PATOMORFOLOGIA CHORÓB SERCA
Kardiomiopatie
Kardimiopatia rozstrzeniowa:
Progresywny przerost serca, poszerzenie jam serca, upośledzenie funkcji skurczowej
Przyczyny
Wirusowe kwasy nukleinowe pochodzące z wirusów Coxackie B i innych enterowirusów są wykrywane w mięśniu sercowym sugerując, że niektóre przypadki stanowią późną postać zapalenia m. sercowego
Nadużywanie alkoholu (toksyczne działanie alkoholu i zaburzenia odżywiania w chorobie alkoholowej)
Toksyczne uszkodzenie m. sercowego przez kobalt, chemioterapeutyki, szcz. doksorubicynę
Kardiomiopatia okołoporodowa rozwija się w końcowym okresie ciąży lub w kilka tygodni/miesięcy po porodzie. Związana jest z nadciśnieniem i przeciążeniem objętościowym serca, niedoborami składników odżywczych, zaburzeniami metabolicznymi i zwiększoną odpowiedzią immunologiczną
Kardiomiopatia z przeciążenia żelazem może powstać w wyniku dziedzicznej hemochromatozy oraz wielokrotnych przetoczeń krwi
20-30% - wrodzone zaburzenia genetyczne
Mutacje w białkach kodujących białka cytoszkieletu
Najlepej znana mutacja w genie dystrofiny na chromosomie X
Mutacje w genach kodujących białka sarkomeru (β-miozyna i sercowa troponina T)krwi
Serce powiększone, wiotkie, z wagą powyżej 900g
Poszerzenie i przerost wszystkich jam serca (obie komory!)
Osłabienie kurczliwości
Zastój krwi w jamach serca -> ryzyko epizodów zakrzepowo-zatorowych
Niespecyficzny obszar mikroskopowy -> przerost miocytów, włóknienie śródmiąższowe, faliste włókna mięśniowe, ew. skąpy naciek z komórek zapalnych jednojądrowych
Stanowi 90% wszystkich kardiomiopati
Zasadniczym objawem jest nieefektywna czynność skurczowa. Pacjenci mogą mieć frakcję wyrzutową mniejszą niż 25% (norma 50-65%)
Obraz kliniczny przypomina narastającą zastoinową niewydolność krążenia oporną na leczenie (niby leczysz dobrze, a pacjent się pogarsza)
Choroba śmiertelna
Śmierć -> niewydolność krążenia z powikłaniami zatorowymi lub komorowymi zaburzeniami rytmu
Arytmogenna dysplazja prawej komory = arytmogenna kardiomiopatia prawej komory (ARVC)
Opisana po raz pierwszy w 1982, w 1995 WHO wprowadził ARVC do klasyfikacji kardiomiopatii
Metaplazja (tk. mięśniowa -> tk. tłuszczowa +ew. tk. łączna włóknista)
Zmiany zwykle w PK
Śmierć z powodu arytmii
Może wsytępować rodzinnie (30%), dziedziczone autosomalnie dominująco, mutacja genu RyR2 na 1 chromosomie
Rozpoznanie na podstawie obrazu mikro i makro; na całej grubości jest tkanka tłuszczowa, najczęściej w trójkącie dysplazji (okolica tylno-podstawna, wierzchołkowo-przednia i stożka płucnego
Zmiany mogą być rozlane, ale częściej w trójkącie dysplazji
Dość często rozpoznaje się tętniące ściany prawej komory
Kardiomiopatia przerostowa
= asymetryczny przerost przegrodowy = idiopatyczna przerostowa stenoza podaortalna
Przerost m. sercowego, nieprawidłowe wypełnienie skurczowe, okresowe upośledzenie wyrzutu komorowego
Mocna, hiperkinetyczna czynność skurczowa, która powoduje gwałtowne usuwanie krwi z komór
Pogrubienie ścian; komora sztywna a wypełnienie skurczowe upośledzone
Przede wszystkim przerost przegrody
W ok. 50% przypadków zaburzenie dziedziczone jest w sposób autosomalny dominujący z różną penetracją i ekspresją
Zaburzenia łańcucha ciężkiego β-miozyny (1/3), α-tropomizoyny, troponin i w łańcuchu lekkim miozyny
Przerost m. sercowego najsilniej wyrażony w lewej komorze i przegrodzie międzykomorowej
Masa serca często powyżej 800g
W większości przypadków przegroda międzykomorowa jest grubsza niż niezmieniona ściana boczna lewej komory
Przerost koncentryczny lub obejmuje części bliższe koniuszkowe lewej komory
Obstrukcja: spadek przepływu podczas rozkurczu komory
Nieprawidłowy ruch płatka zastawki mitralnej podczas skurczu, gdy dochodzi do nawracającego, dynamicznego kontaktu między przegrodą a przednim płatkiem zastawki aorty
Poszerzenie komór serca rzadkie, może być obecne w lewym przedsionku (zaburzenie wypełniania rozkurczowego pogrubiałej sztywnej LK
W obrazie mikro charakterystyczny obraz: przypadkowy układ przerośniętych, nieprawidłowo rozgałęzionych miocytów otoczonych dużą ilością tk. łącznej (największe zmiany w przegordzie międzykomorowej); w późniejszym etapie włóknienie m. sercowego
Objawy kliniczne:
Niemożność wypełnienia LK podczas rozkurczu
Wyrzut krwi energiczny, ale nieefektywny
Zwężenie ujścia LK
Duszność wysiłkowa (wzrost płucnego ciśnienia żylnego+ograniczona objętość wyrzutowa)
Ból dusznicowy (niedokrwienie)
Arytmia komorowa i nagła śmierć sercowa
Kardiomiopatia zaciskająca:
Pierwotny spadek podatności komory, co powoduje zaburzenia wypełniania podczas rozkurczu
Wywołana każdym procesem, który zmniejsza podatność m. sercowego
Najczęstsza przyczyna: włóknienie endomiokardialne (10% dzieci z chorobami serca w tropikach; basen Morza Śródziemnego) infekcja?
W Polsce – fibroelastaza wsierdzia – rzadki objaw, który pojawia się częściej u dzieci do 2r.ż.; obfita tkanka włóknisto-sprężysta, co nadaje powierzchni wsierdzia wygląd porcelany
Inne: eozynofilowe włóknienie endomiokardialne (zespół Lofflera, też w tropikach), amyloidoza serca (jest tylko w sercu, reszta organizmu czysta), hemochromatoza, choroba popromienna
Brak zdefiniowanych czynników genetycznych
Nie ma jednego obrazu!
Wciągnięcie koniuszka prawej komory, włóknienie(głównie wsierdzia, ale wnika też między mięśnie), nawet szkliwienie, mogą dołączyć się wady zastawkowe
W zespole Löfflera i tropikalnym włóknieniu endomikardium przedsionki są poszerzone, komory są normalne, czasem poszerzone, wsierdzie jest pogrubiałe, mogą być skrzepliny
Objawy kliniczne:
Sztywność i mała efektywność komory, która wypełnia się z dużym wysiłkiem (przypomina kardiomiopatię przerostową) – ale skurcz nie jest dynamiczny
Wikłane arytmiami, blokami przedsionkowo-komorowymi
Kurczliwość początkowo niezaburzona, spada w fazach późniejszych prowadząc do zastoinowej niewydolności krążenia
Choroba niedokrwienna serca
Zmiany powstające w miejscu martwicy mięśnia sercowego spowodowane lokalnym niedokrwieniem
Epidemiologia:
miażdżyca naczyń wieńcowych – osoby starsze, mężczyźni
po 90 r.ż. częstość u kobiet i mężczyzn taka sama
Czynniki ryzyka choroby niedokrwienna:
nadciśnienie tętnicze
cukrzyca
palenie tytoniu
zwiększone LDL
genetyczne
Czynniki redukujące miażdżycę naczyń wieńcowych:
regularna aktywność fizyczna – wzrost unaczynienia mięśnia sercowego
pożywanie umiarkowanych ilości czerwonego wina – wzrost HDL
spożycie umiarkowanych ilości alkoholu nie rekompensuje braku aktywności fizycznej, palenia tytoniu i niewłaściwej diety
Mała dawka alkoholu -> poszerza naczynia
Patogeneza choroby niedokrwiennej serca:
zwężenie światła naczyń wieńcowych > 75% -> przepływ niewystarczający do zaspokojenia zapotrzebowania serca na tlen
przebieg choroby wieńcowej zależy od stopnia zwężenia naczyń wieńcowych oraz zmian morfologicznych w ścianie naczynia wieńcowego
gwałtowne zmiany w blaszce miażdżycowej
zakrzepica tętnicy wieńcowej
skurcz tętnicy wieńcowej -> nagła śmierć sercowa, zawał serca
Zmiany w blaszce miażdżycowej:
szczeliny
krwotok do blaszki miażdżycowej
pęknięcie z utworzenie m zakrzepu, z fragmentów blaszki w odcinku dystalnym może utworzyć się zator
powiększenie blaszki
skurcz tętnic wieńcowych – TXA2 uwolnione z płytek, palenie tytoniu
Inne przyczyny choroby niedokrwiennej serca
zakrzepy z pł. zast. mitr/aort
- zapalenie naczyń wieńcowych
- ciężkie układowe niedociśnienie -> spadek przepływu wieńcowego
- zwiększone zapotrzebowanie na tlen – choroby serca/nadciśnienie
Dusznica bolesna
Ostry zawał mięśnia sercowego
martwica mięśnia sercowego z powodu lokalnego niedokrwienia - > i zmiany powstające w sercu po martwicy niedokrwiennej
ostry zawał = atak serca
częściej mężczyźni ( 45-54 rż )
Patogeneza:
zakrzepica naczyń wieńcowych
zmiany w blaszce miażdżycowej
spazm naczyniowy / postresowy / agreg płytek, skurcz naczyń
Młodszy człowiek -> mniejsze krążenie oboczne
zawał mięśnia podwsierdziowy – zakrzep może być nieobecny
zawał – od podwsierdza do nasierdzia
martwica – po 20-30 minutach po zamknięciu tętnicy wieńcowej, po 3-4h osiąga ostateczną wielkość
region podwsierdziowy - najgorzej ukrwiony ( gałęzie końcowe ), początek martwicy zaczyna się zawsze od tego regionu
strefa martwicza przechodzi na zewnątrz
ból gdy zawał dojdzie do nasierdzia
Wielkość zawału
segm prox -> ↑obszar
segm dyst -> ↓ obszar
krążenie oboczne
Lewa tętnica przedsionkowa zstępująca:
koniuszek
przednia LK
2/3 przednie przegrody międzykomorowej
Prawa tętnica wieńcowa:
tylna ściana prawej komory
1/3 tylna przegrody międzykomorowej
Gałąź okalająca lewej tętnicy wieńcowej
ściana boczna lewej komory
Przebieg zmian morfologicznych w zawale:
obraz makroskopowy
18-24h – bladość / cętkowanie
obraz mikroskopowy
1-2h – faliste włókna
5h po zamknięciu naczynia – mikroskopowo – obrzęk, naciek zapalny – neutrofile
6h – węzły skurczu ( też przy niedotlenieniu mięśnia sercowego )
18-24h – postępująca martwica ( kwasochłonna cytoplazma, pyknoza jąder, węzły skurczu na obrzeżu ), naciek z neutrofili
24h – martwica brak jąder, neutrofile
48-60h – masywny naciek zapalny, początek fagocytozy martwej tkanki
3-4 tydzień – proliferacja fibroblastów i naczyń
6-8 tydzień – blizna łącznotkankowa – tkanka łączna bliznowata – dużo włókien kolagenowych typ I
4 miesiące – blizna z przewagą włókien kolagenowych
20-30 minut – początek martwicy
1-2h – mikro
18-24h – makro
3-6 dzień – blizna łącznotkankowa jest najsłabsza - > możliwość pęknięcia ściany serca
Ziarnina zapalna na obrzeżu martwicy
Martwica -> zapalenie -> neutrofile -> makrofagi -> śródbłonkowe fibroblasty -> budowa tkanki łącznej -> po 3 tyg. Świeża tkanka łączna -> bliznowacenie -> ↓fibroblastów, ↑kolagenu = blizna
Przywrócić krążenie kiedy martwica jeszcze się nie dokona – do 30 minut
Morfologia zawału serca
pełnościenny – lewa komora / przegroda międzykomorowa
zawał ściany tylnej czasem może przejść na ścianę prawej komory
izolowane zawały prawej komory lub przedsionka są rzadkie
Powikłania zawału serca:
dysfunkcja mięśni brodawkowatych
w wyniku wybrzuszenia ściany lewej komory w miejscu przyczepu mięśnia brodawkowatego
następstwo niedokrwienia i upośledzenia kurczliwości mięśnia brodawkowatego
przy ogólnym poszerzeniu lewej komory w niewydolności serca ( ostra wada zastawkowa )
pęknięcie ( 3 doba zawału, ostra niewydolność zastawki mitralnej )mięśnia brodawkowatego ( rozerwanie strun ścięgnistych )
może wystąpić zawał mięśnia brodawkowatego – 1% przypadków
pęknięcie ściany serca
w przeciągu 2 pierwszych tygodni – między 4 a 7 dniem – słaby mięsień sercowy i ziarniniejąca tkanka łączna są słabe / nieukształtowane
najpierw rozwarstwienie, potem pęknięcie
pęknięcie wzdłuż osierdzia - > hemopericordium -> tamponada osierdzia
skrzeplina przyścienna
na obszarze wsierdzia wokół obszaru zawału
źródło zatorów w krążeniu dużym -> rozmiękanie mózgu
skrzepliny przyścienne są częste u pacjentów z tętniakami ściany serca
organizacja skrzepliny – włóknienie
włóknienie wsierdzia – organizacja skrzepliny – trudności w rozkurczu
ostre zapalenie osierdzia
włóknikowe zapalenie gdy zawał dojdzie do nasierdzia
wysięk do osierdzia
przy osłuchiwaniu – trzeszczenie
tętniaki ściany serca
wybrzuszenie włóknistego wsierdzia podczas skurczu
skrzeplina przyścienna w obrębie tętniaków
zaburzenia rytmu, niewydolność krążenia, dystrofia mięśnia sercowego – powikłania
Nagła śmierć sercowa
Przewlekła choroba niedokrwienna serca z zastoinową niewydolnością krążenia
Serce ludzkie:
ciężka praca / pompuje 6000l/dobę krwi
O2, składniki odżywcze / usuwanie produktów przemiany materii
choroby serca i układu krążenia główną przyczyną zgonów w krajach zachodnich ( 40% zgonów )
niewydolność serca -> zmniejszenie funkcjonowania innych narządów
Zastoinowa niewydolność serca
- przewlekła zastoinowa niewydolność serca – serce nie jest w stanie wypompować na obwód krwi, która napływa -> wyjątek: pojemność minutowa niewystarczająca z powodu utraty krwi innej niż zaburzony powrót żylny ( np. krwotok ), zwiększone zapotrzebowanie tkanek na składniki odżywcze i tlen.
- niewydolność pojemności minutowej – wywołuje zastój w krążeniu żylnym ( obciążenie wstępne )
Zwiększona objętość w komorze pod koniec rozkurczu -> zwiększone ciśnienie końcowo-rozkurczowe -> zwiększone ciśnienie żylne
Przyczyny zastoinowej niewydolności krążenia – lewostronnej niewydolności krążenia:
- nadciśnienie układowe
- choroby zastawki mitralnej/aortalnej
- choroba niedokrwienna serca
- pierwotne choroby mięśnia sercowego
Przyczyny zastoinowej niewydolności krążenia – prawokomorowej:
- niewydolność lewej komory ( nie jest to zespół płucno-sercowy) -> przekrwienie bierne płuc, zwiększone ciśnienie w naczyniach płucnych
- choroby miąższu płucnego, choroby naczyń płucnych ( cor pulmonale )
-choroba zastawki pnia płucnego / zastawki trójdzielnej
- wady wrodzone serca z przeciekami z lewej strony na prawą
Początkowy okres – zmiany adaptacyjne:
- zmiany molekularne i morfologiczne
- I odpowiedź – zwiększenie aktywności układu współczulnego w wyniku obniżenia pojemności minutowej
- katecholaminy powodują wzrost siły skurczu ( efekt inotropowy dodatni )
- przeciążone serce -> zmiany adaptacyjne
* przerost m. sercowego
* poszerzone światła komór
- włókna mięśniowe – brak zdolności proliferacji – zwiększenie obciążenia – indywidualny przerost włókien mięśnia sercowego bez wzrostu ilości naczyń – niedokrwienie mięśnia sercowego
- zwiększenie ciśnienia -> zwiększenie średnicy – przerost koncentryczny ( dośrodkowy ), pogrubienie ściany
- zwiększenie objętości -> zwiększenie średnicy i zwiększenie długości włókien ( przerost ekscentryczny, odśrodkowy ) zwiększenie objętości i pogrubienie ścian
Przerost mięśnia sercowego:
-naczynia bez zmian + przerost = niedotlenienie
- zwiększone obciążenie -> przerost komór -> rozstrzenie
- zwiększona aktywność układu współczulnego + przerost = niewystarczająca do usunięcia zalegającej krwi -> zwiększenie ciśnienia końcowo-rozkurczowego
Prawo Franka-Starlinga – zwiększenie długości włókien mięśnia początkowo powoduje wzrost siły skurczu -> wyrównana niewydolność krążenia ( działają mechanizmy adaptacyjne ). Dalszy wzrost długości włókien = spadek siły skurczu, niewyrównana niewydolność krążenia
Niewydolność lewokomorowa – przekrwienie bierne płuc, narastanie ciśnienia w krążeniu płucnym – obrzęk płuc – zwiększenie obciążenia następczego dla serca prawego – niewydolność prawego serca -> przekrwienie ogólne ( tk. Miękkie )
Niewydolność krążenia – nerki
- aktywacja układu RAA
- hiperaldosteronizm wtórny ( resorpcja Na+/H2O ) -> wzrost objętości osocza -> niewydolne serce -> nasilenie obrzęków
Objawy kliniczne niewydolności lewokomorowej:
- napadowa duszność nocna
- męczliwość mięśni, powiększenie serca, tachykardia, S3- trzeci szmer sercowy, rzężenie u podstawy płuc spowodowane przez przepływ powietrza przez obrzęknięte pęcherzyki płucne
- zwiększenie objętości komory lewej -> boczne przesunięcie mięśni brodawkowatych, powstanie fali zwrotnej dla krwi przepływającej przez zastawkę mitralną -> wysokotonowy szmer skurczowy
- przewlekłe poszerzenie lewego przedsionka
Objawy kliniczne prawokomorowej:
- obrzęki tkanek miękkich
- poszerzenie żył szyjnych / powiększenie wątroby
- zakrzepica żylna
- zatorowość płucna
- anosarca – obrzęk tkanki podskórnej
- przekrwienie wątroby bierne – wątroba muszkatołowa
- przesięk do jam ciała – osierdzia, opłucnej, otrzewnej -> wodobrzusze
- sinica ( zwiększona ilość zredukowanej hemoglobiny )
- kwasica ( zmniejszona perfuzja tkankowa )
- zaburzenia rytmu – zwiększona aktywność układu współczulnego -> przyczyna nagłej śmierci sercowej
Sinica – bardzo zaawansowana niewydolność krążenia
Choroba niedokrwienna = choroba wieńcowa
„ostry zespół sercowy”
- niestabilna dusznica bolesna
- ostry zawał mięśnia sercowego
- nagła śmierć sercowa
Dusznica bolesna: ( okresowy ból w klatce piersiowej )
- ustabilizowana
* ból w klatce piersiowej – powysiłkowy, stres. Zwężenie > 75% naczynia wieńcowego. Nitrogliceryna. Ustępuje w spoczynku ( zmniejszenie zapotrzebowanie na tlen )
- Printzmetala
* pacjent budzi się w nocy z bólem spoczynkowo. Skurcz tętnicy wieńcowej blisko blaszki miażdżycowej >75%. Leki poszerzające naczynia.
- niestabilna
* Więcej napadów duszności / dłuższe, również w spoczynku. Prowadzi do niedokrwienia mięśnia sercowego. Nagłe zmiany w blaszce = zator / skurcz naczyń, zaaw. miażdżyca naczyń / włóknienie mięśnia sercowego
Przewlekła choroba niedokrwienna serca:
- postępująca zastoinowa niewydolność serca
- konsekwencja długotrwającego, niedokrwiennego uszkodzenia mięśnia sercowego
- liczne obszary włóknienia, umiarkowany przerost
- pogrubiałe, matowe wsierdzie, skrzepliny mogą do niego przylegać
Nagła śmierć sercowa
- natychmiastowa oraz w ciągu 24h od pojawienia się pierwszych objawów
- wykluczyć: zabójstwo, samobójstwo, uraz powypadkowy, ekspozycję na letalne toksyny
przyczyny:
choroby naczyń wieńcowych – miażdżyca, zaburzenia wewnątrz naczyń zatory, inne ( zapalenie, przecięcie )
Choroby mięśnia sercowego – kardiomiopatie, zapalenie mięśnia sercowego, choroby infekcyjne, arytmogenna dysplazja prawej komory
Choroby zastawek – zespół wypadających płatków zastawki mitralnej, zwężenie ujścia aorty, chorobowe zwiększone obciążenie lewej komory, zapalenie wsierdzia
Zaburzenia układu bodźcoprzewodzącego – główna przyczyna śmierci sercowej
Kardiomiopatia pierwotna
- rozstrzeniowa
- przerostowa
-zaciskająca
- wykluczamy inne choroby, występuje niewydolność krążenia
- jedyny sposób leczenia kardiomiopatii – przeszczep serca
Kardiomiopatia rozstrzeniowa
- najczęstsza
- przerost serca / poszerzone jamy serca
- upośledzenie funkcji
- wirus ( coxackie B, enterowirusy )
- nadużywanie alkoholu / substancje toksyczne – uszkodzenia przez kobalt, chemioterapeutyki
- 20-30% zaburzenia genetyczne ( dystrofia )
- serce jest powiększone, >900g
- poszerzenie i przerost wszystkich jam
- osłabienie kurczliwości, zastój krwi, kruche przyścienne skrzepliny
- nieefektywna czynność skurczowa
- frakcja wyrzutowa <25%
- choroba śmiertelna – niewydolność krążenia
- niewydolność serca/ zatory / zaburzenia rytmu – przyczyny zgonu
- mikroskopowo – wyraźny przerost ( hipertrofia )
Kardiomiopatia przerostowa
- asymetryczny promień przegrody lub idiopatyczna przerostowa stenoza podaortalna
- przerost mięśnia sercowego, nieprawidłowe wypełnienie skurczowe, upośledzony wyrzut komorowy
- mocna hiperkinetyczna czynność skurczowa, gwałtowne usuwanie krwi z komór
- z powodu pogrubiałych ścian, komora jest sztywna wypełnienie skurczowe upośledzone
- zaburzenia genetyczne – aparatu kurczliwego ( β-miozyna, troponina, α-troponina )
- przerost lewej komory, przegrody
- przegroda znacznie grubsza
- obstrukcja / zmniejszony przepływ podczas rozkurczu
- mikroskopowo – przypadkowy układ przerośniętych nieprawidłowych rozgałęzień, zwiększona ilość tkanki łącznej, głównie zmiany przegrodzie międzykomorowej
- nieprawidłowe wypełnienie lewej komory podczas rozkurczu
- nieefektywny, energetyczny wyrzut krwi
- nieprawidłowy ruch płatka zastawki mitralnej, wybrzuszenie pod zastawką
- nie ma rozstrzeni / światło jest wąskie
Kardiomiopatia zaciskająca
- zmniejszenie podatności komory
- zaburzenie wypełnienie podczas rozkurczu
- wywołane procesem zmniejszona podatność serca
- przyczyny – zespół Loefllera, fibroblastoza wsierdzia, dzieci do 2 rż. – tkanka łączna między mięśniem sercowym a wsierdziem, wygląd porcelanowy )
- różny czynnik sprawczy – czynn. pow. włókn.
- sztywność, mała elastyczność komory
- niedynamiczny skurcz
Arytmogenna dysplazja prawej komory
- zastąpienie komórek mięśnia sercowego prawej komory przez tkankę tłuszczową lub tkankę tłuszczową i łączną włóknistą
- przebudowa tkankowa
- 2 postacie – gł. prawa komora, czasem lewa komora
-tkanka tłuszczowa w mięśniu prawej komory
- transformacja w komórki o fenotypie adipocyta
- przez lata mylona z otłuszczeniem
- jednostka chorobowa odkryta niedawno, wprowadzona niedawno do rejestru ( przyczyna śmierci -> zaburzenia rytmu serca )
Choroby płuc
Rozedma/ zapalenie płuc / gruźlica / pylica / nowotwory płuc
Rozedma – emphysema
- przykład zaniku ( atrophia )
- przewlekłe poszerzenie strony obwodowej w stosunku do oskrzeli końcowych
- destrukcja ściany której towarzyszy różnie nasilone włóknienie płuc
rozedma środkowej częście zrazika
- poszerzone oskrzele oddechowe
- niezmienione pęcherzyki i powiększone pęcherzyki
- płat górny
- związane z palenie papierosów / z pylicami
podprzegrodowa
- często obwodowe
-podopłucnowo
- górne części płuc
całego zrazika
- dolne płaty płuc
- niedobór α1-antytrypsyny
nieregularna
- drobne fragmenty miąższu płuca
- wokół blizn zapalnych
- patomechanizm – zaburzenie funkcji proteaza-antyproteaza/ oksydacja-antyoksydacja
- palenie papierosów stymuluje napływ granulocytów, zwiększa produkcję proteaz
- wrodzony niedobór α1-antytrypsyny
- rozkład elastyny – brak inhibitora elastazy
- rozwój zespołu płucno – sercowego – zwiększone ciśnienie bo ucisk naczyń krwionośnych przez włóknienie i poszerzone przewody
- zapadanie się pęcherzyków płucnych
- beczułkowata klatka piersiowa
Zapalenie płuc
- bakteryjne ( pneumokokowe, paciorkowcowe, gronkowcowe )
- wirusowe
- grzybicze
Ze względu na wysięk zapalny:
- surowiczy
- nieżytowe
- zgorzelinowe – martwica + zapalenie
- krwotoczne
- ropne
Zapalenie ze względu na sposób zajęcia tkanki płucnej:
- śródmiąższowe
- śródpiersiowe – odoskrzelowe płatowe ( zrazikowe )
Stadia ( płatowe i zrazikowe – te same stadia )
- nawału
- zwątrobienie czerwone
- zwątrobienie szare
- rozejście – zwątrobienie żółte
Zapalenie płatowe – cały płat, drogą krwi, jednoczasowo w całym płacie infekcja, młodzi i dorośli
Stadium nawału
- wysięk surowiczy, przekrwienie
- płuco ciężkie, niepowietrzne
Stadium zwątrobienia czerwonego – czerwone krwinki w pęcherzykach
- płaty niepowietrzne, czerwonawe
- w świetle pęcherzyków – włóknik, erytrocyty, granulocyty
- zapalenie włóknikowe opłucnej
Zwątrobienie szare – głównie włóknik
- hemoliza krwinek czerwonych
- płaty niepowietrzne, kolor szary
- wypełnione włóknikiem
- granulocyty – pod koniec obecne
Stadium zwątrobienia żółtego, rozejścia – reszta włóknika
- liczne granulocyty, rozpuszczają włóknik
- część wysięku odkruszona lub sfagocytowana
- stłuszczenie granulocytów
Włóknik – zwątrobienie szare
Granulocyty i resztki włóknika – zwątrobienie żółte
Powikłania płatowego zapalenia płuc
- zwłóknienie – zmięsowacenie płuc
- ropień płuc – abscessus
- ropniak opłucnej – empyema
Zapalenie zrazikowe płuc
-odoskrzelowe
- wieloogniskowe
- ognisko różnej wielkości różny typ wysięku, różna budowa, różna konsystencja
- ogniska zapalne jako następstwo zapalenia oskrzeli lub oskrzelików
- obok siebie różne stadia zapalenia
Zapalenie zrazikowe = odoskrzelowe zap. płatowe (typowe )
Atypowe zapalenie płuc
- brak wysięku w pęcherzykach
- toczące się w zrębie płucnym
- zapalenie głównie wirusowe, mykoplasmy, chlamydie, coxiella
- grypa – naciek z limfocytów w zrębie płuca
- cytomegalia – powiększone komórki
Pneumocystozowe zapalenie płuca
- osoby z obniżoną odpornością –AIDS
- obecnie uważa się, że jest to grzyb
- zapalenie śródmiąższowe, naciek z komórek plazmatycznych
- w pęcherzykach wysięk z „ pasożytów”
- naciek w przegrodach, światło – białkowa substancja z komórek plazmatycznych + pasożyt (grzyb)
Pneumocystoza – zapalenie plazmatyczno-komórkowe
Grzybicze zapalenie płuc
-aspergilloza
- kandydoza
- kryptokokoza
- krwiopochodna posocznica
- osłabienie odporności
- długotrwała antybiotykoterapia
- aspergiloza ( kolonie grzyba w oskrzelach ) – w posocznicy lub jako odosobniona jednostka w płucach
- objawy – dychawica oskrzelowa
- kolonia grzyba – wygląda jak guz
- ziarnina zapalna i włóknienie
Kandydoza – drożdżyca
Kryptokokoza – puste m-w w środku