1. Budowa drewna gatunków iglastych

Drewno iglaste składa się w komórek, których 90% stanowią cewki(starsze ewolucyjnie od naczyń). Cewki spełniają funkcje mechaniczne, a także przewodzą wódę. Miazga twórcza (kambium) ułożona jest w formie regularnych, przebiegających promieniowo szeregów. Drewno wczesne (strefa większa-jasniejsza) zbudowane z cienkościennych cewek o dużym świetle. Cewki te służą przede wszystkim do przewodzenie wody. Występują liczne jamki. Drewno późne (strefa mniejsza-ciemniejsza) zbudowane jest ze spłaszczonych grubościennych cewek o małym świetle. Cewki te pełnia głównie funkcje mechaniczne. Liczba jamek jest znacznie mniejsza niż w drewnie wczesnym. Granica między drewnem wczesnym i późnym w większości gatunków jest ostro zarysowana, chodź mniej wyraźna niż granica miedzy drewnem późnym jednego słoja, a drewnem wczesnym kolejnego słoja. W drzewach iglastych do przewodzenia w kierunku promienistym i magazynowania substancji pokarmowych służą niewidoczne gołym okiem promienie drzewne. Zbudowane są z żywych komórek miękiszowych i przewodów żywicznych, dlatego tez można spotkać przeżywiczenia. Przewody żywiczne występują w drewnie: sosny, świerka, modrzewia, jedlicy. Nie ma przewodów żywicznych w drewnie: jodły, cisa, jodłowca.

1. Budowa drewna gatunków liściastych pierścieniowo- i rozpierzchło-naczyniowych.

W porównaniu z drewnem drzew iglastymi drewno drzew liściastych posiada bardziej skomplikowana budowę. Nie posiada przewodów żywicznych. Składa się zarówno z cewek jak i z naczyń.

Gatunki pierścieniowo-naczyniowe posiadają budowę, w której słój roczny jest wyraźnie widoczny. Wyróżnia się w nim porowate drewno wczesne –jaśniejsze, z licznymi naczyniami o znacznej średnicy oraz drewno późne-ciemniejsze, twarde i zbite, z nielicznymi małymi naczyniami. Naczynia w drewnie wczesnym ułożone są w kształcie pierścienia, a w późnym w postaci plamek, punkcików, linii falistych przebiegających najczęściej zgodnie ze słojem rocznym. Gatunki pierścieniowo naczyniowe: Dąb, Wiąz, Jesion, Robinia, Morwa.

Gatunki rozpierzchło-naczyniowe posiadają budowę drewna, w której brak jest wyraźnego podziału słoja na drewno wczesne i późne. Występujące w nim naczynia są bardzo drobne i widoczne dopiero pod lupą, rozsiane równomiernie po całej powierzchni słoja. Gatunki rozpierzchło-naczyniowe to m.in.: brzoza, buk, lipa, klony, grab, topola, olsza, owocowe: jabłonie, czereśnie, śliwy, grusze.

*Gatunki półpierścieniowo-naczyniowe posiadają budowę drewna w których średnica słoja rocznego zmniejsza się stopniowo… Orzech włoski.

3. Charakterystyka, warianty, założenia techniczne rębni złożonych.

Główną cechą rębni złożonych jest niejednoczesne usuwanie poszczególnych drzew, ma to na celu stworzenie okresowej osłony górnej lub bocznej dla pojawiającego się odnowienia (naturalnego lub sztucznego). Duże zróżnicowanie technologii tych rębni wynika z konieczności uwzględnienia odmiennych wymagań ekologicznych różnych, odnawianych jednocześnie gatunków drzew oraz mnogości możliwych kombinacji składu gatunkowego drzewostanu wyjściowego (odnawianego) i docelowego. Warianty rębni złożonych:

a)Rębnia częściowa zakłada odnowienie naturalne w oparciu o obsiew górny w warunkach osłony drzewostanu macierzystego. Warunki wzrostu odnowienia są modyfikowane przez raczej równomierne usuwanie części drzew z całości odnawianej powierzchni.

- częściowa Wielkopowierzchniowa- szerokość powierzchni manipulacyjnej (strefy) wynosi do 150 m, a ogólna powierzchnia strefy - do 6 ha.

- częściowa Pasowa- szerokość powierzchni manipulacyjnej (pasa) wynosi 30-40 m, a ogólna powierzchnia strefy – 3-4 ha.

- częściowa Smugowa- Szerokość smugi wynosi do 30 m. 80-150m w 10-leciu.

- częściowa Gniazdowa- Stosowana przy naturalnym odnowieniu gatunków ciężkonasiennych(buk, dąb).

b)Rębnia gniazdowa - otrzymujemy drzewostany o zmieszaniu kępowym. Płaty gatunku lub gatunków domieszkowych rozwijają się na jednogatunkowych (w zasadzie) gniazdach, przy osłonie bocznej bądź górnej i uzyskują niezbędne wyprzedzenie względem gatunku głównego odnawianego na powierzchni międzygniazdowej.

- gniazdowa Zupełna - stosowana jest w strefach manipulacyjnych o szerokości 80-100m lub powierzchni do 6 ha. Etap 1 stosowanych rębni polega na wycięciu gniazd o powierzchni 10-20 arów. W 2 etapie usunięty zostaje całkowicie drzewostan pomiędzy gniazdami.

- gniazdowa Częściowa - jednorazowe lub dwukrotne zakładanie gniazd.

c) Rębnia stopniowa- celem tego rodzaju rębni jest szerokie wykorzystanie odnowień naturalnych(wspomaganych w razie konieczności odnowieniami sztucznymi) w warunkach bocznej i górnej osłony drzewostanu na małych powierzchniach.

- stopniowa gniazdowa- służąca naturalnemu odnowieniu litych drzewostanów jodłowych oraz bukowo jodłowych.

- stopniowa gniazdowo-smugowa- stosowana w strefach szerokości 150-200m lub w całych pododdziałach. Służy do odnowień naturalnego drzewostanów mieszanych bukowo, jodłowo-świerkowych.

- stopniowa brzegowo-smugowa- odnowienia naturalne drzewostanów litych i mieszanych z duzym udziałem świerka.

- stopniowa gniazdowa udoskonalona – elastyczne stosowanie rożnych form cięć.

d)Rębnia przerębowa – polega na prowadzeniu w sposób ciągły cięcia przerębowego na całej powierzchni drzewostanu. Odnowienie naturalne odbywa się nieprzerwanie. Drzewostan zagospodarowany rębnią przerębowa cechuje się rozmieszczeniem zapasu surowca równomiernie na całej powierzchni. Do litych drzewostanów jodłowych, a także do drzewostanów mieszanych gatunków cienioznośnych o budowie wielopiętrowej. Cięcia przerębowe co 5-10 lat. Prowadzenie selekcji pozytywnej. Drzewostan zróżnicowany wiekowo.

4. Charakterystyka, warianty, założenia techniczne rębni zupełnej.

Rębnia zupełna zalecana jest dla gatunków siatłożądnych, polega ona na jednorazowym usunięciu całego drzewostanu z określonej powierzchni z ewentualnym pozostawieniem nasienników do odnowienia naturalnego.

-Rębnia zupełna wielkopowierzchniowa – szerokość zrębu 60-80 m lub max. powierzchnia 6 ha.

-Rębnia zupełna pasowa – szerokość zrębu 30-60 m lub max. Powierzni do 4 ha.

-Rębnia zupełna smugowa - szerokość zrębu 15-30 m lub max. Powierzni do 2 ha.

W trudnych warunkach siedliskowych zmniejsza się szerokość zrębu do dolnej granicy. Zupełna smugowa przede wszystkim do drzewostanu świerkowego. Wykorzystuje się możliwość odnowienia obsiewem bocznym. Dla wszystkich wariantów rębni zupełnej kierunek przemieszczania się zrebu powinien być przeciwny do panujących wiatrów, dzięki czemu minimalizuje się szkody wywołane wiatrami. Rębnie, co 4-5 lat. Nie stosuje się rebni zupełnych wzdłuż szlaków komunikacyjnych. Zaleca się zatokowy lub schodkowy przebieg linii zrębowej.

(więcej: http://rebnie.wl.sggw.pl/Klasyfikacja.htm)

5. Czynniki determinujące wydajność procesów produkcyjnych w leśnictwie.

-masa surowca w drzewostanie( ile można pozyskać z danej powierzchni)

-ukształtowanie terenu(pochylenie terenu, pagórki)

-rodzaj gleby(tereny podmokłe gdzie pozyskanie maszynowe jest utrudnione)

-stopień zmechanizowania prac

-maszyny użyte do prac leśnych (ich wydajność)

-zasobność siły roboczej oraz stopień wykwalifikowania pracowników

-system pomiaru i odbioru drewna (wysokość stosów i mygieł tylko do 2m)

-inne

6. Jakie są twoim zdaniem najistotniejsze wskaźniki jakości produkcji w leśnictwie. ??

7. Omów etapy produkcji i wykorzystania ścieru drzewnego dla przemysłu celulozowo-popierniczego.

Ścier drzewny jest to masa włóknista otrzymywana poprzez rozwłóknianie drewna, półprodukt do produkcji papieru. Do produkcji ścieru wykorzystuje się rozmaite gatunki drzew, w strefie klimatu umiarkowanego np. sosny, świerki, jodły; w klimacie cieplejszym eukaliptusy. W Polsce wykorzystywane jest głównie drewno sosnowe i świerkowe. Drewno świerkowe i jodłowe jest mniej korzystne, jako surowiec dla masy włóknistej ze względu na zawartość specyficznych komórek żywicznych, wyższe koszty upraw i obróbki. Ścier wykorzystywany jest do wyrobu wielu rodzajów papieru w tym książkowego i gazetowego.

Wytwarzanie ścieru drzewnego

Proces produkcji ścieru obejmuje główną linię wytwarzania masy włóknistej, obróbkę odrzutu i instalacje pomocnicze. Te ostatnie służą, np. do magazynowania chemikaliów czy wytwarzania pary wodnej i energii elektrycznej.

Przygotowanie drewna

Bale drewna, potrzebne do wytwarzania ścieru, pozyskiwane są z trzebieży lasów i zwykle mają średnicę 10-20 cm. Kiedy przechowuje się drewno na masy mechaniczne, należy zapobiegać jego wysuszeniu poprzez, np. składowanie w wodzie lub zraszanie stosów. Przed przystąpieniem do przerobu drewno musi zostać okorowane. Zwykle odbywa się to w bębnach poprzez kontakt toczących się kloców drewna i wody. Woda w procesie korowania służy często do odladzania i mycia drewna w bębnie korującym.

Ścieranie

Początkowe rozwłóknianie na ścieraku zachodzi w wyniku dociskania kloców drewna do specjalnego, obracającego się kamienia ścierającego, przy ułożeniu włókien drzewnych równolegle do jego osi. W wyniku tego powstaje masa o stężeniu około 2 %. Z reguły stosowane są kamienie typu ceramicznego, wymagające okresowego ostrzenia.

Większość energii włożonej w proces ścierania zostaje przekształcona w ciepło. Pod jego wpływem, w obecności wystarczającej ilości wody, następuje zmiękczenie surowca, rozluźnienie wiązań ligninowych i uwolnienie włókien. Kamienie ścieraków chłodzone są wodą doprowadzaną za pośrednictwem natrysków. Woda służy także do rozdzielania włókien i ich transportowania do kolejnego etapu procesu. A zatem dostępność wody (rozproszenie ciepła i zmniejszenie tarcia włókien) ma podstawowe znaczenie w procesie wytwarzania ścieru

Sortowanie i oczyszczanie

Wszystkie masy mechaniczne zawierają składniki niepożądane, takie jak: duże, niewystarczająco rozwłóknione fragmenty (np. odrzuty z sortowania) i drzazgi zawierające wiele pęczków włókien. Drzazgi muszą być usunięte, ponieważ obniżają wytrzymałość i jakość drukową papieru.

Instalacja sortowania składa się z różnych stopni mających za zadanie zmniejszyć obciążenie następnych instalacji i odzyskać większość przydatnych składników zawartych w odrzutach.

Wysortowanie odrzutu jest zadaniem łatwym, ale usunięcie drzazg wymaga bardziej skomplikowanych technik. Zawartość drzazg w niesortowanej masie mechanicznej może sięgać 5 % w zależności od metody wytwarzania. Celem sortowania jest usunięcie maksymalnej ilości drzazg przy jednoczesnym minimalnym odrzuceniu wartościowych długich włókien. Odrzuty z sortowania (odsorty) usuwane są z głównego strumienia masy za pomocą wibrujących płaskich sit wyposażonych w płyty perforowane. Do rozdrabniania odrzutu stosuje się młyny bijakowe lub rozwłókniacze wirowe. Zatrzymane grube drzazgi dodawane są zwykle do odrzutów z układu sortowania drobnego, po czym następuje ich oddzielanie na drodze filtracji w sortownikach ciśnieniowych, zatrzymujących drzazgi o pewnej wielkości, w zależności od wymagań dla danego rodzaju papieru. Proces sortowania odbywa się przy wysokich rozcieńczeniach (poniżej 1 % suchej substancji).

8. Omów właściwości fizyczne drewna.

Właściwości fizyczne drewna są to takie cechy, które poznać można bez naruszania jego całości i zmian składu chemicznego. Zalicza się do nich:

1.Wygląd drewna

-barwa drewna zależna od gatunku i budowy-(twardziel, biel) drewna, wieku drewna(starsze-ciemniejsze), warunków klimatycznych, czynników atmosferycznych (światło, woda).

-połysk drewna jest wynikiem odbicia promieni świetlnych od gładkiej powierzchni. Zależy od gatunku, budowy drewna, rodzaju przekroju, gładkości powierzchni i twardości drewna. Im promienie drzewne cieńsze tym lepiej połyskują.

-Rysunek drewna jest to układ słoi rocznych, promieni drzewnych, włókien, udział drewna wczesnego i późnego. Zależy od gatunku, budowy drewna, rodzaju przekroju.

2.Zapach drewna zależy od gatunku, budowy drewna, zawartości związków aromatycznych, garbników w drzewach liściastych, żywicy w drzewach iglastych.

3. Właściwości wynikające z zachowania się w stosunku do wody

-wilgotność zależy od gatunku i budowy drewna, zawartości związków aromatycznych, zawartości tłuszczy, a także garbników i żywicy im poszczególne zawartości są wyższe tym wilgotność bardziej maleje. Wilgotność bezwzględna drewna świeżo ściętego iglastego wynosi 100-150%,liściastego miękkiego wynosi 80-120%,liściastego twardego 50-65%.

-higroskopijność drewna jest to zdolność pobierania pary wodnej z powietrza i zależy od wilgotności oraz temperatury powietrza.

-pęcznienie i kurczenie się jest to zmiana wymiarów liniowych i objętościowych drewna. Zachodzi przy wilgotności drewna 0-30%. Skurcz części przeciwrdzeniowej jest większy niż skurcz części przyrdzeniowej.

4. Gęstość drewna jest to stosunek masy do objętości drewna i zależy od gatunku, budowy drewna (porowatość i grubość ścian komórek), wilgotności, miejsca drewna w pniu, warunków siedliskowych. Gęstość gatunków występujących w Polsce wynosi 400-800 kg/m³. Na świecie 150(Balsa)-1300kg/m³(Gwajak). Gęstość substancji drzewnej jest stała i wynosi 1540kg/m³.

5.Właściwości cieplne: suche drewno jest złym przewodnikiem ciepła, dzięki czemu ma wysoka izolacyjność cieplną. Posiada wysokie ciepło właściwe.

6.Właściwości elektryczne: drewno jest złym przewodnikiem elektrycznym, jednak ze wzrostem wilgotności rośnie przewodnictwo elektryczne.

7.Właściwości akustyczne:

-dźwiękochłonność jest to zdolność pochłaniania dźwięków i dla drewna jest niewielka, rośnie wraz z wilgotnością.

-rezonansowość-współbrzmienie, polega na przejmowaniu drgań i wzmacnianiu dźwięku. Najlepszym drewnem rezonansowym jest drewno świerka, jodły, jawora pochodzące z terenów górskich o jak najmniejszej i równomiernej szerokości słojów rocznych 0,3-2mm, wieku 140-160lat, o gęstości drewna 400-450 kg/m³.

8.Trwałość drewna- odporność drewna na niszczące działanie czynników biologicznych (owady), fizycznych (warunki atmosferyczne), chemicznych. W Polsce do bardzo trwałych gatunków (ponad 2000 lat) należą: cis, orzech, wiąz, dąb, grab, grochodrzew. Do gatunków średniotrwałych )1000-2000 lat) należą: jesion, sosna, świerk, jodła, modrzew. Do nietrwałych należą gatunki: brzoza, lipa, osika, topola, wierzba. Trwałość drewna można zwiększyć poprzez odpowiednie suszenie, powlekanie, nasycanie związkami.

9. Omówić cykl roboczy pilarza (używającego pilarkę spalinowa) w różnych metodach pozyskania drewna.

Metody pozyskania drewna:

1.Metoda sortymentów drewna krótkiego(także szczapy)

2.Matoda sortymentów długich

3.Metoda całego drzewa z korzeniem(pilarz zbędny;))

4.Metoda części nadziemnej drzewa(całego drzewa)

5.Metoda całej strzały

6.Metoda drewna sypkiego

7.Metoda drzew w odcinkach(nieokrzesywane, poddane przerzynce).

Cykl roboczy pilarza:

-Przygotowanie drzewa (1,2,4,5,6,7)

-wyznaczenie kierunku obalania (1,2,4,5,6,7)

-wyznaczenie ścieżek ewakuacji pod odpowiednim katem (1,2,4,5,6,7)

-wykonanie rzazu podcinającego-kierunkowego (1,2,4,5,6,7)

-wykonanie rzazu obalającego (1,2,4,5,6,7)

-okrzesywanie (1, 2, 5, 6- opcjonalnie)

-przerzynka (1, 2, 6 – opcjonalnie,7)

-przejście do kolejnego drzewa (1,2,4,5,6,7)

10.Omówić harmonogramy przebiegu procesów technologicznych na przekładzie realizacji prac leśnych. ??

W procesie produkcyjnym w leśnictwie wyróżniamy dwie wyraźnie wyodrębnione fazy:
- faza produkcji biologiczno-technicznej (trwa od chwili posadzenia drzew do ich wyrębu i obejmuje proces wzrostu drzew oraz zabiegi pielęgnacyjne)
-faza produkcji technicznej obejmuje proces pozyskiwania drewna.

Proces technologiczny obejmuje wszystkie zadania związane z przetworzeniem surowca w produkt. W pozyskiwaniu drewna surowcem są stojące drzewa, natomiast produktem przygotowane do sprzedaży sortymenty. Wyróżnia się trzy rodzaje czynności procesów technologicznych: przetwarzanie, przemieszczanie i czynności kontrolno-pomiarowe. W procesie technologicznym określa się kolejność i sposób realizacji poszczególnych czynności oraz typy zastosowanych maszyn. 

Prace przygotowawcze procesu produkcyjnego obejmują takie czynności jak: rozpoznanie bazy surowcowej, przyjęcie ogólnych założeń dotyczących metod i technologii pozyskiwania drewna, rozpoznanie infrastruktury (nośności dróg i przepustów) pod kątem możliwości zastosowania zmechanizowanych procesów pozyskiwania drewna, rozpoznanie potencjału wykonawczego nadleśnictwa i zakładów usługowych, przygotowanie kadr do wykonania zadań.

Prace wstępne w procesie technologicznym wyznaczenie powierzchni manipulacyjnej, szacunek brakarski, zaplanowanie procesu technologicznego, organizacji prac oraz terminów ścinki i wywozu (z uwzględnieniem kadr, narzędzi i sprzętu, którym dysponują zakłady usług leśnych, zapoznanie wykonawców z zadaniami, uporządkowanie powierzchni, zaplanowanie i wyznaczenie szlaków zrywkowych i dróg wywozowych.

Nie wiem czy to o to chodzi…

11.Omówić metody pozyskiwanie drewna.

Metody pozyskania drewna:

1.Metoda sortymentów drewna krótkiego(także szczapy)

Drewno krótkie-wyrzynek (wielkowymiarowe), wałek (średniowymiarowe), szczapa (średniowymiarowe łupane) – długości 0,5-2,6m. Drewno zrywa się forwarderami i wywozi samochodami z przyczepami o łącznej ładowności dochodzącej do 70 m3.

2.Matoda sortymentów długich

Drewno długie – dłużyca (od 6,1 m) i kłoda (2,7-6 m).

Drewno zrywa się skiderami i wywozi pojazdami dłużycowymi.

3.Metoda całego drzewa z korzeniem.

Metoda mało praktyczna, stosowana przy wylesianiu lasów. Konieczność użycia ciężkiego sprzęt i pozostałe po pozyskaniu doły, gdzie znajdował się system korzeniowy powodują, iż metoda nie jest stosowana.

4.Metoda części nadziemnej drzewa(całego drzewa)

Drewno zrywane jest klembankami i wywożone pojazdami o dużej ładowności. Metoda polegająca na pozyskiwaniu i transporcie do zakładów przerabiających drewno całych drzew. Maszynami skonstruowanymi do realizacji pozyskiwania drewna tą metodą są: maszyna ścinkowa lub pilarka, klembank zrywający całe drzewa, ewentualnie samochód przystosowany do transportu całych drzew; jest ona z powodzeniem stosowana w niezagospodarowanych lasach Kanady i w Rosji. W Europie przepisy drogowe ograniczają długość transportowanego ładunku, co uniemożliwia praktyczne stosowanie tej metody.

5.Metoda całej strzały

6.Metoda drewna sypkiego

Po zrywce drewno rozdrabniane jest na szlakach gospodarczych i wywożone zestawami samochodowymi o podwyższonych burtach lub w kontenerach. To pozyskiwanie rozdrobnionego drewna przeznaczonego na cele energetyczne, do produkcji płyt lub do produkcji celulozy. Po zrywce drewna (zwykle młodych drzewek lub strzałek) do szlaku gospodarczego dokonuje się ich rozdrobnienia rębarkami z jednoczesnym załadunkiem na pojazd wywozowy (skrzynia samochodu i przyczepa o podwyższonych burtach lub kontener). Drewno wywożone jest z lasu w postaci zrębków.

7.Metoda drzew w odcinkach(nieokrzesywane, poddane przerzynce).

12.Omówić możliwości wykorzystania systemu pozycjonowania satelitarnego do oceny efektywności pracy maszyn leśnych. ??

Najważniejsze korzyści płynące z zastosowania systemu monitoringu ruchu pojazdów to:

– pełna kontrola pracy maszyn w czasie rzeczywistym, kontrola czasu potrzebnego na wykonanie danego zlecenia, rozliczenie rzeczywistego czasu pracy (operatorów, kierowców i sprzętu), rozliczanie poszczególnych ekip z wykonanych zadań, wychwycenie nadużyć pracowników w zakresie niewłaściwej eksploatacji, ewidencjonowanie czasu pracy pracowników,

– kontrola paliwa, raporty rzeczywistego zużycia paliwa odniesionego do określonej normy (tworzonej na podstawie parametrów pracy),

– monitorowanie miejsc, w których była wykonana praca, możliwość sporządzania raportów z przeprowadzonych prac - określających miejsce zakończenie prac leśnych, analizowanie poszczególnych procesów (czas trwania poszczególnych prac dotyczących pozyskania- obalanie, okrzesywanie, zrywka, efektywny czas pracy maszyn, itd.),

– wizualizacje wykonanej pracy na dokładnej, indywidualnie opracowanej mapie cyfrowej terenu leśnego.

Podstawowym celem wdrożenia systemu monitoringu jest szeroko pojęta kontrola funkcjonowania maszyn oraz zatrudnionej kadry pracowników, których optymalizacja pracy przyczynia się do obniżenia kosztów, podniesienia produktywności zakładu usług leśnych.

13.Omówić sposób określania szerokości i odległości pomiędzy szlakami technologicznymi.

Szlaki operacyjne, poza siecią dróg leśnych, liniami podziału powierzchniowego stanowią jeden z elementów udostępniania drzewostanu. Dzielimy je ze względu na rodzaj prowadzonych prac:

-szlaki zrywkowe – służą do przemieszczania po nich surowca drzewnego

-szlaki technologiczno-zrywkowe, – które poza zrywką służą również do wykonywania operacji technologicznych (ścinka maszynowa, okrzesywanie, przerzynka, zrębkowanie itp.) Szlaki technologiczne to pasy powierzchni leśnej, celowo pozbawione drzew i krzewów, odpowiedniej szerokości i w odpowiednich odstępach zależności od użytkowania wyróżniamy:

-szlaki stałe – spełniają swoją rolę w ciągu całej kolei rębu drzewostanu.

-szlaki czasowe – stosowane w przypadku jednego zabiegu. 

OGÓLNE ZASADY PROJEKTOWANIA SZLAKÓW OPERACYJNYCH:

·        projektem sieci szlaków należy objąć d-st. wszystkich klas wieku

·        szlak należy projektować w d-st. zagospodarowanych wszystkimi rodzajami cięć

·        sieć szlaków powinna obejmować obszar całego kompleksu leśnego

·        szlak powinien przebiegać po liniach najkrótszych, należy unikać schematycznego prostoliniowego przebiegu szlaków

·        aby nie dopuścić do zbytniego prześwietlenia d-st. powinno się wykorzystać istniejące luki, ścieżki

·        szlak zakładamy prostopadle do rzędów drzew lub pod kątem 45°

·        w d-st. starszych, przerzedzonych, w których rzędy drzew nie występują, przy projektowaniu szlaków należy kierować się minimalizacją odległości zrywki

·        nie należy prowadzić szlaków równolegle do rzędów drzew, zwłaszcza w młodych d-st.

·        szlak powinien być przygotowany w okresie czyszczeń późnych przez wycięcie jednego rzędu drzew w odstępach co 10 rzędów (1,5 m)

SZEROKOŚĆ SZLAKÓW:

·        o ok. 1 m większa od szerokości środka zrywkowego do zrywki półpodwieszonej i wleczonej (skider, ciągnik rolniczy z wciągarką lub chwytakiem)

·        o ok. 1,5 m większa od szerokości nasiębiernego środka zrywkowego (forwarder, ciągnik rolniczy z żurawiem). Rzadko szer. Mniejsza od 4 m. 

Szlaki powinno się wykonywać w trakcie przeprowadzonego zabiegu pielęgnacyjnego.

Drzewa należy ścinać jak najniżej, najlepiej równo z powierzchnią gruntu (pilarką, harwesterem).

Poza drzewami rosnącymi na szlaku należy wyciąć drzewa znajdujące się w ich pobliżu, które mogą zagrażać wywróceniem się na szlak, tzn. silnie pochylone, złamane. Ponadto należy podkrzesać wystające na szlak gałęzie drzew przyszlakowych. Operacji tej dokonuje się do wysokości ok. 2 m. Poza drzewami, ze szlaków powinno się usunąć podszyt i ewentualne przeszkody w postaci pni, kamieni itp. mogące utrudniać zrywkę.

W trakcie zrywki po szlakach, na skutek ubicia gleby, zwiększa się wysokość pniaków, pozostałych po ściętych na szlakach drzewach.

Zachodzi nieraz konieczność ich obniżenia. Szczególne znaczenie ma to w d-st. młodszych ze względu na małą średnicę drzew, pniaki te mogą stanowić zagrożenie dla ogumienia środków zrywkowych. Pniaki należy obniżyć poprzez przycięcie ich pilarką, poziomym rzazem.

Przy wykonywaniu szlaków, w jak największym stopniu powinno się unikać robót ziemnych.

Szlak operacyjny nie jest drogą.

 PROJEKTOWANIE SZLAKÓW OPERACYJNYCH NA TERENACH GÓRSKICH

a)      Pierwszą ważną sprawą, przy projektowaniu szlaków operacyjnych w górach, jest uwzględnienie maksymalnych dopuszczalnych spadków terenu, w stosunku do planowanych do zastosowania środków. 

·        skidery, forwardery mogą poruszać się w terenie o spadku do 40%, a w pewnych, sprzyjających warunkach (twarde, suche podłoże) do 45%.

Dotyczy to poruszania się tych środków prostopadle do warstwic.

·        ciągnik rolniczy z osprzętem zrywkowym – do 15%

·        konie do 18% (w górach powinny być używane tylko do wyciągania surowca)

·        gdy spadek terenu przewyższa 40% (45%) należy stosować zrywkę linową za pomocą kolejek lub grawitacyjną przenośnymi ślizgami 

b)     Szerokość szlaków(tak jak na nizinach):

·        skider 3,5-4 m

·        forwarder 4 m

·        ciągniki rolnicze 3 m

·        konie 1,5 do 2 m

·        szerokość tras kolejek linowych od 2 do 4 m (przy czym im wyżej zawieszona lina, tym szerokość szlaku może być mniejsza) 

c)      Odstępy między szlakami:

·        zrywka ciągnikiem 30-50 m

·        kolejka linowa 30-60 m

 

 

·        Zrywka w górach powinna się odbywać z góry w dół stoku

·        Szlaki w górach projektujemy prostopadle do warstwic

·        Szlaki skośne do warstwic można projektować w wyjątkowych sytuacjach, gdy szlak prostopadły do warstwic miałby nachylenie większe od max dopuszczalnego

·        Nie należy projektować szlaków równolegle do warstwic ze względu na możliwość utraty stateczności przez środki zrywkowe

·        Pochylenie poprzeczne szlaków na stokach nie powinno przekraczać 8%

·        Projektowana odległość zrywki w granicach 300-800 m

14. Omówić wpływ czynników organizacyjnych na bilans czasu zmiany roboczej.

15.Omówić wpływ rodzaju siedliska lesnego na wybór sposobu i technologii odnawiania.

16.Omówić zastosowanie elektronicznych systemów informacyjnych w maszynach leśnych-na przykładzie harwesterów lub forwarderów.

17.Omówić zastosowanie systemów informacji przestrzennej w leśnictwie.

18.Omówić związek pomiędzy rodzajem rębni a sposobem odnawiania lasu.

19.Podaj rodzaje, zastosowanie i sposób produkcji fornirów.

Fornir jest to cienki płat drewna skrawany obwodowo lub płasko o grubości 0,6-3mm(max. do 5mm). Fornir dzielimy na:

-okleinę(0,6-1mm), którą wykonuje się z gatunków cennych, zazwyczaj skrawana płasko.

-obłóg(1-3mm(5mm)), który zazwyczaj służy za podkład pod okleinę. Wykonywany z So,Św,Tp,Oś, skrawany obwodowo.

Fornir stosuję się zależnie od rysunku drewna na sklejkę, okleinę bądź drewno warstwowe prasowane.

Przygotowanie surowca na fornir obejmuje:

• podział dłużyc i kłód na odpowiednią długość,

• uplastycznienie wyrzynków.

Uplastycznienie przeprowadza się przez gotowanie surowca w wodzie lub naparowywanie parą nasyconą. Szybsze uplastycznienie następuje przy parowaniu. Ogólnie przyjmuje się 1,5-2 godziny na każdy centymetr promienia wyrzynka przy parowaniu i 2-3 godziny przy gotowaniu.

Suszenie forniru do wilgotności 15-18% odbywa się za pomocą suszarek rolkowych lub suszarek taśmowych. Fornir przeznaczony na okleiny układa się w paczki z zachowaniem kolejności skrawania poszczególnych arkuszy z wyrzynek.

20.Porównać możliwości wykorzystania harwesterów i forwarderów do pozyskiwania drewna z użytków przedrębnych i rębnych.

21.Proszę omówić elementy pilarki spalinowej zwiększające bezpieczeństwo i komfort pracy operatora.

Do elementów zwiększających bezpieczeństwo i komfort pracy pilarka spalinową należą:

-wychwytnik piły łańcuchowej umieszczony w przedniej, dolnej części korpusu pilarki.

-Rozszerzona osłona tylnego uchwytu pilarki, przydatna w przypadku pęknięcia piły łańcuchowej w takim miejscu, iż wychwytnik nie będzie w stanie całej piły zatrzymać.

-blokada manetki gazu, uniemożliwia trzymanie i pracę pilarką w sposób nieprawidłowy.

-odpowiednio wyprofilowany i pokryty antypoślizgowym materiałem uchwyt przedni pilarki, to rozwiązanie konstrukcyjne nie nadwyręża lewego nadgarstka operatora i umożliwia mu prace nie na linii ewentualnego odbicia pilarki.

-dźwignia hamulca bezwładnościowego, która uruchamia hamulec bezwładnościowy powodujący zatrzymanie piły łańcuchowej. Uruchamiany celowo poprzez pchnięcie jej do przodu bądź samoczynnie podczas niekontrolowanego odbicia pilarki.

-odpowiednia liczba i rozmieszczenie amortyzatorów-zastosowanie tzw. zasady dwóch mas(rozdzielenie uchwytów od układu roboczego i silnika pilarki) powoduje iż na uchwyty pilarki przenoszony jest mniejszy poziom drgań, co zwiększa nie tylko komfort ale i bezpieczeństwo(zespół wibracyjny).

-sprzęgło odśrodkowe umożliwia natychmiastowe zatrzymanie się piły łańcuchowej po zwolnieniu manetki gazu, a także uruchomienie piły łańcuchowej dopiero po odpowiednim zwiększeniu obrotów silnika w stosunku do obrotów biegu jałowego.

-ostroga zwiększa komfort pracy podczas przerzynki.

-ponadto zastosowanie łańcuchów z odpowiednio wyprofilowanymi ogranicznikami wióra(łagodnie pochylony i wysunięty bardziej ku przodowi) w ogniwach tnących zmniejszenie niebezpieczeństwa odbicia.

-tłumik umieszczony na odpowiedniej wysokości tak, aby nie możliwe było oparzenie się operatora podczas pracy. Wydech tłumika powinien być skierowany w przeciwna stronę niż operator.

-możliwe jest również zastosowanie osłon antyodbiciowych na końcu prowadnicy.

Do elementów zwiększających komfort pracy zalicza się ponadto:

-system szybkiej regulacji napięcia piły łańcuchowej.

-łatwa dostępności wyłącznika zapłonu(najlepiej na wysokości prawego kciuka przy tylnim uchwycie)

-Odprężnik, Elastostar(ułatwiają uruchomienie pilarki).

-inne

22.Proszę podać i krótko omówić podstawowe własności leśnej mapy numerycznej.

Mapa numeryczna (cyfrowa) jest to zbiór danych, których – po zestawieniu algorytmów i odpowiednich środków technicznych, umożliwia różne opracowania graficzne. Dane przestrzenne mogą być przedstawione w sposób dwojaki:

-rastowy(bitmapa) –piksele

-wektorowy

Są również modele mieszane – wektorowo –rastowe.

Mapa numeryczna składa się z 2 warstw.

Zaletami Leśnej mapy numerycznej są:

-Po wydruku w zasadzie niczym się nie różni od mapy analogowej.

-Wiernie przechowuje dane.

-Poprawia jakość merytoryczną map.

-Znacznie mniejsze koszty i pracochłonność tworzenia map numerycznych w stosunku do analogowych.

-Wszystkie niedogodności mapy analogowej są niwelowane:

Niedogodności mapy analogowej:

-sporządzana jest na jedna datę, zazwyczaj na 1 stycznia 1 roku 10-letniego planu urządzania lasu.

-konieczność ręcznej aktualizacji mapy.

-brak możliwości przedstawienia pełnego zakresu posiadanych informacji o poszczególnych obiektach

-utrudnione przeprowadzanie analiz przestrzennych, przestrzenno-czasowych, przestrz.-tematycznych.

-Dezaktualizacja danych.

-Trwałość map analogowych jest równa trwałości papieru.

-Mapa analogowa obejmuje całe nadleśnictwo lub obręb.

-Stała skala narzucona z góry.

23.Proszę przedstawić budowę piły łańcuchowej stosowanej w pilarkach przenośnych.

Stosowane w dzisiejszych pilarkach piły łańcuchowe są typu żłobikowego. W jej skład wchodzą trzy rzędy ogniw. Środkową część zajmują ogniwa prowadzące (2), prawą i lewą część ogniwa łączące (1) wraz z ogniwami tnącymi: prawymi (3) i lewymi (4). Elementem łączącym poszczególne ogniwa są nity (5).

Każda piła łańcuchowa zbudowana jest z sekcji, co oznacza, że na każdą parę ogniw tnących (prawe + lewe) przypada określona liczba ogniw prowadzących i łączących. Przedstawiony na rycinie powyżej schemat prezentuje tzw. sekcję standard (cztery ogniwa prowadzące i sześć łączących). Oprócz sekcji standard wyróżnić można również piły łańcuchowe o sekcjach półprzerwanych - z przemiennie zwiększonym odstępem ogniw tnących (pięć ogniw prowadzących i osiem łączących) oraz o sekcjach przerwanych - ze zwiększonym odstępem zębów (sześć ogniw prowadzących i dziesięć łączących).

Ogniwo tnące:

W zależności od promienia wygięcia półki zęba tnącego, które łączy ostrze poziome z ostrzem pionowym wyróżnia się trzy rodzaje ogniw tnących. Ząb tnący typu standardowego ma ostrza połączone dużym promieniem wynoszącym około 3,5 mm. Małym promieniem, około 1,4 mm są połączone ostrza w zębach tnących typu półdługo. Natomiast w ogniwach tnących typu dłuto płaszczyzna pionowa z poziomą połączona jest narożem. Obecnie stosowane piły łańcuchowe posiadają najczęściej zęby typu półdługo oraz dłuto. Ten rodzaj ogniw tnących zapewnia wyższą wydajność cięcia przy zmniejszonych oporach posuwu piły łańcuchowej. W specjalnych typach pił łańcuchowych przeznaczonych do cięcia na przykład bardzo zapiaszczonego drewna stosuje się ogniwa tnące, których ostrza wykonane są z mocnych i trwałych węglików spiekanych.

Podziałka jest to odległość między osiami co trzeciego nitu podzielona przez dwa, wyrażona w calach lub milimetrach (t=0,5 x a). Najczęściej produkowane piły mają podziałki o wartości 1/4", 0,325", 3/8", 0,404", którym odpowiadają następujące wartości według układu metrycznego: 6,35, 8,25, 9,32, 10,26 mm.

24.Proszę przedstawić najważniejsze różnice w budowie sadzarek stosowanych w szkółkach i na powierzchniach leśnych.

25.Proszę przedstawić najważniejsze różnice w budowie siewników stosowanych w szkółkach i na powierzchniach leśnych.

26.Proszę przedstawić ogólną budowę zespołu tnącego pilarki spalinowej.

Zadaniem zespołu tnącego pilarki jest przeniesienie napędu z wału silnika na narzędzie, skrawanie drewna, zapewnienie dostatecznej trwałości elementów trących się oraz wydajnej i bezpiecznej pracy operatorowi. Zespół tnący składa się z:

-sprzęgła

-kółka napędowego(pierścieniowe lub gwiazdkowe)

-śrub mocujących prowadnice

-ostrogi

-prowadnicy

-piły łańcuchowej(opisana w pytaniu 23)

-chwytacza piły

-narzędzia napinającego piłę łańcuchową.

Zadaniem prowadnicy jest nadanie kierunku ruchu pile łańcuchowej, przeniesienia na piłę siły posuwu oraz podczas cięcia umożliwienie zębom tnących piły zachowanie położenia w rzazie. Prowadnice maja kształt wydłużonej, owalnej listwy grubości 4,5-5,2mm. Wykonane z jednej lub 3 blach, połączonych poprzez zgrzewanie punktowe. Środkowa blacha jest zazwyczaj cieńsza od zewnętrznych, dla zmniejszenia masy może mieć puste, duże otwory(szczególnie przy długich prowadnicach). Na końcu prowadnicy zamontowane może być w różny sposób kółko prowadzące.