Klatka piersiowa
Zwierzę układamy na prawym lub lewym boku lub na brzuchu (płaty płuc są wtedy rozprężone i najlepiej widać zmiany). Lepiej na prawym boku, na lewym – trochę inny kształt sylwetki serca i inny kąt sercowo-przeponowy.
Wielkość, kształt sylwetki serca zależy od: rasy, wieku, wytrenowania.
Wskazania do badania klatki piersiowej:
Zmiany w tkance płucnej
Choroby górnych i dolnych dróg oddechowych
Zaburzenia pracy serca
Nowotwory
Powiększone węzły chłonne
Choroby przełyku, tchawicy
Urazy klatki
Nawracające choroby układu oddechowego
Jeżeli grubość klatki jest większa niż 10 cm lub stosujemy napięcie powyżej 60kV - należy użyć klatek przeciwrozproszeniowych.
Wykonujemy zdjęcie przeglądowe na prawym boku, zwierzę max. rozciągnięte , łapy max. do przodu (inaczej zasłaniają przednie pola płuc). Zdjęcie idealnie bocznie – kręgosłup i mostek jak najniżej, równolegle do stołu. Głowa, szyja, tułów w jednej linii. Jeżeli leży na boku to najbliżej stołu jest najmniejsza powietrzność płuc.
Promień główny kierujemy na przecięciu dwóch linii: poziomej biegnącej na wysokości ½ klatki piersiowej i pionowej – 2 palce za tylnym kątem łopatki dla psa średniej wielkości.
Zdjęcie strzałkowe – przednie łapy wyciągnięte do przodu, głowa między nimi. Promień główny skierowany na przecięciu linii stanowiącej oś kręgosłupa i linii łączącej tylne kąty łopatek.
Zdjęcie na plecach – łapy do przodu, między nimi głowa, promień główny pada tak jak przy zdjęciu strzałkowym, przeciwwskazane przy duszności.
Trzeba pamiętać o tym, że po dłuższym czasie tworzy się przekrwienie opadowe, płaty płucne są mocniej ściśnięte i spada powietrzność.
Zwierzęta usypiane zawsze ułożenie na mostku, płaty płuc są wtedy równomiernie rozprężone.
Pozycja stojąca boczna używamy poziomej wiązki promieni (horyzontalna wiązka), łapy wyciągnięte do przodu, przy duszności, niewydolności krążenia, zdjęcie celowane tak jak zdjęcie boczne.
Na rentgenogramach klatki piersiowej można stwierdzić:
Zmniejszenie przejrzystości tkanki płucnej
Zwiększenie przejrzystości tkanki płucnej
Obecność powietrza w jamie opłucnowej (odma opłucnowa) i w śródpiersiu (odma śródpiersiowa)
Obecność płynu w jamie opłucnowej
Nieprawidłowości dotyczące wielkości sylwetki serca i naczyń
Zmiany w obrębie tchawicy i przełyku
Przepukliny wrodzone i pourazowe
Zmniejszenie przejrzystości płuc: przy zapaleniu płuc, obrzęku, stłuczeniu, niedodmie, nowotworach pierwotnych i wtórnych, zwapnieniach, krwotoku z płuc.
Trwałe zapalenie płuc – zaburzenia w krążeniu + zmiany zapalne u starych.
Zagęszczenie – obszar o zwiększonym wysyceniu cieniowym różnej wielkości, kształcie. Ostro odgraniczony – choroba przewlekła, słabo zaznaczony – ostra choroba.
Płatowe zapalenie płuc (xero algorytmy).
Przewlekłe odoskrzelowe zapalenie płuc – zmiany lokalizują się wzdłuż oskrzeli, zagęszczenie około oskrzelowe nieregularne, im dłużej się utrzymuje tym zmiany bardziej widoczne.
Obrzęk płuc:
Pochodzenia sercowego (kardiogenny) – choroby zastawki dwudzielnej, kardiomiopatia rozstrzeniowa, powiększenie lewego serca, poszerzenie żył uchodzących do lewego przedsionka, spadek przejrzystości płuc; obrzęk idzie od wnęki płuc na obwód, na obwodzie płuca są najbardziej powietrzne, podczas leczenie zmiany z obwodu cofają się do wnęki.
Niekardiogenny – wzrost przepuszczalności naczyń, wstrząs anafilaktyczny, zatrucia, infekcje bakteryjne, wzrost ciśnienia wewnątrznaczyniowego (ucisk na naczynia żylne przez guzy nowotworowe), spadek ciśnienia onkotycznego (uszkodzenie nerek, wątroby); prawidłowa wielkość serca, różnego stopnia nacieczenia śródmiąższowe lub pęcherzykowe, z cześci obwodowej zmiany idą do wnęki. Powrót do prawidłowej tkanki płucnej zaczyna się najpierw w obrębie wnęki i potem na obwód.
Krwotok płucny (xero algorytmy).
Nowotwory płuc:
Pierwotne – prawy płat przeponowy płuc.
Przerzuty – okrągłe lub owalne ciebie wielkości powyżej 5 mm, widoczne na tle płatów płucnych i sylwetki serca.
Wykonujemy dwa zdjęcia – strzałkowe i na prawym boku.
Wzrost przejrzystości tkanki płucnej:
Rozedma, astma, błędy techniczne – zdjęcie zbyt twarde (za dużo kV), zwierzę przewentylowane.
Odma opłucnowa:
Odsunięcie niedodmowych płatów płuc od ściany klatki piersiowej przez pasmo przejaśnienia (wolny gaz).
Odsunięcie sylwetki serca od mostka przez pasmo przejaśnienia.
Spłaszczenie przepony.
Zdjęcie boczne – gaz na zewnątrz płatów. Pozycja strzałkowa – wolne powietrze między płatem płucnym, a ścianą klatki piersiowej. Przejaśnienie między płucem a przeponą. Zdjęcie na stojąco – płaty płucne spychane w dół.
Płyn w j. opłucnowej małe psy, koty – 50 ml, duże psy – 100 ml.
Może występować wolny płyn – przelewa się lub zamknięty – nie przelewa się – zrosty przez włóknik. Płyn położony najniżej klatki piersiowej (na stojącym psie poziomo). Lepiej USG. Wykonujemy zdjęcie strzałkowe, zdjęcie boczne (obraz liści na wodzie). Płynne wykonywanie czynności – nie wywracamy psa.
Serce – oceniamy wielkość, ustawienie, kształt, wpływ na sąsiednie struktury.
Przy zmianie sylwetki robimy USG.
Kardiomiopatia – sylwetka zajmuje więcej niż 3 p.m.ż, podnosi do góry tchawicę (równolegle do kręgosłupa, a nie 5-10 o do niego), tchawica zbliża się do kręgosłupa, żyła Głowna tylna zsuwa się do przepony.
Mikrokardia – zajmuje mniej niż 2,5 p.m.ż. Zwężone są duże naczynia. Złe rokowanie.
Powiększenie prawej komory – dłuższy kontakt z mostkiem, kwadratowy lewy przedsionek, wyniosły, kaszel kardiogenny.
Zespół płucno sercowy – wtórnie rozwija się niewydolność serca prawo komorowa, będąca wynikiem nadciśnienia, przewlekłych obturacyjnych chorób płuc. Rozwija się pół roku od wystąpienia choroby pierwotnej w przypadku przeoczenia lub niewłaściwego leczenia.
Badanie RTG:
Zmiany charakterystyczne dla choroby przewlekłej
Powiększenie prawej komory i prawego przedsionka
Poszerzenie tętnic płucnych proporcjonalnie do nadciśnienia oraz poszerzenie lub kręty przebieg odgałęzień tętnicy.
Spadek przejrzystości płuc.
Zmiany nie cofają się. Zdjęcie kontrolne – co pół roku, najlepiej jak obraz jest analogiczny do poprzedniego badania).
Tchawica – podejrzenie ciał obcych.
Zapad tchawicy u raz miniaturowych nabyty lub wrodzony – jork, pekińczyk. Niedobór siarczanu chondroityny i wapnia – osłabione chrząstki. Objawy – krzyk gęsi, zwierzę odkasłuje gdy jest pobudzone. Wykonujemy zdjęcie boczne szyi, klatki piersiowej, zwierzę rozciągnięte; głowa, szyja, grzbiet w jednej linii. Wdech – zapad tchawicy w części szyjnej, wydech – nadciśnienie w płucach, w odcinku piersiowym zwężona tchawica.
Zapad nabyty – u małych grubych psów 7-8 letnich. Zapalenie mięśni tchawicy, przewlekłe zapalenie tchawicy.
Niedorozwój tchawicy (hipoplazja) – niecałkowity rozwój pierścieni, tchawica zwężona o ½ lub więcej niż światło krtani. Buldog angielski, rasy brachycefaliczne, nawrotowe zapalenia płuc, zaczynają się w okresie szczenięcym (szczeniak najmniejszy w miocie), dochodzi do zwłóknienia płuc, nie dożywa wieku dorosłego (śmierć w 8-9 miesiącu). Po 6 m-cu w pełni rozwinięta tchawica – ostateczne rozpoznanie. Robimy boczne zdjęcie głowy i szyi.
Wskazania do badania przełyku:
Długoterminowe wymioty
Ulewanie pokarmu
Problemy w połykaniu
Ciała obce – najczęściej u podstawy serca, przed przeponą, dogłowowo od wpustu do klatki piersiowej; cieniujące lub nie.
Achalazja przełyku (megaesophagus) – przełyk rozszerzony na całej długości. 2 rodzaje – pierwotna u młodych na tle neurogennym (bo jest zwiotczenie mięśni), wtórna – niewydolność kory nadnerczy, zapalenia mięśni, miastenia gravis;
Objawy pierwotnej achalazji - wiotki przełyk, szczenięta – w momencie przechodzenia na pokarm stały – zachłystowe zapalenie płuc. Zdjęcie boczne szyi i klatki – rozszerzony przełyk, wypełniony gazem, żeby zdiagnozować podajemy dużą ilość barytu i nie śpieszymy się.
Przetrwały przewód tętniczy – Botalla, łączy łuk aorty i pień płucny, przełyk rozszerzony do podstawy serca, przetrwały przewód otacza przełyk i jest zwężone światło, przy przejściu na pokarm stały zachodzi regurgitacja, źle rokuje u owczarków niemieckich – umierają z głodu lub zapalenie płuc.