Prawo konstytucyjne.
Normy materialne:
Normy kompetencyjne- odnoszą się do uprawnień i obowiązków organów publicznych.
Prawa i wolności jednostki- te uprawnienia które możemy realizować.
Materialne gwarancje praw i wolności jednostki- są to gwarancje, które nie
Normy proceduralne w konstytucji- normy które regulują normy pracowania organów publicznych. :
- normy rewizyjne ( normy regulujące procedurę uchwalenia nowej konstytucji i zmian w obowiązującej konstytucji).
- normy legislacyjne ( normy regulujące procedury tworzenia prawa)
- normy kreacyjnymi ( są to normy które regulują procedury powołania osoby na określone stanowiska publiczne) jeżeli jest brak zawartych procedur odwoławczych to uznaje się, że organ jest nie odwołalny
- formalne gwarancje praw i wolności jednostki (regulują procedury związane z ochroną jednostki poprzez organy publiczne).
- normy proceduralne sensu sctricto ( regulujące pozostałe procedury działania władzy publicznej)
Normy organizacyjne- te normy które odnoszą się do opisania państwa i jego organów.
Funkcje konstytucji:
- funkcja prawna (zdolność konstytucji do pełnienia roli najważniejszego aktu w systemie prawa, wszystkie akty powinny mieć źródło z konstytucji)
- funkcja organizacyjna ( system organów państwowych. Konstytucja ma w sposób precyzyjny uregulować zasady postępowania poszczególnych organów)
- funkcja o charakterze wychowawczym ( odwołuje się do traktowania konstytucji jako aktu który tworzy pewien model zachowania społecznego)
- funkcja integracyjna ( pojawia się wtedy kiedy treści zawarte w konstytucji są akceptowane w społeczeństwo).
- funkcja stabilizacyjna ( konstytucja ma pełnić jako gwarant ochrony ustroju państwa, odporność na ewentualne wstrząsy)
- funkcja programowa ( ma wyznaczać kierunki rozwoju państwa)
Nieklasycznie:
Zadania które powinna pełnić taka konstytucja.
Powinna określać niezbywalny zakres suwerenności państwa. Które kompetencje nie mogą być w żaden sposób naruszane. Musi stworzyć jądro suwerenności. Musi określać procedury oraz warunki które mogą być przekazane na zewnątrz.
Określeniu przez konstytucje strategiczne działania przez państwo, a jednocześnie powinna wskazywać przekazywanie kompetencji w dół organom niżej w hierarchii. Detatyzacja Wycofywanie się państwa z tych działalności, które nie jest konieczne.
Wyraźnie określenie w konstytucji tych stanowisk publicznych które mają charakter publiczny. Wskazanie stanowisk które mają być obsadzane z klucza politycznego.
Precyzyjne wskazanie w konstytucji uprawnień poszczególnych organów, który organ co ma czynić. Nie powinna ona dokonać takiego podziału kompetencji który nie będzie tworzył elementu współudziału organów.
Gwarancja konstytucji.
Są to wszystkie rozwiązania które w założeniu mają służyć nadrzędnej roli konstytucji w systemie prawa.
Podział:
Materialne- mają charakter poza prawny. Elementy: kultura polityczna w państwie, edukacja obywatelska, tradycje demokratyczne.
Formalne – ogół środków i innych konstytucji prawnych, które służą zapewnieniu prymatu konstytucji.
Gwarancje o charakterze:
Bezpośrednim – gwarancje które zostały powołane właśnie po to, aby chronić nadrzędność konstytucji w systemie prawa. Instytucja kontroli konstytucyjności prawa, instytucja odpowiedzialności konstytucyjnej.
Kontrola konstytucyjności prawa:
- parlamentarna ( drugi organ- komisje parlamentarne- organy parlamentu w których toczy się praca merytoryczna, dokonują bardziej szczegółowej oceny w projektach ustawodawczych).
- poza parlamentarnej (parlament inklemo- opiera się na pewnej fikcji prawnej wieloetapowość procedury służy utworzenia prawa które konstytucji naruszać nie będzie.)
a) sądowa-
* brytyjski system kontroli konstytucji prawa. Tutaj jest kilka specyficzne elementów, nie posiada jednej konstytucji (zarówno akty prawa jak i precedensy, konwenanse czy też źródła o charakterze doktrynalnym. Pierwsza zasada ustrojowa suwerenność parlamentarna- brytyjski parlament nie jest niczym ograniczony. Przyjmuje się, że może zrobić wszystko.
b) Ludowa- odwołanie orzeczenia dziś występuje w stanie Collorado, gdy stwierdzi, do ustawy może wpłynąć sprzeciw, czy dany akt będzie czy nie będzie obowiązywał.
c) kwasi sądowa
- kontrole sprawowane przez głowę państwa- w Polsce poza parlamentarna, bo prezydent nie jest organem parlamentarnym. W Europie do parlamentarnej, bo zasada we współczesnej świecie jest to weto nie działa samodzielnie tylko i tak ta sprawa ponownie wraca do parlamentu, pomimo tego to jego działania
Odpowiedzialność prawa- hierarchiczna systematyzacja prawa
Pośrednim – środki prawne który zostały stworzone w innym celu, ale przy okazji wpływają na zachowanie prymatu konstytucji. Np. zasada podziału władzy, zasada odpowiedzialności rządu przed parlamentem.
System amerykański uzupełnić
Europejski system, którego tworem jest Hans Kelsen- powstał na gruncie krytyki systemu amerykańskiego. Normy nie konstytucyjne lipa w Ameryce, brak pewności prawa. Wg Kelsena jednostka nie wie czy jest konstytucyjne czy nie. Stworzenie jednego organu który będzie się zajmować kontrolą konstytucyjną, zwany Trybunał Konstytucyjny.
Trybunał konstytucyjny:
Cechy: wyłączna właściwość sądów konstytucyjnych do konstytucyjności prawa, jest bezpośrednio umocowany w konstytucji, w ramach systemu kontroli konstytucyjności prawa dominuje kontrola o charakterze abstrakcyjnym- bada zależności między normami teoretycznym związkiem normy wyższego rzędu z normami niższego rzędu, skutek orzeczenia sądu konstytucyjnego, polega na możliwości kontroli o charakterze prewencyjnym- badania przepisów zanim one wywołują skutki prawne i usunięcie zanim wejdą do obiegu.
Ex nunc- od chwili ustanowienia, ex tunt- moc wsteczna.