grupa a

Położenie oraz środowisko przyrodnicze Polski

Poniższy test składa się z 15 zadań. Przy każdym poleceniu podano ……...............................................

liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Imię i nazwisko

Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 36 punktów. ...............................

Klasa

1. Na podstawie podanych współrzędnych geograficznych skrajnych punktów Polski oblicz jej rozciągłość południkową. Podaj konsekwencję takiej rozciągłości.

(0–2 p.)

• Jastrzębia Góra (54^°50’N, 18^°18’E)

• szczyt Opołonek (49^°N, 22^°51’E)

• zakole Bugu koło Hrubieszowa (50^°52’N, 24^°09’E)

• zakole Odry koło Cedyni (52^°51’N, 14^°07’E)

Obliczenia:

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

Konsekwencja rozciągłości południkowej Polski:

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

2. Połącz nazwy krain geograficznych z nazwami jednostkami tektonicznych, na których krainy te
są położone. (0–3 p.)

Polesie Lubelskie .	platforma wschodnioeuropejska
Góry Świętokrzyskie	platforma zachodnioeuropejska
Nizina Wielkopolska	obszar fałdowań kaledońskich
Tatry	zapadlisko przedkarpackie obszar fałdowań kenozoicznych

3. Wpisz obok zdania prawdziwego literę P, a obok fałszywego – literę F. (0–3 p.)

a) Trylobity to skamieniałości przewodnie paleozoiku. …..

b) Złoża węgla brunatnego powstały w karbonie. …..

c) Glacjał to okres, w którym klimat się ocieplał ,
a zasięg zlodowacenia zmniejszał się. …..

4. Napisz, jaki proces wywarł największy wpływ na współczesną rzeźbę pasa pojezierzy. (0–1 p.)

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

5. Uzupełnij schemat, wpisując we właściwe miejsca nazwy form rzeźby polodowcowej wybrane spośród podanych niżej. (0–2 p.)

oz, wzgórza moren czołowej, sandr,
pradolina, eratyk, rynna

6. Uzupełnij tabelę odpowiednimi informacjami. (0–3 p.)

Pas rzeźby terenu	Kraina geograficzna	Charakterystyczna cecha pasa rzeźby terenu
pobrzeża
	Polesie Lubelskie
		występowanie płaskowyżów porozcinanych licznymi dolinami rzecznymi dopływów Wisły

7. Do nazw surowców mineralnych dopisz nazwy miast, w których okolicach występują te surowce. (0–2 p.)

Wieliczka, Katowice, Bełchatów,
Gorzów Wielkopolski, Tarnobrzeg, Suwałki

a) Siarka – ……………………………………….……….……

……………………………………………………………………

b) Ropa naftowa – ……………………………....………..…

……………………………………………………………………

c) Węgiel kamienny – ………………………….…………..

……………………………………………………………………

8. Zaznacz na schemacie kierunek napływu powietrza polarnego morskiego nad Polskę. Następnie wyjaśnij wpływ tego powietrza na klimat naszego kraju latem oraz zimą. (0–3 p.)

Lato – …………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

Zima – …….………….…………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

9. Podaj nazwy dorzeczy, które łączy Kanał Bydgoski.

(0–2p.)

…………………………………….…………………………………

……………………………………………….………………….......

10. Podkreśl nazwy rzek Przymorza. (0–2p.)

Soła, Nysa Kłodzka, Łeba, Strwiąż, Słupia

11. Korzystając z danych klimatycznych zamieszczonych w poniższej tabeli, uzupełnij zdania. Następnie podkreśl nazwę miejscowości, której dotyczą te dane.

(0–5 p.)

Suwałki, Wrocław

a) Najcieplejszym miesiącem jest ………………..……, którego średnia temperatura powietrza wynosi ……............…^°C.

b) Najchłodniejszym miesiącem jest ………….………

……………….……... Jego średnia temperatura powietrza wynosi ………...…^°C.

c) Średnia roczna amplituda temperatury powietrza wynosi …………………………………………...

d) Największe opady obserwuje się w miesiącu …………………………...……. . Wynoszą one średnio ………….…. mm.

12. Podkreśl poprawne informacje w poniższych zdaniach. (0–3 p.)

a) Bałtyk to morze wewnątrzkontynentalne / otwarte.

b) Obecny przebieg linii brzegowej Bałtyku ukształtował się 2 tys. / 2 mln lat temu.

c) Średnie zasolenie Morza Bałtyckiego jest niewielkie i wynosi 17‰ / 7‰.

13. Na podstawie poniższych opisów rozpoznaj rodzaje gleb. Podaj ich nazwy. (0–2 p.)

a) Powstała na piaszczysto-żwirowym podłożu. Odznacza się małą zawartością próchnicy, dlatego należy do gleb mało żyznych.

……………………………………….………………………

b) Wykształciła się bezpośrednio na skałach wapiennych i gipsowych. Odznacza się bogatym poziomem próchnicznym i dużą żyznością.

………………………………………….…………………..

14. Na poniższej mapie konturowej przedstawiono rozmieszczenie dwóch typów gleb występujących
w Polsce. Wpisz ich nazwy obok liter. (0–2 p.)

A. ........................................................................................

B. ........................................................................................

15. Wyjaśnij znaczenie terminu „grąd”. (0–1 p.)

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

Miesiące	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	XI	XII
Średnia temperatura powietrza (w °C)	–4,9	–5,1	–1,0	5,8	12,0	15,5	16,8	16,1	12,0	7,3	1,4	–2.5
Suma opadów (w mm)	36	26	30	36	54	70	71	72	55	45	50	39

grupa b

Położenie oraz środowisko przyrodnicze Polski

Poniższy test składa się z 15 zadań. Przy każdym poleceniu podano ……...............................................

liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Imię i nazwisko

Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 36 punktów. ...............................

Klasa

1. Na podstawie podanych współrzędnych geograficznych skrajnych punktów Polski oblicz jej rozciągłość południkową. Podaj konsekwencję takiej rozciągłości. (0–2 p.)

• Jastrzębia Góra (54^°50’N, 18^°18’E)

• szczyt Opołonek (49^°N, 22^°51’E)

• zakole Bugu koło Hrubieszowa (50^°52’N, 24^°09’E)

• zakole Odry koło Cedyni (52^°51’N, 14^°07’E)

Obliczenia:

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

Konsekwencja rozciągłości równoleżnikowej Polski:

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

2. Połącz nazwy krain geograficznych z nazwami jednostkami tektonicznych, na których krainy te
są położone. (0–3 p.)

Bieszczady	platforma wschodnioeuropejska
Pojezierze Mazurskie	platforma zachodnioeuropejska zapadlisko przedkarpackie
Sudety	obszar fałdowań hercyńskich
Nizina Śląska	obszar fałdowań kenozoicznych

3. Wpisz obok zdania prawdziwego literę P, a obok fałszywego – literę F. (0–3 p.)

a) Trylobity to skamieniałości przewodnie mezozoiku. .....

b) Złoża węgla kamiennego powstały w karbonie. .....

c) Interglacjał to okres, w którym klimat się ocieplał,
a zasięg zlodowacenia zmniejszał się. .....

4. Opisz proces, które przyczynił się do powstania pasa kotlin. (0–1 p.)

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

5. Uzupełnij schemat, wpisując we właściwe miejsca nazwy form rzeźby polodowcowej wybrane spośród podanych niżej. (0–2 p.)

oz, wzgórza moreny czołowej, sandr,
pradolina, eratyk, rynna

6. Uzupełnij tabelę odpowiednimi informacjami. (0–3 p.)

Pas rzeźby terenu	Kraina geograficzna	Charakterystyczna cecha pasa rzeźby terenu
pojezierza
	Sudety
		występowanie m.in. form rzeźby krasowej i lessowej

7. Do nazw surowców mineralnych dopisz nazwy miast, w których okolicach występują te surowce. (0–2 p.)

Wieliczka, Katowice, Bełchatów,
Kamień Pomorski, Tarnobrzeg, Suwałki

a) Rudy żelaza – ……………..……………….…………

………………………………………………..…………………

b) Sól kamienna – …………………………….…………

……………………………………………………………………

c) Węgiel brunatny – ……………………………………

……………………………………………………………………

8. Zaznacz na schemacie kierunek napływu nad Polskę powietrza polarnego kontynentalnego. Następnie wyjaśnij wpływ tego powietrza na klimat naszego kraju latem oraz zimą. (0–3 p.)

Lato – …………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

Zima – ……………….……………………………..…………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

9. Podaj nazwy dorzeczy, które łączy Kanał Augustowski. (0–2 p.)

…………………………………………..………….……………

……………….............................................................................…

10. Podkreśl nazwy rzek Przymorza. (0–2 p.)

Reda, Nysa Łużycka, Pilica, Łyna, Parsęta

11. Korzystając z danych klimatycznych zamieszczonych w poniższej tabeli, uzupełnij zdania. Następnie podkreśl nazwę miejscowości, której dotyczą te dane. (0–5 p.)

Suwałki, Wrocław

a) Najcieplejszym miesiącem jest ………………..……, którego średnia temperatura powietrza wynosi ……..…^°C.

b) Najchłodniejszym miesiącem jest ………….………

……………….…….…... Jego średnia temperatura powietrza to …………^°C.

c) Średnia roczna amplituda temperatury powietrza wynosi …………………………………………...

d) Największe opady obserwuje się w miesiącu …………………………...…….. Wynoszą one średnio ………….…. mm.

12. Podkreśl poprawne informacje w poniższych zdaniach.

(0–3 p.)

a) Najgłębszym miejscem Bałtyku jest Głębia Landsort, która liczy 954 m / 459 m głębokości.

b) Pływy morskie na Morzu Bałtyckim są niewielkie / bardzo duże.

c) Bałtyk powstał w mezozoiku / czwartorzędzie.

13. Na podstawie poniższych opisów rozpoznaj rodzaje gleb. Podaj ich nazwy. (0–2 p.)

a) Powstała w wyniku akumulacji osadów rzecznych bogatych w składniki mineralne i organiczne.

…………………..……….…………………………….…………

b) Powstała na podłożu lessowym. Ma bardzo dobrze wykształcony poziom próchniczny.

…………………………….………………..…………………...

14. Na poniższej mapie konturowej przedstawiono rozmieszczenie dwóch typów gleb występujących w Polsce. Wpisz ich nazwy obok liter.

(0–2 p.)

A. ........................................................................................

B. .......................................................................................

15. Wyjaśnij znaczenie terminu „łęg”. (0–1 p.)

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

Miesiące	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	XI	XII
Średnia temperatura powietrza (°C)	–2,1	–0,8	2,5	7,9	13,2	16,6	18,2	17,6	13,8	8,8	3,4	–0,2
Suma opadów (mm)	31	28	33	40	61	69	82	74	48	42	38	35