POLSKA LUDOWA.PIERWSZE POWOJENNE DZIESIĘCIOLECIE.

Oficjalnie Polska Ludowa była państwem socjalistycznym ,według Konstytucji było to państwo demokracji ludowej ,jednak tak naprawdę panowała w nim dyktatura monopartyjna. Powstały system polityczny zapewniał rzeczywistą władzę w kraju jednej partii, zależnej od Związku Radzieckiego. Najpierw była to Polska Partia Robotnicza (PPR) a następnie PZPR – Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. PZPR sprawowała również władzę nad aparatem przymusu w postaci MBP, oraz wojska. W konsekwencji partia kontrolowała władze w Polsce ,różnego rodzaju instytucje państwowe, inne partie polityczne, organizacje społeczne ,całą gospodarkę która była sterowana centralnie a także każdą dziedzinę życia społecznego. Polska utraciła swoją suwerenność na rzecz ZSRR, ponieważ najważniejsze decyzje dotyczące wewnętrznej i zewnętrznej polityki oraz gospodarki kraju –zapadały na Kremlu. Dokonując przewrotu systemowego partia miała poparcie głównie chłopów ,którym umożliwiała awans społeczny dawali bezpieczeństwo i władzę. Wśród komunistów zdarzali się ideowcy, wierzący w realizację przez nowy system sprawiedliwości społecznej, lecz nie dostrzegający wyrządzanej niesprawiedliwości.

PRZEJMOWANIE WŁADZY PRZEZ KOMUNISTOW;1944-1952

W średniookresowej perspektywie lat 1944-1989 Polska Ludowa powstała w efekcie geopolitycznych zmian w układzie sił światowych i europejskich, jaki nastąpił w wyniku II wojny światowej. Na mocy postanowień w Jałcie i Paczdamie znaleźliśmy się w radzieckiej strefie wpływów i wyzwoleni spod hitleryzmu wpadliśmy w nową niewolę. .Jeszcze przed zakończeniem II wojny światowej wola ZSRR przesądziła o kształcie ustrojowym przyszłej Polski jako państwa komunistycznego. Najwyższą władzą ustawodawczą, do czasu przeprowadzenia wyborów do Sejmu w styczniu 1947 r., stała się Krajowa Rada Narodowa , Do KRN weszli przedstawiciele partii lewicowych i komunistycznych –partia miała stanowić przeciwwagę dla rządu Mikołajczyka. KRN nie uznawała Rządu Polskiego na uchodztwie.  KRN za cel postawiła sobie walkę o Polskę Ludową związaną z ZSRR sojuszem. Deklaracja programowa KRN jako główny cel wysuwała walkę zbrojną o wyzwolenie Polski, zapowiadała utworzenie w kraju Rządu Tymczasowego, przeprowadzenie reformy rolnej i nacjonalizacji wielkiego przemysłu, przywrócenie Polsce Ziem Zachodnich i Północnych, oraz sojusz z ZSRR. Dekret KRN powołał do życia Armię Ludową i wezwał do wstępowania do niej. W maju 1944 roku zwierzchnictwo KRN uznała Armia Polska w ZSRR i ZPP. Utworzono szereg konspiracyjnych wojewódzkich, powiatowych i miejskich rad narodowych - lokalnych organów KRN .Od nowa zorganizowano tak ważne ogniwa władzy państwowej jak; Milicję Obywatelską (MO) i organy służby bezpieczeństwa publicznego(SB). Złożone one były z robotników i chłopów, wraz z wojskiem ludowym ochraniały państwo ludowe, stały na straży jego bezpieczeństwa, pilnowały porządku i ładu publicznego. 
20 lipca 1944 roku, z inicjatywy Józefa Stalina w Moskwie utworzono Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego (PKWN). Jednak do wiadomości publicznej przekazano że PKWN utworzony został w Chełmie Lubelskim. (Stalinowi chodziło o wrażenie że to Polacy sami decydują o losie swojego narodu).Podstawę w nim stanowili komuniści ze Związku Patriotów Polskich oraz działacze KRN przybyli z Polski. Przewodniczącym PKWN wybrano Edwarda Osóbkę-Morawskiego, a funkcję wicepremierów objęli Władysław Gomułka i Stanisław Mikołajczyk(PSL).Powstały system polityczny zapewniał rzeczywistą władzę aparatu Polskiej Partii Robotniczej (PPR) w państwie (kontrolowanie władz i instytucji państwa, partii politycznych, organizacji społecznych, gospodarki) w warunkach ograniczonej suwerenności Polski.

22 LIPCA 1944, ogłoszono MANIFEST (tzw. Manifest lipcowy) . Wydanie go oznaczało faktycznie, odbywające się zainicjowane przez ZSRR, przejęcie w Polsce władzy przez komunistów .Ogólnie, Manifest lipcowy odmawiał rządowi na emigracji prawa reprezentowania narodu i państwa polskiego .Zapowiadał odbudowę kraju, natychmiastową poprawę bytu obywateli, przewidywał reformę rolną, nacjonalizację przemysłu i przejecie majątku poniemieckiego. Równocześnie zostały przeprowadzone daleko sięgające zmiany w stosunkach społeczno-gospodarczych kraju. Do najważniejszych z nich należały:
– reforma rolna ;  ( Na mocy tego dekretu (uzupełnionego później innymi aktami ustawodawczymi) państwo skonfiskowało dobra poniemieckie oraz majątki ziemskie tych właścicieli, którzy posiadali więcej niż 50 ha użytków rolnych (w niektórych województwach zachodnich - ponad 100 ha). Ziemię odebraną obszarnikom państwo dzieliło między robotników rolnych, chłopów bezrolnych i małorolnych oraz tych średnich gospodarzy, który mieli duże rodziny. Część ziemi oraz lasy pozostała we władaniu państwa jako państwowe gospodarstwa rolne i leśne
– nacjonalizacja (unarodowienie) podstawowych gałęzi gospodarki narodowej)

W grudniu 1944 r, KRN(tymczasowy parlament Polski)przekształciła PKWN w Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej.(Była to decyzja polityczna Stalina ).Premierem rządu został dotychczasowy przewodniczący PKWN, Edward Osóbka-Morawski ,I wiceprezesem Rady Ministrów został Władysław Gomułka(PPR),II wiceprezesem Stanisław Janosz(SL)Podczas konferencji moskiewskiej w czerwcu 1945,w których udział wzięły kraje koalicji antyhitlerowskiej tj.ZSRR, Wielka Brytania ,i USA ,został wyłoniony Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej(TRJN).Premierem został Edward Osóbka-Morawski,(dotychczasowy premier Rządu Tymczasowego, premierami zostali Władysław Gomułka ,i Stanisław Mikołajczyk. W tym samym czasie trwał w Moskwie tzw. Proces szesnastu .Był to proces pokazowy ,oskarżający polskich przywódców wojska polskiego ,AK, ukazujący kierunek sowieckiej polityki ,i determinacji w niszczeniu wszystkich przeciwników .Jednocześnie określało to kształt przyszłego rządu-zupełnie uzależnionego od Stalina.

Nowe władze komunistyczne zdawały sobie sprawę z braku poparcia społeczeństwa ,w czerwcu 1946,przeprowadziły referendum słynne „3xTAK” .Referendum zostało całkowicie zmanipulowane, a wyniki sfałszowane . W atmosferze terroru ,sfałszowane również zostały wybory do Sejmu Ustawodawczego w 1947 r, PPR - za pomocą represji MBP, NKWD ,i wojska polskiego, oraz masowych amnestii zlikwidowała praktycznie całkowicie opozycyjne podziemie polityczne i zbrojne, oraz wyeliminowała z życia politycznego, opzycje – PSL z  Stanisławem Mikołajczykiem na czele. Na stanowisku przewodniczącego PPR Gomułkę zastąpił Bolesław Bierut, a uchwalona w 1947 tzw. mała konstytucja wprowadziła ustrój wzorowany na radzieckim. Siły lewicy polskiej na czele z PPR przystąpiły do organizowania nowych władz-aparatu państwa ludowego. W grudniu 1948 roku na zjazdach PPS i PPR podjęły decyzje o zjednoczeniu a formalnie zjednoczenie nastąpiło na kongresie 15 grudnia 1948 roku. Powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza PZPR. W latach 1950-1953 dalszym represjom poddawano członków AK, podziemia, inteligencję. W 1950 roku represjami objęto półtora tysiąca oficerów, w trakcie przesłuchań stosowano tortury. Skazywano ich na kary śmierci lub długoletniego więzienia.

Ukonorowaniem procesu przejmowania władzy przez komunistów była Konstytucja z 22 lipca 1952,która zmieniła nazwę z Rzeczpospolitej Polskiej na POLSKA RZECZPOSPOLITA LUDOWA .Były to tzw. początki PRL –u. Konstytucja z 1952 r Powtarzała i Sankcjonowała Przepisy Tzw. Małej Konstytucji Z 1947 Oraz Późniejszych Ustaw Szczegółowych, Podporządkowujących Życie w Polsce władzy ludowej (.Zlikwidowano urząd prezydenta a faktyczną władze w Polsce sprawowali członkowie PZPR.)  Wzorowana na konstytucji stalinowskiej ZSRR z 1936, legalizowała ustawodawstwo komunistyczne i praktykę sprawowania władzy po 1944 (bez formalnego określenia miejsca Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w państwie. Stalinizacja narodu Polskiego rozpoczęła się na dobre.

PRZEMIANY SPOŁECZNE W LATACH 1945-1955

W nowy nurt socjalizm oraz jego skrajnie lewicowa odmiana - komunizm, przypisywały masom robotniczym w niedalekiej przyszłości hegemonię klasową i siłę sprawczą przyszłego upadku kapitalizmu, co w konsekwencji miało prowadzić do zaniku epoki z podziałem na klasy, hasła powszechnej rewolucji społecznej, nacjonalizmu, dyktatury proletariatu zyskały popularność szczególnie w okresach napięć społecznych w następstwie wojny, czy kryzysu gospodarczego. Władza komunistyczna rosła w siłę a co za tym idzie rósł także aparat terroru i propagandy .II wojna światowa i okupacja spowodowały znaczne zmiany w strukturze społeczeństwa polskiego. Zrujnowana lub wymordowana została burżuazja, osłabiony został kapitał prywatny i drobnomieszczaństwo. Ogromne straty poniosła także inteligencja. Przeprowadzano różne czystki personalne w sądach, urzędach, zastępując wykwalifikowanych pracowników ,nową kadrą po wyłącznie prowizorycznych kursach w szkołach partyjnych. Niezwykle istotnym elementem funkcjonowania państwa polskiego w latach 1946-1953, był terror. Zastraszanie było podstawowym narzędziem wykorzystywanym przez stalinowców w realizowanej przez nich polityce wewnętrznej kraju. A ponieważ komuniści wszędzie widzieli wroga klasowego, wszędzie w ich przekonaniu czaił się wrogi imperialista, to nie ulega najmniejszej wątpliwości, że każdy nawet najbardziej szary obywatel, stawał się potencjalną ofiarą chorego systemu. W celu walki z tym co wrogie i imperialne, zbudowano w kraju specyficzny aparat, którego podstawowymi komórkami były: NKWD, UB oraz MO. O ile Milicja Obywatelska zastępowała poprzednią Policję Państwową, tak Urząd Bezpieczeństwa wzniesiono od podstaw, wykorzystując w tym względzie doświadczenia radzieckie. Fundamentalnym zadaniem stojącym przed nowymi instytucjami (a zwłaszcza przed UB) było podejmowanie walki z wszelkimi formami sprzeciwu okazywanymi władzy, jak również monitorowanie społecznych postaw Polaków .Toczyły się pokazowe wyroki o propagandę które miały sterroryzować społeczeństwo. Jednym z najpoważniejszych sposobów nacisku na społeczeństwo ,była presja władz na kościół katolicki. Już w 1945 r. został przez komunistów zerwany konkordat zawarty między II RP a Watykanem. Władza komunistyczna ingerowała w działania kościoła ,decydowała o przyznawaniu stanowiska i statusu. Z kolejnymi latami, szykany stosowane przez komunistyczne władze w stosunku do kościoła oraz osób duchownych, wyraźnie się intensyfikowały. Coraz częściej usuwano religię ze szkół, zamykano niższe seminaria duchowne, czy znoszone obowiązujące dotychczas święta kościelne. Uwięzienie prymasa Wyszyńskiego było ostatecznym ciosem zadanym polskiemu, ówczesnemu Episkopatowi, który został złamany przez komunistyczne władze. Wybrano na przewodniczącego, niejakiego biskupa Michała Klepacza, który złożył ślubowanie wierności PRL.

Propaganda wtargnęła również w dziedziny kultury, gdzie zadaniem było realizowanie celów ideologicznych zgodnie z oficjalnym stanowiskiem PZPR, oraz światopoglądem marksistowsko-leninowskim. Od 1949,obowiązywał w sztuce tzw. socrealizm.(realizm socjalistyczny). Cenzura nie dopuszczała niczego co było sprzeczne z racją stanu .Kontroli i cenzurze podlegały publikacje ,filmy a nawet imprezy artystyczne .Dlatego wielu artystów tworzyło “do szuflady”, jak również wielu zdecydowało się na emigrację.

PRZEMIANY GOSPODARCZE;

Co czwarte gospodarstwo w Polsce było gospodarstwem nowym, utworzonym w wyniku reformy rolnej. Reforma rolna zmieniła gruntownie oblicze wsi polskiej. Zniknęli wielcy właściciele ziemscy - obszarnicy. Ponad 800 tys. rodzin robotników rolnych i biednych chłopów otrzymało ziemię, nowe gospodarstwa. 250 tys. gospodarstw przydzielono dodatkowe grunty. Odbudowa i rozwój przemysłu w następnych latach spowodowały, że wielu mieszkańców wsi znalazło pracę poza rolnictwem. Przemiany w Polsce Ludowej przyniosły ludności wiejskiej, zwłaszcza młodzieży, wiele dobrego. Poprawiły jej sytuację materialną, zlikwidowały brak ziemi i nadmiar rąk do pracy Nacjonalizacja była aktem rewolucyjnym. Wielki i średni przemysł stał się własnością państwa, własnością ogólnonarodową. Pozwoliło to państwu ludowemu zwiększyć środki na odbudowę kraju ze zniszczeń wojennych. Umożliwiło również wprowadzenie gospodarki opartej na planowaniu. pracy, umożliwiły naukę zawodu, przejście do innych warsztatów pracy.

-Trzyletni plan gospodarczy(1947-1949)-którego celem było odbudowanie przemysłu ,zagospodarowanie ziemi odzyskanych ,rozwój produkcji rolnej, został wykonany przed terminem. W trackie jego realizacji rozwinęło się współzawodnictwo zawodowe. Robotnicy prześcigali się w wykonywaniu norm. Celem władz było całkowite zlikwidowanie sektora prywatnego ,w skutek czego sektor prywatny skurczył się prawie o połowę .W 1949 utworzono PGR(Państwowe Gospodarstwa Rolne),i rozpoczęto kolektywizację wsi. Na lata 1950-1955 przewidziano kolejny plan, tym razem sześcioletni. Kładł on nacisk na rozwój przemysłu ciężkiego .Rozbudowa sektora przemysłu ciężkiego, była dla orędowników polityki stalinowskiej, przedsięwzięciem najistotniejszym. Ideologiczne przesłanki zadecydowały o rozbudowie takich gałęzi produkcyjnych jak: -przemysł stoczniowy, przemysł samochodowy oraz przemysł chemiczny. W kraju powstały wówczas między innymi następujące zakłady przemysłowe: fabryka FSO na Żeraniu, elektrownia w Jaworznie, cementownia w Wierzbicy. Symbolem epoki stała się także wybudowana w okolicach miasta Kraków, we wsi Mogiła, Huta imienia Lenina.

W związku z przyspieszoną industrializacją kraju i nastawieniem go na przemysł ciężki wielu Polaków skierowanych zostało siłą rzeczy w kierunku tej dziedziny gospodarki i przenosiło się do miast, za czym nie nadążało budownictwo mieszkaniowe. Borykano się z problemem słabej wydajności pracy, której nie starano się zwiększyć najbardziej wyczekiwanym bodźcem – zwiększeniem pensji. I w tej kwestii (wydajności) odwoływano się raczej do narzędzi propagandowych (zachęty do przodownictwa pracy w budowie socjalizmu) czy kontroli policyjnej. Z tego okresu wywodzi się pokolenie ZTP-owskie , które później było najmocniej związane z PRL-em. Robotników często awansowano na kierowników, mimo braków w wykształceniu. Wiązano jednak w ten sposób ludzi z systemem, pokazywano, że tak właśnie równość będzie wyglądała. Podobnie jak sytuacja prawna, tak i warunki socjalne nie miały pokrycia w rzeczywistości. Gospodarka planowa zakładała realny wzrost zarobków robotniczych. Pomimo tempa zatrudnienia i rozwoju produkcji przemysłowej zmniejszył się rozwój w sektorze nastawionym na konsumpcję oraz dodatkowo nastąpiło załamanie w produkcji rolnej, co w znacznym stopniu odbiło się na położeniu materialnym wszystkich zatrudnionych. Podwyżkom płac nie towarzyszyło pokrycie produktach konsumpcyjnych. Narastały trudności w zaopatrzeniu miast, co przynosiło podwyżki cen artykułów spożywczych. Wprowadzono reglamentację zaopatrzenia ludności miejskiej w niektóre artykuły spożywcze, co z kolei powodowało rozwój czarnego rynku. Dopiero w 1953 roku zniesiono system kartkowy.

Niewątpliwie czasy Polski Ludowej miały negatywny jak i pozytywny wpływ na ówczesnych obywateli. W tamtych czasach prawie całkowicie zlikwidowano analfabetyzm, bezrobocie praktycznie nie istniało, odbudowano Warszawę jak i resztę kraju, państwo nie szczędziło środków finansowych na rozwój kultury (mimo ze ocenzurowana,)budowano teatry, domy kultury. Przede wszystkim państwo zapewniało bezpieczeństwo socjalne, którego tak nam w dzisiejszych czasach brakuje, jak również dostępu do bezpłatnej ogólnodostępnej edukacji.

GRANICE PRL-u;

-POLNOCNA; Granice powstałej po zakończeniu II wojny światowej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej zostały określone w zakresie prawa międzynarodowego umową jałtańską z dnia 11 lutego 1945 r. Północna granica (morska) ustaliła się przez sam fakt przyznania Polsce Pomorza Zachodniego, byłego Wolnego Miasta Gdańska i części byłych Prus Wschodnich. Granicę tą stanowiła granica zewnętrzna morza terytorialnego.

- WSCHODNIA; Granice powstałej po zakończeniu II wojny światowej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej zostały określone w zakresie prawa międzynarodowego umową jałtańską z dnia 11 lutego 1945 r. oraz umową poczdamską z dnia 2 sierpnia 1945 r. Wytyczenie i oznaczenie granicy wschodniej ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich nastąpiło w drodze zawarcia dwustronnych umów .W dniu 16 sierpnia 1945 r. podpisano w Moskwie umowę między PRL a ZSRR o polsko-radzieckiej granicy państwowej. Ustalono, że granicę między obu państwami będzie stanowić „linia Curzona” z odchyleniami od niej na rzecz Polski, w niektórych rejonach od pięciu do ośmiu kilometrów

- POLUDNIOWA; Układ poczdamski nie precyzował przebiegu wydłużającej się ku zachodowi granicy polsko-czechosłowackiej, uznawał bowiem w tym względzie przedwojenne status quo.Pod naciskiem Moskwy doszło do podpisania w marcu 1947 r. układu między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Czechosłowacką, a w czerwcu 1948 r. zawarto układ o wytyczeniu granicy między obu państwami. Szczegółową delimitację przeprowadzono dopiero w latach 1955-1958, a 13 czerwca 1958 r. rządy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Republiki Czechosłowackiej podpisały porozumienie ostatecznie zamykające spory graniczne. Postanowiono, że granicę między obu państwami stanowić będzie w części wschodniej linia graniczna polsko-czechosłowacka sprzed 1937 r., zaś w części zachodniej dawna linia graniczna czechosłowacko-niemiecka. W 1958 r. dokonano korekty granicy między obu państwami.

- ZACHODNIA; Utworzenie w październiku 1949 r. Niemieckiej Republiki Demokratycznej stworzyło możliwości uregulowania stanu prawnego zachodniej granicy Polski. Dnia 6 czerwca 1950 r. została podpisana między rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Niemieckiej Republiki Demokratycznej deklaracja o wytyczeniu istniejącej już polsko-niemieckiej granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej. Po porozumieniu wstępnym, oba państwa zawarły układ w Zgorzelcu. Układ przewidywał, że do wytyczenia granicy zostanie powołana mieszana komisja polsko-niemiecka, która miała pracować w terenie. Komisja zakończyła swoją działalność pod koniec 1950 r., a w dniu 27 stycznia 1951 r. podpisano we Frankfurcie nad Odrą akt o wytyczeniu granicy państwowej między Polską a Niemcami