Audyt wewnętrzny wykład 2 27.10.2014r.
Zakres i cele audytu wewnętrznego. Organizacja audytu wewnętrznego.
Zakres działań audytu wewnętrznego (według SAW) obejmuje:
Zarządzanie ryzykiem – audyt wewnętrzny dokonuje oceny systemu zarządzania ryzykiem w jednostce i przyczynia się do jego usprawnienia.
System kontroli wewnętrznej – audyt wewnętrzny dokonuje oceny skuteczności i efektywności systemu kontroli wewnętrznej.
Zarządzanie jednostką – audyt wewnętrzny powinien przyczyniać się do usprawnienia procesu zarządzania jednostką, w szczególności poprzez ocenę:
systemu ustalania i komunikowania celów i wartości,
systemu monitorowania osiągania celów,
zakresów uprawnień i odpowiedzialności,
ochrony zasobów.
Cele audytu wewnętrznego:
identyfikacja i analiza ryzyka związanego z działalnością jednostki, a w szczególności ocena efektywności zarządzania ryzykiem oraz ocena systemu kontroli wewnętrznej,
wyrażenie opinii na temat skuteczności mechanizmów kontrolnych w badanym systemie,
dostarczanie kierownikowi jednostki, w oparciu o wyniki audytu, racjonalnego zapewnienia, że jednostka działa prawidłowo,
składanie sprawozdań z poczynionych ustaleń oraz tam gdzie jest to właściwe, przedstawienie uwagi i wniosków dotyczących poprawy skuteczności działania jednostki w danym obszarze.
Obowiązki w zakresie prowadzenia audytu wewnętrznego.
1. Audyt wewnętrzny prowadzi się w:
Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,
Ministerstwach,
Urzędach wojewódzkich,
Izbach celnych,
Izbach skarbowych,
Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych,
Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,
Narodowym Funduszu Zdrowia.
2. Audyt wewnętrzny prowadzi się także w następujących jednostkach, jeżeli kwota ujętych w ich planie finansowym przychodów lub kosztów przekroczyła wysokość 40 mln zł:
Państwowych jednostkach budżetowych,
Uczelniach publicznych,
Samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej,
Państwowych funduszach celowych.
3. Audyt wewnętrzny prowadzi się w jednostkach samorządu terytorialnego jeżeli ujęta w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego kwota dochodów i przychodów lub kwota wydatków i rozchodów przekroczyła wysokość 40 mln zł.
4. Audyt wewnętrzny prowadzi się również w jednostkach sektora finansów publicznych, których kierownicy podejmą decyzję o prowadzeniu audytu wewnętrznego.
5. Audyt wewnętrzny prowadzi się również w jednostkach w dziale wskazanych przez właściwego ministra kierującego działem.
Audyt wewnętrzny prowadzi:
Audytor wewnętrzny zatrudnionym w jednostce. Audytorem wewnętrznym może być osoba, która:
ma obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta w pełni z praw publicznych,
nie była karana za umyślne przestępstwa lub umyślne przestępstwa skarbowe,
posiada wyższe wykształcenie,
posiada następujące kwalifikacje zawodowe do przeprowadzenia audytu wewnętrznego:
jeden z certyfikatów wydanych przez międzynarodowe organizacje audytu wewnętrznego (np. Cerified Internal Auditor- CIA, Certified Information Systems Auditor- CISA, Association of Chartered Certified Accountants- ACCA) lub
złożyła w latach 2003-2006 z wynikiem pozytywnym egzamin na audytora wewnętrznego przed Komisją Egzaminacyjną powołana przez Ministra Finansów lub
uprawnienia biegłego rewidenta lub
dwuletnią praktykę w zakresie audytu wewnętrznego i legitymuje się dyplomem ukończenia studiów podyplomowych w zakresie audytu wewnętrznego, wydanym przez jednostkę organizacyjną uprawnioną do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych lub prawnych,
„Usługodawca” niezatrudniony w jednostce.
Obowiązki audytora wewnętrznego.
Obowiązkiem audytora wewnętrznego jest rzetelne, obiektywne i niezależne:
ustalenie stanu faktycznego w zakresie funkcjonowania gospodarki finansowej,
określenie oraz analiza przyczyn i skutków uchybień,
przedstawienie uwag i wniosków w sprawie usunięcia uchybień oraz usprawnienia audytowanej działalności.
Audytor wewnętrzny ma prawo wstępu do pomieszczeń jednostki oraz wglądu do wszelkich dokumentów, informacji i danych oraz do innych materiałów związanych z funkcjonowaniem jednostki, w tym utrwalonych na elektronicznych nośnikach danych, jak również do sporządzania ich kopii, odpisów, wyciągów, zestawień lub wydruków, z zachowaniem przepisów o tajemnicy ustawowo chronionej.
Pracownicy jednostki są obowiązani udzielać informacji i wyjaśnień audytorowi, a także sporządzać i potwierdzać kopie, odpisy, wyciągi lub zestawienia.
Cechy zawodu audytora wewnętrznego:
niezależność,
obiektywizm,
bezstronność,
rzetelność,
profesjonalizm.
Organizacja audytu wewnętrznego w jednostce
W jednostkach zobowiązanych do prowadzenia audytu wewnętrznego tworzy się wieloosobowe lub jednoosobowe komórki audytu wewnętrznego.
Działalnością wieloosobowej komórki audytu wewnętrznego kieruje kierownik komórki audytu wewnętrznego. Kierownik komórki audytu wewnętrznego polega bezpośrednio kierownikowi jednostki.
Rozwiązanie stosunku pracy lub zmiana warunków płacy i pracy kierownika komórki audytu wewnętrznego (audytora wewnętrznego) nie może nastąpić bez zgody właściwego komitetu audytu.
Komitet audytu
Minister kierujący działem powołuje, w drodze zarządzenia, komitet audytu.
W skład komitetu audytu wchodzi nie mniej niż 3 członków, w tym:
wskazana przez ministra osoba w randze sekretarza lub podsekretarza stanu jako przewodniczący komitetu,
co najmniej 2 osoby, niebędące pracownikami ministerstwa lub jednostek w dziale, zwanej dalej „członkami niezależnymi”.
Celem komitetu audytu jest doradztwo świadczone na rzecz ministra kierującego działem w zakresie zapewnienia funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej oraz skutecznego audytu wewnętrznego.
Usługowe prowadzenie audytu wewnętrznego
W jednostkach innych niż centralne, audyt wewnętrzny może być prowadzone przez usługodawcę, jeżeli kwota przychodów i kosztów określone w planie finansowym nie przekroczyła 100 mln zł lub jednostka zatrudnia mniej niż 200 pracowników.
Usługodawcą może być:
osoba fizyczna, spełniająca warunki określone dla audytora wewnętrznego,
osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, spełniająca warunki określone dla audytora wewnętrznego,
spółka cywilna, spółka jawna, spółka partnerska, s. komandytowa, s. komandytowo – akcyjna lub osoba prawna, która zatrudnia do prowadzenia audytu wewnętrznego w jednostce osoby spełniające warunki określone dla audytora wewnętrznego.
Umowa zawarta przez jednostkę sektora finansów publicznych z usługodawca powinna zawierać postanowienia gwarantujące prowadzenie audytu wewnętrznego zgodnie z przepisami ustawy o finansach publicznych. Umowę z usługodawcą, zawiera się na okres co najmniej roku.
Zarządzanie ryzykiem w audycie wewnętrznym.
Każda jednostka narażona jest na ryzyka, które zagrażają realizacji jej celów.
Ryzyko to prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia, które będzie miało negatywny wpływ na realizację założonych celów (efekt niepewności
Ryzyka mogą mieć swoje źródło wewnątrz jednostki, jak również w środowisku, w jakim jednostka funkcjonuje.
Ryzyko występuje na wszystkich szczeblach organizacji.
Nie jest ani możliwe ani celowe zredukowanie ryzyka do zera. Istotne jest, aby decyzje podejmowane w jednostce były podejmowane świadomie i uwzględniały ryzyko na możliwym do zaakceptowania poziomie.
Potrzebne jest zarządzanie ryzykiem.
Zarządzanie ryzykiem ściśle wiąże się z celami, jakie realizuje jednostka. Ryzykami, które mogą utrudnić lub uniemożliwić realizację celów należy zarządzać. Warunkiem właściwego zarządzania ryzykiem jest dokładne poznanie i opisanie ryzyk.
Zarządzanie ryzykiem jest jednym z elementów kontroli zarządczej wymienionych w standardach kontroli zarządczej dla jednostki finansów publicznych.
Zarządzanie ryzykiem to proces realizowany zarówno przez kierownika jednostki, jak i jej pracowników, uwzględniony w strategii działania i dotyczący całej jednostki.
Celami zarządzania ryzykiem są:
Identyfikacja potencjalnych zdarzeń, które mogą wywrzeć wpływ na jednostkę (realizację celów),
Utrzymanie ryzyka w ustalonych granicach oraz rozsądne zapewnienie realizacji celów organizacji (nie dające 100% gwarancji).