USTRÓJ SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO 14,10,2012

T: pojęcie i ustrój samorządu terytorialnego

Pojęcie samorządu:

-wywodzi się z niem. Selbstrevvaltung ( samodzielny zarząd, samorząd) używany do określania lokalnej administracji publicznej nie sprawowanej przez państwo

- samorząd w strukturze państwa oznacza powiązanie przez państwo realizacji różnego rodzaju zadań w zakresie administracji publicznej (czasem władzy sądowniczej) zrzeszeniem osób, których dotyczą skutki wykonywania tych zadań

Pojęcie samorządu wg. Teresy Rabskiej to umieć To wyodrębniona i określona przez przepisy grupa społeczna, w której członkostwo powstaje z mocy prawa, powołana do samodzielnego wykonywania zadań w zakresie administracji publicznej w formach właściwych dla administracji rządowej, posiadają organizację ustawowo ustaloną, o charakterze przedstawicielskim, kontrolowaną przez grupę, podlegającą nadzorowi ze strony państwa, ponoszącą odpowiedzialność za swoje działania, wykonująca działania własne i zlecone posiadającą osobowość prawną i przysługujące jej prawo własności

Rodzaje samorządu:

- samorząd terytorialny

- samorząd gospodarczy (obejmujący grupę osób prowadzących działalność gospodarczość w określonej dziedzinie wytwórczości)

- samorząd zawodowy ( organ skupiający osoby fizyczne wykonujący określony zawód bądź pełniące szczególnie odpowiedzialną służbę publiczną

Inne:

- samorząd studencki

- samorząd uczniowski

- samorząd religijny

Reaktywacja samorządu terytorialnego

8 marca 1990 uchwalono ustawę o samorządzie terytorialnym (od grudnia 1998 nosi nazwę ustawę o samorządzie gminnym, następnie uregulowano status urzędników, pracowników samorządowych, ustrój miasta stołecznego miasta \warszawa i kwestie wyborów lokalnych, które po raz pierwszy przeprowadzono 27 maja 1990

Podstawy prawne funkcjonowania samorządu terytorialnego:

- Konstytucja Rzeczpospolitej Polski z dn 2 kwietnia 1997 (Dz. U. Nr 78, poz 487 zew.)

- Art. 16 ust. Konstytucji RP stanowi „ Ogół mieszkańców jednostek zasadniczych podziału administracyjnego stanowi z mocy prawa, wspólnotę samorządową”

- Art. 163 Konstytucji RP stanowi że „Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych”

-Ustawa z dn. 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym(t.j. Dz. U. 2001 Nr.141 poz. 1591 ze zm.)

- Ustawa z dn. 5 czerwca 1998r o samorządzie powiatowym (t.j. Dz. U. z 2001)

- Zasady samorządu terytorialnego określa Europejska Karta Samorządu Lokalnego

- Stwierdza że ona „ samorząd terytorialny oznacza prawo i zdolność społeczności lokalnej w granicach określonych prawem do kierowania i zarządzania sasadniczą częścią spraw publicznych na ich własną odpowiedzialność

System samorządu terytorialnego:

W Polsce obowiązuje trójszczeblowy podział terytorialny:

- gmina

- powiat

- województwo

- na szczeblu gmin i powiatów działa administracja samorządowa na szczeblu województwa działa administracja samorządowa i rządowa

- gminy, powiat i województwo samorządowe wykonują różne zadania, działają od siebie niezależnie

- Każda jednostka samorządu terytorialnego ma wybrany organ stanowiący jednoosobowe i kolegialne organy wykonawcze

- współpraca jednostek samorządu terytorialnego jest niezbędna dla prowadzenia racjonalnej polityki rozwoju i lepszego zaspokojenia potrzeb mieszkańców

Zasady organizacji samorządu terytorialnego

- unitarność czyli jednolitość państwa. Państwo stanowi całość a gminy, powiaty i województwo nie są autonomiczne w stanowieniu prawa

- przeciwne jednostki samorządu terytorialnego są tylko administracją zdecentralizowaną czyli powstają i działają tylko na podstawie prawa krajowego

- subsydiarność (pomocniczość) sprawowanie wład\zy publicznej powinno spoczywać w rękach i ustawie najbliżej zainteresowanym obywatelom

- zadania i kompetencje oraz środki finansowe przydzielone są więc w pierwszej kolejności gminom

- nie należy jednostce wyższego szczebla podziału terytorialnego ( powiat, województwo) powierzyć zadań, które równie dobrze mogą być wybrane przez jednostki mniejsze

- przekazanie tych zadań na poziom wyższy może nastąpić tylko wtedy, gdy ich wykonanie przekracza możliwość poziomu niższego

-państwo powinno je przejmować gdy będą przez nie wykonane zdecydowanie efektywniej

- względna samodzielność- wykonanie zadań na własną odpowiedxzialność bez skrępowaia poleceniami indywidualnymi, które przychodziłby od innych władz publicznych, a nadzór administracji rządowej co do zasady ograniczony jest do terytorium legalności i ykluczenie celowości

- demokracja- radni oraz wójtowie gmin, burmistrzowie i prezydenci miast wybierani są w wyborach demokratycznych, powszechnych, bezpośrednich, równych, w głosowaniu tajnym

Prawo miejscowe

Akty prawa miejscowego

- tu przepis prawny powszechnie obowiązujący na oznaczonej części terytorium państwa wówczas, gdy jest wydany przez organ samorządu terytorialnego lub terenowy organ administracji rządowej

Klasyfikacja aktów prawa miejscowego

- akta zawierające statuty

- akty zawierające przepisy wykonawcze wydane na podstawie upoważnień szczególnych

- przepisy porządkowe wydawane na podstawie upoważnień generalnych