OZ wykład3, dn. 17.03.2011
Wyniki badań spożycie warzyw i owoców:
| Badana grupa osób | Spożycie | Zmniejszenie ryzyka chorób i śmierci | Czas trwania badań | Miejsce obserwacji |
|---|---|---|---|---|
| 3 mln | Warzywa zielone i żółte (powyżej 0,6mg karotenu dziennie) | W grupie ryzyka o 30% | 17 lat | Japonia |
Dorośli 40tys. |
Regularnie i często 3x dziennie lub porcja 500g | Raka płuc o 75% | 12 lat |
Żywność funkcjonalna:
Obok składników odżywczych zawiera dodatkowo związki biologicznie czynne korzystnie oddziałujące na zdrowie, rozwój fizyczny i samopoczucie:
Żywność naturalnie bogata w składniki biologicznie aktywne
Żywność specjalnie wyprodukowana ( w tym zmodyfikowana genetycznie), w której znajdują się dodatkowe składniki korzystnie oddziałujące na zdrowie
Def. Rady Europy: artykuły żywnościowe oprócz podstawowych zawierające składniki korzystnie działające na fizjologiczne funkcje lub psychikę człowieka przyczyniając się do poprawy ogólnego stanu zdrowia
W praktyce to odnosi się zwykle do artykułów przetworzonych
Zwiększona koncentracja jakiegoś składnika lub dodatek nowego
Żywność podstawowa – pokrycie podstawowego zapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze
Żywność wzbogacona – lepsze funkcjonowanie organizmu
Żywność funkcjonalna – lepsze funkcjonowanie organizmu, redukcja ryzyka zachorowań (z lekami – leczenie)
Podział żywności funkcjonalnej ze względu na zaspokajanie określonych potrzeb organizmu:
zmniejszająca ryzyko
chorób krążenia
chorób nowotworowych
osteoporozy
dla osób obciążonych stresem
hamującą procesy starzenia
dietetyczną dla osób z zaburzeniami metabolizmu i trawienia
dla sportowców
dla osób w podeszłym wieku
dla kobiet w ciąży i karmiących
dla niemowląt
dla młodzieży
wpływającą na nastrój i wydolność psychofizyczną
Bioaktywne składniki żywności funkcjonalnej (nutraceutyki):
błonnik pokarmowy
polisacharydy (probiotyki: inulina, oligofruktoza, oligogalaktoza)
polilole- alkohole wielowodorowe
aminokwasy, peptydy, białka
wielonienasycone kwasy tłuszczowe
witaminy
składniki mineralne
cholina, lecytyna
substancje fitochemiczne: glukozynolany, karotenoidy, polifenolokwasy. Beta liany, itp.
Nutrigenomika:
nauka badająca molekularno genetyczne podstawy oddziaływań składników diety na organizm człowieka
poprzez określenie wariantów genetycznych możliwe będzie indywidualne modyfikowanie diety w taki sposób, aby zmniejszyć ryzyko zapadalności na szereg chorób cywilizacyjnych …
badania substancji biologicznie aktywnych muszą doprowadzić do poznania również ich niepożądanych efektów zdrowotnych
w przypadku dużej zawartości substancji biologicznie czynnych …..
Niekorzystne skutki działania fito związków:
reakcje z udziałem układu odpornościowego
alergie
pokrzywka, którą mogą wywołać olejki eteryczne (beta karoten, kantaksantyna)
reakcje bez udziału układu odpornościowego
efekt rozwalniający
nasilenie objawów egzemy
obniżenie biodostępności niektórych witamin przez pektyny i alginiany
niebezpieczne dla zdrowia lub antyodżywcze reakcje np. polifenoli, glikozydów, saponin
interakcje z lekami
Oddziaływanie na zdrowie i samopoczucie:
ochrona przed szkodliwymi substancjami
fitoremediacja
kontakt z roślinami
praca w ogrodzie
rozwój fizyczny i emocjonalny
terapia ogrodnicza
Kontakt z roślinami i praca w ogrodzie:
sprawność fizyczna
poczucie przydatności
zastępuje pracę ludziom starszym
oderwanie od codzienności
rozwój fizyczny i emocjonalny dzieci
ułatwia osobom niepełnosprawnym, chorym i starszym przystosowanie się do niesprawności
zwiększa siłę mięśni
zdolności ruchowe
poprawia kondycję i równowagę
ogranicza stres i agresję
Dzieci:
rozwój fizyczny i emocjonalny
kształcenie charakteru
umiejętność pracy
Terapia ogrodnicza:
chorzy psychicznie
niewydolni umysłowo
częściowo sparaliżowani
w podeszłym wieku
narkomani
więźniowie
zastosowanie gospodarstw produkcyjnych albo wykorzystanie naturalnego otoczenia
specjalne ogrody
ważne ogrodnicze zmysłowe aspekty dla pacjentów psychiatrycznych
ogrodnicze źródła zmysłowej stymulacji dla pacjentów z chorobą Alzheimera (zapach, barwa, faktura)
Wrażenia estetyczne:
tereny zieleni
dekoracja wnętrz
dekoracje na szczególne okazje
Podsumowanie:
wzrost wielkości i jakości produkcji ogrodniczej
wysoka, a w niektórych dziedzinach ogrodnictwa dominująca pozycja w Europie
większa skala produkcji, specjalizacja, nowoczesny wyposażenie techniczne, mechanizacja
duże znaczenie ogrodnictwa dla jakości życia, naszego zdrowia i samopoczucia
Temat: WPŁYW NIEKTÓRYCH CZYNNIKÓW AGROTECHNICZNYCH NA JAKOŚĆ WARZYW
Jakość:
wygląd (np. kształt, barwa)
wielkość
wyrównanie
świeżość
walory smakowe i aromat
wartość biologiczna
Czynniki decydujące o jakości:
odmiana
klimat
gleba
nawożenie
agrotechnika
uprawa roli
metody uprawy
siew, sadzenie (rozstawa, zagęszczenie)
zwalczanie chwastów, chorób i szkodników
zabiegi pielęgnacyjne (osłony, cięcie, zapylanie)
nawadnianie
termin i sposób zbioru
traktowanie posprzętne
Uprawa roli:
wyrównanie powierzchni
ugniecenie gleby (nie jeździć po mokrej glebie, zwiększyć powierzchnię styku) – zbyt zbita marchew karbowana, rozwidlenia, na ugniecionej glebie są niższe plony
zbrylenie, resztki roślin
głębokość spulchnienia, podeszwa płużna
uprawa przedsiewna:
podsiąkanie wody
dostęp powietrza (tlenu)
wyrównana głębokość umieszczenia nasion (grubość przykrycia)
drobnoziarnista, zamknięta powierzchnia
uprawa międzyrzędowa
specjalne uprawki (obsypywanie, obredlanie, usypywanie wałów w szparagarni)
główne błędy:
brak agregatów, brak spulchniania za kołami ciągnika – gromadzenie soli w śladach
zbyt płytkie spulchnianie – nadmierna ilość wody, słabe przesiąkanie do głębszych warstw
uprawa zbyt wilgotnej lub zbyt suchej – ugniecenie, rozpylenie, nierówna powierzchnia pola, melioracja – nierówne obsychanie
niestaranna uprawa – nierówna orka
pośpiech – brak osiadania i zamknięcia powierzchni