Eriksonowska teoria rozwoju osobowości psychospołecznej.

Kryzys – to okres przejściowy, zwrotny w cyklu życiowym człowieka, charakteryzuje się szczególnym

niezrównoważeniem możliwości i wymagań, szczególnym uwrażliwieniem, wzrostem potencjału od zmiany i nowego przystosowania. Obejmuje 3 fazy

1) powstawanie i narastanie problemów

2) szczególnej wrażliwości

3) rozwiązywanie problemu – centralna instancją, która dokonuje syntezy i integracji naszych doświadczeń

(plan rozwoju EGO)

Zdrowie psychiczne jest procesem pomyślnie przebiegającym w rozwoju człowieka, w którym zdobywa sukcesywnie następujące cechy i zdolności

I. stadium/kryzys -> poczucie ufności/ nieufności – 1r.ż. (kryzys narodzin), brak zaufania.

*Zależy od opieki, zaspokajanie potrzeb, jedzenia, przewijania itd. ( w zależności od stopnia reagowania otoczenia społecznego na pojawiające się potrzeby dziecka, rodzi się w nim ufność do świata dając nadzieje na otrzymanie pomocy w sytuacjach trudnych. Gdy te podstawowe potrzeby nie są zaspokojone dzieci stają się podejrzliwe, pełne lęku i nie maja zaufania do otoczenia).

*8-9 m-c -> kryzys okresu ząbkowania- chce się wyrwać z opiekuńczych rąk matki, samodzielne poznawanie najbliższego świata (matka przetrzymuje dziecko – dziecięcy autyzm wew. blokada)

*Ciepły emocjonalny kontakt z dziećmi, empatia

*Dziecko nabiera tendencji do otwierania się albo wycofania z kontaktów społecznych.

II. s/k -> poczucie autonomii – 2,3 r.ż. wstyd i zwątpienie, odrębność własnego ciała

*Dziecko bada granice na co może sobie pozwolić ,

*Trening porządków i czystości,

*Nadmiar zakazów, wyręczanie i ograniczenie swobody może w efekcie dać utratę zaufania do siebie i własnych sił dziecka

*Przyzwolenie z kolei i stwarzanie sytuacji dających szansę poznania i ćwiczenia własnych sprawności powinno owocować rozwojem woli i samokontroli

III. s/k -> inicjatywa lub poczucie winy – 4,5 r.ż. aktywne wkraczanie w świat zabawy (różnicujące się na zabawy

dziewczęce i chłopięce)

*Problem relacji z rodzicem – kompleks Edypa, Elektry, osłabia ok. 5 r.ż. w efekcie socjalizacji wyobrażeń funkcji rodziców

*Wiele pytań, jak rodzice na nie reagują, czy je zbywają,

*Seksualność , masturbacja ( a co tam masz?)

*Chwalone za inicjatywę, pomysły i fantazję odważnie podejmuje kolejne kroki ku światu

*Jeśli jego zachowanie jest oceniane jako niewłaściwe, bywa zawstydzane lub krytykowane – zaczyna czuć się winne. Prowadzić to może do zahamowania aktywności poznawczej, kontaktów społecznych.

IV. s/k -> przedsiębiorczość (produktywność) lub poczucie niższości – 6-11r.ż.

*Faza istotna w procesie socjalizacji . Nauczyciel musi dzieci chwalić, wyróżniać, zauważyć

*Poczucie niższości – napięcie gdy nie docenia się dziecka, wyśmiewane i nieumiejętnie motywowane do pracy

*Dziecko korzysta w większym stopniu z umysłowych i materialnych narzędzi społeczeństwa – ważne jest spostrzeganie siebie w roli nabywającego wiedzę i nowe umiejętności,

*Duże znaczenie nabiera poleganie na ocenie autorytetów

*Poczucie własnej kompetencji i wiara w siebie jest wspomagana serdeczne towarzyszenie rodziców bądź wychowawców

V. s/k -> tożsamość lub pomieszanie ról – 12-18 r.ż. (adolescencja)

*Zachwianie relacji z rodzicami . rówieśnikami (rozproszenie ról)

*„ja prywatne” – to co wiąże się z osobistym wizerunkiem, „ja publiczne” – to co wnioskujemy o sobie na podstawie co mówią inni ludzie.

*Młody człowiek ma za zadanie określenia własnej tożsamości seksualnej, społecznej i zawodowej, wybór ról społecznych , określenie swojej pozycji wobec innych oraz integrowanie posiadanego już doświadczenie życiowego

*Poszukiwanie sensu życia

*Konstytuowanie się własnego systemu wartości

*Powodzenie w przebyciu tego etapu rozwojowego daje poczucie własnej tożsamości i wierności sobie

*Możliwe zaburzenia dają w konsekwencji zamieszanie w poczuci kim się jest, co w życiu ważne i gdzie jest moje miejsce

VI. s/k -> intymność a samotność- 20-35 r.ż.

*Podstawowa umiejętność człowieka – nawiązywanie przyjaźni, miłości (otwartość na 2 osobę, odpowiedzialność, zdolność do empatii, wzajemne zaufanie, autonomia własnej osoby oraz tej drugiej – podstawowy warunek trwałości związku)

*Znalezienie miejsca w systemie relacji społecznych (cel osiągnięcie tożsamości osobowej)

*Miłość jest to tu bezinteresowne obdarzanie dobrem innych

*Rytualizacja afiliacyjna – dzielenie się , opiekowanie się, troska

*Błędne zjawisko – eliotyzm – zamykanie się we własnym gronie (egoizm wspólny)

VII. s/k -> płodność lub generatywność a stagnacja – 40 – 60 r.ż.

*Przedłużenie siebie,

*Dawanie siebie innym

*Brak zdolności do bycia twórczym (transgresja)

*Ludzie żyjący w oficjalnych związkach mają większą szansę na generatywność

*Twórcza postawa – to podjęcie roli rodzicielskiej, kreatywność, otwartość i pomysłowość w rozwiązywaniu zadań życiowych

*Troska, dawanie i tworzenie w stosunkach międzyludzkich (charakterystyczne)

*Biegun stagnacji dotyczy tych dorosłych, którzy nie podejmują zadań swojego wieku, zatrzymują się w rozwoju

VIII. s/k -> integralność a rozpacz – powyżej 60 r.ż.

*Nowe wyzwania,

*Model pozytywnej wartości dla życia – mobilizuje młodych i odwrotnie

*Celem rozwoju staje się – osiągnięcie integracji wew. , będącej wyrazem uzyskanej harmonii i spójności, pełnego rozwoju osobowości – warunek osiągnięcia dobrego samopoczucia, udanej relacji z otoczeniem, pozytywnej oceny przebytej już drogi (bilans) oraz akceptacja nadchodzącego schyłku własnego życia (perspektywa śmierci), co daje w efekcie pogodną życiową mądrość

*Brak osiągnięcia integracji wew. Daje w konsekwencji rozpacz

Poznawczo-rozwojowa teoria Piageta

Rozwój inteligencji i dominujące w niej rodzaje struktury:

1. Inteligencja sensoryczno-motoryczna (0-2 r.ż):

Schemat czynnościowy-wewnętrzny schemat, który dziecko wykonuje np. Schemat postukiwania, podrygiwania(schemat czynności wtórnych), ssania(schemat czynności pierwotnych);

● stałość i obiektywność przedmiotu;

● asymilacja funkcjonalna- klasy obiektów (np. przedmioty do potrząsania),

asymilacja uogólniająca- przenoszenie danego odruchu na inne przedmioty;

asymilacja różnicująca-relacja między elementem oznaczającym i oznaczanym

● funkcja symboliczna-zdolność do przywoływania nieobecnych przedmiotów i zjawisk

2.Wyobrażenia przedoperacyjne (2-6/7 r.ż):

Schemat oglądowy-związany z percepcją, szczególna uwaga przypisana wyglądowi rzeczy i zjawisk;

Schemat umysłowy-określanie relacji między częściami w całości-orientacja w przestrzeni

3.Operacje konkretne (7-11/12 r.ż):

Operacje konkretne- rodzaj czynności umysłowych przebiegających na podanych informacjach

● myślenie logiczne

● zdolność do decentracji

4.Operacje formalne (15-21 r.ż):

Operacje formalne- czynności umysłowe wykonywane bez konkretnych danych, sami wytwarzamy dane; myślenie hipotetyczno-dedukcyjne, wyobrażenia o wyobrażeniach, od ogółu do szczegółu, charakter kombinatoryczny

● faza wczesna: ujmowanie świata nadmiernie subiektywnie i idealistycznie

● faza późna: konfrontowanie swojego rozumowania z rzeczywistością, przywrócenie intelektualnej równowagi

● rozwój pamięci logicznej i dowolnej

Rozwój dokonuje się w toku asymilacji i akomodacji; ma charakter ciągły; każda poprzednia struktura jest podstawą budowania następnej; jeden etap warunkuje pojawienie się następnego.