WYKŁAD 3
RODZAJE NAZW
Nazwy możemy podzielić na:
Proste – składające się z jednego słowa
Złożone – składające się z więcej niż jednego słowa.
Desygnat – przedmiot, do którego odnosi się określona nazwa.
Kolejny podział, to podział na nazwy:
Konkretne – takie, które odnoszą się do osoby, bądź też jakiegoś przedmiotu fizycznego, bądź też do czegoś, co wyobrażamy sobie jako osobę lub przedmiot fizyczny (np. „krasnoludek”, „stół”, „krzesło”, „wieloryb” itp.)
Abstrakcyjne – takie, które nie odnoszą się ani do osoby, ani do rzeczy (przedmiotu fizycznego), ani tez do czegoś, co sobie wyobrażamy jako przedmiot fizyczny lub osobę (np. „liczba cztery”, „zabójstwo”, „biel”, „Sejm RP” itp.)
Odróżnienie na nazwy abstrakcyjne i konkretne dokonywana jest na podstawie kryteriów istnienia desygnatów nazw.
Przyjmując za kryterium sposób odnoszenia się nazwy do jej desygnatu możemy podzielić nazwy na:
Generalne – takie, które odnoszą się do swoich desygnatów ze względu na cechy, które te desygnaty posiadają (np. „człowiek”, „pies”)
Indywidualne – takie, które odnoszą się do swoich desygnatów niezależnie od cech, które te desygnaty posiadają ale dlatego, że nazwy te zostały w określonym momencie czasowym nadane (np. „Bronisław Komorowski”, „Paryż”, „Szczecin”)
Biorąc pod uwagę kryterium liczby desygnatów możemy podzielić nazwy na:
Puste – nazwy, które w chwili obecnej nie posiadają desygnatu (np. „dinozaur”, „Tadeusz Kościuszko”)
Jednostkowe – takie, które w chwili obecnej posiadają jeden desygnat (np. „naturalny księżyc naszej planety”, „Antarktyda”)
Ogólne – takie, które w chwili obecnej posiadają więcej niż jeden desygnat (np. „człowiek”, „pies”)
Biorąc pod uwagę charakter desygnatu nazwy możemy podzielić na:
Zbiorowe – takie, których desygnaty są agregatami, czyli pewnymi całościami złożonymi
z prostych elementów połączonych ze sobą w określony sposób
Niezborowe – takie, których desygnaty są przedmiotami monolitycznymi, a więc nie są rozkładalne na elementy, które stanowić by miały ich części składowe
Kwalifikując nazwy jako zbiorowe i niezborowe będziemy przyjmować punkt widzenia humanisty,
a więc zakładać wiedzę o świecie właściwą humaniście.
POJĘCIA TREŚCI NAZWY I JEJ ZAKRESU
Treścią nazwy generalnej jest zespół cech, które posiadają desygnaty tej nazwy, natomiast zakresem nazwy jest zbiór wszystkich desygnatów danej nazwy. Pojęcie treści nazwy stosuje się jedynie do nazw generalnych, bowiem jedynie one odnoszą się do swoich desygnatów poprzez cechy, które desygnatom przysługują. Należy więc odróżniać treść nazwy, a więc zespół cech przysługujących jej desygnatom od zbioru tych desygnatów.
Najczęściej popełniane błędy przy uzasadnianiu odpowiedzi dotyczących nazw.
Nazwa „zabójstwo” jest abstrakcyjna, ponieważ nie jest ani rzeczą, ani osobą lub tez czymś, co wyobrażamy sobie jako osoby lub rzeczy.
Poprawna odpowiedź: Nazwa „zabójstwo” jest abstrakcyjna, ponieważ jej desygnat nie jest ani rzeczą, ani osobą lub tez czymś, co wyobrażamy sobie jako osoby lub rzeczy.
Nazwa „wieloryb” jest nazwą niezborową, ponieważ nie jest agregatem.
Poprawna odpowiedź: Nazwa „wieloryb” jest nazwą niezborową, ponieważ jej desygnat nie jest agregatem.
Nazwa „Andrzej Kmicic” jest nazwą indywidualną, bo wskazana jest niezależnie od cech.
Poprawna odpowiedź: Nazwa „Andrzej Kmicic” jest nazwą indywidualną, bo odnosi się do swojego desygnatu bez względu na cechy jakie posiada.
ZADANIE
Scharakteryzuj wedle pięciu znanych ci kryteriów nazwę „Niemiecka Republika Demokratyczna”.
Jest to nazwa złożona, ponieważ składa się z więcej niż jednego wyrazu.
Jest to nazwa abstrakcyjna, ponieważ jej desygnat nie jest ani rzeczą, ani osobą lub też czymś, co wyobrażamy sobie jako osobę lub rzecz.
Jest to nazwa indywidualna, ponieważ odnosi się do swojego desygnatu bez względu na cechy, które on posiada.
Jest to nazwa pusta, ponieważ w chwili obecnej nie posiada desygnatu.
Dopuszczalne są dwie odpowiedzi w zależności od uzasadnienia np. Jest to nazwa niezborowa, gdyż jej desygnat jest niepodzielny, ponieważ jest jako całość podmiotem prawa międzynarodowego.