Przedmioty własności przemysłowej a uzyskane prawa wyłączne:
PRZEDMIOT OCHRONY | PRAWO WYŁĄCZNE | OBEJMUJE | CZAS OBOWIĄZYWANIA |
---|---|---|---|
Wynalazek | Patent | Proces/wyrób technniczny | 20 lat |
Wzór użytkowy | Prawo ochronne | Wyrób techniczny | 10 lat |
Wzór przemysłowy | Rejestracja | Wygląd | 5 x 5 lat |
Znak towarowy | Prawo ochronne | Dowolne | 10 lat x n |
Utwory | Prawo autorskie | Utwory artystyczne i literackie, programy komputerowe | Dożywotnio + 70 lat po śmierci |
Systemy ochrony własności przemysłowej:
Jaki urząd | Krajowy | Międzynarodowy | Regionalny (europejski) |
---|---|---|---|
Urząd Patentowy RP | Światowa Organizacja Własności Intelektualnej | Europejski Urząd Patentowy | |
Co można ochronić | Przedmioty własności intelektualnej | Wynalazki, znaki towarowe, wzory przemysłowe, oznaczenia geograficzne | Wynalazki 27 państw Unii + 11 innych europejskich |
Terytorialny zakres ochrony | Dane państwo | Świat | Europa |
Gdzie jest siedziba | Warszawa, Polska | Genewa, Szwajcaria | Monachium, Niemcy(Haga, Berlin, Wiedeń, Bruksela) |
Państwo – organizacja polityczna realizująca swoje cele na określonym terytorium wobec określonego społeczeństwa tam zamieszkującego, z możliwością stosowania w stosunku do niego przymusu niezbędnego do sprawowania władzy
Prawo – zbiór wzorców zachowań ludzkich stworzonych przez państwo, których przestrzeganie jest wymuszone
Norma prawna – wzorzec zachowania przedstawiony pisemnie/ lub: elementarna cząstka prawa składająca się z hipotezy (wskazanie adresata normy i okoliczności jej zastosowania), dyspozycji (nakazane zachowanie się adresata normy), sankcji ( reakcja organów państwowych w przypadku niezastosowania się adresata do dyspozycji normy). Norma może nie zawierać wszystkich elementów i składać się tylko z hipotezy i sankcji.
Normy prawne: 1) normy bezwzg. obowiązujące (imperialne), 2) normy względnie obowiązujące
Przepis prawny – zbiór norm prawnych/ lub normy prawne zapisane według określonych schematu, tj opatrzone znakami np. księga, część, rozdział artykuł, paragraf
Kodeks – zbiór przepisów zawierających normy zachowań ludzkich w ramach jednorodnych stosunków prawnych
Kodeksy – cywilne, karne, handlowe, postępowania administracyjnego
Przepisy prawa – muszą być jasno sformułowane, zapisane poprawnie pod względem gramatycznym i prawniczym, a jeśli zawierają nowe pojęcia- muszą posiadać słowniczek
Wykładnia prawna lub interpretacja prawa – podjęcie takiego rozumowania które doprowadza do zrozumienia co ustawodawca chciał osiągnąć formułując przepis w określony sposób
Wykładnia: 1) autentyczna (dokonuje ten podmiot który ustala akt, np. prezydent RP, minister, sejm) 2) operatywna (dokonywana przez organ państwowy w trakcie stopsowania w praktyce prawa) 3) doktrynalna (dokonywana przez przedstawicieli nauki)
Umowy międzynarodowe (konwencje) ratyfikuje prezydent, ustawy uchwala sejm, rozporządzenia wydają prezydent RP, Rada ministrów, prezes RM, ministrowie. Wszystkie ustawy muszą mieć podstawę w Konstytucji RP źródła prawa są również pierwotnymi formami na których może oprzeć swoje działanie lub zaniechanie organ państwowy lub obywatel
Gałąź prawa - zespół przepisów prawa, obowiązujących w określonym państwie, regulujących pewną dziedzinę życia społecznego, ustaloną wg kryterium rozwiązywanych jednorodnych stosunków społecznych.
Gałęzie prawa w PL: 1) podstawowe (nie musi zapożyczać do regulacji stosunków norm z innej gałęzi prawa), 2)kompleksowe (korzysta z norm należących do kilku innych gałęzi prawa
System prawa to suma gałęzi prawa w danym państwie
Osoba fizyczna – każdy człowiek od urodzenia (również jednoosobowa działalność gospodarcza osoby fizycznej, czyli przedsiębiorca)
Osoba prawna – trwałe zespolenie pewnej grupy osób fizycznych i środków majątkowych dla osiągnięcia określonych celów społecznych, której ustawa zdolność bycia podmiotami praw i obowiązków. Osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną
Zdolność prawna – możliwość bycia podmiotem praw lub obowiązków
Czynność prawna – oświadczenie woli człowieka mające na celu wywołanie określonych skutków prawnych
Zdolność do czynności prawnych – kwalifikacje (uprawnienie) osoby do dokonywania działań, jakimi są czynności prawne. Może być ona pełna lub ograniczona. Pełną zdolność posiada człowiek który ukończył 18 lat. Pełnoletnią osobą staje się także osoba która ukończyła 16 lat i zawarła związek małżeński. Ogranicz. zdolność do czynności prawnych posiada osoba która ukończyła 13 lat lub została częściowo ubezwłasnowolniona orzeczeniem sądu
Przedstawicielstwo – wywoływanie określonych skutków prawnych za pośrednictwem innej osoby
Reprezentowanie – możliwość wykonywania określonych ustawą lub umową czynności prawnych w zastępstwie osoby prawnej lub fizycznej
Umocowanie – przeniesienie kompetencji, akt woli polegający na przekazaniu własności uprawnień (do czynności prawnych) osobie, która będzie nas reprezentować
Przedsiębiorca – osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywania przez nich działalności gosp.
Firma osoby fizycznej to jej IMIĘ,NAZWISKO, firma os. prawnej – NAZWA FIRMY
Przedsiębiorstwo – zorganizowany zespół składników niematerialnych i mater. przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej
Ochrona – strzeżenie, obrona czy pilnowanie czegoś przed utratą, zaborem, kradzieżą, przywłaszczeniem. Ochronę daje państwo poprzez normy prawne, w nich element przymusu, możliwość wyegzekwowania stosowanych zachowań przez organy czy instytucje państwowe
Własność – prawo do nieograniczonego (z pewnymi wyjątkami) władania rzeczą, tj pobierania pożytków i innych dochodów z rzeczy , używania, zbycia, przetworzenia, zużycia lub zniszczenia, posiadania.
Prawo własności ograniczają przepisy ustawy, zasady współżycia społecznego i społeczno-gospodarcze przeznaczenie danej własności
Intelekt – zdolności umysłowe wynikające ze sprawności naszego mózgu który potrafi – wykorzystując wiedzę czy doświadczenie człowieka oraz po włączeniu do tego wyobraźni – tworząc różnego rodzaju rzeczy materialne jak i niematerialne (koncepcje, idee, prognozy)
Wartości intelektualne – tworzone są przez człowieka który dzięki wyobraźni i wiedzy, w tym również wynikającej z doświadczenia i zdolności oraz czasami, gdy jest to niezbędne, za pomocą urządzeń i procesów technologicznych jest w stanie wytworzyć pewien (nie)/materialny efekt.
Prawo autorskie – wywodzi się z przywilejów drukarskich
Ochrona intelektualnych wytworów w przemyśle – druga połowa XIXw
Konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej, 1931r została ratyfikowana przez Polskę. KonwParyską zmieniono: w Brukseli 1900, Waszyngton 1911, Haga 1925, Lądek-Zdrój (Londyn) 1934, Lizbona 1958, Aktem Sztokholmskim 1967
Dobra intelektualne w PL (ustawy) 1) o prawie autorskim i prawach pokrewnych 2)prawno własności przemysłowej 3) o ochronie baz danych )o ochronie praw odmian roślin
Dobra intelektualne: -utwory prawa autorskiego –przedmioty praw pokrewnych –podlegające ochronie prawnej wynalazki, -p.o.p. wzory użytkowe, przemysłowe –pop znaki towarowe – pop topografie ukł. scalonych – pop oznaczenia geograficzne – pop odmian roślin – pop bazy danych
Własności intelektualne to również wiedza. Posiadanie odpowiedniej wiedzy umożliwia tworzenie wartości intelektualnych – prawdziwe dla utworów ściśle specjalistycznych tj. programów komputerowych, wykładów, odczytów naukowych. Wartości intelektualne tworzone są przez człowieka który dzięki wyobraźni i wiedzy, w tym również wynikającej z doświadczenia i zdolności oraz czasami, gdy jest to niezbędne, za pomocą urządzeń i procesów technologicznych jest w stanie wytworzyć pewien (nie)/materialny efekt.
Elementy niezbędne do powstania dzieła: wyobraźnia, wiedza, doświadczenie, zdolności, środki, urządzenia
Dzieło – praca mająca indywidualny charakter, a przez to stanowi chronioną własność intelektualną. Wartość, która jest czyjąś własnością, jest realizowana jako: 1) utwór, 2) projekt wynalazcy (lub wytwór)
Wartości chronione: prawa autorskie osobiste i majątkowe, prawa pokrewne, intelektualna własność przemysłowa, bazy danych
Kultura duchowa –ogół dzieł naukowych, literackich i dzieł sztuki tworzących dorobek ludzkości w danym okresie historycznym
Kultura materialna – ogół dóbr materialnych i umiejętności produkcyjno- technicznych społeczeństwa w danym okresie historycznym
Prawo własności intelektualnej – zespół norm regulujących zachowania społeczne wobec indywidualnych, dotychczas niespotykanych przejawów umysłu ludzkiego, efektem czego jest powstanie oryginalnego dzieła w sferze kultury duchowej lub materialnej
Źródła prawa – w rozumieniu formalnym: akty normatywne(prawne) zawierające przepisy prawa oraz tryb tworzenia takich aktów. Są to samoistne źródła prawa. W rozumieniu poznawczym: są to wszelkie materiały służące poznaniu prawa oraz wszelkie formy przekazu o prawie (dokumenty, publikacje, Internet). Są to niesamoistne źródła prawa.
Pierwsza polska ustawa o prawie autorskim - 1926r, potem 1952, 1994 i ustawa prawo własności przemysłowej w 2000), zabór rosyjski 1857(ustawa o cenzurze), zabór austriacki 1895, z. niemiecki: 1907.
Konwencja berneńska i paryska – dot. dzieł literackich i artystycznych (książki, pisma, utw. muzyczne, mapy geogr.); dały podstawę do następnych przepisów prawnych w zakresie OWI
Utwór – dzieło skończone lub nie; fragment utworu charakteryzujący się pewną zamkniętą sekwencją i noszący znamiona indywidualizmu; musi mieć indywidualny charakter
Co jest chronione prawem autorskim? – utwory opublikowane po raz pierwszy na terenie Polski lub równocześnie też za granicą; w języku polskim lub które są chronione na podstawie umów międzynarodowych
Każdy może być twórcą! – dzieła nie trzeba zgłaszać; nie są potrzebne kwalifikacje wynikające z prawa; twórcą może być niewykształcony, niepełnoletni czy ubezwłasnowolniony człowiek, bez względu na pochodzenie społeczne czy preferencje religijne. Niezbędnym warunkiem zapewnienia ochrony jest uzewnętrznienie utworu
Autorskie prawa osobiste – chronią nieograniczoną w czasie i nie podlegają zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem. Nawet jeżeli twórca może chcieć udostępniać utwór anonimowo, a więc bez podania jakiegokolwiek oznaczenia, nazwiska lub pseudonimu. nie jest dopuszczalne podawanie się za twórcę utworu nawet za jego zgodą. Wyrazem tego zakazu jest zawarty w prawie autorskim przepis karny penalizujący przywłaszczenie sobie autorstwa całości lub części cudzego utworu oraz wprowadzenie w błąd co do części i całości utworu.
Polskie przepisy chronią: wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, topografia układów scalonych, oznaczenia geograficzne, odmiany roślin, bazy danych
Zakresem podmiotowym ustawa obejmuje: osoby fizyczne, prawne, prowadzące działalność inną niż gospodarczą, jednostki organizacyjne niemającej osobowości prawnej, ale mające zdolność do czynności prawnych. PODMIOTOWY ZAKRES USTAWY ZAWSZE ZOSTANIE ZINDYWIDUALIZOWANY DO JEDNEGO CZŁOWIEKA LUB GRUPY LUDZI
Wynalazek – rozwiązanie problemu, które w ocenie twórcy jest nowe. W systemie prawa brak definicji pojęcia wynalazek. Ustawa Prawo Własności przemysłowej definiuje jedynie szczegółowe kryteria
Wymagane cechy wynalazku (o zdolności patentowej): - nowość - poziom wynalazczy - możliwość przemysłowego stosowania
Patent – potocznie: dokumenty wydawany przez urzędy patentowe, właściwie decyzja administracyjna stwierdzające istnienie ograniczonego w czasie prawa właściciela patentu do wyłącznego korzystanie z wynalazku bądź wynalazków będących przedmiotem patentu w celach zawodowych lub zarobkowych na terenie państwa, które patentu udzieliło. Patent trwa 20 lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym RP
Plagiat – jest to naruszenie osobistych praw autorskich polegające na przywłaszczeniu całości lub części cudzego utworu, pracy, opracowania naukowego, dzieła artystycznego, a także zapożyczenie treści z cudzych dzieł bez względu na nośnik podane jako własne i opublikowane pod własnym nazwiskiem.
Wzór użytkowy – jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym dotyczące kształtu budowy i zestawienia przedmiotu trwałej postaci przy czym użyteczność takiego rozwiązania wyraża się możliwością osiągnięcia celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobu o cechach wzoru użytkowego.
Za wzór użytkowy uważa się taki przedmiot, który może być wydzielony z otoczenia, przy czym po wydzieleniu zachowuje swoją użyteczność (np. nie może być wzorem użytkowym ściana pełniąca funkcję przegrody ale może być konkretny element techniczny np. panel, pustak, cegła.)
Prawo ochrony na wzór użytkowy nie może zostać udzielone na niezdeterminowane rozwiązania co do ukształtowania przestrzennego, w szczególności takie jak:
-sposoby (postępowanie czynnościowe,
-układy elektryczne, hydrauliczne, elektryczne, bądź algorytmy scharakteryzowane przez strukturę połączeń
- wytwory bezpostaciowe jak: roztwór, maść, środek spożywczy, lek, itp.
Prawo ochrony na wzór użytkowy trwa 10 lat.
Wzór przemysłowy – jest nowa i posiadająca indywidualny charakter i postać wytworu lub jego części, nadania mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentacje.