Najpowszechniejszy jest Mn i towarzyszy często Fe. 50-60% wód podziemnych użytkowanych wykazuje podwyższone zawartości manganu i woda wymaga uzdatniania także w zakresie Mn. Występuje on jednak w znacznie mniejszych stężeniach niż Fe. Również jego klark jest niższy 0,1%. Pierwotnym źródłem manganu jest wietrzenie minerałów skał magmowych ciemnych, zwłaszcza augitu i hornblendy.
Występuje na trzech stopniach utlenienia II, III i IV-tym. Trójwartościowy jest pośredni. Stabilny w warunkach redukcyjnych jest II-wartościowy, a w warunkach utleniających IV-wartościowy. Podobnie jak żelazo, dwuwartościowy jest łatwiej rozpuszczalny, a IV wartościowy wytrąca się w postaci osadu. O rozpuszczalności decyduje pH oraz Eh.
W wodach podziemnych jak już powiedziano Mn występuje w mniejszych stężeniach, najczęściej od 0,1 do 0,4 mg/l. Dopuszczalne stężenie to 0,05 mg/l w wodach do picia. To zostało wprowadzone niedawno. Poprzednio było 0,1 mg/l. Woda musi być napowietrzana i filtrowana przez złoża piaskowe. Przy czym Mn trudniej wytrąca się z wody, wymaga wyższego Eh.
Oprócz manganu istotne są metale ciężkie, pojawiające się w wyniku rozpuszczania składników środowiska naturalnego jak i zanieczyszczeń. Zanieczyszczenia metalami ciężkimi mają najczęściej charakter lokalny, związane są z trasami komunikacyjnymi, składowiskami odpadów przemysłowych, a także komunalnych, ściekami przemysłowymi, w szczególności z galwanizerni.
Wody podziemne w określonych warunkach mogą zawierać bakterie chorobotwórcze w wyniku zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego. Picie zanieczyszczonej bakteriami wody może powodować dur brzuszny, czerwonkę, cholerę i szereg innych chorób.
W związku z tym oprócz badań fizyczno – chemicznych dokonuje się oceny stanu bakteriologicznego wody. Byłoby bardzo trudno badać obecność bakterii poszczególnych. W związku z tym badanie dotyczy w większości jednej wybranej bakterii – pałeczki okrężnicy czyli Escherichia Coli. W zasadzie nie jest chorobotwórcza, ale występuje w przewodzie pokarmowym człowieka oraz zwierząt ciepłokrwistych. W związku z tym obecność EC może świadczyć również o obecności bakterii chorobotwórczych. Określa się tak zwane miano Coli oraz wskaźnik Coli. Miano Coli to liczba cm3 wody, na które przypada jedna pałeczka bakterii Coli.
Mc = 100/WC
Natomiast wskaźnik Coli to liczba pałeczek okrężnicy w 100 cm3 wody. Obecnie używa się też pojęcia npl, które jest synonimem.
WC = 100/Mc
Oprócz badań na obecność EC wykonuje się również badania hodowli bakterii. Mianowicie hoduje się bakterie na pożywce żelatynowej w temperaturze 20 – 22 °C (pokojowej). Drugie badanie to hodowla na pożywce agarowej1 w temperaturze 37 °C. W ostatnich latach zakres badań bakteriologicznych ulega często poszerzeniu. Na przykład badania E.C wykonuje się w dwóch wersjach: ogólnej i pochodzenia kałowego. Okazało się bowiem, że E.C mogą również w określonych warunkach tworzyć się poza przewodem pokarmowym, np. w strefach rozkładu materii organicznej. Świat bakterii jest znacznie bogatszy niż myśleliśmy. Są także np. bakterie przetrwalnikujące.
Niekiedy dokonuje się dodatkowo badania bakterii, które powodują denitryfikację azotanów albo redukcję siarczanów. Tradycyjnie od dawna te E.C i na pożywkach w określonych warunkach.
Jeśli chodzi o wyniki badań, całkowicie czysta i bezpieczna woda jest taka kiedy miano Coli wynosi 100 i powyżej. Co oznacza że jedna pałeczka przypada na co najmniej 100 ml wody. Jeżeli miano coli jest niższe woda wykazuje zanieczyszczenie. Jeśli chodzi o hodowlę za bezpieczną uznaje się wodę w której liczba bakterii wyhodowanych w 1 cm3 nie jest większa niż 100 przy hodowli w temperaturze pokojowej i 20 w temperaturze 37 °C. Te drugie są bowiem groźniejsze dla ciała człowieka.
Mogą też występować niegroźne dla człowieka bakterie żelaziste, powodujące przemiany związków żelaza. Dla człowieka zagrożeniem są chorobotwórcze bakterie, wirusy, pierwotniaki i jaja pasożytów, które mogą pojawiać się w pewnych warunkach i są szczególnie odporne na dezynfekcję.
Dezynfekcja ma zapobiegać zagrożeniom. Powszechnie wykorzystuje się do niej chlor gazowy, a ostatnio w Poznaniu wprowadzono na szerszą skale dwutlenek chloru, nie powodujący charakterystycznego zapachu chloru. Ozon też, ale on służy przede wszystkim do uzdatniania2 – zmniejszenie zawartości substancji organicznej, która jest prekursorem THM-ów. Po ozonowaniu musi następować poddawanie sorpcji wody przez złoża węgla aktywnego W tej chwili trwa przebudowa ujęcia w Mosinie i zastosuje się ozon i węgiel aktywny.
Jakość wody to przydatność wody do określonego wykorzystania. Mówiąc o jakości myślimy najczęściej o tzw. jakości wód przeznaczonych do zaopatrzenia ludności – kiedyś mówiło się do picia i potrzeb gospodarczych. Tę jakość wody określa się na podstawie badań i porównuje ich wyniki z dopuszczalnymi wartościami stężeń określanymi przez ministerstwo zdrowia. MZ wydaje specjalne rozporządzenia o dopuszczalnych stężeniach. Już rozporządzenie z 2007 roku oparto na normach unijnych, ale w tym roku pojawiło się nowe rozporządzenie, które wyznaczyło nowe normy, np. Fe 0,2 mg/l, Mn – 0,05 mg/l .
Mówiąc o jakości wód i nie określając szczegółowo o co nam chodzi w domyśle jest to woda dla zapotrzebowanie ludności. Może być jednak stosowana dla potrzeb przemysłu czy rolnictwa. Specyficzne wymagania mają też cukiernie, kotłownie, mleczarnie. Jeżeli woda nie spełnia tych wymogów wtedy wykonuje się tak zwane uzdatnianie wody. Buduje się specjalne urządzenia w których następuje usuwanie składników niepożądanych, tak aby spełniały określony poziom podany w rozporządzeniu ministra zdrowia lub potrzeb określonego użytkownika gospodarczego. Najczęściej rzecz dotyczy uzdatniania Fe i Mn przez napowietrzanie i filtrację. Niektóre wody wymagają koagulacji – wytrącanie określonych składników – zwłaszcza substancji organicznej, mętności; ozonowania lub filtracji przez specjalne filtry węglowe.
Poza tym oczywiście woda powinna być dezynfekowana, do czego tradycyjnie wykorzystuje się chlor, dwutlenek chloru i rzadziej promieniowanie UV. Dezynfekcja może czasami prowadzić do powstawania produktów dezynfekcji. Nawet woda uzdatniona może ulec wtórnemu zanieczyszczeniu w sieciach wodociągowych – zależy to od materiału instalacji wodociągowych. Najczęściej przyczyną są wewnętrzne instalacje domowe, które mogą uwalniać Cu, Fe, Mn, Cd, mogą się wtórnie wymywać. Badania wskazują że takie wzbogacenie może występować, gdy sieć jest zbudowana z rur stalowych- ocynkowanych lub miedzianych, czasami także ze starych rury z ołowiu, lub gdy są stopy lutownicze z zawartością Pb. Badania wykazują że w szczególności pierwsza partia wody po nocnej stagnacji może być wzbogacona w metale ciężkie. Lepiej najpierw się wykąpać. Takie zjawisko obserwujemy również w sieci poznańskiej. Metale ciężkie mogą kumulować się w organizmie i powodować niekorzystne zjawiska chorobowe.
Generalnie wykonywane są analizy wód hydrogeologiczne, techniczne i balneologiczne. Aktualnie należy jeszcze dodać tak zwane analizy monitoringowe, które są wykonywane w sieciach monitoringowych, przy czym takie analizy wykonuje się od lat 90 –tych. Są to w pewnym sensie analizy hydrogeologiczne. Analizy hydrogeologiczne wykonuje się w ramach rozpoznania hydrogeologicznego wód podziemnych. Analizy techniczne robi się przy budowie ujęcia, żeby określić zgodność z normami jakości i zakres koniecznych procesów uzdatniania wody. Przy ocenach wody dla potrzeb balneoterapii wykonuje się analizy balneologiczne.
Analizy Hydrogeologiczne dzieli się na ogólne, pełne i wskaźnikowe.
Ogólne wykonuje się do wstępnej oceny chemizmu i makroskładników, temperatury, zapachu, barwy, przewodnictwa, mineralizacji, twardości i odczynu pH. W ramach potrzeb mogą być rozszerzone o zawartość Fe, CO2, H2S i inne.
Pełne obejmują pełen zakres cech fizycznych i chemicznych aż do pierwiastków śladowych. Wykonuje się je rzadko w hydrogeologii.
Wskaźnikowe to jeden wybrany parametr lub kilka charakterystycznych składników, np. tylko twardość, albo zawartość chlorków do oceny zanieczyszczenia.
Od lat 90 tych badania monitoringowe. Prowadzone w sieci monitoringu Krajowego i monitoringów Regionalnych. Badania obejmują szeroki zakres, zbliżony do analizy pełnej. Obejmują nawet pierwiastki śladowe i wszystkie podstawowe cechy fizyczne.
Analizy techniczne dzielą się na skrócone, rozszerzone, pełne i specjalne. Tradycyjnie wykonywane były przez stacje sanitarno – epidemiologiczne, które są rozmieszczone w poszczególnych województwach, przy czym działają też na szczeblu powiatu.
Najczęściej wykonuje się skróconą, obejmującą temperaturę, barwę, mętność, pH, zapach, twardość, zasadowość, azotyny, azotany, jon amonowy, Fe, Mn, chlorki i utlenialność. W ostatnich czasach stacje sanitarno – epidemiologiczne nie badają chlorków, co jest z punktu widzenia hydrogeologii bardzo niekorzystne, bo są te badania wykorzystywane przez studentów, a chlorki pozwalają na ocenę stanu zanieczyszczenia wód podziemnych.
Rozszerzone poszerzone są o siarczany, suchą pozostałość i straty prażenia.
Pełne – dochodzą mikroskładniki.
Specjalne – dodatkowo poszerzane jeszcze o zawartość kationów – Na, Mg, Ca i K i różnego typu zanieczyszczenia.
Analizy balneologiczne wykonuje się na etapie rozpoznawania wód podziemnych i na etapie eksploatacji. Wyróżniamy orientacyjne, wielkie, małe i sprawdzające albo kontrolne.
Analiza orientacyjna wykonywana jest na etapie poszukiwania wód leczniczych – badanie jednego wybranego parametru decydującego o leczniczym charakterze wód – endogeniczny CO2, H2S, I, Si.
Analiza wielka (duża, pełna) – dokonuje się po odkryciu wody leczniczej w analizach orientacyjnych. Ona obejmuje wszystkie składniki wraz ze składem izotopowym.
Analiza mała jest wykonywana co kilka lat w celu sprawdzenia stabilności składu. Obejmuje wszystkie główne cechy i składniki, które dotyczą charakteru leczniczego wody lub współwystępują z tymi składnikami.
Na etapie eksploatacji analizy sprawdzające. Składniki decydujące o leczniczym charakterze. Są wykonywane co kilka dni lub w sposób ciągły.
Właściwe wykonywanie analiz wymaga zachowania określonych zasad i standardów przy pobieraniu. Problem polega na tym, że w trakcie udostępniania wody podziemnej i jej pompowania z otworu mogą zachodzić zmiany parametrów fizycznych i chemicznych. Celem analizy powinno by określenie własności i składu w miejscu jej występowania czyli w warstwie wodonośnej. W trakcie pompowania zachodzi zmiana określonych parametrów co może zaburzać równowagę chemiczną. Zmiana ciśnienia zaburza równowagę gazową, temperaturę także w zależności od głębokości. Pewne parametry powinniśmy mierzyć bezpośrednio w terenie a najlepiej w samym otworze. Próbka może być łatwo zanieczyszczona powietrzem atmosferycznym, może to wpływać np. na zawartość różnych form żelaza ale nie tylko.
W terenie należy mierzyć temperaturę, Eh, pH, zasadowość, kwasowość, barwę, poza tym szczególnie jeśli chcemy wykonywać analizy na zawartość tlenu lub innych gazów nie może dojść do zanieczyszczenia wody powietrzem atmosferycznym. Polega to na tym że na kranik musi być nałożony wężyk gumowy i ten wężyk wprowadzamy do butelki, wolno otwieramy kran, po czym woda wpływa do butelki. Pierwsza partia się napowietrzy, ale ona wylewa się i dopiero jak kilkukrotnie wyleje się, podnosimy delikatnie wężyk i zamykamy. To jest ważne przy Fe2+, bo może się utlenić. Niektóre wymagają utrwalenia chloroformem, czy zakwaszania zapobiegające utlenianiu żelaza.
Jednym z błędów jest pobieranie wody stagnującej w otworze. To nie odzwierciedla składu w warstwie wodonośnej. Tak robią niestety niektóre laboratoria zajmujące się badaniami i generują bardzo mało wiarygodne analizy. Musi być bezwzględnie świeża woda napływająca. W wodzie stagnującej może rozwijać się życie biologiczne, które ma wpływ na przemiany.
Także próby do badań bakteriologicznych mają specjalne zasady. Woda musi być pobrana do wyjałowionych butelek i również naczyń. Jeżeli pobieramy próbę bakteriologiczną to również trzeba to pobierać z kranu. Opala się kran płomieniem denaturatu. Trzeba opalić kranik, dysponować wyjałowioną butelką i dopiero do tej wyjałowionej butelki możemy nalewać próbkę wody.
Wyniki analiz chemicznych przedstawia się w jednostkach wagowych. Zawartość składników rozpuszczonych za wyjątkiem gazów, związków niezdysocjowanych i koloidów podaje się w mg/l. W przypadku nierozpuszczonych w mg/kg. Czasami stosuje się gramy lub mikrogramy, a niektóre mikroskładniki podaje nawet w nanogramach, np. benzoapiryn z grupy WWA, związany ze spalaniem, ma dopuszczalne stężenie 10 ng/l tylko.
Jony reagują między sobą w ilościach równoważnikowych a nie wagowych. I tak np. NaCl to jony Na i Cl, które nie reagują w relacji 1 mg: 1 mg lecz w ilościach równoważnikowych. Równoważnik to masa atomowa podzielona przez wartościowość. Np. jon Na do Cl reaguje w relacji 22,99 :35,45 (wartościowości są równe jeden). Po przeliczeniu na równoważniki możemy wyrazić stężenie w milivalach.
Żeby sprawdzić wyniki powinniśmy wszystkie wskaźniki wagowe przeliczyć na milivale. Formalnie stężenie w Si można podawać w g/dm3, ale na całym świecie tradycyjnie stosuje się litr, więc lepiej tak stosować.
Przykład dla wody Zuber III, Krynica
| Jony związek | Mg/kg | Mvla/kg | % mval |
|---|---|---|---|
| K+ | 343 | 8,72 | 2,44 |
| Na+ | 7235 | 314,51 | 88 |
| Li+ | 12,9 | 1,85 | 0,52 |
| NH4+ | 2,16 | 0,11 | 0,03 |
| Ca2+ | 133,9 | 6,69 | 1,87 |
| Mg2+ | 307,86 | 25,31 | 7,07 |
| Fe2+ | 6,90 | 0,24 | 0,07 |
| Mn2+ | 0,50 | 0,01 | 0,00 |
| Razem K | 357,45 | 100,00 | |
| Razem A | 357,45 | 100,00 |
Suma anionów powinna się równać sumie kationów. Dopuszczalny błąd to 3%. Można go wtedy rozrzucić proporcjonalnie. To jest ważne bo jest potrzebne do klasyfikacji wód i określenia nazwy wody. Do nazwy używa się makroskładników w ilości powyżej 20%. Analizę możemy przedstawić w postaci wagowej i miligramorównoważnikowej – ta druga jest potrzebna, żeby sprawdzić czy analizę wykonano prawidłowo.
Najczęściej wyniki przedstawia się diagramami, ale także wzorem Kurłowa:
Sp GM $\frac{\mathbf{\text{aniony}}}{\mathbf{\text{kationy}}}$T
Sp – składnik specyficzny (mg/l), np. I0,5. A radoczynność w nC
G – gazy w mg/l
M – mineralizację ogólną w g
Dalej podaje się aniony i kationy w procentach miliwali
Temperatura w stopniach
Np. I0,5CO21,2M3$\frac{\mathbf{\text{HCO}}\mathbf{3 - 90,\ Cl}\mathbf{9}}{\mathbf{\text{Na}}^{\mathbf{+ \ 88}}\mathbf{,\ }\mathbf{\text{\ \ }}\mathbf{\text{Mg}}\mathbf{7}}\mathbf{T}^{\mathbf{37}}$
Metody graficzne:
Diagram kołowy Udlufta. – powierzchnia koła wprost proporcjonalna do mineralizacji: 1 mg/l = 1 mm2
r = $\mathbf{\sqrt{}}\frac{\mathbf{M}}{\mathbf{\pi}}$
U góry kationy na dole aniony obszar proporcjonalny do zawartości procentowej. Zawartość gazów podaje się za pomocą współśrodkowych kół o powierzchni proporcjonalnej do zawartości (jak przy mineralizacji). Przydaje się to przy wodach szczawiowych3.
Diagram Tickela. Polega to na tym że rysujemy osie i zaznaczamy na nich w przyjętej skali wartość głównych jonów- kationów i anionów. Sód i potas podajemy razem jako alkalia. Łączymy je uzyskując figurę geometryczną. Możemy obok dorysować wyskalowane strzałki obrazujące zawartość CO2 i M.
Te metody stosuje się najczęściej przy przedstawianiu wyników analiz na mapie. Możemy oczywiście wykorzystać różne kolory przy diagramie kołowym, co wzmacnia widoczność.
Jeżeli chodzi o przedstawianie większej liczby analiz na jednym diagramie wykorzystuje się diagramy Schoellera i Pipera. Schoeller to hydrogeolog francuski. Na diagramie Schoellera stężenia w skali logarytmicznej. Następnie każda analiza to osobna linia łamana. Możemy przedstawić zatem wiele analiz. Widać ich ewentualne podobieństwo lub różnice (ryc. 66, Pazdro).
Na diagramie Pipera analiza jest przedstawiona w postaci punktów. Może być przedstawiona duża liczba analiz. Na diagramach trójkątnych są przedstawione osobno kationy i aniony. Jeśli chodzi o kationy stosuje się sumę Na i K. Przenosimy to wszystko na diagram duży gdzie sumuje się różne aniony i i kationy. Na przykład Ca jest z Mg, Na z K, a SO42- z Cl-, HCO3- + CO2.
Zbiorowisko wód podziemnych to bardzo ogólne pojęcie dotyczące występowania wód podziemnych w skałach. W odniesieniu do utworów skalnych zdolnych do gromadzenia, przewodzenia i oddawania wody wolnej stosuje się pojęcie wodonosiec. Bardziej powszechnie stosuje się jednak pojęcia szczegółowe takie jak warstwa wodonośna, zbiornik wodonośny i poziom wodonośny.
Skały dzieli się na wodonośne i niewodośne oraz przepuszczalne i nieprzepuszczalne. Ten drugi podział jest oparty na współczynniku filtracji. Za skały przepuszczalne uważa się takie, które mają współczynnik k powyżej 10-5 m/s. Mogą one stanowić warstwy wodonośne, możemy z nich ujmować wodę. Dalej mamy słabo przepuszczalne albo półprzepuszczalne (aquiclude). Mają współczynnik pomiędzy 10-5 a 10-7. Nie stanowią one warstw wodonośnych ale mogą mieć duże znaczenie w ich zasilaniu. Skały nieprzepuszczalne (izolujące) nie przewodzą wody albo przewodzą ją w bardzo znikomych ilościach. Wówczas k < 10-7 m/s. Unikamy jednak tego pojęcia bo jest względne, a często nie mamy dobrego rozpoznania, co więcej warunki są zmienne (spadek hydrauliczny). Używamy zatem pojęcia skały bardzo słabo przepuszczalne.
Znamy już pojęcia strefy aeracji i saturacji. Jeśli mówimy o warstwie wodonośnej myślimy o skałach przepuszczalnych. Rozpoznawanie odbywa się przez wiercenia, dlatego pojęcie warstwy bo mamy skały kolejno o różnym charakterze. Te fragmenty profilu gdzie występują skały przepuszczalne nazywamy warstwą. Dzielimy ją na warstwę o zwierciadle swobodnym (unconfined aquifer) oraz napiętym (confined aquifer), przykrytym warstwami niewodonośnymi.
Poziom wodonośny rozpatrujemy już w skali regionalnej. Warstwę wydzieloną na podstawie interpretacji z różnych odwiertów nazywamy poziomem wodonośnym. Muszą się z one znajdować w łączności hydraulicznej poprzez utwory przepuszczalne. Jeżeli mamy otwór możemy wydzielić w nim dwie warstwy ale znajdują się one w obrębie jednego poziomu wodonośnego. Poziom wodonośny może dzielić się na warstwy ale nie musi.
Piętro wodonośne – występowanie wód podziemnych w obrębie serii utworów z określonego okresu geologicznego.
Zbiornik wodonośny – pojęcie zostało wprowadzone w znaczeniu obecnym (wcześniej oznaczało ogólne występowanie wód w jakimś basenie sedymentacyjnym) wtedy, kiedy zaczęto interesować się problematyką ochrony wód podziemnych. Jest to w zasadzie pojęcie oznaczające poziom wodonośny wraz jego obszarem zasilania. Najłatwiej wyobrazić to sobie w obrębie doliny wypełnionej utworami aluwialnymi. Tutaj na zboczach mogą występować również serie utworów wodonośnych, które nie tworzą użytkowego poziomu wodonośnego (takiego który może stanowić podstawę do ujmowania wody podziemnej i jej wykorzystywania – o wystarczającej miąższości i przepuszczalności) ale mogą go zasilać i również zanieczyszczać. Ma tu się na uwadze ochronę zasobów tego poziomu. W literaturze anglosaskiej pojęcie aquifer obejmuje zarówno poziom jak i warstwę. Musimy sobie zdawać sprawę, że te pojęcia powstawały historycznie, najpierw warstwa, potem poziom, a na końcu zbiornik.
Systematyka hydrogeologiczna:
W hydrogeologii jak w każdej nauce dąży się do pewnej systematyki, czyli podziału wód podziemnych. W Polsce najważniejszy jest podział Pazdro. Ten podział jest oparty na jednym kryterium, ale bardzo istotnym – związek z powierzchnią terenu i atmosferą.
Wody podziemne dzieli się na wody strefy aeracji i saturacji4. W strefie aeracji wyróżniamy wody związane – higroskopijne, błonkowate, kapilarne, i wolne - wsiąkowe i zawieszone.
Wody strefy saturacji dzielimy na cztery typy: przypowierzchniowe (zaskórne), gruntowe, wgłębne i wody głębinowe. Wody powierzchniowe mają najsilniejsze związki z atmosferą, gruntowe także związek bezpośredni. Wody wgłębne mają pośredni związek a głębinowe żadnego (nie są zasilane infiltracją i ciepłem zewnętrznym). Wody wszystkich typów można podzielić na porowe w okruchowych, szczelinowe (w szczelinach skał litych) i wody krasowe ( w masywach skał węglanowych i innych krasowych). Zajmiemy się teraz charakterystyką tych czterech typów wód podziemnych, które mają swoje specyficzne właściwości.
Wody przypowierzchniowe (zaskórne, hipodermiczne). Na schemacie (ryc. 107, Pazdro) mamy wody zaskórne po prawej stronie. Wody zaskórne występują płytko pod powierzchnią terenu i często pozbawione są strefy aeracji lub jest ona bardzo słabo wykształcona. Pojawiają się w dnach zaklęsłości terenowych, płaskich dnach dolin rzecznych, przy wiecznej zmarzłoci, gdzie odmarza tylko przypowierzchniowa bardzo płytka strefa.
U nas tam gdzie na powierzchni glin zwałowych albo iłach występuje bardzo mała warstewka piasku rzędu 1-3 m. Są to wody silnie związane z opadami. Ponieważ jest mała pojemność tych warstw zaskórnych, mogą one okresowo zanikać, a jak jest bardzo mokro, to może nastąpić całkowite wypełnienie porów wodą i wody nie będą więcej wsiąkać. Teraz mamy długie opady i tworzą się kałuże tam, gdzie woda nie ma jak wsiąkać.
Mogą zamarzać w przypadku mroźnych zim, są zanieczyszczone drobnoustrojami, są zażelazione i zakwaszone, mają dużo substancji organicznej, sąsiadują bowiem z glebą i strefą korzeniową roślin. W obszarach suchych zasolone w wyniku silnego parowania. Właściwie nie mają charakteru użytkowego. Są uciążliwe dla budownictwa w szczególności, bo zwierciadło taki ma duże wahania, często bardzo płytko, co powoduje duże trudności przy fundamentowaniu, bo trzeba wtedy bardzo izolować te obiekty. Ze względu na zawartość kwasów humusowych i CO2 mogą być agresywne w stosunku do Fe i stali. Są więc mało przydatne, choć wiele studni kopanych jest na nich opartych i w wielu miejscach się ją pije. Jest ona szkodliwa. Takie studnie mogą wysychać również.
Takie tereny z wodami zaskórnymi są również niekorzystne dla rolnictwa i ogrodnictwa. Mamy np. kompleks w rejonie sandru Sierosławskiego i tam są miąższości zaledwie 1 -3 m piasku i jest to bardzo niekorzystne, bo jest albo za sucho albo za mokro. Jak jest za mokro, gniją korzenie drzew i rośliny umierają. Jedynym rozwiązaniem jest melioracja, w znaczeniu ulepszanie. Trzeba odprowadzać wodę kiedy jest za mokro i doprowadzać kiedy jest za sucho. U nas wprowadza się tylko odwodnienie i to nie daje właściwego efektu. W okresie wegetacji powinno się doprowadzać wodę.
Następny typ to woda gruntowa, które czasami jest używane potocznie jako woda podziemna. Jest to niewłaściwe z punktu widzenia hydrogeologii. To wynika też z tego że tłumaczy się z ang. groundwater i tłumacze to tłumaczą jako wodę gruntową, nie mając pojęcia. Woda ta ma wyraźnie wykształconą strefę aeracji. Też od powierzchni terenu skały wodonośne, ale ich miąższość jest większa. Wyraźna strefa saturacji i aeracji.
Agar wytwarza się z krasnorostów↩
Uzdatnianie wód podziemnych (groundwater conditioning/treatment) Proces dostosowania właściwości wód podziemnych do wymogów stawianych wodom dla różnych celów. Z uwagi na cechy wód podziemnych główne procesy uzdatniania to odżelazienie i odmanganienie, odkwaszenie, zmiękczenie i dezynfekcja↩
Ponad 1g CO2 [portal wiedzy.onet.pl, pl.wikipedia.org]↩
Tab. 43, Pazdro↩