Model teoretyczny pielęgniarstwa Dorothei Orem
Potrzeby uniwersalne
Wspólne wszystkim ludziom, konieczne dla utrzymania życia i zdrowia oraz dobrego samopoczucia
Oddychanie
Zapewnienie wystarczającej ilości płynów
Zapewnienie prawidłowego pożywienia
Wydalanie
Utrzymanie równowagi pomiędzy aktywnością a odpoczynkiem
Potrzeby uniwersalne c.d.
Utrzymanie równowagi pomiędzy samotnością a interakcjami społecznymi
Zapobieganie sytuacjom zagrażającym życiu i zdrowiu oraz dobremu samopoczuciu
Dążenie do własnego rozwoju w harmonii z indywidualnymi, aktualnymi i potencjalnymi możliwościami.
Potrzeby rozwojowe
Potrzeby zależne od okresu rozwojowego człowieka
Potrzeby uniwersalne związane z utrzymaniem życia i zdrowia oraz prawidłowego rozwoju w poszczególnych okresach życia czy też etapach rozwojowych:
Okres życia płodowego i porodu
Okres noworodkowy
Okres niemowlęcy
Okres dzieciństwa
Okres dojrzewania
Okres wieku dorosłego
Ciąża
Potrzeby rozwojowe
Specyficzne potrzeby występujące w sytuacjach mogących mieć niekorzystny wpływ na rozwój jednostki, np.:
Niewystarczająca edukacja
Problemy adaptacji społecznej
Utrata krewnych, przyjaciół
Nagła zmiana miejsca zamieszkania i przejście do nieznanego środowiska
Problemy związane z pełnieniem ról społecznych
Uciążliwe warunki życia.
Potrzeby w sytuacjach zaburzeń stanu zdrowia
Prowadzą do zmian w funkcjonowaniu fizycznym, psychicznym i społecznym jednostki oraz do częściowej lub całkowitej niemożności zaspakajania potrzeb uniwersalnych i zależności od innych osób. Pojawiają się nowe, wynikające z danej sytuacji problemy:
Potrzeby w sytuacjach zaburzeń stanu zdrowia
Poszukiwanie i zabezpieczenie pomocy medycznej
Świadomość następstw patologicznych i ich ewentualnego wpływu na rozwój człowieka
Konieczność przestrzegania zaleceń związanych z leczeniem i rehabilitacją
Świadomość i konieczność niwelowania niekorzystnych następstw leczenia
Modyfikowanie koncepcji siebie oraz akceptacji siebie w zmienionym stanie
Uczenie się życia z następstwami choroby, zmiana stylu życia.
Koncepcje teorii Dorothei Orem
Samoopieka
Działania w zakresie samoopieki
Terapeutyczne wymogi samoopieki
Deficyt samoopieki
Działania pielęgniarskie
System pielęgnacyjny
Samoopieka
Jest sposobem zachowania się, podejmowanym w celu właściwego funkcjonowania organizmu, rozwoju i zapewnienia zdrowia
Założenia samoopieki
Jednostka uczy się samoopieki poprzez kontakty interpersonalne i komunikowanie
Dorosły ma prawo i odpowiedzialność za sprawowanie opieki nad sobą, jak i innymi
Niekiedy dorosły może potrzebować wsparcia w realizacji samoopieki
Czynniki warunkujące samoopiekę
Wiek
Płeć
Stan zdrowia
Etap rozwoju
Orientacja społeczno-kulturowa
System opieki zdrowotnej, pełniona rola w rodzinie
Styl życia
Działania w zakresie samoopieki
Są to możliwości i zdolności jednostki do samoopieki
Struktura działań w zakresie samoopieki
Umiejętności i dyspozycje potrzebne do podejmowania przemyślanych działań
Możliwości człowieka, niezbędne do podstawowej samoopieki
Specyficzne umiejętności w zakresie samoopieki
Terapeutyczne wymogi samoopieki
Jest to stopień w którym przeciętnemu człowiekowi udaje się realizować skuteczne działania w celu prowadzenia zdrowego stylu życia.
Deficyt samoopieki
Jest to rodzaj zależności, w którym możliwości samoopieki, ze względu na istniejące ograniczenia, nie są równe wszystkim możliwościom zaspokojenia terapeutycznych wymogów (potrzeb) samoopieki.
Działania kompensacyjne realizowane przez pielęgniarkę
Działania „za” i „dla” pacjenta
Kierowanie, doradzanie, udzielanie wskazówek
Udzielanie wsparcia
Stwarzanie środowiska sprzyjającego rozwojowi osoby wymagającej pomocy
Uczenie
Systemy pielęgnowania
System całkowicie kompensacyjny
System częściowo kompensacyjny
System wspierająco-uczący
Osoba
Człowiek jest zintegrowaną wewnętrznie jednością, zróżnicowaną pod względem strukturalnym i funkcjonalnym. Wyróżnia się zdolnością do refleksji, samoświadomością, umiejętnością myślenia abstrakcyjnego, posługiwaniem się symbolem w komunikowaniu i zdolnością do działań celowych. Z pojęciem osoby Orem wiąże potrzeby w zakresie samoopieki i zdolność do zapewnienia sobie samoopieki.
Zdrowie
Według Orem pojecie zdrowia nawiązuje do definicji WHO i oznacza stan pełnego dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego. Orem utożsamia także zdrowie ze stanem pełnej integracji strukturalnej i funkcjonalnej oraz stanem pełnego rozwoju człowieka. Przejawia się ono w poczuciu szczęścia, zadowolenia, osiąganiu sukcesów i rozwoju osobowości.
Środowisko
Człowiek i środowisko stanowią jedność. Wyróżnia ona także czynniki fizyczne, chemiczne, biologiczne i społeczne, które wpływają na zapotrzebowanie na opiekę i zdolność człowieka do zapewnienia sobie samoopieki.
Pielęgniarstwo
Jest służba społeczną, gdyż oznacza troszczenie się o tych, którzy nie są w stanie zapewnić sobie samoopieki. Jest też sztuką, wymagającą opanowania określonej wiedzy i umiejętności, np. odpowiedniego komunikowania się z innymi ludźmi czy koordynowania różnych działań. Pielęgniarstwo jest też odrębną dziedzina wiedzy i dyscyplina praktyczną.