Biznes plan - plan gospodarczy, plan prowadzenia interesów, plan przedsięwzięć - tak w języku polskim można wyrazić istotę coraz bardziej popularnego u nas terminu angielskiego " business plan ". Znajduje on zastosowanie zarówno w różnych sferach działalności biznesowej, jak i w różnych okresach czy fazach rozwoju firmy, przedsiębiorstwa, czy organizacji.
Biznes plan - jest zestawieniem dokumentów - analiz i programów, w których na podstawie oceny aktualnej sytuacji finansowej oraz danych historycznych zawarta jest projekcja celów firmy i sposobów ich osiągania przy wszystkich istniejących uwarunkowaniach natury Finansowej, rynkowej, marketingowej, organizacyjnej, kadrowej, technologicznej itp.
Jest przewodnikiem dla działań strategicznych i operacyjnych firmy oraz pozwala zidentyfikować słabe i silne strony działalności gospodarczej. Obejmuje działalność bieżącą przedsiębiorstwa oraz okres od trzech do pięciu lat.
Biznes plan jest planem menedżerów, określającym ich zdolność do podejmowania skutecznych działań zmierzających do trwałego usytuowania się na rynku, czyli finansowo efektywnego połączenia okazji rynkowych z możliwościami firmy. Zadaniem kadry kierowniczej jest stworzenie realnej wizji sukcesu rynkowego firmy. Biznes plan jest dobrym wzorem dla opracowania wszelkich planów, ponieważ cele, środki, zasoby, strategia i rezultaty przedsięwzięcia muszą być tak przedstawione, aby wykazać kompetencje i umiejętności przedsiębiorcze oraz wzbudzić zaufanie, niezbędne dla uzyskania kredytu lub zwiększenia kapitału firmy.
Biznes plan jest jedną z nowoczesnych technik zarządzania, stanowiących wstępny warunek odnoszenia sukcesów na rynku. Sukcesów nie zapewniają już ani łatwo nadarzające się okazje, ani też sama intuicja przedsiębiorcy lub menedżera, nie osiąga się sukcesów bez wiedzy o rynku oraz umiejętności przewidywania i planowania. Biznes plan jest zestawieniem dokumentów, które powinny określać:
- miejsce firmy w otoczeniu gospodarczym,
- cele firmy (przedsięwzięcia),
- sposoby i środki zmierzające do ich osiągnięcia w określonym czasie.
Każda firma działająca w gospodarce rynkowej funkcjonuje w określonym otoczeniu gospodarczym. Składają się na nie inne firmy (dostawcy materiałów, odbiorcy produktów lub usług, konkurenci), banki udzielające kredytów, agendy państwowe lub międzynarodowe, które wspierają rozwój przedsiębiorczości oraz osoby fizyczne ze swoimi potrzebami, dochodami, upodobaniami itp.
W otoczeniu firmy nieustannie zachodzą zmiany, będące wyrazem ewolucji zachowania wszystkich funkcjonujących na rynku podmiotów gospodarczych oraz fluktuacji kursów walut, cen wywozowych i przywozowych, podatków itp.
Miejsce firmy w otoczeniu gospodarczym wyznaczają : - branża, w której ona działa,
- rynek, na którym sprzedaje produkty (czy usługi),
- ceny,
- jakość,
- technologia produkcji,
- dynamika sprzedaży,
- osiągane wyniki finansowe.
Podstawowym celem większości firm jest :
- zwiększenie własnej konkurencyjności,
- zwiększenie udziału w rynku,
- zwiększenie rozmiarów sprzedaży i zysku,
- poprawa rentowności.
Wszystkie te cele można osiągnąć przez :
- wprowadzenie nowych produktów (usług) na rynek,
- poprawę jakości,
- obniżkę cen,
- udoskonalenie lub wprowadzenie nowych technologii,
- zdobycie nowych rynków,
- rozwinięcie reklamy, promocji i dystrybucji,
- doskonalenie systemu zarządzania.
Określając cele firmy oraz sposoby i środki zmierzające do ich osiągnięcia w określonym czasie, biznes plan powinien szczegółowo wskazywać, jak ma postępować kierownictwo, aby osiągnąć sukces. Do zadań biznes planu należy :
- ocena mocnych i słabych stron przedsięwzięcia,
- określenie kosztów,
- określenie potrzebnych środków finansowych,
- wybór strategii działania,
- określenie koncepcji rozwoju,
- ocena branży,
- ocena rynku i konkurencji,
- oszacowanie ryzyka,
- poszukiwanie partnerów do współpracy i środków finansowych.
Istotą biznes planu jest przede wszystkim określenie celów, a następnie ustalenie sposobów, metod i środków osiągnięcia założonych celów. Spośród wielu możliwości należy wybrać tą, która w najbardziej optymalny sposób zrealizuje cel.
Biznes plan jest tym niezbędniejszym, im zamierzenia bardziej skomplikowane i długodystansowe, im więcej czynników wewnętrznych z otoczenia oddziaływuje na daną firmę. Na świecie tylko te przedsiębiorstwa odnoszą sukcesy rynkowe, które dobrze planują swoją działalność, zwiększając efektywność, skuteczność i jakość działania.
Prowadząc własną działalność gospodarczą lub nawet tylko przygotowując się do niej, prędzej czy później staniesz przed koniecznością napisania biznesplanu. Wymagać go od ciebie będzie np., bank, w którym będziesz się starał o kredyt, inna instytucja oferująca różnorakie formy finansowania małych i średnich przedsiębiorstw, czy też może nowy wspólnik, którego będziesz chciał przyjąć do interesu jako zastrzyk świeżego kapitału.
To całkiem zrozumiałe. Bank, czy inna instytucja finansująca jest normalnym kontrahentem, który przed zainwestowaniem w dane przedsiębiorstwo chciałby zapoznać się z tym w co będzie inwestował. To tak, jak z klientem, któremu przestawiasz swoją ofertę na produkty czy usługi.
Tak więc biznesplan będzie stanowił jakoby wizytówkę ciebie i twojej firmy. Od tego jak zostanie on odebrany i potraktowany przez twoich partnerów zależy to czy uda ci się pozyskać kapitał na dalszy rozwój firmy lub jej dofinansowanie. Dlatego też nie można sobie pozwolić na fuszerkę w tej dziedzinie. Nawet najpiękniejsze i najbarwniejsze opowieści, jakie będziesz snuł przed potencjalnym inwestorem nie przysłonią niekorzystnego wrażenia pozostawionego przez niedbały i niewłaściwie wykonany biznesplan. W ekstremalnych sytuacjach możesz nawet nie mieć szansy na rozmowę z takim człowiekiem, gdyż skreśli cię on już po kilku pierwszych stronach twojego biznesplanu.
Ogólny biznesplan, opisujący szczegółowo najbliższą i dalszą przyszłość firmy powinno przygotować każde przedsiębiorstwo. Niezależnie od tego czy jest to dopiero co założone przedsięwzięcie, czy też firma od lat działająca na rynku z powodzeniem.
W naszym serwisie przedstawiamy jak powinien wyglądać mniej więcej poprawny biznesplan małej firmy. Co po kolei opisywać i jak. Oczywiście Twój biznesplan nie musi wyglądać identycznie. Każde przedsiębiorstwo jest inne i w każdym przypadku będzie potrzeba skupienia się bardziej na czymś innym. To tylko rama, schemat, jak go wykorzystasz zależy tylko od Ciebie.
Po co planować?
W nowoczesnej gospodarce rynkowej planowanie stało się nieodmiennym elementem prawidłowego funkcjonowania jednostki gospodarczej. Często zmieniająca się rzeczywistość wymusza tworzenie i realizowanie coraz to nowych planów, odpornych na zmiany otoczenia i na tyle elastycznych, aby dało się szybko dostosować je do nowych warunków. Często mawia się, że nawet najgorszy plan jest lepszy od jego braku. Trudno bowiem przeprowadzić jakąkolwiek operację nie wiedząc w jakiej kolejności, jakie działania podejmować.
Planowanie to system działań mający na celu określenie celów, jakie stawia przed sobą przedsiębiorstwo dążące do zrealizowania określonej wcześniej strategii oraz dróg ich realizacji w aspekcie zmian zachodzących w otoczeniu tego przedsiębiorstwa. Powinno stać się ono narzędziem do prawidłowego sterowania procesami zachodzącymi w firmie, mającymi na celu zrealizowanie wytyczonych wcześniej zadań.
Podstawową cechą charakterystyczną dla planowania jest jego ciągłość. Plany nigdy się nie kończą i jeszcze przed zrealizowaniem jednego, należy przygotować kolejny, który go zastąpi. Aby właściwie przygotować się do określenia kolejnych celów, warto sporządzić dokument ułatwiający proces planowania, czyli rzeczony biznesplan.
Szczególnie ważnym sektorem planowania jest planowanie finansowe. To ono powinno być podstawą do wytyczania planów przedmiotowych, związanych z produkcją, sprzedażą itp. Często jednak jest na odwrót, gdyż polskie przedsiębiorstwa nadal, mimo prawie 20 lat gospodarki rynkowej w naszym kraju, tkwią jeszcze w poprzedniej epoce, ignorując możliwości finansowe własnego przedsiębiorstwa oraz jego otoczenie.
Czym jest biznesplan
Prawidłowo sporządzony biznesplan jest przede wszystkim jednym z najważniejszych dokumentów firmowych opisujących samo przedsiębiorstwo, jego działalność, przewidywane i będące w trakcie realizacji inwestycje, rynek na którym działa, bliższe i dalsze otoczenie przedsiębiorstwa, oraz sposoby finansowania jego funkcjonowania.
To podstawowe narzędzie planistyczne w organizacji, wykorzystywane przede wszystkim do oceny opłacalności przedsięwzięć gospodarczych oraz innych celów planowania strategicznego, przedstawia cele krótko i średnioterminowe, jakie postawiło przed sobą dane przedsiębiorstwo, sposoby ich osiągnięcia i przewidywane skutki ich osiągnięcia, uwzględniając przy tym prognozę finansową całego przedsięwzięcia.
biznesplan często określa się mianem planu, w którym menedżerowie odpowiedzialni za realizację danego przedsięwzięcia określają swoją zdolność do podejmowania odpowiednich działań mających na celu jego realizację. Ma on skonkretyzować idee i pomysły przyświecające twórcom danego przedsięwzięcia, krok po kroku opisując jak poszczególne osoby odpowiedzialne za jego realizację mają postępować i kiedy. Na co muszą uważać, z jakimi przeciwnościami mogą mieć do czynienia i jakimi zasobami mogą dysponować.
W skrócie można powiedzieć, że biznesplan odpowiada na cztery proste pytania:
Kto?
Co?
Jak?
Za ile?
w danym przedsiębiorstwie.
Celem jego napisania jest przedstawienie nie tylko obecnej sytuacji przedsiębiorstwa, ale również zapoznanie czytelnika z jego przyszłym, planowanym wyglądem. Jest on dokumentem ułatwiającym przedsiębiorstwu pozyskanie dodatkowych środków finansowych na zrealizowanie danego przedsięwzięcia. Środki te pochodzić mogą zarówno od potencjalnych inwestorów, jak i instytucji kredytujących. Często sporządzany jest on również na potrzeby wewnętrzne, stanowiąc źródło dodatkowych, szczegółowych informacji o przedsiębiorstwie, dla jego własnych pracowników.
Dla przedstawiciela inwestora, a przede wszystkim dla banku czy innej instytucji kredytowej, biznesplan jest najczęściej jedynym dokumentem z jakim ma do czynienia podejmując decyzję o podjęciu ryzyka inwestycyjnego czy kredytowego. Dlatego ważnym jest, aby został on sporządzony z maksymalną starannością i w sposób przekonujący. Aby na jego podstawie, człowiek ten mógł podjąć decyzję korzystną zarówno dla przedsiębiorstwa, jak i dla instytucji, którą reprezentuje. Twórcy biznesplanu powinni więc wcielić się w ich rolę, zrozumieć to, czego oni po takim dokumencie oczekują i dopiero rozpocząć przygotowania do jego stworzenia.
Każde przedsiębiorstwo działające w sferze wolnego rynku powinno dysponować własnym biznesplanem dotyczącym nie tylko ogólnego rozwoju firmy, ale i poszczególnych etapów tego rozwoju. Napisanie biznesplanu nie należy do łatwych zadań i często zleca się to wyspecjalizowanej firmie, ale własnoręczne jego napisanie ma podstawową zaletę. Dzięki temu lepiej poznajemy swoją firmę, uświadamiamy sobie jakie drzemią w niej możliwości oraz jakie problemy i zagrożenia może napotkać w dalszym swoim funkcjonowaniu. Posiadanie biznesplanu zdecydowanie ułatwia codzienne zarządzanie firmą, zarówno ścisłej kadrze zarządzającej, jak i kierownikom niższych szczebli.
Prawidłowo sporządzony biznesplan, dla jego czytelnika niesie następujące funkcje użytkowe:
Funkcja planowania
biznesplan uszczegóławia i udoskonala misję i strategię działania firmy.
Funkcja kontrolna
Na jego podstawie (funkcja planowania), połączonej z analizą faktycznych wyników osiąganych przez przedsiębiorstwo, można ocenić faktyczne wykonanie zamierzonych planów.
Funkcja informacyjna
Prawidłowo sporządzony biznesplan jest doskonałym źródłem informacji dla potencjalnego inwestora lub kredytodawcy. Z racji tego, że takie opracowanie może być wszechstronnie wykorzystywane, powinien on szczegółowo prezentować sytuację w jakiej obecnie znajduje się firma. Bardzo ważnymi czynnikami wpływającymi na rzetelność informacji, które niesie za sobą lektura biznesplanu są przede wszystkim: realizm prognoz, szacunków i prezentowanych danych, atrakcyjna oprawa graficzna i interesująca czytelnika treść. Oczywiście nie piszę tu już nawet o błędach, brakach i niedoróbkach, które mogą pogrążyć nawet najlepiej przygotowany biznesplan. Liczy się również przejrzysta struktura, dokładny spis treści itp. sprawy.
Korzyści wynikające ze stworzenia biznesplanu
Jak już przedstawiliśmy, każda jednostka gospodarcza, działająca w sferze wolnego rynku, powinna posiadać ogólny biznesplan dotyczący swojego funkcjonowania. Przy każdym przedsięwzięciu przez nią podejmowanym powinien być także, jeśli sytuacja tego wymaga, tworzony szczegółowy biznesplan dotyczący tego właśnie przedsięwzięcia. Jakie korzyści niesie za sobą posiadanie odpowiedniego biznesplanu i sam proces jego tworzenia? Oto niektóre, najważniejsze z nich:
możliwość zaprezentowania pomysłu na biznes potencjalnemu inwestorowi lub kredytodawcy
możliwość pozyskania dodatkowych środków koniecznych do sfinansowania inwestycji
możliwość odkrycia słabości własnego przedsiębiorstwa
identyfikacja zagrożeń, ale i szans pojawiających się w bliższym i dalszym otoczeniu firmy
ustalenie sposobów mierzenia efektywności działań własnego przedsiębiorstwa
ustalenie w formie pisemnej planu działania
możliwość zidentyfikowania utraconych wcześniej możliwości i co za tym idzie, stworzenie mechanizmów umożliwiających ich wychwycenie, jeśli pojawią się w przyszłości
możliwość rozpoznania i przystosowywania się do zmieniających się warunków otoczenia i zmian na rynku
możliwość sprawdzenia zaangażowania w działanie firmy członków jej personelu
możliwość wyznaczenia optymalnej struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa, celem poprawy jego działania
szczegółowa ocena obecnej i przyszłej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa oraz prognoza przyszłych przepływów pieniężnych
określenie wartości przedsiębiorstwa i jej wzrostu w przyszłości
określenie czasu potrzebnego na zwrot konkretnych inwestycji
możliwość oceny i zaplanowania maksymalnego zadłużenie, które nie doprowadzi przedsiębiorstwa do bankructwa, czyli własnych możliwości i ograniczeń finansowych oraz możliwości pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania.
Plan biznesplanu
Tytuł tej podstrony brzmi poniekąd dziwnie, a wręcz kuriozalnie. Plan do planu? No tak, jakoś ten nasz biznesplan należy ująć i napisać z głową, po kolei i bez ściemy.
Przedstawiamy strukturę biznesplanu, którą podaje Wikipedia:
I Streszczenie
cel napisania biznesplanu
-opis produktu
kompetencje twórców projektu
potrzeby finansowe
II Opis firmy
-misja
-przedmiot działalności
-forma organizacyjno-prawna
-konkurencja
przedstawienie konkurentów
atuty i słabości
co wyróżnia naszą ofertę
III Zarządzanie
obowiązki zarządzających
−• stosunki własnościowe
−• doświadczenie zawodowe zarządu
−• poszczególne role w zespole zarządzającym
−• skład rady naczelnej
−• doradcy firmy
IV Plan marketingowy
analiza rynku
klienci
lokalizacja
dystrybucja
promocja
polityka cenowa
V Plan organizacyjny
pracownicy
planowane zatrudnienie
wynagrodzenia
szkolenie i jego koszty
dostawcy
księgowość
VI Harmonogram realizacji
czynności niezbędne do przeprowadzenia projektu
kolejność i czas trwania tych czynności
osoby odpowiedzialne za te czynności
VII Analiza rynkowa
szanse
zagrożenia
planowane działania mające na celu eliminację zagrożeń i wykorzystanie szans
VIII Plan finansowy
rachunek zysków i strat
bilans
rachunek przepływów
IX Podsumowanie
X Załączniki
Co powinien zawierać prawidłowy biznesplan?
O czym pisać w biznesplanie, żeby wyglądał profesjonalnie i dawał naszemu czytelnikowi jak najwięcej, jak najbardziej przydatnych i wyczerpujących informacji? Trudno konkretnie odpowiedzieć na to pytanie bowiem każdy biznesplan jest inny, każdy odnosi się do innego przedsiębiorstwa, działającego w innym otoczeniu, zarządzanego przez innych ludzi. Sam biznesplan jest też pisany przez różnych ludzi. Oto kilka przydatnych rzeczy, które w biznesplanie znaleźć się powinny lub mogą. Oczywiście jeśli będą przydatne dla czytającego, bo zasypywanie go niepotrzebnymi informacjami lub, co gorsza, informacjami, których nie rozumie, kompletnie mija się z celem, a skutek takiego działania może być odwrotny do zamierzonego, czyli pozyskania kapitału dla naszego przedsięwzięcia.
W tej części biznesplanu powinna zawrzeć się analiza sprawozdań finansowych przedsięwzięcia lub całej firmy. Chodzi tu przede wszystkim o podstawowe sprawozdania wykonywane przez przedsiębiorstwo, czyli bilans, rachunek zysków i strat oraz przepływy pieniężne. Oprócz tego powinna też znaleźć się tu prognoza na przyszłe okresy. Można też zawrzeć tu analizę wskaźnikową opartą o kilka najpopularniejszych wskaźników.
Zakłada się, że okres, który powinieneś przedstawić w plannerze finansowym i prognozach na najbliższe lata, to okres minimum trzech do pięciu lat. Oczywiście, im poważniejsze będzie przedsięwzięcie, do którego budujesz biznesplan, tym większy będzie przedział czasu, jaki będziesz prezentował. Przyjmuje się też, że co najmniej dwa pierwsze lata prognoz podaje się rozpisane na poszczególne kwartały, a nie całościowo, w ujęciu rocznym.
W prognozie finansowej przychodów przyszłych okresów powinieneś uwzględnić kilka wariantów sprzedaży. W tym fragmencie ukazujesz jak będą wyglądały zwroty z przedsięwzięcia. Tworząc kilka wariantów kosztowo-zyskowych pokazujesz swój profesjonalizm. Pokazujesz, że jesteś przygotowany na kilka ewentualności. Mając wariant optymistyczny, pesymistyczny i kilka między nimi, które przedstawiają rynek w wypadku zaistnienia jakiś nieprzewidzianych okoliczności jesteś przygotowany na zmiany jakie mogą się zdarzyć na rynku. W razie ich pojawienia się nie jesteś bezbronny jak dziecko, tylko dzięki opisanym w biznesplanie procedurom, możesz dopowiedzieć na te zmiany mniejszą lub większą korektą strategii firmy.
Bilans jest bodaj najważniejszym dokumentem finansowym przedsiębiorstwa. Zawiera on zestawienie wszystkich składników majątku firmy (czyli aktywów) oraz źródeł ich finansowania (czyli pasywów). Jest zestawieniem na dany moment. Najczęściej sporządza się go na koniec roku obrachunkowego, ale może być sporządzany również w innych okolicznościach, np. na potrzeby biznes planu.
Rachunek zysków i strat ukazuje czytelnikowi przede wszystkim to, jak firma radzi sobie ze sprzedażą i kosztami, a co za tym idzie, jaka jest jej zyskowność. Sprawozdanie to ukazuje wynik finansowy i co się na niego składa. Z jakiej działalność przedsiębiorstwo generuje zyski, a z jakiej straty. Najbardziej interesujące są w nim przychody, ich struktura oraz źródła ich pozyskania. Należy je rozpatrywać w odniesieniu do kosztów uzyskania tych przychodów, gdyż nawet największe przychody niewiele znaczą, jeśli ich wygenerowanie wiąże się z poniesieniem równie dużych kosztów na ich uzyskanie.
Przepływy pieniężne i ich analiza, zwana też analizą cash flow przedstawiają ile pieniędzy przedsiębiorstwo ma do dyspozycji, gdyż posiadane pieniądze w kasie i na koncie bankowym nie są równoznaczne z zyskiem, a zysk nie zawsze przekłada się bezpośrednio na pieniądze w kasie. Dzięki posiadanym rezerwom gotówki firma może w miarę sprawnie funkcjonować nawet w okresach kiedy nie przynosi zysków, próbując tę sytuację odwrócić i zacząć je generować. Z drugiej strony, bardzo ciężko jest funkcjonować w rzeczywistości gospodarczej firmie, która mimo iż generuje zyski, nie posiada żadnych rezerw gotówkowych.
Planując wydatkowanie środków pieniężnych warto określić też strukturę kapitału przedsiębiorstwa, określając udział finansowania zewnętrznego, czyli środków przekazanych do dyspozycji firmy z zewnątrz, np. od banków i innych instytucji. Wprowadzanie kolejnych transzy kapitału obcego będzie zwiększać zadłużenie firmy, prowadząc do wzrostów kosztów obsługi tego zadłużenia oraz zwiększenia zależności przedsiębiorstwa od czynników zewnętrznych. Lepszą sytuacją jest na pewno finansowanie wewnętrzne polegające na zatrzymaniu całości lub części zysków do dyspozycji przedsiębiorstwa. Niestety, tylko firmy osiągające duże zyski mogą sobie pozwolić na reinwestycję ich dużej części. Taka sytuacja może z kolei doprowadzić do niezadowolenia wśród akcjonariuszy czy udziałowców.