UKŁAD KRWIOTWORZENIA

Badanie procesu hemolizy jest jednym z elementów ułatwiających diagnozowanie zespołów chorobowych, takich jak:

-Talasemia, drepanocytoza, niedokrwistość z niedoboru żelaza, żółtaczki, gdzie hemoliza jest ograniczona wskutek zwiększonej oporności osmotycznej erytrocytów

-wrodzona sferocytoza, niedokrwistości hemolityczne nabyte gdzie hemoliza jest przyspieszona wskutek zmniejszonej oporności osmotycznej erytrocytów

W warunkach cholestazy(zapalenie wątroby, marskość) sole kwasów żółciowych wydzielane są do krwi gdzie działają jak detergent wypłukując lipidy z błon komórkowych erytrocytów. Erytrocyty takie zmieniają kształt i są bardziej podatne na uszkodzenie, ulegają hemolizie i są wychwytywane przez układ siateczkowo-śródbłonkowy. Stymulacja takiego stanu w warunkach pozastoinowych przez dodanie do zawiesiny krwinek taurocholanu sodu umożliwiają pomiar stopnia i tempa hemolizy.

Zaburzenia układu czerwonokrwinkowego:

U zwierząt ilość krwi jest wielkością stałą i wynosi oki 1/10-1/14 ich masy ciała. Utrzymanie stałej objętości krwi jest możliwe przede wszystkim dzięki wyrównywaniu ilości płyu z przestrzeni pozanaczyniowych którego całkowita objętość jest 3x większa niż objętośc płynu we krwi.

Zaburzenia w prawidłowej objętości krwi (normovolemia) mogą występować w postaci:

-zmniejszonej ogólnej ilości krwi(hypovolemia, oligovolemia)

-zwiększonej ogólnej ilości krwi (hypervolemia)

Zmniejszenie ogólnej ilości krwi może być spowodowane:

Zmniejszeniem objętości osocza wskutek utray dużej ilości płynów ustrojowych (oparzenia, biekunki, wymioty)

Zmniejszenia objętości osocza i elementów morfotycznych krwi w wyniku ostrych krwotoków(50-60% nieodwracalne zaburzenia i śmierc)

Zwiększenie ogólnej ilości krwi:

-Zwiększenie ilości erytrocytów w czerwienicy prawdziwej

-Prawidłowej ciąży(masa krwinek zwiększa się o 20-40% obj osocza o 25-55%)

-niektórych zastoinowych wad serca

-Leczniczych wlewów i innych stanach znacznego nawodnienia

ZABURZENIA W OBRĘBIE ERYTROCYTÓW

ILOSCIOWE:

Zwiększenie(policythaemia, erytrozytoza)

Nadkrwistość(policytemia) zwiększenie liczby erytrocytów, stężenia hemoglobiny i hematokrytu

*względne- czerwienica rzekoma(pseudoglobinulia)- zagęszczenie krwi po utracie przez nią wody, np. biegunka, zatrucia środkami chemicznymi, w moczówce prostej, zastojach krwi, po oparzeniach, skurcz śledizony.

*bezwględne

-pierwotne- niezależna od erytropoetyny, przy chorobach szpiku(nadczynność)

-czerwienica prawdziwa(rzadko u zwierząt, psy koty bydło)

-wtórne- związana z nadprodukcją erytropoetyny, przy niedoborze tlenu na dużych wysokościach, w wadach serca, w przewlekłej niewydolności krążenia, chorobach płuc.

Wskaźnik hematokrytu- stosunek objętościowy masy erytrocytów do objętości 10 ml krwi pełnej

Zmneijszona zawartość Ht jest charakterystyczna we wszystkich postaciach niedokrwistości oraz w stanach znacznego nawodnienia ustroju.

Zwiększone Ht:

1. W chorobach rozrostowych ukł. Krwiotwórczego

2. We wtórnych policytemiach

1. Rzeczywistych

- u noworodków(przejściowo)

- we wrodzonych i nabytych wadach serca, chorobach płuc, z powodu hipoksji górskiej,

- w nowotworach i rozrostach utkania nerek(rak, miesak, torbielowatość- co powoduje nasilone wydzielanie erytropoetyny.)

-w zespole Cushinga(nadczynność kory nadnerczy)

- u osób palących

b. Względnych

w wyniku zmniejszenia objętości osocza, np. w nadciśnieniu podczas stosowania leków moczopędnych

Zmniejszenie liczby erytrocytów

(erytropenia)

*względna- nadmierne rozwodnienie krwi, np. po wypiciu dużej ilości wody

* bezwględne-np. w anemii pokrwotocznej, anemii hemolitycznej, anemii z niewydolnością szpiku kostnego.

Niedokrwistość: zmniejszenie liczby erytrocytów, stężenia hemoglobiny, hematokrytu

ZABURZENIA JAKOŚCIOWE(podział morfologiczny anemii)

1. Zaburzenia wielkości(anizocytoza)-normocytoza, mikrocytoza, makrocytoza

2. Zaburzenia kształtu(poikilocytoza)- sferocyty, krwinki tarczowate, owalocyty, krwinki sierpowate.

3. Zaburzenia barwliwości(polichromatofilia)-hipo i hiperchromia

4. Postacie nieprawidłowe krwinek(przykłady)

-krwinki z ciałkami Howella-Jolly’ego- pozostałości jądra barwią się zasadochłonnie

-pierscienie Cabota- następstwo uszkodzenia erytrocytów przez substancje hemolizujące

-ciałka Heinza- grudki cytoplazmy barwiące się błękitem nilu

-krwinki nakrapiane zasadochłonnie

-krwinki z ciałkami Howella-Schmaucha- występują fizjologicznie u kota i myszy

-syderocyty-krwinki zawierające żelazo

-formy młodociane- erytroblasty, retikulocyty

WSKAŹNIKI CZERWNOKRWINKOWE(W MATERIAŁACH DO NAUCZENIA)

Podział patologiczny anemii:

a.pokrwotocznie

b.hemolityczne

c.hipoplastyczne, niedoborowe

ad a.)

1. Ostra utrata krwi

-uraz lub zabiegi chirurguczne

-krwawienia

-zaburzenia krzepnięcia

Zatrucia paprocią orlicą u bydła

Zatrucia dicumarolem u bydła

Zatrucia warfaryną

DIC

Inne przyczyny

-Trombocytopenia

-Pasożyty: hemonchus, tęgoryjce, kokcydia

2. Przewlekła utrata krwi

- Uszkodzenia żołądkowo-jelitowe: nowotwory, wrzody , pasożyty

-Nowotwory z krwawieniem do jam ciała i tkanek: hemangisarkoma u psa

-Zaburzenia koagulacji:

Niedobory wit K i protrombiny

Hemofilia A i psów i źrebiąt, Trombocytopeenia

Pasożyty, kleszcze, pijawki pchły, tęgoryjce, hemonchus

Ad b.)

Stany skróconego przeżycia krwinek czerwonych, w przypadku kiedy czas przeżycia nie przekracza 15 dni niemożliwa jest kompensacja i rozwija się anemia hemolityczna.

Hemoliza- to wydostawanie się wolnej hemoglobiny z krwinek czerwonych do krążenia, spowodowany skróconym przeżyciem erytrocytów na skutek:

-błędów w budowie

-przedwczesnego niszczenia

Hemoglobina Hem+ łańcuchy globinowe

Hem Bilirubinę, jej stężenie zależy od stopnia hemolizy i zdolności wątroby do sprzęgania i wydalania bilirubiny, nieusunięta bilirubina gromadzi się w tkankach i prowadzi do żółtaczki(żółta skóra, brunatny mocz).

Uwolniona cząstka hemoglobiny łączy się z cząstką haptoglobiny wchwytywany przez układ siateczkowo śródbłonkowy(nie dojdzie do nerek).

Haptolgobina jej ilość jest ograniczona, przy masowej hemolizie nie wystarcza i hemoglobina rozpada się do hemu, który łączy się z hemopeksyną i też jest wychwytywany w wątrobie(w celu odzyskania hemu). Jeżeli i to zawiedzie to wtedy powstaje bilirubiny.

Hemoliza może odbywać się w naczyniach i wtedy podłoże patologiczne bo zazwyczaj zewnątrz naczyniowa w układzie siateczkowo- śródbłonkowym w wątrobie i śledzionie.

PRZYCZYNY ANEMII HEMOLITYCZNEJ:

- wewnątrz krwinkowe

*Defekty w budowie erytrocytów związane z nieprawidłowościami w białkach błonowych(sferocytoza) lub nieprawidłową aktywnością enzymów erytrocytarnych( dehydrogenazy glukozo-6 fosforanową i kinazy pirogronianowej) NADPH służy do utrzymania zredukowanej formy glutationu. Ten z kolei zapewnia stabilność błon erytrocytarnych, zapobiega uszkodzeniom błony, a jeżeli dojdzie do uszkodzenia to następuje hemoliza.

* nieprawidłowe postacie hemoglobiny

Hemoglobinopatie, defekty syntezy łańcucha globiny, w większości są to przypadki genetyczne

- zewnątrz krwinkowe

*toksyny

*zmiany ciśnienia osmotycznego

*pasożyty wewnątrzkrwinkowe(babeszia, malaria)

*bakterie

*wirusy

*trucizny roślinne

*polekowe

*immunologiczne(konflikt serologiczny, autoimmunizacja)

Wskaźniki czerwonokrwinkowe

1. MCV ( Mean Corpuscular Volume) - Średnia objętość krwi czerwonej

Hct x 10

------------------

RBC (106 / mikro L)

MCV - prawidłowe- anemia normocytarna

MCV- zmniejszone - anemia niedobarwliwa

MCV- zwiększone - anemia makrocytarna

2. MCHC (Mean Corpuscular Haemoglobin Concentration) - średnie stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej

Hb x 10

-------------------

Hct

MCHC - prawidłowe - anemia normobarwliwa

MCHC - zmniejszone - anemia niedobarwliwa

MCHC - zwiększone - anemia nadbarwliwa

3. MCH (Mean Corpuscular Hemoglobin) - średnia masa Hb w krwince czerwonej

Hb x 10

--------------------

RBC(106 / mikro L)

MORFOLOGICZNA KLASYFIKACJA ERYTROCYTÓW W ANEMII

ZABURZENIA CYKLU PENTOZOFOSFORANOWEGO JAKO PRZTCZYNA ANEMII HEMOLITYCZNEJ