Nowa strategia (przyjęta 9 kwietnia 2013 roku do 2022 roku) przewiduje "budowę zintegrowanego systemu bezpieczeństwa opartego na sojuszniczych i dwustronnych zabezpieczeniach oraz stopniowej rozbudowie własnego potencjału"

UCHWAŁA Nr 67
RADY MINISTRÓW

z dnia 9 kwietnia 2013 r.

w sprawie przyjęcia „Strategii rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022”

Na podstawie art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712, z późn. zm.¹⁾) Rada Ministrów uchwala, co następuje:

§ 1. Przyjmuje się "Strategię rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022", zwaną dalej "Strategią", stanowiącą załącznik do uchwały.

§ 2. Realizację Strategii ustala się na lata 2013-2022.

§ 3. Realizację Strategii koordynuje i nadzoruje, w imieniu Prezesa Rady Ministrów, Minister Obrony Narodowej.

§ 4. Traci moc "Strategia obronności Rzeczypospolitej Polskiej. Strategia sektorowa do Strategii Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej", przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 23 grudnia 2009 r. oraz "Strategia udziału Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w operacjach międzynarodowych", przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 13 stycznia 2009 r.

§ 5. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega ogłoszeniu.

Prezes Rady Ministrów: D. Tusk

Rząd przyjął w ostatnich dniach „Strategię Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego RP 2012-2022”, dostępną do pobrania na stronach Ministerstwa Obrony Narodowej o [tutaj]. Jest to od dawna wyczekiwany i potrzebny dokument kompleksowo regulujący problematykę wyzwań współczesnego środowiska bezpieczeństwa. Trzeba zaznaczyć, że jest to dokument, będący jednym z dziewięciu komplementarnych, zintegrowanych strategii rozwoju realizujących „Długookresową Strategię Rozwoju Kraju” i „Średniookresową Strategię Rozwoju Kraju”. Dlatego należy go rozpatrywać w tym kontekście, – jako wyraz troski rządu na polu bezpieczeństwa państwa.

Ten dokument można określić tylko jednym słowem – sukces, wręcz absolutny sukces (z jednym brakiem) na polu planowania strategicznego jedną z kluczowych dla kraju dziedzin spraw publicznych, w zasadzie najważniejszą w kontekście wyzwań i gwarancji dla przetrwania naszego państwa, jako całości. Można z całą odpowiedzialnością gratulować autorom i odpowiedzialnym za jego powstanie decydentom politycznym. Jest to na pewno sukces rządu, jakiego było potrzeba od bardzo dawna, niestety w dziedzinie na tyle nie medialnej o ile rząd nie potrafi poprzez właściwe ukierunkowanie dyskusji publicznej – skierować uwagi opinii publicznej na ten i inne podobne do właśnie ujawnionego dokumenty. Więc o ile równo i szczerze krytykujemy obecny rząd pana Donalda Tuska za wszystko i prawie zawsze – to należy zapamiętać, że za „Strategię Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego RP 2012-2022” – rządowi należą się rzeczywiste gratulacje. Naprawdę wszystko się udało – nawet automatyczny spis treści z odsyłaczami – widać, że sam tekst merytorycznie jak i forma jego przedstawienia to przykład najwyższego – niezwykle potrzebnego profesjonalizmu.

Na marginesie można zauważyć, że w istocie jesteśmy zdziwieni, że temu rządowi udało się opracować tak dobry dokument, który chociażby w warstwie metodologicznej może śmiało stanowić wzorzec do odesłań przy przygotowywaniu tego typu i tej rangi opracowań.

Struktura, na jakiej oparto dokument jest po prostu genialnie-wojskowo-nieskomplikowana! Jest tam wszystko, ale na tyle mało żeby nie wystraszyć decydentów a zarazem spowodować, że to, co jest najważniejsze jest tam zawarte, co więcej można nawet obronić tezę, że jest to chyba pierwszy dokument rządowy ostatnich 23 lat, w którym nie ma „lania wody” i „bełkotu metajęzyka”. Przyjrzyjmy się zatem strukturze tej perełki, spis treści zawiera:

„I. Wprowadzenie

II. Diagnoza systemu bezpieczeństwa narodowego

1. Uwarunkowania zewnętrzne – środowisko bezpieczeństwa

2. Uwarunkowania wewnętrzne

III. Wyzwania i wizja rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej

IV. Cele strategii i kierunki interwencji

1. Układ celów

2. Cele operacyjne i realizujące je kierunki interwencji

Cel 1. Kształtowanie stabilnego międzynarodowego środowiska bezpieczeństwa w wymiarze regionalnym i globalnym

Cel 2. Umocnienie zdolności państwa do obrony

Cel 3. Rozwój odporności na zagrożenia bezpieczeństwa narodowego

Cel 4. Zwiększenie integracji polityk publicznych z polityką bezpieczeństwa

Cel 5. Tworzenie warunków do rozwoju zintegrowanego systemu bezpieczeństwa narodowego

V. System realizacji strategii

1. Podmioty odpowiedzialne za wdrożenie i monitorowanie realizacji strategii oraz jej ocenę

2. Mechanizmy współdziałania podmiotów odpowiedzialnych za wdrożenie i monitorowanie realizacji strategii oraz jej ocenę

3. Dokumenty wdrożeniowe strategii

4. Sposoby monitorowania i oceny realizacji strategii

VI. Ramy finansowe strategii

Bibliografia

Wykaz skrótów

Załącznik 1. Ramy prawne Strategii rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego RP

Załącznik 2. Sprawozdanie z przebiegu konsultacji społecznych projektu strategii

Załącznik 3. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko

Załącznik 4. Stanowisko Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego

Załącznik 5. Opinia o zgodności ze Średniookresową Strategią Rozwoju Kraju”

Genialnie! Prosto, jasno i w sposób umożliwiający zrozumienie nawet w przypadku braku chęci czytania – wystarczy rzut oka na spis treści, żeby wiedzieć, co jest najważniejsze. Można mieć jedynie zastrzeżenia do części diagnostycznej, no ale trzeba zrozumieć autorów, albowiem nie mogli napisać wprost: Rosja, Niemcy i terroryści. Więc odrobina dywagacji nie zaszkodzi, jest warta polecenia tym, którzy chcą zrozumieć bez prasowego bełkotu wyzwania bezpieczeństwa, przed jakimi obecnie stoi nasz kraj. Znajdziemy tam przekrój całego spectrum zagrożeń, w tym także cybernetyczne i zorganizowaną przestępczość. Uważny czytelnik diagnozy – dostrzeże, że nasze władze rozumieją „buforową” rolę naszego państwa w zachodnich strukturach bezpieczeństwa. To bardzo ważny sygnał dla tego, dla kogo trzeba.

Niesłychanie ciekawa jest analiza SWOT systemu bezpieczeństwa narodowego na s. 52 dokumentu. W zasadzie można się dziwić, że tego typu zapisy wyszły z naszego MON – to dowód na zmianę epokową i jakościową myślenia wraz z nowym kierownictwem!

Warto zapoznać się z celami – można mieć nadzieję, że będą zrealizowane w jak najbliższej przyszłości.

Wielka szkoda i jeden jedyny brak dokumentu, to niestety strategia nie zakłada pozyskania broni masowego rażenia w tym atomowej (i środków jej przenoszenia) w dającej się przewidzieć przyszłości. Poza tym brakiem należy w pełni zaakceptować ten dokument.

"Strategia jest dokumentem nowej generacji, uwzględniającym wymogi nowoczesnego systemu zarządzania krajem. Po raz pierwszy powiązano ją z polityką społeczno-gospodarczą kraju. Pozwoliło to skoncentrować się na bezpieczeństwie zewnętrznym i militarnym, z wyłączeniem z jej zakresu innych dziedzin bezpieczeństwa, takich jak: bezpieczeństwo ekonomiczne (w tym energetyczne), obywatelskie, społeczne, żywnościowe czy ekologiczne. Zagadnienia te ujęto w innych strategiach rozwoju" - podało w komunikacie Centrum Informacyjne Rządu.

W dokumencie pozytywnie oceniono bezpieczeństwo Polski, wskazując na dobre wykorzystanie szans wynikających z członkostwa w organizacjach międzynarodowych: NATO, UE i OBWE.

W ramach kształtowania środowiska międzynarodowego najważniejszym działaniem ma być skuteczniejsza realizacja polskich priorytetów w NATO i UE oraz dbałość o to, by sojusznicze mechanizmy były sprawne. "Chodzi o wzmacnianie obrony kolektywnej w ramach Sojuszu Północnoatlantyckiego oraz pogłębianie współpracy z partnerami z Europy Wschodniej w ramach NATO i UE" - napisał CIR. Kolejny priorytet to podnoszenie efektywności współpracy dwustronnej i wielostronnej, zwłaszcza z USA, oraz w formule Trójkąta Weimarskiego i Grupy Wyszehradzkiej.

Dla umocnienia zdolności obronnych państwa priorytetem ma być kontynuacja budowy profesjonalnych i nowoczesnych sił zbrojnych, czyli modernizacja techniczna, podnoszenie poziomu wyszkolenia oraz doskonalenie struktur organizacyjnych, w tym systemu kierowania i dowodzenia. Za istotną uznano także współpracę z polskim przemysłem obronnym i związanymi z nim ośrodkami naukowo-badawczymi, dzięki czemu przemysł ma być bardziej konkurencyjny i innowacyjny i zwiększy swoje zdolności eksportowe, co przyczyni się do unowocześnienia gospodarki. "W obszarze rozpoznania i ochrony przed współczesnymi zagrożeniami, istotne znaczenie mają działania cywilnych i wojskowych służb specjalnych" - dodał CIR.

Koordynatorem wdrażania strategii będzie szef MON działający w imieniu premiera. Działania przewidziane w strategii będą finansowane z budżetu państwa oraz środków Funduszu Modernizacji Sił Zbrojnych.

Rada Ministrów przyjęła  „Strategię rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022”. Dokument powiela obowiązujące już akty prawne, jest przede wszystkim opisowy i brakuje w nim konkretów.

Do Strategii Bezpieczeństwa RP z 2007 r. oraz Strategii Obronności RP z 2009 r. doszedł nowy dokument, w którym według MON „określono funkcjonowanie i sposoby rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego w średniookresowej perspektywie”. Przypomnijmy, że zgodnie z definicją „Zintegrowany system bezpieczeństwa narodowego to zespół działań gwarantujących szybkie i sprawne działanie w każdych warunkach oraz reagowanie na wszelkiego typu zagrożenia i kryzysy”.

Niestety mało jest konkretnych zadań i zobowiązań, z których można byłoby kogokolwiek rozliczyć. Jeżeli więc wymieniono np. liczbę garnizonów w poszczególnych województwach to nie określono ile ich będzie w 2022 roku. Wspomniano ile jest uczelni wojskowych (w tym szkół podoficerskich), ale nie zaznaczono ile ich ma być za 9 lat.
Nawet wskazując na istnienie około 180 sal tradycji w jednostkach wojskowych i zaznaczając, że: „brak powszechnej, ogólnopolskiej informacji o zawartości ich zbiorów uniemożliwia jednak szeroką edukację historyczną i patriotyczną społeczeństwa” nie wspomniano co z tym zrobić (chyba, że pomylono kolejność akapitów – ciekawych kierujemy na str. 48). Na pewno nie jest konkretem zadaniem założenie, że „ma nastąpić poprawa stanu infrastruktury muzeów wojskowych”.

Za cel zasadniczy Strategia uznaje wzmocnienie efektywności i spójności systemu bezpieczeństwa, który powinien być zdolny do identyfikacji i eliminacji źródeł, przejawów oraz skutków zagrożeń bezpieczeństwa narodowego. Celami operacyjnymi, które realizują ww. cel są:

• Kształtowanie stabilnego międzynarodowego środowiska bezpieczeństwa w wymiarze regionalnym i globalnym. Najważniejszym działaniem jest tu zwiększenie skuteczności realizacji polskich priorytetów w NATO i UE oraz dbałość o sprawność mechanizmów sojuszniczych. Chodzi o wzmacnianie obrony kolektywnej w ramach Sojuszu oraz pogłębianie współpracy z partnerami z Europy Wschodniej w ramach NATO i UE. Kolejny priorytet to podnoszenie efektywności współpracy dwustronnej i wielostronnej, zwłaszcza z USA, oraz w formule Trójkąta Weimarskiego i Grupy Wyszehradzkiej.

• Umocnienie zdolności państwa do obrony. Priorytetem tego celu jest kontynuacja budowy profesjonalnych i nowoczesnych Sił Zbrojnych RP, a więc modernizacja techniczna, podnoszenie poziomu wyszkolenia oraz doskonalenie struktur organizacyjnych, w tym systemu kierowania i dowodzenia. Istotna jest też współpraca z polskim przemysłem obronnym i związanym z nim potencjałem naukowo-badawczym. Zwiększy to konkurencyjność i innowacyjność tego przemysłu, podniesie jego zdolności eksportowe, a w konsekwencji przyczyni się do zwiększenia poziomu nowoczesności polskiej gospodarki. W obszarze rozpoznania i ochrony przed współczesnymi zagrożeniami, istotne znaczenie mają działania cywilnych i wojskowych służb specjalnych.
  Zwiększenie odporności na zagrożenia bezpieczeństwa narodowego, szczególnie w kontekście nadzwyczajnych i nieprzewidzianych zdarzeń. Cel ten będzie realizowany przez wzmocnienie ochrony infrastruktury krytycznej oraz budowanie systemu rezerw strategicznych.

• Zwiększenie integracji polityk publicznych z polityką bezpieczeństwa. Chodzi o wzmocnienie powiązań między bezpieczeństwem narodowym a edukacją, ochroną dziedzictwa narodowego, wspieraniem zatrudnienia (przeciwdziałanie bezrobociu), ochroną środowiska, infrastruktury, planowaniem przestrzennego i rozwoju regionalnego.

• Tworzenie warunków rozwoju zintegrowanego systemu bezpieczeństwa narodowego. Priorytetem tego celu jest doskonalenie systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym. Istotne będzie tu bardziej efektywne wykorzystanie potencjałów tkwiących w systemie obronnym państwa i systemie zarządzania kryzysowego. Niezbędne będą działania zapewniające większą integrację procesów planistycznych oraz intensywny monitoring i ocena rozwoju bezpieczeństwa narodowego (cykliczne przeglądy bezpieczeństwa). Rozwijana będzie Sieć Łączności Rządowej, zapewniająca komunikację między upoważnionymi osobami na wypadek zdarzeń kryzysowych. 

Cele ogólne i szczegółowe
Za cel zasadniczy Strategia uznaje wzmocnienie efektywności i spójności systemu bezpieczeństwa, który powinien być zdolny do identyfikacji i eliminacji źródeł, przejawów oraz skutków zagrożeń bezpieczeństwa narodowego. Pomijając cele polityczne (chociaż ważne) warto wspomnieć tylko o zadaniu: „Umocnienie zdolności państwa do obrony” co zamierza się uczynić poprzez „kontynuację budowy profesjonalnych i nowoczesnych Sił Zbrojnych RP, a więc modernizację techniczną, podnoszenie poziomu wyszkolenia oraz doskonalenie struktur organizacyjnych, w tym systemu kierowania i dowodzenia”.

A teraz wymieńmy konkretne zobowiązania, które znaleźliśmy w Strategii. Według tego dokumentu do 2020 roku nastąpi:
• „Osiągnięcie pełnej gotowości operacyjnej przez bazę amerykańskiego systemu obrony przeciwrakietowej, zdolnej do obrony terytorium RP i NATO”;
• „Utworzenie polsko-ukraińsko-litewskiej brygady (LITPOLUKRBRIG)”;
• Liczba żołnierzy Narodowych Sił Rezerwowych oraz przeszkolonych ochotników w ramach służby przygotowawczej, w tym m.in. do Narodowych Sił Rezerwowych osiągnie poziom 20 000;
• Stopień nasycenia Sił Zbrojnych RP środkami rozpoznania najnowszej generacji wzrośnie z 10 do ok. 35%;
• budowana zostanie Sieć Łączności Rządowej według w tym przypadku konkretnych założeń.
Reszta to opis, który dobrze szukając znajdziemy w wielu innych wcześniejszych dokumentach planistycznych. Szkoda, chociaż rozumiemy. Z konkretów można rozliczać, a tak mamy cele, do których możemy bez pośpiechu „dążyć”. Ciekawi nie znajdą więc, jak będzie realizowany plan modernizacji technicznej i co zamierza się uczynić by był on wykonany w terminie. Ale za to wiemy, że ochrona zasobów naturalnych, będzie realizowana „poprzez uwzględnianie w planowaniu i organizowaniu ćwiczeń wojskowych wymogów ochrony zwierząt oraz roślin”. I niech to będzie symbolem Strategii w wersji z 2012 r.