Podstawy uprawy roli
Rola - warstwa uprawna; warstwa gleby, która podlega oddziaływaniu narzędzi uprawowych.
Znaczenie podłoża (roli, gleby) dla roślin?
Zapewnia:
- wodę
-powietrze (tlen)
- składniki mineralne (makro i mikro)
- swobodne rozrastanie korzeni
Na czym polega uprawa roli?
Na świadomym regulowaniu stosunków powietrznych, wodnych i termicznych, zgodnie do aktualnych potrzeb roślin.
Regulację tę (uprawę) rolnik prowadzi:
Poprzez dobór odpowiednich narzędzi i maszyn oraz odpowiednią ilości ich stosowania.
Elementy składowe roli:
Faza stała:
- części mineralne
- części organiczne
b) faza płynna
- woda i rozpuszczone w niej związki mineralne i organiczne
c) faza gazowa (tzw. powietrze glebowe)
d) organizmy glebowe
Części mineralne gleby:
Dyspersja (rozdrobnienie):
- cząstki najdrobniejsze <0,002mm (ił koloidalny)
- cząstki drobne 0.005-0.002mm (pył drobny)
- cząstki szkieletowe >1mm (piasek, żwir)
O procentowym udziale elementów o różnym stopniu rozdrobnienia mówi skład mechaniczny gleby.
Małe rozdrobnienie – dyspersja (gleby lżejsze):
- mała pojemność woda
- dobra przepuszczalność
- mała spójność
- niska zawartość składników pokarmowych
- dobre fizyczne, złe chemiczne właściwości
- gleby, ciepłe, łatwe do uprawy, przewiewne, ubogie w składniki pokarmowe
Duża dyspersja , gleby cięższe (odwrotnie)
Substancja organiczna w glebie:
Resztki pożniwne, nawozy organiczne, obumarłe organizmy glebowe, o różnym stopniu rozkładu
Ilość resztek pożniwnych zależy od gatunku np.
- po lucernie >5t/ha w warstwie 0-20 cm
- po koniczynie ok. 3 t/ha
- po zbożach 2-4 t/ha
(obornik 30 t/ha co 4 lata=1,9 t/ha s. m. rocznie)
Koloidy glebowe (organiczne i nieorganiczne)
Najważniejszym koloidem organicznym w glebie jest próchnica.
Znaczenie próchnicy (0,5-10…% w glebie):
- zwiększa pojemność sorpcyjną gleby
- posiada wybitne właściwości sklejające (tworzenie struktury gruzełkowatej)
- ma silne właściwości zatrzymywania wody oraz pęcznienia i kurczenia się
Powietrze glebowe:
Woda i powietrze – ścisła zależność (więcej wody – mniej powietrza).
Wymiana powietrza gleby z powietrzem atmosferycznym.
- „Oddychanie gleby” – na skutek wahań temp powietrza między dniem i nocą.
- Dyfuzja (najważniejsza droga wymiany). Zachodzi na skutek różnicy ciśnienia parcjalnego. Jest tym wolniejsza im silniejsze jest rozdrobnienie gleby lub mniejsza jej porowatość.
- Uprawa – uprawki spulchniające