Wymagają bezpośredniej obserwacji zjawisk w ich naturalnym środowisku. Są one na ogół jakościowe niż ilościowe.
W nich obserwacja, przetwarzanie danych i analiza są przeplatającymi się cyklicznymi procesami.
Są one szczególnie dostosowane do tematów i procesów, które nie są łatwo przekładane na analizy ilościowe, które najlepiej jest badać w ich naturalnym środowisku lub które zmieniają się w czasie. Wśród tych zagadnień znajdują się działania zwyczajowe, epizody, spotkania, role, związki, grupy, organizacje, miejsca zamieszkania, światy społeczne i style życia lub subkultury.
Do specyficznych zagadnień związanych z badaniami terenowymi, należą: rozmaitość ról w jakie może wcielać się obserwator oraz relacje badacza z badanymi. Jako badacz terenowy, musisz zdecydować czy obserwować jako ktoś z zewnątrz czy jako uczestnik, czy pozwolić aby ujawnić się jako badacz czy tez nie, a także jak ustalić swoje relacje z podmiotami.
Mogą one być prowadzone w każdym z wielu paradygmatów takich jak: naturalizm, etnometodologia, teoria ugruntowana, studium przypadku, metoda rozszerzonych przypadków, etnografia instytucjonalna, badania uczestniczące.
Przygotowanie do wyjścia w teren wymaga przeprowadzenia badań podstawowych o charakterze przygotowawczym, w celu określenia jak nawiązać kontakt z badanymi i zdecydowania jaki charakter będą miały relacje z badanymi.
Badacze terenowi często prowadzą wywiady pogłębione, które są znacznie słabiej ustrukturyzowane niż wywiady przeprowadzone w badaniach sondażowych. Prowadzenie wywiadów jakościowych jest raczej moderowaną rozmową niż szukaniem określonych informacji. Skuteczne prowadzenie wywiadów wymaga umiejętności aktywnego słuchania i zdolności do dyskretnego kierowania rozmową.
W celu skonstruowania grupy fokusowej badacze gromadzą badanych, obserwują ich interakcje podczas zgłębiania określonego zagadnienia.
Jeśli to tylko możliwe, obserwacje terenowe powinny być rejestrowane na bieżąco. W przeciwnym przypadku powinny być rejestrowane tak szybko, jak to tylko możliwe.
Do zalet badań terenowych należy możliwość pogłębionego rozumienia, elastyczności i (zwykle) niskie koszty.
W porównaniu sondażami i eksperymentami badania terenowe cechuje większa trafność, ale mniejsza rzetelność. Generalnie badania terenowe nie są właściwym, sposobem uzyskiwania statystycznych opisów wielkich populacji.
Odpowiedzialne prowadzenie badań terenowych wymaga zmierzenia się z kilkoma kwestiami etycznymi, które wynikają z bezpośredniego kontaktu badacza z badanymi.