów, cielę do 2 tygodni utrzymywane na ściółce, w pojedynczych kojcach ma ażurowe ściany o szerokości 81 cm lub 80% wysokości w kłębie

Planowanie

siara 5-7 dni pojedyncze klatki, po odpojeniu siarą do 10-12 tygodni kojce grupowe

Głęboka ściółka +30% do powierzchni – rasy mięsne częściej

Wybieg – ogrodzony, przylegający do budynku inwentarskiego, utwardzony, wyprofilowany, skanalizowany, nie dopuszczalne zanieczyszczenia

KONIE

DRÓB

TRZODA

LOCHY

POJEDYNCZO

Knur – pojedynczo 6m2

Locha 2x0,6 m

Locha i prosię 3,5m2

Knury i loszki 30-110 kg 2,7m2

GRUPOWO

locha 1,6m2

knurki 1,4m2

ZASADY BEZŚCIOŁOWE

CECHY DOBREGO MATERIAŁU ŚCIÓŁKOWEGO

ĆWICZENIE 2 16.10.2012

Uboczne produkty systemów utrzymania zwierząt

obornik – produkt powstający w ściołowych systemach utrzymania

gnojowica – bezściołowych

gnojowica rozcieńczona - gdy dodajemy wody powyżej 20% a sucha masa to poniżej 8 %, sucha masa to N, K, P Ca i Mg

obieg zamknięty – zminimalizowane ryzyko odpadów i zanieczyszczeń do gleby i wód gruntowych

SYSTEMY SKŁADOWANIA ODPADÓW ZWIERZ.

ZBIORNIKI

PARAMETRY ISTOTNE W DOBORZE WIELKOŚCI ZBIORNIKA NA ODPADY

DEGRADOWANIE ŚRODOWISKA

WYKORZYSTANIE ODCHODÓW ZW

ŻYWIENIE TMR total mixed ration – pełnoporcjowy, mieszanka paszy treściwej I objętościowej zmielonych I wymieszanych ze sobą, krowy w laktacji, zasuszeniu ale wtedy są różnice w składzie

ZALETY TMR

STOSOWANIE TMR

SKŁAD TMR

MECHANIZACJA

METODY ZADAWANIA PASZ:

DRÓB

ĆWICZENIA 3 30/10/2012

mikroklimat pomieszczeń inwentarskich i systemów utrzymania wpływa istotnie na dobrostan zwierząt, stan zdrowotny i wysokość produkcyjności – SYNERGIZM CZYNNIKÓW

Główne parametry mikroklimatu: temp, wilgotność, ochładzanie, zapylenie i domieszki gazowe, oświetlenie, ruch powietrza, mikrflora

Źródła ciepła powietrza atmosferycznego – promieniowanie słoneczne ogrzwa powierzchnię ziemi

Na temp powietrza w pomieszczeniu wpływa temperatura zewnętrzna, ciepłochronność ścian i liczba/masa zwierzęcia przypadająca na kubaturę pomieszczenia

Właściwości termoregulacyjne (podział zwierząt)

ektodermy - ciepło otoczenia do Temp wewn

endodermy – metabolizm powoduje wzrost temperatury wewn (katabolizm)

TERMOREGULACJA zdolność utrzymania stałej Twewn niezależnie od otoczenia, akt odruchowy złożony, kontrola CUN

Układ termoreg: receptory obwodowe – termoreceptory, termodetektory ośrodkowe, ośrodek termoregulacji, efektory termoregulacji

DZIAŁANIE MECHANIZMU TERMOREGUL.

Wymiana ciepła organizm/otoczenie: radiacja –promieniowanie, konwekcja-unoszenie, kondukcja-przewodzenie oraz ewaporacja-parowanie

MECHANIZMY TERMOREG

Owady – 50%mc to glicerol, obniża punkt zamarzania i przechłodzenie do -60stopnC

Ryba polarna: wzrost gęstości krwi w niskiej temp, zredukowanie ilości krwinek lub brak, tlen w osoczu, większe serce

STREFA OBOJĘTNOŚCI CIEPLNEJ taki zakres temperatur środowiska w którym straty ciepła w równowadze z minimalną produkcją ciepła (zw. homojoterm.)

dolna t.kryt, górna, poza nimi jest strefa fizjologicznie niskich i wysokich temperatur

Ewaporacyjne t.krytyczne ETK – efekt temp środowiska powyżej której znacznie rosną straty ciepła parowania, ziania i pocenia. Zakres TDK i ETK to strefa najmniejszego wysiłku termoregulacyjnego i uzyskiwanie największej wydajności energetycznej produkcyjności zwierzęcej.

TempDolnaKryt – to najniższa efektywna temperatura strefy termoobojętn poniżej której zwierzę musi podnieść pobór energii do utrzymania temp wewn na poziomie fizjologicznym, kalkulacja parametru: masa ciała zw, grubość okrywy, tkanki tłusczowej , wielkość pokarmu i xkrotność potrzb bytowych, liczba zwierząt w grupie oraz posadzka i ruch powietrza

Przekroczenie TgórnejKryt – stres cieplny, rozszerzenie n.krw, przekrwienia, wzrost ciepła oddawanego do otoczenia,koń się poci, paruje, pies zieje, krowa poci się i zieje

Stres cieplny krów - ospałe, niechęć ruchu, spadek mleka, wzrost oddychania, ślinienie, spadek akt flory żwacza, atonia żwacza

Świnie – bardzo wrażliwe, otępienie, chwiejny chód, wzrost ilości moczu, ślina 2litry na godzinę, udar, upadki zależnie od masy ciała, intens.żywienie, system utrzymania, temperatury 42,43; u knurów hipertermie już od 25 do 35 stopni na betonie

Ograniczenie wpływu wysokich temp

temp a rozród

POMIARY

t.cieczowy – momentalny, maxym, minim, maksym-min, termograf, t.oporowy, elektryczny, termopary, termistrowe, bezdotykowe, termohigrometry, mierniki wielofunkcyjne

WILGOTNOŚĆ-źródło ewaporacji fizycznej – parowanie powierzchni mokrych, ewaporacja fizjologiczna czyli z powłok i dr oddechowych oraz para wodna

WSKAŹNIKI HIGROM.

Suche powietrze – wysycha i pęka skóra, infekcje, zakażenia

Wilgotne – spada wydajność, choroby, inwazje, przeziębienia

OZNACZANIE WILGOTNOŚCI

psychrometry (w.bezwzgl) zwykły Augusta, aspiracyjny Axssmana

higrometry – wilg wzgl – np. włosowy

higrografy

termohigrografy

elektryczne, higrom. półprzewodnikowe – chlorek litu (różna przewodność przy różnej jego wilgotności)

CWICZENIA 13.11.2012

Ruch powietrza i ochładzanie – przemieszczanie mas powietrza, spowodowane różnicą T i ciśnień , z wyższego do niższego; poziomy ruch to wiatr, pionowy to burze,trąby i turbulencje

Zależy od temp, wilgotności, promieniowania słonecznego, u nas wiatr działa oziębiająco gdy temperatura powietrza jest niższa niż t ciała.

Wiatry zachodnie –zmien.prędko, łagodne, hartują zwierzęta, zwężenie i rozsz n podskórne krwionośne, powodują wzrost Hb i erytrocytów

wsch/płd/pn -przy niskich T powodują przeziębienia i spadek odporności

Działanie biometeorologiczne – ciepło i suchy silny wiatr powodują zaburzenia psych/fizj

Cechy powietrza – kierunek (róża wiatrów 8/16 kier), prędkość, najsilniejszy w miejscu zagęszczenia

Przeciąg – ruch powietrza w pomieszczeniu dla zwierząt powyżej 0.3 m/s; szkodliwe – młode 0,2 zimą, najgorzej uwięziowe

Spadek T poniżej skóry i powoduje buforowanie w okrywie włosowej – to prędkość powietrza powoduje rozerwanie połączeń izoelektrycznych włosów puchowych

Dzialanie ochładzające – zależy od szybkości a nie wprost proporcjonalnie od T

Anemometr – wiatromierz, przy dużych v [statyczne – wiatromierz Wilda, dynamiczne, elektr, jonowe

]

katatermometr – małe v, Hilla

Ochładzanie- zespół zjawisk przyczyniający się do oddawania ciepła z organizmu zwierzęcia, siła oziębiająca; biometeorologiczna miara utraty ciepła, mierzy potencjalną siłę oziębiającą środowiska zewnętrznego

Wielkość ochładzania (H) straty ciepła z jednej powierzchni w jednostce czasu w miliwatach/cm2

Wypadkowa T, wilg, ruchu powietrza, ciśń atm, natęż prom słon, T wewn powierzchni konstrukcji – pozwalająca ocenić warunki środowiska zwierzęcego.

- mała – przegrzanie

- duża – hipotermia

H = F/S

H – indeks katat. czyli ochładzanie

F – współcz. katat. J/dm2

S – czas ochładzania s.

Jednostka ochładzania W/dm2

Oświetlenie – naturalne/sztuczne , prom UVA, B

Psy – witamina D3 pobierana wyłącznie z pokarmem – wywołuje tzw odczyn i pigment skóry , za długo – stany zapalne skóry

Fotouczulenie, fotosensibilizatory czyli fotokatalityczne związki chemiczne wykazujące właściwości uczulające skórę człowieka i zwierzęcia na działanie światła słonecznego lub promieni uv- rośliny z furanokumaryną (gryka, lucerna, dziurawiec – hiperycyzm), kwasy żółć, AB starsze, pbólowe, pzapalne (naproxen, diklofenak, piroksykam), leki kardio (Bblokerypropranolol, diuretyki), pdepres i psychot.

Konwekcja – unoszenie

Furanokumaryny wykorzystywane w bielactwie – do repigmentacji

Terapia fotodynamin.

podział na dnia długiego i krótkiego

Oświetlenie budynku inwentarskiego

oświetlenie – stosunek natężenia padającego strumienia światła do pola powierzchni oświetlanej przez niego; zależy od: położenia geogr, pory dnia i roku, usytuowania budynku, okien, pogody

promieniowanie słoneczne mierzymy

ZAPYLENIE cząsteczki organiczne(rozdrobniona pasza, rośliny, obornik, nabłonki i naskórki, grzyby i zarodniki) i nieorg.(azbest, piasek, nawozy, środki ochrony roślin)

SZKODY ZAPYLENIA

OZNACZANIE ZAPYLENIA

norma

poniżej 400cząstek na 1cm3 metodąkonimetryczną

max 3mg/dm3 metodą wagową

MIKROFLORA POWIETRZA czyli tzw aerozol biologiczny – bakt, wirusy i zarodniki grzyba

CWICZENIE 11/12/2012

pomiar i ocena składowych mikrokimatu

Technologia pomiarów

ogródek meteo

ochładzanie – katatermometr Hilla cieczowy, wielkość ochłodzenia przy średniej temp ciała człowieka 36,5 stopnia + frygometr – przyrząd z wąskiej kapilary zakończonej od dołu cylindrycznym zbiorniczkiem a część górna rozszerzona i tworząca zbiorniczek dodatkowy, skala uproszczona

POMIAR zanurz w wodzie 70st do 80st, podgrzej do 1/3 cieczy i susz, mierz

OBLICZ WIELKOŚĆ OCHŁODZENIA katawartość/kataindex – wielkość na podstawie pomiaru katatermometru

H=F/S (było wcześniej)

jednostki ciśnień, pomiar (barometry i barografy)

1hPa=1mb (milibary) = ¾ mmHg

1mm Hg = 4/3 HPa

PYŁY
granimetr – wagowo o mniejszej dokładności

konimetr – obliczeniowo – pyłomierz Owensa i konimetr Zeissa

p(suma cząsteczek) = N(dł smugi) x S ( średnie zaniecz )

konis – pył

metoda sedymentacyjna – osadzania – mechaniczne osadzanie pyłów i materii organicznej w powietrzu na powierzchniach np. podłóg

WPŁYW ŚRODOWISKA UTRZYMANIA NA CHOROBY

Długi dyskomfort ->pozbawienie dostępu do legowiska, zapalenie kaletek maziowych, kulawizny krów mlecznych

Stare obory 5-10lat

namnożenie bakterii ABopornych

większa gęstość zwierząt, duża koncentracja

MASTITIS

WZRTOST TEMP

ZESTRESOWANE ŚWINIE

ZA ZIMNO – ŚWINIE

KRÓTKI STRES TEMP

pocenie, oddechy, temp rektalna i pobieranie wody – rosną

pożywienie, wykorzystanie s.masy, przepływ krwi do narządów i produkcja mleka – spada

DŁUGI STRES

spadki mleka

słaby indeks rozrodu

mastitis

kulawki

KROWY A TEMPERATUA

DWUTLENEK WĘGLA złe samopoczucie, spadek produkcyjności, duszność, przyspieszone oddechy, narkoza

CO: zatrucia przewl, OUN, pobudliwość, brak koncentracji, spadek apetytu

PYŁY: drażniąco, zatkanie gruczołów potowych, zapalenie spojówek i zanieczyszczenie, zatkanie dr odd i utrudnione oddychanie

PRZECIĄG

ruch powietrza powyżej 0,3m/s w temp 18stC – powoduje spadek temp skóry i ciała, spadki odporności i podatność na infekcje

WILGOTNOŚĆ – zależnie od układu termicznego i wilgotności

wzrost T i wilg – utrudnia oddychanie , zle samopoczucie, zaburzenie termoregulacji, hipertermia, udar, śmierć sercowa Świń, przegrzanie i denaturacja białek mięśnia sercowego

wzrost W i spadek T – szybka utrata ciepła i spadek odporności, krzywice, reumatyzm, choroby skóry, zakaźne, zwłaszcza u młodych, spadki produkcyjności mleczności i przyrostów

spadki W i wzrost T – intensywne parowanie i wysychanie, pękanie skóry i blon śluzowych, inwazje drobnoustrojów, kaszel, spadki apetytu, wzrost temp ciała i bezmleczności

spatek T i W - niespotykane, przy awariach w bezściółkowych, zależnie od gatunku jak spadki temperatury

PREWENCJA 27/11/2012

Mikroflora powietrza czyli aerozol biologiczny- bakt, wir i zarodniki grzybów + powietrze (faza rozpraszająca)

4fazy

METODY WYKRYWANIA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA

GAZY SZKODLIWE

WENTYLACJA POMIESZCZEŃ – amoniak, co2, h2s, metan – prawidłowa zapewnia temperaturę optim, wilg powietrza, stężenie gazów, ograniczenie zapyleń, ochrona budowli przed nasiąkaniem i wilgotnością, przedłużenie trwania budynku

Przewietrzanie – proste, otwarcie i nieszczelność, niekontrolowane, grawitacja powietrza – różnica ciśnień i temp, warunek to różnica powyżej 5st

Wentylacja – grawitacyjna – naturalna i mechaniczna – wymuszona

Sprawna wentylacja grawitacyjna – kanały odpowiedniej wielkości, naw/wyw 1:0,7 lub 1:1, różnica temp ponad 5st, odpowiednia wysokość wywiewu, ocieplone kanały, szczelność

WENTYLACJA NATURALNA W OBORACH

stosowana szczelina kalenicowa (obory)(wylot); otwór doprowadzający powietrze wzdłuż ścian podłużnych budynku z możliwością zasłonienia kurtyną w zimie

MECHANICZNA WENTYLACJA świnie, drób, wymiana powietrza – tłoczone czyste do środka a usuwane na zewnątrz zużyte, regulowane automatycznie czujnikami temperatury i wilgotności – zsynchronizowane

+ dowolność sterowania

- koszt, energochłonne, uciążliwe słuchowo

WIELKOŚĆ WENTYLACJI ‘L’ – ilość powietrza w m3/h wymienianego w pomieszczeniu na godzinę, zależnie od obsady budynku, grupy technologicznej zwierząt, okresu produkcyjnego, technologii produkcji, oblicza ilość wydalanego co2, wydalanej pary wodnej, ciepło w przeliczeniu na SD czyli sztukę dużą!

Lco2= suma co2 wydalanego na godzinę przez wszystkie zwierzęta / Cwewn – Czewn

NORMA CO2 dopuszczalna 2,5-3m3

KURA – najwięcej produkuje co2/h oraz najwięcej energii/h !

WADY MECH WENTYLACJI

BILANS CIEPLNY porównanie ilości ciepła uzyskanego od zwierza z budynku w określonych warunkach, samoogrzewalność budynku, poza pisklętami i prosiakami – to dodatkowe źródło ciepła

ŻRÓDŁA CIEPŁA – zwierzaki, klimat, fermentacja obornika, pasze o większej temp, sąsiednie ogrzewane pomieszczenia

STRATY – materiał konstrukcyjny –metal/cegła, niski współczynnik ciepła – drewno (spadek współczynnika przewodzenia to lepszy izolator)

wyklad prewencja 1

Stres stłoczenia lub masowego wychowu – odmiana strsu adaptacyjnego, trwa dłużej, nawet cały cykl produkcyjny

Stres żywieniowy – po zmianie żywienia, pasza nieodpowiednia gatunkowo, niezgodna składowo receptura, zepsuta, szkodliwe substancje, metale ciężkie, rośliny, zanieczyszczenia mikrobiologiczne

Stres transportowy – przewożone zwierzęta; czynniki stresowe – za szybko, hałas, wibracje, mikroklimat – temperatura, wilgotność, ruch, ograniczony dostęp do wody, stres socjalny, wymieszanie grup zwierząr, obsługa zwierząt, załadunek i rozładunek, wysiłek stania,

Syndromy potransportowe – matrwica mięśni grzbietu, stresowa kardiomiopatia, nagła śmierć sercowa świń

Stres a mięso PSE – przedubojowo, transportowo

Stres a rozród

Znów następstwa stresu

Metody fizyczne

Chemiczne – świńskie

Farmakologiczne


Wyszukiwarka