Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej
Literatura podstawowa:
Władysław Dykcik „ Pedagogika specjalna”
Przedmiot i podmiot pedagogiki specjalnej.
Zakres.
Działy i węzłowe problemy.
Cele pedagogiki.
Działania specyficzne realizowane.
Przedmiot i podmiot pedagogiki specjalnej.
Przedmiot – wspieranie i wspomaganie rozwoju nauczania, wychowanie, opieka i terapia osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Podmiot – osoby ze specjalnymi potrzebami wynikającymi bądź z ponadprzeciętnymi możliwościami bądź z ograniczeń i deficytów funkcjonowaniu.
Zakres.
Specjalne potrzeby edukacyjne to kategoria centralna we współczesnej pedagogice specjalnej. Jest ona rozumiana jako wynik interakcji między możliwościami, a brakami dziecka w osiąganiu celów edukacji oraz możliwościami, a brakami otoczenia w tym zakresie.
Zakres pedagogiki specjalnej ze względu na odchylenia i fazy rozwojowe człowieka.
Jednostki z odchyleniami
Powyżej przeciętnej
(pedagogika zdolnych i niezdolnych)
Norma Starcy, dorośli Pedagogika
(przeciętna) młodzież dzieci płód. specjalna
Jednostki z odchyleniami
Poniżej przeciętnej
(pedagogika korekcyjna, resocjalizacja,
rewitalizacyjna, lecznicza)
„Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych”.
Działy i węzłowe problemy pedagogiki specjalnej.
Pedagogika zdolnych i niezdolnych.
Wybitne zdolności ogólne;
Uzdolnienia kierunkowe.
Pedagogika rewitalizacyjna ( rehabilitacyjna):
Niepełnosprawność umysłowa;
Niepełnosprawność wzrokowa (istotne uszkodzenie wzroku);
Niepełnosprawność słuchowa (istotne uszkodzenie słuchu);
Sprzężona niepełnosprawność (równoczesna).
Pedagogika lecznicza (terapeutyczna)
Choroby przewlekłe;
Niepełnosprawność ruchowa;\
Odmienność somatyczna;
Autyzm, zespoły psychozo podobne;
Starość.
Pedagogika resocjalizacyjna:
Niedostosowanie społeczne;
Aspołeczność;
Antyspołeczność;
Demoralizacja;
Przestępczość.
Pedagogika korekcyjna:
Trudności w uczeniu;
Parcjalne zaburzenia rozwoju;
Zaburzenia rozwoju;
Zaburzenia emocjonalne.
Cele pedagogiki specjalnej.
Maksymalne i wszechstronne ukształtowanie całej osobowości jednostek ze specjalnymi potrzebami;
Najlepsze przygotowanie osób ze specjalnymi potrzebami do udziału w życiu społecznym;
Osiągnięcie jak najpełniejszego usamodzielnienia osób ze specjalnymi potrzebami we wszystkich jego postaciach i zakresach określających warunki przejścia do dorosłości:
Samodzielności motorycznej;
Samodzielności psychicznej;
Samodzielności materialnej;
Samodzielności zawodowej;
Samodzielności terytorialnej.
Działania specyficzne realizowane w ramach pedagogiki specjalnej.
Działania specyficzne realizowane w ramach pedagogiki specjalnej wynikają ze specyfiki specjalnych potrzeb edukacyjnych:
Rewitalizacja (rehabilitacja) - długotrwała działalność terapeutyczno – wychowawcza, wielostronna stymulacja (pobudzanie) opieka, nauczanie i wychowanie skoordynowane oddziaływanie lecznicze, psychologiczne, pedagogiczne, społeczno – zawodowe zmierzające do poprawy jakości życia.
Resocjalizacja - wychowanie jednostek wykazujących wzmożone trudności w dostosowaniu się do norm społecznych. Polega na stosowaniu środków poznawczych i metod wychowawczych
Terapia wychowawcza - oddziaływanie wychowawcze wobec dzieci i młodzieży z chorobami przewlekłymi wspomagające leczenie przybiera formę odciążeniową lub uczynniającą
Terapia pedagogiczna – korygowanie(poprawianie) nieprawidłowości w funkcjonowaniu i kompensowanie ( wyrównanie)deficytów parcjalnych będących przyczyną niepowodzeń edukacyjnych i społecznych dziecka ;
Wspieranie i wspomaganie rozwoju – to istota funkcji praktycznych pedagogiki specjalnej polega na tworzeniu warunków (materialnych, emocjonalnych i społecznych) do zdobywania tożsamości, autonomii i samodzielności (w uczeniu się, komunikowaniu się, w interakcjach społecznych) i realizowaniu różnych czynności pedagogicznych takich jak:
Organizacyjne;
Diagnostyczne;
Usprawniające;
Profilaktyczne;
Kontrolne;
Stymulujące;
Korekcyjne;
Terapeutyczne;
Kompensacyjne;
Interwencyjne;
Projekcyjne
Wspierające rozwój.
Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej
Aktualna definicja niepełnosprawności umysłowej (2011)
Niepełnosprawność intelektualna jest niepełnosprawnością charakteryzującą się znacznymi ograniczeniami zarówno w funkcjach intelektualnych jak i w zachowaniu adaptacyjnym, które obejmuje wiele codziennych, społecznych i praktycznych umiejętności. Ta niepełnosprawność powstaje przed osiągnięciem wieku 18 lat.
Iloraz inteligencji wyliczamy następująco:
Wiek rozwojowy
Wiek urodzeniowy * 100%
Klasyfikacja niepełnosprawności intelektualnej wg Wechslera
( z uwzględnieniem bufora ochronnego +/- 5):
rozwój przeciętny (odchylenie mniejsze, równe 1) 85-110
rozwój niższy niż przeciętny (odchylenie od -1 do -2 ) 70-84
niedorozwój umysłowy lekki (odchylenie od –2 do –3) 55-70
niedorozwój umysłowy umiarkowany (odchylenie od –3 do –4) 35-50
niedorozwój umysłowy znaczny (odchylenie od –4 do –5) 35-20
niedorozwój umysłowy głęboki 0-20
bez możliwości określenia stopnia
ROZWÓJ INTELEKTUALNY
Rozwój intelektualny – to umiejętność korzystania ze zmysłów, spostrzeganie otoczenia, przyswajanie wiedzy o nim, oraz zdolność interpretowania, oceniania wydarzeń i zjawisk w których człowiek uczestniczy.
ZAHAMOWANIE ROZWOJU INTELEKTUALNEGO
Zahamowanie rozwoju intelektualnego – następuje zatrzymanie, pozostanie na pewnym poziomie; nie ma możliwości cofanie się; może mieć charakter trwały lub czasowy.
OPÓŹNIENIE ROZWOJU INTELEKTUALNEGO
Opóźnienie rozwoju intelektualnego – można poprawiać; to np. mniej czasu na skupienie.
OBNIŻENIE ROZWOJU INTELEKTUALNEGO
Obniżenie poziomu rozwoju intelektualnego to zaburzenie rozwojowe polegające na znacznym obniżeniu ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego, któremu towarzyszy deficyt w zakresie zachowań adaptacyjnych (w szczególności niezależności i odpowiedzialności).
Obniżenie rozwoju intelektualnego – dziecko przez pewien czas rozwija się na takim samym poziomie (ten rozwój jest niższy), później efekt końcowy może być dobry; dziecko może dojść do rówieśników.
Władysław Dykcik
Niepełnosprawność oznacza utratę lub ograniczenie możliwości pełnego uczestniczenia danej osoby w życiu społecznym
Niepełnosprawność umysłowa – to istotne niższe niż normalne funkcjonowanie inteligencji, z jednocześnie występującym ograniczeniem w zakresie dwóch lub więcej spośród następujących umiejętności przystosowawczych:
porozumiewania się
samoobsługi
trybu życia domowego
uspołecznienia
korzystania z dóbr społecznych, kulturowych
samodzielności
troski o zdrowie i bezpieczeństwo
umiejętności szkolnych
organizowania wolnego czasu i pracy.
Upośledzenie umysłowe ujawnia się przed 18 r. ż.
Definicja niepełnosprawności intelektualnej według AAiDD
Niepełnosprawność intelektualna jako niepełnosprawność charakteryzuje się znacznymi ograniczeniami zarówno w funkcjonowaniu intelektualnym i zachowań adaptacyjnych, które obejmuje wiele codziennych społecznych i praktycznych umiejętności. To kalectwo pochodzi przed 18 rokiem życia.
Funkcjonowania intelektualnego, zwany także wywiadu odnosi się do ogólnych zdolności umysłowych, takich jak uczenie się, logicznego myślenia, rozwiązywania problemów, i tak dalej.
Jednym z kryteriów pomiaru funkcjonowania intelektualnego jest IQ test. Ogólnie, wynik testu IQ około 70 lub tak wysokie, jak 75 oznacza ograniczenie w funkcjonowania intelektualnego.
Standaryzowane testy mogą również określić ograniczenia w zachowań adaptacyjnych, które obejmuje trzy rodzaje umiejętności:
Koncepcyjne umiejętności językowe oraz znajomość; pieniądze, czas i liczba pojęć, a własny kierunek.
Umiejętności społeczne, umiejętności interpersonalne, odpowiedzialności społecznej, poczucie własnej wartości, łatwowierność, naiwność (tj. ostrożność), rozwiązywania problemów społecznych, a także zdolność do przestrzegania zasad / przestrzegać przepisów i uniknąć represji.
Praktyczne umiejętności czynności życia codziennego (higieny osobistej), nabyte umiejętności, opieki zdrowotnej, podróże / transport, harmonogramy / rutyna, bezpieczeństwa, wykorzystanie pieniędzy, korzystanie z telefonu.
Na podstawie tych ocen wiele jednostronnych profesjonaliści mogą ustalić, czy osoba ma niepełnosprawności intelektualnej i może dostosować plan wsparcia dla każdego.
Ale w określaniu i ocenie niepełnosprawności intelektualnej, Amerykańskie Stowarzyszenie na Niepełnosprawnych intelektualnym i rozwojowym (AAIDD) podkreśla, że pracownicy muszą wziąć pod uwagę dodatkowe czynniki, takie jak środowisko osób typowym danej osoby rówieśników i kultury. Specjaliści powinni również rozważyć różnorodność językową i różnice kulturowe w sposobie komunikowania się ludzi, przenosić i zachowywać.
Wreszcie, oceny należy również założyć, że ograniczenia w osób często współistnieją z mocnych, i że osoby poziom funkcjonowania życia poprawi w razie potrzeby indywidualne podpory są w dłuższym okresie.
Niepełnosprawność intelektualna jest niepełnosprawność charakteryzuje się znacznymi ograniczeniami zarówno w funkcjonowaniu intelektualnym (rozumowanie, uczenie się, rozwiązywanie problemów) i zachowań adaptacyjnych, które obejmuje szereg codziennych umiejętności społecznych i praktycznych. To kalectwo pochodzi przed 18 rokiem życia.
Developmental Disabilities to termin ogólny, który obejmuje niepełnosprawnością intelektualną, ale również inne niesprawności są potwierdzone w okresie wczesnego dzieciństwa. Niektóre zaburzeniami rozwojowymi są w dużej mierze fizyczne zagadnienia, takie jak porażenie mózgowe lub padaczką. Niektóre osoby mogą mieć stan chorobowy, fizyczne i niepełnosprawnością intelektualną, na przykład zespołem Downa lub alkoholowy zespół płodowy.
No ocena i klasyfikacja niepełnosprawności intelektualnej jest problemem złożonym. AAIDD publikuje najbardziej zaawansowane naukowe myślenie na ten temat w 11. edycji jego instrukcji, niepełnosprawność intelektualna:. Definicja, klasyfikacja, systemy podpór Przy określaniu i ocenie niepełnosprawności intelektualnej, AAIDD podkreśla, że w addtion do dokonując oceny funkcjonowania intelektualnego, Specjaliści muszą uwzględniać takie czynniki, jak
typowe środowisko społeczność danej osoby rówieśników i kultury
językowej
różnice kulturowe w sposobie komunikować ludzie, ruch, i zachowanie
Test IQ jest głównym narzędziem pomiaru funkcjonowania intelektualnego, który jest psychiczne zdolności do uczenia się, logicznego myślenia, rozwiązywania problemów, i tak dalej. Wynik testu poniżej lub w okolicach 70-lub tak wysokie, jak 75-wskazuje na ograniczenia w funkcji intelektualnych.
Inne badania określenia ograniczeń w zachowań adaptacyjnych, które obejmuje trzy rodzaje umiejętności:
Koncepcyjne umiejętności językowe oraz znajomość; pieniądze, czas i liczba pojęć, a self-kierunek
Umiejętności społeczne, umiejętności interpersonalne, odpowiedzialności społecznej, poczucie własnej wartości, łatwowierność, naiwność (tj. ostrożność), rozwiązywania problemów społecznych, a także zdolność do przestrzegania zasad, przestrzegać przepisów, a nie być ofiarą
Praktyczne umiejętności czynności życia codziennego (higieny osobistej), nabyte umiejętności, opieki zdrowotnej, podróże / transport, harmonogramy / rutyna, bezpieczeństwa, wykorzystanie pieniędzy, korzystanie z telefonu
Istnieje wiele przyczyn niepełnosprawności intelektualnej. Nasze rozumienie przyczyn niepełnosprawności intelektualnej koncentruje się na typach czynników ryzyka (biomedycznych, społecznych, behawioralnych i edukacyjnych) oraz terminy ekspozycji (prenatalnej, perinatalnej, a po urodzeniu) do tych czynników.
AAIDD podkreśla, że nadrzędnym powodem oceny i klasyfikacji osób z niepełnosprawnością intelektualną jest dostosowanie podpór dla każdego człowieka, w postaci zestawu strategii i usług świadczonych przez dłuższy okres.
Naszym celem jest poprawa funkcjonowania ludzi w swoim własnym środowisku, aby prowadzić bardziej udane i satysfakcjonujące życie. Niektóre z tych akcesoriów jest myśleć w kategoriach własnej wartości, subiektywne samopoczucie, duma, zaangażowanie w działania polityczne i inne zasady tożsamości.
Pojęcie niepełnosprawności intelektualnej obejmuje samej populacji osób, u których rozpoznano wcześniej z upośledzeniem umysłowym w liczbę, rodzaj, poziom, rodzaj, czas trwania niepełnosprawności, a potrzeby osób z tą niepełnosprawnością do zindywidualizowanych usług i nośników. Ponadto, każda osoba, która jest lub był uprawniony do rozpoznania upośledzenia umysłowego jest uprawniony do rozpoznania niepełnosprawnością intelektualną.
Mimo niepełnosprawności intelektualnej jest preferowanym terminem, na to potrzeba czasu dla języka, który jest używany w ustawodawstwo, przepisy, a nawet nazw organizacji, do zmiany.
Niepełnosprawnością intelektualną jest jeden rodzaj większej wszechświata wielu rodzajów zaburzeniami rozwojowymi.
Zaburzeniami rozwojowymi są zdefiniowane jako ciężką przewlekłą niepełnosprawnych, które mogą być poznawczo lub fizycznej lub obu. Niepełnosprawności pojawić przed ukończeniem 22 i mogą być przez całe życie.
Niepełnosprawność intelektualna obejmuje "poznawczy" część tej definicji, to jest niepełnosprawność, zasadniczo podobne do procesów myślowych. Ponieważ intelektualne i inne zaburzeniami rozwojowymi często współwystępują, niepełnosprawności intelektualnej, specjaliści często pracować z ludźmi, którzy mają oba rodzaje niepełnosprawności.
AAIDD, największa na świecie i najstarszą organizacją profesjonalistów intelektualnej niepełnosprawności, odegrał ważną rolę w ewolucji pomysły i podejścia do niepełnosprawności intelektualnej. W rzeczywistości, Stowarzyszenie, założone w 1876, opublikował 11 wydań jego definicyjnego instrukcji między 1908 i 2010, każde wydanie zawiera najnowszą wiedzę naukową na temat stanu.
Pierwsze definicje "umysłowo" skoncentrowane na brak dostosowania społecznie środowiska. Później dodano definicje lekarskie podejście uznać dziedziczność i patologia i wezwał do osób z niepełnosprawnością intelektualną, które mają być rozdzielone. Wtedy powstanie poznawczej ruchu testowego przyniósł nacisk na pomiar funkcjonowania intelektualnego w teście IQ. Test IQ został sposobem definiowania grupy i klasyfikować ludzi w nim.
W swoim 1959 definicji i instrukcji klasyfikacji AAIDD pierwsza próba podwójnego kryterium podejścia: ". Zaburzenia w dojrzewaniu, uczenie się i przystosowania społecznego" definition wymieniony zarówno intelektualnego funkcjonowania i W 1961 instrukcji AAIDD złożył "Utrata wartości" opis w Zwrot "adaptacyjne zachowanie", termin używany do dziś. Definicja, koncentrując się w 1992, aby odzwierciedlić nowy sposób rozumienia i reagowania na warunek .. AAIDD odsunięte od procesu diagnostycznego zidentyfikowanego deficytu wyłącznie na podstawie punktów IQ, i zaczął za społeczne, środowiskowe i inne elementy, jak również. Co najważniejsze, nacisk przesunął się z dostarczania programów do osób z niepełnosprawnością intelektualną na projektowanie i dostarczanie wsparcia dostosowanego do każdej osoby, aby pomóc im osiągnąć swój najwyższy poziom funkcjonowania.
Trzeci element definicji obejmuje wiek wystąpienia. Wczesne definicje wymienionych "rozwojowy okres." AAIDD w 2002 definicji wyjaśnić, że niepełnosprawność powstaje "przed osiągnięciem wieku 18 lat."
Ważne jest, aby pamiętać, że 1992 był pierwszą definicję, aby wyświetlić niepełnosprawności intelektualnej jako warunek, który może być wzmocniona przez świadczenie podporach, a nie jako statyczny, niepełnosprawności przez całe życie.
Od 1992 r. Stowarzyszenie działa na rzecz dalszego rozwoju i dopracowania tego paradygmatu. Podejście jest w pełni uregulowana w Związku 11 i ostatnim podręczniku, niepełnosprawność intelektualna: definicja, klasyfikacja i systemów podpór, opublikowanej w 2010 roku.
I. KSZTAŁCENIE DZIECI I MŁODZIEŻY NIEPEŁNOSPRAWNEJ INTELEKTUALNIE W STOPNIU LEKKIM
Uczniowie niepełnosprawni intelektualnie w stopniu lekkim realizują tę samą podstawę programową, co ich pełnosprawni intelektualni rówieśnicy. Do dyrektora placówki szkolnej należy zapewnienie uczniom niepełnosprawnym intelektualnie w stopniu lekkim
„- możliwość realizacji programu nauczania, programu wychowawczego i programu profilaktyki dostosowanych do indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych z wykorzystaniem form i metod pracy dydaktycznej i wychowawczej,
- możliwość realizacji zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego,
- odpowiednie warunki do nauki, sprzęt i środki dydaktyczne,
- indywidualne zajęcia rewalidacyjne,
- integrację ze środowiskiem rówieśniczym.
System kształcenia dzieci i młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu lekkim obejmuje:
1. przedszkola, szkoły podstawowe ogólnodostępne
2. przedszkola, szkoły podstawowe z oddziałami integracyjnymi
3. przedszkola, szkoły podstawowe integracyjne, w których wszystkie oddziały są integracyjne
4. przedszkola, szkoły podstawowe ogólnodostępne z oddziałami specjalnymi
5. przedszkola, szkoły podstawowe specjalne
Na poziomie gimnazjum, uczniowie z niepełnosprawnościami mogą być kształceni podobnie jak na poziomie szkoły podstawowej w:
1. gimnazjum ogólnodostępnym
2. gimnazjum ogólnodostępnym z oddziałami integracyjnymi
3. gimnazjum ogólnodostępnym integracyjnym
4. gimnazjum ogólnodostępnym z oddziałami specjalnymi
5. gimnazjum specjalnym
6. gimnazjum z oddziałami przysposabiającymi do pracy
II. KSZTAŁCENIE DZIECI I MŁODZIEŻY NIEPEŁNOSPRAWNEJ INTELEKTUALNIE W STOPNIU UMIARKOWANYM I ZNACZNYM
Po okresie wczesnego wspomagania rozwoju następuje faza realizacji obowiązku szkolnego.
Uczeń niepełnosprawny intelektualnie może spełniać obowiązek szkolny :
• w szkole ogólnodostępnej,(w tzw. edukacji włączającej)
• w szkole integracyjnej lub oddziale integracyjnym
• w szkole specjalnej lub oddziale specjalnym
• w specjalnym ośrodku szkolno - wychowawczym
Do określonej formy kształcenia specjalnego może być zakwalifikowane tylko takie dziecko,
które posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego – orzeczenia takie wydają publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, na wniosek rodziców lub prawnych opiekunów dziecka. Dziecko niepełnosprawne intelektualnie, które realizuje obowiązek szkolny w formie nauczania indywidualnego, musi mieć dwa orzeczenia:
a) orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego
b) orzeczenie o potrzebie nauczania indywidualnego
Dla uczniów z różnego rodzaju niepełnosprawnościami (w tym upośledzonych umysłowo)
stworzona jest możliwość wydłużenia obowiązku szkolnego:
• do 18 roku życia na poziomie szkoły podstawowej
• do 21 roku życia na poziomie gimnazjum
• do 24 roku życia na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej
Uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym otrzymują
wyłącznie oceny opisowe na wszystkich etapach kształcenia, zarówno z zachowania jak i zajęć edukacyjnych. Uczniowie tacy nie podlegają obowiązkowi zdawania sprawdzianów i egzaminów
III. KSZTAŁCENIE DZIECI I MŁODZIEŻY NIEPEŁNOSPRAWNEJ INTELEKTUALNIE W STOPNIU GŁĘBOKIM
Za spełnianie obowiązku szkolnego uznaje się udział dzieci i młodzieży upośledzonych
umysłowo w stopniu głębokim właśnie w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych, organizowanych zgodnie z przepisami rozporządzenia MEN z dn. 30 stycznia 1997 r.( Dz. U. nr 14, poz. 76). Wynika z nich, że:
• Zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze organizuje się dla dzieci i młodzieży upośledzonych
umysłowo w stopniu głębokim w wieku od 3 do 25 lat.
• Zajęcia te mogą być organizowane w zespołach lub indywidualnie (we współpracy z rodzicami dziecka lub prawnymi opiekunami).
• Zajęcia organizuje się w szkołach i placówkach, w tym specjalnych, publicznych i
niepublicznych, położonych najbliżej miejsca zamieszkania lub pobytu dziecka – w tym w
domach rodzinnych w przypadku osób zakwalifikowanych do indywidualnych zajęć
rewalidacyjno – wychowawczych (ilość godzin indywidualnych zajęć rewalidacyjno -
wychowawczych wynosi 10 godz. tygodniowo)
Kształcenie dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie w głębszym stopniu ma na celu wspomaganie ich rozwoju oraz uzyskiwanie niezależności od innych (na miarę indywidualnych możliwości) w funkcjonowaniu w życiu codziennym. Edukacja głębiej upośledzonych umysłowo kończy się w wieku 24 – 25 lat.
Szansą na dalszy, aktywny udział w życiu społecznym są dla tej grupy osób Warsztaty Terapii
Zajęciowej, Dzienne Ośrodki Adaptacyjne, Środowiskowe Domy Samopomocy itp., które proponują rodzaje aktywności na miarę człowieka dorosłego (zajęcia związane z rozwijaniem zainteresowań, prowadzeniem gospodarstwa domowego czy też prostą pracą fizyczną) – placówki takie powinny mieć możliwość właściwego funkcjonowania i rozwijania swojej działalności.
Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej wykład 3
NORMALIZACJA ŻYCIA OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ.
Pojęcie normalizacji.
Utrudnienia, przeciążenia, bariery i zagrożenia – aspekt subiektywny i obiektywny.
Osoba z niepełnosprawnością egzystując w różnych ekosystemach o złożonym charakterze może napotkać w związku z tym na wielorakie utrudnienia, przeciążenia, bariery i zagrożenia.
Źródła:
Czynniki tkwiące w samej osobie (aspekt subiektywny) – odnosi się do sposobów definiowania własnej sytuacji, a także barier i to nie tylko architektonicznych, ale przede wszystkim psychologicznych i społecznych;
Czynniki tkwiące w otoczeniu (aspekt obiektywny) – sprowadza się zasadniczo do indywidualnych rozmiarów sytuacji problemowej oraz realnego wsparcia ze strony instytucji rehabilitacyjnych i środowiskowej sieci ubezpieczeń.
Pomysł (idee, postulat) tworzenia normalnych warunków życia dla osoby z różnymi istotnymi problemami w rozwoju, dysfunkcjami o globalnym charakterze NAZYWA SIĘ NORMALIZACJĄ. Pojęcie normalizacji ludzi mniej sprawnych w środowisku można i należy rozpatrywać na płaszczyźnie tworzonej jakości życia, stanu zaspokojenia potrzeb materialnych, społecznych i duchowych w działalności opiekuńczej i pomocowej, a zwłaszcza socjalizacyjnej i interakcyjnej.
Należy odejść od tradycyjnego określenia niepełnosprawności jako wymiar osobistej tragedii dopatrując się w niej również pewnego źródła dyskryminacji w wychowaniu, zatrudnieniu, w dostępie do miejsc publicznych.
ZAŁOŻENIA KONCEPCJI NORMALIZACJI:
Znormalizowanie standardu życiowego maksymalnie zbliżonego do warunków egzystencji ludzi z normą;
Rozwijanie samodzielności i aktywności życiowej według zasady:
„TYLE SAMODZIELNOŚCI – ILE TYLKO MOŻLIWE,
TYLE MOTYWACJI – ILE POTRZEBA,
TYLE POMOCY – ILE KONIECZNE,
TYLE OCHRONY – ILE NIEZBĘDNE”.
Odejście od terapii jako zabiegu leczniczego i przekształcenie jej w koncepcję aktywizowania jednostki;
Odmienne określenie wychowawczej roli personelu jako kooperanta organizującego pomoc i terapeutyczne wsparcie w normalizacji i samorealizacji życiowej osób niepełnosprawnych, a nie tylko ich biernego opiekuna;
Nauczenie się umiejętności tworzenia i wykorzystania społecznych warunków życia oraz możliwości.
DLA OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ NORMALIZACJA OZNACZA:
Normalny rytm dnia;
Normalną rutynę życia ( możliwość mieszkania, uczęszczania do szkoły, pracy, spędzania wolnego czasu w różnych miejscach także przeznaczonych dla pełnosprawnych ludzi zamiast odbywania terapii, pracy w zamieszkiwanym przez siebie budynku);
Doświadczenie normalnego rytmu roku ( święta, wakacje);
Możliwości poddawania się normalnym doświadczeniom , które wiążą się z rozwojem w cyklu życiowym ( wiek dziecięcy, szkolny, dorastanie, dorosłość, starość);
To, że wybory , życzenia, potrzeby osób niepełnosprawnością intelektualną powinny być brane pod uwagę ( tak wysoce, na ile to możliwe) i respektowane;
Życie w świecie biseksualnym.
NORMALIZACJA ŻYCIA GŁÓWNIE DOTYCZY:
Problemów społecznych oceny decydującej o przyznaniu naznaczającej etykiety „upośledzonego”;
Końcowy efekt tej kwalifikacji ( to znaczy przyznanie statusu „normalnego człowieka” lub „upośledzonego” uzależniony jest w dużym stopniu od normalizacji trzech podstawowych sfer ludzkiego życia:
Miejsca zamieszkania;
Miejsca pracy;
Sposobów spędzania wolnego czasu;
Miejsce uczenia się.
Normalizacja w tych trzech zakresach zwiększy szanse terapii osoby z niepełnosprawnością w środowisku lokalnym, jaj brak natomiast będzie uniemożliwiał integrację.
Normalizacja jest szeregiem instytucjonalnych i pozainstytucjonalnych działań zmierzających do stworzenia normalnych warunków życia od których w dużej mierze zależy jednostkowa relacja człowieka niepełnosprawnego w środowisku lokalnym.
CELE NORMALIZACJI NIE SPROWADZAJĄ SIĘ DO NORMALIZOWANIA LUDZI, ALE DO:
Tworzenia i organizowania normalnych warunków życia;
Leczenia;
Kształcenia;
Pracy;
Takich samych szans rekreacji w czasie wolnym.
Ludzie niepełnosprawni w pewnych szczególnych sytuacjach określonych przez prawo potrzebują specjalnej pomocy specjalnych zabezpieczeń i regulacji.
CECHY TERAPEUTY WYNIKAJĄCE Z KONCEPCJI NORMALIZACJI polegają na wspólnym działaniu zawodowych rehabilitantów i terapeutów poza określonymi czynnościami, teoriami i technikami na rzecz osób niepełnosprawnych powinny występować:
Zdolność wczuwania się – empatia;
Uświadomienie sobie swojej władzy w relacji z klientem;
Wzajemna projekcja własnych stanów;
Nagroda i kara (behawioralna);
Interpretacja jako werbalizacja emocjonalnej treści przeżyć;
Pomoc przez zaniechanie;
Konfrontacja, odnajdywanie sensu we wszystkich interwencjach;
Wielokierunkowa stronniczość lub kompromis;
Współczucie, a nie obiektywizm czy obojętność w sprawach klienta.
Normalizacja obejmuje następujące elementy warunków i działań instytucjonalnych i pozainstytucjonalnych w środowisku (ZASADY NORMALIZACJI):
Mieszkanie - w swoim domu;
Normalizacja porządku dnia;
Normalizacja rozkładu tygodnia;
Normalizacja rozkładu całego roku;
Normalizacja życiorysu w zależności od wieku;
Normalizacja autonomii;
Normalizacja kontaktów z płcią przeciwną ( bez separacji i liberalizacji);
Normalizacja warunków materialnej egzystencji;
Normalizacja życia w społecznym otoczeniu.
PERSPEKTYWY NORMALIZACJI:
Obecne i przyszłe reformy społeczne powinny w znacznie większym stopniu uwzględnić socjo- psychologiczne i wewnętrzne potrzeby człowieka ( w tym także niepełnosprawnego) zapewniając mu:
Partnerskie relacje;
Przyjazne współdziałanie z innymi w realizacji zadań życiowych.
Realizacja humanistycznych idei i postulatów integracyjnych między ludźmi o różnym poziomie.
TWORZENIE WARUNKÓW DO ZDOBYWANIA
TOŻSAMOŚCI, AUTONOMII I SAMODZIELNOŚĆI
WARUNKI MATERIALNE
SPOŁECZNIE AKCEPTOWANE
W UCZENIU SIĘ W INERAKCJACH W KOMUNIKOWANIU SIĘ
SPOŁECZNYCH
DIAGNOSTYCZNE, USPRAWNIAJĄCE, PROFILAKTYCZNE, STYMULUJĄCE, KOREKCYJNE, KOMPENSACYJNE, INTERWENCYJNE, PROJEKCYJNE, KONTROLNE, ORGANIZACYJNE CZYNNOŚCI
REALIZOWANIE CZYNNOŚCI PEDAGOGICZNYCH WSPIERAJĄCYCH ROZWÓJ
Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej wykład 4
NIEWIDOMI
Poznanie otoczenia – polisensoryczne ( dotyk, kształt, smak, zapach);
Kształtowanie umiejętności życia codziennego;
Kształtowanie wrażliwości dotykowej;
Kształtowanie wrażliwości węchowej; zmysłów
Kształtowanie wrażliwości słuchowej;
Kształtowanie wrażliwości smakowej;
Ćwiczenie orientacji w terenie;
Ćwiczenia samoobsługowe – kształtowanie umiejętności samoobsługowych;
Kształtowanie wrażliwości dotykowej na płaszczyźnie
W pedagogice słabo widzących pomocne jest użycie kontrastów ( kartki do pisania blady kolor ale nie białe i zielony pisak).
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ SŁUCHOWA
Uszkodzenie ucha wewnętrznego (nerwu słuchowego ) - nie ma możliwości słyszenia;
Uszkodzenie ucha środkowego ( ślimakowy) – możliwość zastosowania implantów;
Uszkodzenie ucha zewnętrznego (przewód słuchowy) – możliwość zastosowania aparatu słuchowego.
USZKODZENIA SŁUCHU:
Przewodzeni owy;
Odbiorczy;
Przewodzeniowo – odbiorczy.
METODY POROZUMIEWANIA SIĘ:
Słowne (ustne, oralne);
Manualne (palcowa, gesty);
Ideogramy ( mowa migowa jest ideograficzna);
Kombinowane.
Fonogesty są to specjalne ruchy jednej ręki (prawej lub lewej), które towarzyszą głośnemu i wyraźnemu mówieniu. Opracowano je po to, aby osoby niesłyszące i słyszące mogły ze sobą swobodnie rozmawiać. Są narzędziem, które pomaga osobie słyszącej mówić tak wyraźnie, aby dziecko niesłyszące mogło nauczyć się dokładnie odróżniać wymawiane w sylabach głoski. Osoba słysząca, która mówi z fonogestami do niesłyszącego dziecka, sprawia, że dziecko może poznawać słowa i ich formy w zdaniach, ucząc się języka dźwiękowego (polskiego, na nie migowego).
SKALA ZE WZGLĘDU NA GŁOŚNOŚĆ ODBIERANYCH DŹWIĘKÓW:
Lekki stopień niepełnosprawności – nie słyszy dźwięków od 20 do 40 decybeli;
Umiarkowany stopień niepełnosprawności – nie słyszy dźwięków od 40 do 70 decybeli;
Znaczny stopień niepełnosprawności – nie słyszy dźwięków od 70 do 90 decybeli;
Głęboki stopień niepełnosprawności – powyżej 90 decybeli (próg bólu to 120 decybeli).
Klasyfikacja ze względu na czas uszkodzenia odniesieniu do poziomu mowy:
Nie mówiło ( nie artykułowało);
Zaczęło mówić ( do 5 roku życia );
Mówiło przed ogłuchnięciem.
PJM - Polski Język Migowy jest to język naturalny, którym posługują się głusi w Polsce. PJM jest w Polsce pierwszym językiem dzieci, których obydwoje rodzice są głusi. PJM jest językiem o własnej, odmiennej od polskiej, strukturze gramatycznej.
SJM - System językowo-migowy wywodzi się bezpośrednio z polskiego języka fonicznego. Istotą systemu jest wspomaganie wyraźnej wypowiedzi dźwiękowo-artykulacyjnej znakami migowymi. Mimo że system jest uważany także za odmianę języka migowego, jego podstawę stanowi polszczyzna foniczna. Oznacza to, że w wypowiedzi systemem językowo-migowym wiodąca jest mowa dźwiękowa, a znaki migowe jedynie wspierają i uzupełniają wypowiedź słowną, ułatwiając jej zrozumienie. Dzięki podwójnemu kanałowi przekazu - mowie dźwiękowej i równolegle przekazywanym znakom języka migowego - niesłyszący odbiorca łatwiej odczytuje treść wypowiedzi z ust.
INFORMACJE DOTYCZĄCE:
Jeżeli są skutki uszkodzenia słuchu głębokiego bądź umiarkowanego rozwój poznawczy od momentu kojarzenia spostrzeżeń i myślenia logicznego i abstrakcyjnego do której istotna jest komunikacja. Najważniejsze zadania rewalidacji to ogólne wspomagania organizmu w sferze społecznej;
Sposoby na rozwijanie mowy. Wychowanie i nauczenie dzieci z wadą słuchu w świetle założeń współczesnej surdopedagogiki:
Całościowe spojrzenie na dziecko;
Integracyjne nauczanie mowy w powiązaniu z rozwojem psychosomatycznym:
Ustalenie kompleksowej diagnozy:
Plan i programowanie terapii;
Weryfikacja diagnozy oraz prognozowanie;
Ćwiczenia podstawowe kształcące mowę:
Ćwiczenia przygotowujące do mówienia;
Ćwiczenia oddechowe;
Ćwiczenia fonacyjne;
Ćwiczenia usprawniające motorykę artykulatorów;
Ćwiczenia artykulacyjne;
Ćwiczenia słuchowe;
Ćwiczenia w odczytywaniu wypowiedzi z ust;
Ćwiczenia logorytmiczne.
Kształtowanie mowy w zakresie strony leksykalnej i gramatycznej;
Stymulacja psychomotoryczna:
Ćwiczenia stymulujące percepcję wzrokową, ruchową, dotykową;
Ćwiczenia w czytaniu i pisaniu;
Ćwiczenia korekcyjno – wyrównawcze.
Działania wspomagające rozwój mowy:
Eliminowanie trudności zakłócających proces adaptacyjny;
Pomoc, poradnictwo i współpraca z rodzicami;
Współpraca ze specjalistami.
Zapobieganie wtórnym zaburzeniom słuchu i mowy;
Język migowy jest naturalnym sposobem porozumiewania się głuchych;
Maksymalne wykorzystanie resztek słuchowych;
Dominująca zasada indywidualizacji.
WYCHOWANIE SŁUCHOWE – ZADANIA (będzie na egzaminie):
Wprowadzenie dziecka w środowisko słuchowe oraz orientacja w świecie dźwięków, która przebiega drogami:
Okazjonalnie – sytuacyjnie;
Specjalnie – przez reakcję określonego zestawu ćwiczeń;
Kształtowanie pojęć i wiedzy o otaczającym nas świecie;
Poprawianie wyrazistości nadawania i odbierania tekstu;
Wychowanie społeczne.
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ MOTORYCZNA I SOMATYCZNA
Niepełnosprawność motoryczna może dotyczyć:
Poruszania się;
Wykonywania celowych czynności ruchowych manualnych ( pisania, liczenia, jedzenia).
POWODY NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI MOTORYCZNEJ:
Dziecięce porażenia mózgowe ;
Spastyczne (porażenie o charakterze skurczowym);
Dyskinetyczne (zmienne napięcie mięśni);
Ataktyczne uszkodzony móżdżek czyli analizator rozwoju).
Uszkodzenia rdzenia kręgowego – niedowłady;
Uszkodzenia obwodowe (urwana ręka, noga albo niewykształcone)
JAK SOBIE RADZIĆ:
Rehabilitacja ruchowa;
Metoda Vojty;
Metoda Castillo Moralesa;
.Metoda Kabata;
Uczynnianie motoryki , aktywizacja sprawności poznawczej:
Metoda Domana;
Metoda Peto.