Opis preparatów egzaminacyjnych

1. Srebrzone komórki zwoju międzykręgowego

2. Mitoza w komórkach roślinnych

3. Komórki tłuszczowe barwione Sudanem III

4. Kosmki łożyska

5. Pępowina

6. Plemniki

7. Nabłonek jednowarstwowy płaski z krezki

8. Tkanka łączna siateczkowata

9. Tkanka łączna włóknista z krezki

10. Tkanka łączna zwarta o regularnym układzie włókien kolagenowych

11. Chrząstka szklista z wyrostka mieczykowatego mostka

12. Chrząstka włóknista z tarczki międzykręgowej

13. Chrząstka sprężysta z nagłośni

14. Tkanka kostna zwarta blaszkowata

15. Krew – rozmaz

16. Szpik czerwony – skrawek

17. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa w przekroju podłużnym

18. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa w przekroju poprzecznym

19. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca

20. Włókna nerwowe izolowane

21. Izolowane komórki nerwowe wielobiegunowe

22. Zwój nerwowy rdzeniowy

23. Zwój nerwowy współczulny

24. Pień nerwowy

25. Kora móżdżku

26. Naczynia włosowate, tętniczki i żyłki

27. Tętnica i żyła typu mięśniowego

28. Aorta

29. Węzeł chłonny

30. Migdałek podniebienny

31. Śledziona

32. Grasica

33. Migdałek gardłowy

34. Przysadka mózgowa

35. Nadnercze

36. Tarczyca

37. Skóra nieowłosiona

38. Skóra owłosiona

39. Język – budowa ogólna

40. Język – brodawki liściaste

41. Ślinianka podżuchwowa

42. Ślinianka przyuszna

43. Ślinianka podjęzykowa

44. Przełyk

45. Gruczoły dna żołądka

46. Dwunastnica

47. Jelito czcze

48. Jelito kręte

49. Listewka zębowa

50. Dziąsło

51. Ząb – przekrój podłużny

52. Jelito grube

53. Wyrostek robaczkowy

54. Wątroba

55. Trzustka

56. Tchawica

57. Płuco

58. Nerka

59. Moczowód

60. Pęcherz moczowy

61. Jądro (ludzkie)

62. Najądrze

63. Nasieniowód

64. Gruczoł krokowy

65. Jajnik

66. Jajowód

67. Błona śluzowa macicy

68. Rogówka oka

69. Siatkówka

1. Srebrzone komórki nerwowe zwoju międzykręgowego

• zwój - skupisko neuronów poza CUN) Komórki nerwowe rzekomojednobiegunowe

• lokalizacja: przebieg korzeni i pni grzbietowych rdzenia kręgowego

• zwój otoczony 2 torebkami:

• jądro komórkowe jasne, okrągłe, pęcherzykowate z gładką otoczką cytoplazmatyczą

W komórce nerwowej ze zwoju międzykręgowego struktury Aparatu Golgiego występuje w układzie wianuszkowym, impregnuje się on solami srebra lub czterotlenkiem osmu. W komórce widać również centralnie położone jądro z jąderkiem, a w błonie wyraźne komórki satelitarne.

Aparat Golgiego – błoniasta struktura komórki, znajdująca się najczęściej w pobliżu jądra. Składa się zwykle z 6-30 spłaszczonych woreczków zbiorników oraz połączonych z nimi licznych rurek i pęcherzyków, których ściany zbudowane są z błony. Taki układ to – diktiosom (ich liczba w komórce od kilku do stu). AG powstaje z szorstkiego RE, w tym także z zewn. błony otoczki jądrowej. Wyróżnia się 2 powierzchnie cis – syntezy i trans – dojrzewania.

2. Mitoza w komórkach roślinnych

1. Widoczne są grupy komórek o wyraźnie widocznych ścianach komórkowych, co sugeruje, że są to komórki roślinne.

2. W komórkach widoczne są jądra komórkowe w różnym stadium podziału (tu wymieniam 4 stadia i po 1 zdaniu charakterystycznym dla każdego stadium dopisuję)

3. W stadium interfazy widoczne są : OTOCZKA JĄDROWA, JĄDERKA, CHROMATYNA MA PĘCZKI CIENKICH, DELIKATNYCH NICI. Wyróżnia się euchromatynę i heterochromatynę

Składa się z INTERFAZY i 4 FAZ WŁAŚCIWYCH

INTERFAZA:

• G1 – nowopowstała komórka podwaja swą objątośc.

  Ma nasilone procesy anaboliczne (syntezy).

  Namnażane są organella i białka regulatorowe.

  Czas: kilka/kilkanaście h

• S – podwojenie ilości DNA

  synteza histonów

  para centrioli ulega zdublowaniu

  Czas: ~8h

• G2 –Synteza tubuliny (?)

  Nadprodukcja składników błon

  Podwojenie liczby mitochondriów i peroksysomów

  Czas: kilka h

PROFAZA:

kondensacja chromosomów, zanika błona jądrowa, jąderko; dwie pary centrioli rozsuwają się , wyznaczając przyszłe bieguny komórki. RE i AG ulegają fragmentacji.

Czas: 30 min/ 1h

METAFAZA:

Chromosomy układają się w płaszczyźnie równikowej, tworząc płytkę metafazową (gwiazdę macierzystą).

Czas: 10 min

ANAFAZA:

Ruch chromosomów w kierunku biegunów kom. Wydłużenie wrzeciona podziałowego i oddalenie się od siebie biegunów. Rozłączenie się siostrzanych chromatyd.

Czas: 2-3 min

TELOFAZA:

Odtwarzanie struktury potomnych jąder, jąderka, otoczki jądrowej i dekondensacja chromosomów.

Czas: 10 -12 min

CYTOKINEZA:

W równiku komórki, w płaszczyźnie prostopadłej do wrzeciona pojawia się pierścień kurczliwy ( z filamentów aktynowych). Błona komórkowa wyciąga się, powstaje bruzda podziałowa, która następnie przerywa się.

3. Komórki tłuszczowe barwione Sudanem III

• zwarty układ komórek kształtu wielokątnego, pomiędzy nimi niewielka ilość substancji międzykomórkowej

• komórki te występują osobno, są okrągłe, lecz gdy tworzą tkankę tłuszczową ściśle do siebie przylegają i oplecione są włóknami srebrnochłonnymi, dlatego przyjmują kształt wielokątów

• komórki te otaczają naczynia krwionośne

• na obwodzie komórki mała ilość cytoplazmy z jądrem

• cytoplazma ma kształt sygnetu

• znaczna część komórki zajęta przez jedną wielką wakuolę tłuszczową (tłuszcz został wypłukany podczas sporządzania preparatu, wypłukano go rozpuszczalnikami organicznymi: benzenem, alkoholem, ksylenem) spychając cytoplazmę i jądro na obwód komórki (komórki sygnetowate)

• chcąc uwidocznić tłuszcz w takich komórkach należy zastosować specjalny sposób przygotowania preparatu ( nie używając rozpuszczalników organicznych) oraz zastosować odpowiedni barwnik np. Sudan III

• GŁÓWNA FUNKCJA TKANKI TŁUSZCZOWEJ ŻÓŁTEJ związana jest z magazynowaniem tłuszczu jako rezerwy energii (może zachodzić zarówno lipoliza jak i lipogeneza)

• Tkanka tłuszczowa jest odmianą tkanki łącznej choć niewiele w niej substancji międzykomórkowej, głównie tkankę tą tworzą komórki

• komórki układają się w zraziki i zostają otoczone tkanką łączną

EKSTRA DODATEK:

Różnice między tkanką ŻÓŁTĄ i BRUNATNĄ:

• w żółtej tłuszcz występuje w postaci pojedynczej kropli, jądro z pierścieniem cytoplazmatycznym zepchnięte jest na obwód, a w brunatnej występuje wiele małych kropel tłuszczu, a jądro leży centralnie

• tłuszcz w tkance żółtej ma charakter egzogenny (nacieka z zewnątrz kom.), zaś w brunatnej tłuszcz wytwarza komórka (cholesterol, estry cholesterolu, glikogen, hormony androgenne)

• tkanka brunatna przy braku ACTH lub hormonów nadnerczy zanika, żółta nie zanika.

• tkanka brunatna występuje: między łopatkami, w okolicy tętnicy podobojczykowej, koło nadnerczy, nerek, grasicy i przytarczyc zaś żółta w całej tkance podskórnej (różny rozkład w zależności od płci)

• brunatna zanika we wczesnych latach życia, żółta nie zanika.

4. Kosmki łożyska

• Kosmki części płodowej łożyska powstają w kilku etapach.

• Po implantacji trofoblast rozrasta się. W pierwszych 10 dniach zewnętrzna jego część zatraca granice komórkowe. Ta część, zwana syncytiotrofoblastem w sposób inwazyjny przerasta i nacieka błonę śluzową macicy. Nie jest to warstwa lita, bo w syncytiotrofoblaście pojawiają się puste przestrzenie, zwane zatokami, do których wlewa się krew naczyń macicznych uszkadzanych przez rozrastający się trofoblast.

• Po 10 dniach rozwoju do syncytiotrofoblastu zaczynają wrastać sznury komórek cytotrofoblastu – te sznury to kosmki pierwotne.

• Kosmki pierwotne, zawierające w środku warstwę komórek cytotrofoblastu, a na zewnątrz warstwę syncytiotrofoblastu, leżą pomiędzy zatokami wypełnionymi krwią. Do zatok tych wpływa krew z tętniczek macicznych przez żyły, które również otwierają się do powierzchni międzykosmkowych.

• Część kosmyków tkwi w przestrzeniach międzykosmkowych, część rozrasta się do błony doczesnej i przyrasta do niej – kosmki kotwiczące. Następnym etapem rozwoju łożyska jest wrastanie do kosmyków pierwotnych mezodermy pozazarodkowej. Wraz z mezodermą wrastają naczynia płodowe. Tak, więc w 3 tyg. ciąży ma się do czynienia z kosmkami wtórnymi. Naczynia tych kosmyków łączą się z naczyniami, które poprzez szypułę brzuszną wrastają w stronę łożyska tj. 2 tętnicami pępowinowymi odchodzącymi od parzystych aort, oraz z żyłami pępowinowymi, początkowo parzystymi (potem jedna). Kosmki, które początkowo powstają na całej powierzchni kosmówki, zanikają w miejscu, w którym doczesna torebkowa zrasta się z doczesną ścienną. Pozostają one w części stykającej się z doczesną podstawną, tworząc część kosmówki zwanej kosmówką kosmatą w odróżnieniu od kosmówki gładkiej.

• 1) Zrąb kosmków tworzy mezenchyma pozazarodkowa z luźno rozrzuconymi komórkami kształtu gwiaździstego.

• 2) W części centralnej zrębu znajdują się, liczne naczynia włosowate

• 3) Ściana kosmka jest b. silnie zredukowana. Cytotrofoblast zanika, a sycytiotrofoblast ma postać węzłów trofoblastu

• Charakterystyczny składnik zrębu stanowią komórki Hofbauera, okrągłe lub owalne, o silnie kwasochłonnej, piankowatej cytoplazmie i równie okrągłym, ekscentrycznie położonym jądrze. Komórki te, ze względu na obecność licznych lizosomów oraz błonowych receptorów dla odcinków Fc przeciwciał i dla składników dopełniacza, uważane są za szczególną formę makrofagów.

5. Pępowina

• Ok. 20 dnia zarodek znajduje się między pęcherzykiem owodni a pęcherzykiem żółtkowym i przyczepiony jest do płyty kosmówkowej przez tworzącą się szypułę łączącą, a całość zawieszona jest swobodnie, w stosunkowo dużej i powiększającej się pozazarodkowej jamie ciała (jamie kosmówki).

• Szypuła łącząca lub szypuła ciała składa się z mezodermy pozazarodkowej, w której wyróżnić można brzusznie położoną szypułę pęcherzyka żółtkowego, zawierającą entodermalny przewód żółtkowy i naczynia żółtkowe, oraz sąsiadującą od strony ogonowej szypułę łączącą, która zawiera otocznię i naczynia omoczniowo-pępowinowe.

Wymienione wyżej części składowe szypuły, w wyniku zagięcia głowowo-ogonowego zarodka, przesuwają się w kierunku brzusznym, łączą się w całość i powstaje sznur pępowinowy – pępowina.

Barierę łożyskową stanowi:

• Sznur pępowinowy zbudowany ze szczególnego typu tkanki łącznej – galarety Whartona, której specyficzna konsystencja związana jest z wysoką zawartością kwasu hialuronowego i bogactwem siarkowanych proteoglikanów.

• Jest to narząd kształtu owalnego, otoczony 1-warstwowym nabłonkiem owodniowym.

• Zrąb pępowiny stanowi tkanka łączna galaretowata, dojrzała (zwana galaretą Whartona)

• W zrębie pępowiny widoczne są 2 tętnice i 1 żyła pępowinowa.

• Tkanka ta zawiera komórki mezenchymatyczne, których kształt zmienia się od gwiaździstych do wydłużonych w zależności od stopnia rozciągnięcia sznura. Podobnie jak inne komórki embrionalne gromadzą one znaczne ilości glikogenu.

• Wewnątrz sznura przebiegają duże naczynia w liczbie 2 tętnic i 1 żyły oraz przewód omoczniowy (w łożysku z terminowego porodu zwykle jest już zarośnięty). Światło tętnic jest w preparatach histologicznych zapadnięte z powodu skurczu bardzo grubej warstwy mięśniówki gładkiej w warstwie środkowej.

• W tętnicach NIE stwierdza się obecności blaszek sprężystych wewnętrznej i zewnętrznej, a włókna elastyczne są rozproszone w postaci sieci.

• Miejsce przydanki zajmuje tkanka łączna galaretowata.

• Żyła zawiera stosunkowo gruby pokład mięśniówki gładkiej o układzie skośnym i okrężnym.

• Zewnętrzną powierzchnie sznura pokrywa nabłonek owodniowy, jednowarstwowy sześcienny, który w późniejszym okresie może przechodzić w wielowarstwowy płaski.

6. Plemniki

• Dojrzały plemnik ma długość ok. 60μm i składa się z główki oraz witki.

• Główka plemnika zawiera jądro o wymiarach 4,5x3x1μm oraz pokrywający przedni biegun jądra akrosom. Enzymy hydrolityczne zawarte w akrosomie umożliwiają strawienie osłonek otaczających komórkę jajową i kontakt plemnika z jej błoną komórkową, niezbędny do zaplemnienia.

• Witkę podzielić można na następujące odcinki:

• - szyjkę – w jej obrębie znajdują się 2 centriole, z których jedna stanowi równocześnie ciałko podstawne witki

• - część pośrednią (wstawkę) – wyznaczoną długością mankietu mitochondriów (5-7μm), zbudowaną idąc od środka z aksonemy, 9 włókien keratynowych i mankietu mitochondriów.

• - część główną – najdłuższą (45μm), w której aksonemę otacza początkowo 9, a potem 7 włókien białkowych i osłonka włóknista

• - część końcowa (5μm) – w niej brak już włókien białkowych i osłonki włóknistej, a aksonema otoczona jest jedynie błoną komórkową

7. Nabłonek jednowarstwowy płaski z krezki

• komórki z jądrami grubszymi niż cienka cytoplazma

• Widoczne są bardzo liczne komórki tworzące zwarty układ z niewielkimi przestrzeniami międzykomórkowymi, które wysrebrzone są AgNO3

• spoczywają na błonie podstawnej

• nie mają biegunowo ułożonych organelli

• pełni funkcję barierową.

• przystosowany do filtracji, dializy, biernego transportu (dyfuzji prostej) oraz transcytozy

• lokalizacja: śródbłonek naczyń, pęcherzyki płucne (pneumocyty I rzędu), kanaliki pośrednie nerki (pętla Henlego?), jamy ciała (mesotelium)

8. Tkanka łączna siateczkowata

1) Widoczne są gwiaździste komórki o kwasochłonnej cytoplazmie zaopatrzone w liczne wypustki za pomocą których łączą się z sąsiednimi tworząc sieć

2) W oczkach sieci widoczne są liczne LIMFOCYTY w istocie międzykomórkowej tej tkanki - występuje delikatna sieć włókien srebrnochłonnych na której rozpostarte są komórki

• delikatna sieć włókien srebrnochłonnych, na których są rozpięte gwiaździste komórki otaczające włókna na kształt mankietów

• wyróżnia się następujące typy komórek:

• niezróżnicowane (macierzyste)

• fibrocyty (forma spoczynkowa fibroblastów odpowiedzialna za syntezę kolagenu i macierzy)

• makrofagi (fagocytoza)

• komórki dendrytyczne (reakcja odpowiedzi immunologicznej)

• komórki splatające się (reakcja odpowiedzi immunologicznej)

• makrofagi, komórki dendrytyczne oraz splatające się uczestniczą w indukcji odpowiedzi immunologicznej

• tkanka łączna siateczkowata występuje w szpiku kostnym, narządach limfatycznych, buduje błonę śluzową właściwą jelita cienkiego i grubego oraz część czynnościową błony śluzowej macicy

9. Tkanka łączna włóknista wiotka z krezki

• substancja podstawowa tej tkanki jest ułożona warstwowo pod postacią mniej lub bardziej regularnych blaszek

• w blaszkach spoczywają komórki, włókna oraz naczynia krwionośne

• cecha charakterystyczna tkanki: obecność płynu tkankowego między blaszkami (nadmiar zgromadzonego płynu nazywamy obrzękiem)

• Istota międzykomórkowa to obfita, silnie uwodnioną macierz z luźno rozrzuconymi pęczkami włókien kolagenowych i siecią włókien sprężystych

• jest tkanką najczęściej spotykaną w ustroju

• za jej pośrednictwem dostają się do narządów naczynia krwionośne i nerwy

• tworzy większość błon śluzowych i podśluzowych oraz torebki czy przegrody łącznotkankowe

• wypełnia przestrzenie pomiędzy elementami tworzącymi narządy i tkanki

• jest podstawowym budulcem błon surowiczych (np. krezka)

• występują w niej porozrzucane wszystkie typy komórek tkanki łącznej i elementy napływowe krwi

BONUS:

Odmiany tkanki łącznej włóknistej wiotkiej z krezki są:

• tkanka łączna błoniasta ( tworzy błony surowicze otaczające: jamę brzuszną, opłucnową, osierdziową. Od strony światła jamy błonę pokrywa nabłonek jednowarstwowy płaski)

• tkanka łączna pólkowa ( występuje w sieci większej i mniejszej 'omentum minus et maius', występują w niej pólka nie wypełnione tkanką łączną lub z jej skąpą ilością)

• tkanka łączna beleczkowata (beleczki z włókien kolagenowych tworzące sieć o dużych oczkach, występuje w warstwie siateczkowatej skóry właściwej oraz w oponie pajęczej-pajęczynówce)

10. Tkanka łączna zwarta o regularnym układzie włókien kolagenowych

• cechą charakterystyczną jest regularny, uporządkowany układ włókien dający dużą wytrzymałość tkanki na pęknięcia i rozerwania

• funkcja mechaniczna (ścięgna, więzadła włókniste oraz powięzi)

• 1) Widoczne są bardzo liczne włókna kolagenowe ułożone w regularne, grube pęczki o uporządkowanym przebiegu

• rola: przenoszenie sił powstających w czasie skurczu mięśni na układ kostny oraz wiązanie mięśni z układem kostnym

• od niej odchodzi tkanka łączna wiotka wraz z naczyniami

• pęczki włókien kolagenowych (KOLAGEN I) dominują nad istotą podstawową

• fibrocyty (komórki ścięgniste) układają się pomiędzy włóknami klejodajnymi w szeregi Ranviera®

• fibrocyty mają skrzydełkowate wypustki, którymi wypełniają wolne przestrzenie pomiędzy włoknami klejodajnymi

• wypustki te wyglądają jak ciemniejsze linie na powierzchni fibrocytów, rozmieszczone wzdłuż całego szeregu Ranviera w postaci grzebieni

11. Chrząstka szklista z wyrostka mieczykowatego mostka

• Buduje przymostkowe cz. Żeber, usztywnia drogi oddechowe, pokrywa powierzchnie stawowe

• Wyróżnia się 3 główne warstwy:

1. Ochrzęstna:

- tk. łączna właściwa włóknista

- wewnątrz naczynia odżywiające chondrocyty

- może zawierać kom. Mezenchymalne różnicujące się w chondroblasty

TKANKA chrzęstna szklista w której wyróżnia się istotę międzykomórkową o charakterze jednorodnym, szklistym wyglądzie oraz grupy komórek chrzęstnych (chondrocytów) tworzących CHONDRON

***OPISAĆ na egzaminie BUDOWĘ CHONDRONU

2. Istota międzykomórkowa

1. Macierz = istota podstawna

- zbudowana głównie z agregatów proteoglikanów(siarczan chondroityny, siarczan keratanu) i kw. hialuronowego

- zasadochłonna choć u ludzi starszych zaczyna być kwasochłonna ze względu na zwiększającą się ilość kolagenu który jest kwasochłonny

- skupia się wokół komórek tworząc obszary barwiące się zasadochłonnie- kule chondrytowe

2. Włókna kolagenowe (niewidoczne w preparacie przez współ. załamania światła)

- ułożone w formie gęstej sieci

- kolagen typu II

3. Komórki chrzęstne = chondrocyty

- leżą w jamkach istoty międzykomórkowej pojedynczo lub tworząc gr. izogeniczne

- kształt owalny lub kulisty

- posiadają 1 lub 2 przęcherzykowate jądra

- dobrze rozwinięta szorstka SS, aparat G., liczne mitochondria

- mniejsze- cz. obwodowe (chrząstka młoda), większe- cz. środkowe(chrząstka stara)

12. Chrząstka włóknista z tarczki międzykręgowej

Widoczne są bardzo liczne pęczki włókien kolagenowych (KOLAGEN typu I ułożony w równoległe pęczki przypominające ścięgno), pomiędzy które wciśnięte są bardzo nieliczne komórki chrzęstne (chondrocyty) leżące w jamkach chrzęstnych.

• Ubogokomórkowa

• Występuje na przebiegu ścięgien- przyczepy kostne, w stawach, dyski międzykręgowe, spojenie łonowe

• Prawie nie ma grup izogenicznych

• Kule chondrytowe słabo wykształcone

1. Istota międzykomórkowa

1. Macierz- patrz. Wyżej

2. Chondrocyty

- jamki i komórki wydłużone, leżą zgodnie z przebiegiem włókien

- budowa komórek- patrz. wyżej

13. Chrząstka sprężysta z nagłośni

• Jak szklista tylko słabiej rozwinięte kule chondrytowe i mniej włókien kolagenowych typu II

• Występuje w: ucho zew.- małżowina, kanał słuchowy zew., trąbka słuchowa; nagłośnia; ściana małych oskrzelików; chrząstki krtani

• Cecha charakterystyczna:

Widoczna jest gęsta sieć zbudowana z licznych włókien elastycznych/sprężystych (gęstnieje z wiekiem) otaczająca bardzo liczne jamki chrzęstne, w których znajdują się GRUPY IZOGENICZNE chondrocytów.

14. Tkanka kostna zwarta blaszkowata

Ogólnie o tkance kostnej:

1. Okostna

1. Pokrywa kość od zewnątrz

2. Zbudowana z tk. łącznej włóknistej w 2 warstwach:

* zew- wiele włókien kolagenowych, niewiele kom.

* wew- dużo kom., wśród nich kom. ze zdolnością dzielenia się i różnicowania w osteoblasty

1. Liczne naczynia krwionośne i nerwy- zakończenia bólowe

2. Naczynia włosowate wnikające do kanałów Volkmana

3. Liczne włókna kolagenowe wtapiają się w kość= włókna Sharpeya- umacnianie położenia okostnej względem kości

2. Śródkostna

1. Komórki podobne do kom. Nabłonka

2. Pokrywa blaszki kostne od str. jamy szpikowej

3.Istota międzykomórkowa

1. Osteoid

• włókna kolagenowe

- kolagen typu I

• macierz= organiczna sub. bezpostaciowa

- białka niekolagenowe (osteonektyna i osteokalcyna)

1. Substancja nieorganiczna

   • kryształy hydroksyapatytu

4. Komórki

1. Osteoblasty (kom. kościotwórcze)

- wielkość: 20-30 µm

- jadro okrągłe, pęcherzykowate z wyraźnym jąderkiem

- cytoplazma zasadochłonna

- silnie rozwinięta szorstka SS i aparat G

- wyraźna budowa biegunowa (do kości- pęcherzyki wydzielnicze, rozbudowany aparat G. i szorstka SS)

- leżą na pow. zew tworzących się blaszek kostnych

- wytwarzają wypustki żeby mieć kontakt z wypustkami osteocytów w najbliższych jamkach

1. Osteocyty

- leżą w jamkach kostnych

- kształt: spłaszczone

- jadra mają zbitą chromatynę

- tworzą wypustki leżące w kanalikach kostnych

- słabo rozwinięta szorstka SS, aparat G, i mało pęcherzyków wydzielniczych

1. Osteoklasty

- wielkość: 100µm

- kształt: duże i owalne

- zawierają kilka lub kilkanaście jąder (polikariocyt)

- kwasochłonna cytoplazma

- liczne pęcherzyki hydrolazowe i lizosomy, mitochondria i polirybosomy

- polaryzacja – 3 obszary : +powierzchniowy- liczne, gęste pofałdowania bł. kom.= brzeżek koronkowy, +strefa gładka- bez pofałdowań, bogata w integryny, uszczelniacz, +obszar bogaty w ziarnistości i wakuole

- leżą w zatokach erozyjnych

Kość zbita

1) Zbudowana z blaszek kostnych ułożonych w bardzo zwarty sposób, pomiędzy którymi znajdują się jamki kostne.

• Tworzy:

- trzony kości długich

- zew. warstwę nasad i kości płaskich

• Większość blaszek układa się koncentrycznie wokół kanałów naczyniowych tworząc osteony= systemy Haversa

- ich oś długa ułożona zgodnie z osią długą kości

- dł. 2-3cm

- średnica: 100-300 µm

- zawiera naczynia włosowate i nerwy

• Poza blaszkami systemowymi (tworzącymi osteony) wyróżnia się w tej kości blaszki:

- międzysystemowe- wypełniają przestrzenia między osteonami

- podstawowe zew- leżą w paru warstwach pod okostną

- podstawowe wew- otaczają kość od str. Szpikowej

Ułożenie blaszek w kości: wew: podst.wew->miedzysyst.->systemowe->podst.zew :zew

******Co to jest blaszka??? Opisać!

******Budowa istoty międzykomórkowej tkanki kostnej!!!

******Rodzaje komórek!!!

15. Krew rozmaz

Komórki morfotyczne krwi zanurzone w bezpostaciowy płynie- osoczu

1. Erytrocyty

- kwasochłonne, przejaśnienie w środku

- kształt: dwuwklęsły dysk

- brak organelli w tym jądra

- wypełniony koloidalnym roztworem hemoglobiny

- anizocytoza, poikilocytoza, nieliczne retikulocyty

2. Leukocyty

1. Granulocyty obojętnochłonne/ neutrofile

- młody- jądro pałeczkowate; dojrzały- jądro segmentowe (2-5 płatów)

- wiele ziaren w cytoplazmie (ok. 200): swoiste i nieswoiste

- u kobiet dodatkowo zawierają pałeczkę Dobosza

- kwasochłonna cytoplazma i ziarnistości barwiące się lekko zasadochłonnie

- ubogi w organelle kom.

1. Granulocyty kwasochłonne/ eozynofile

- trochę większe od neutrofilów

- 1 jądro zazwyczaj 2-3 płatowe, okularowate

- w cytoplazmie liczne ziarna barwiące się kwasochłonnie

- reagują w czasie ALERGII

1. Granulocyty zasadochłonne/ bazofile

- budowa i właściwości zbliżone do kom. tucznych

- 1 jadro niepodzielone lub rzadko z 2-3 płatami

- wiele ziarnistości zasadochłonnych (praktycznie cała kom. jest nimi wypełniona i dlatego cała jest fioletowa, zabarwienie różowe w obrębie jadra)

1. Limfocyty

• T

- mały

- 1 jadro, okrągłe lub owalne, wypełnia całą kom.

- cytoplazma to mały zasadochłonny (niebieskawy) rąbek wokół jadra

- identyfikacja: zdolność do tworzenia rozet z erytrocytami barana, markery pow., reakcja podziałowa na pewne sub.

• B

- mały

- 1 jadro, okrągłe lub owalne, wypełnia całą kom.

- cytoplazma to mały zasadochłonny (niebieskawy) rąbek wokół jadra

- identyfikacja: zdolność do tworzenia rozet z erytrocytami opłaszczonymi przeciwciałami i dopełniaczem, reakcja podziałowa na antygen gronkowcowy, wykazywanie immunoglobulin związanych z bł. kom.

• NK

- duży

- 1 jadro z 1 lub 2 jąderkami

- ziarna azurofilne

1. Monocyty

- największy element morfotyczny (praktycznie 2x większy od granulocytów)

- 1 nerkowate jadro

- cytoplazma słabo zasadochłonna

- liczne ziarna kwasochłonne

- obfita szorstka SS, rozbudowany aparat G., liczne mitochondria, wolne rybosomy

- na pow. Liczne palczaste wypustki

3. Trombocyty

- są to fragmenty cytoplazmy megakariocytów otoczone błoną

- kształt: owalne

- centralnie położony granulomer

- obwodowo położony hialomer

- na pow. gruby glikokaliks zaw. glikoproteidy potrzebne do agregacji

- w cz. obwodowej: mikrotubule (spoczynek), miofilamenty aktynowe i miozynowi (aktywacja)

Nazwa komórki	Liczba lub odsetek	Średnica kom.	Czas życia
Erytrocyty retikulocyty	K- 4,5 M- 5 mln/µl 2% erytrocytów	6,7- 8 µm	120 dni
Leukocyty neutrofile eozynofile bazofile limfocyty - T - B - NK monocyty	4- 11 tys./ µl 50-60% 2-5% 0-1% 25-35% 60% 30% 10% 3-8%	12-15 µm 10-14 µm 12-15 µm 6-10 µm 20 µm	Krew: 8-12 dni Tkanki: 1-2 dni Krew: 3 dni
Płytki krwi	150- 400 tys./ µl	4 µm	10 dni

16. Szpik czerwony skrawek

• Szpik aktywny/ hemopoetyczny

• Stanowi główną masę szpiku u noworodków

• U dorosłych wyst. w: mostku, kręgach, żebrach, obojczykach, kościach miednicy oraz czaszki

• Składa się z 2 przedizałów

1. Przedział naczyniowy

- nieliczne tętnice i liczniejsze żyły, głównie szerokie naczynia zatokowe szpiku

- ściana naczyń zatokowych: ściśle przylegające do siebie komórki śródbłonka naczyniowego typu okienkowego, brak bł. podstawnej

- zew. pow. naczynia: nieciągła warstwa kom. siateczki= kom. przydankowe, leża bezpośrednio na śródbłonku

- wypustki kom. przydankowych wnikają do sznurów homeopoetycznych, rozpinają się na sznurach srebrnochłonnych

2. Przedział homeopoetyczny

1. zrąb:

-tk. łączna siateczkowata

- kom. uk. Krwiotwórczego w oczkach (wszystkich linii i stadiów)

- liczne makrofagi

- mastocyty

- kom. macierzyste dla fibroblastów i kom. osteogennych

1. ułożenie kom w szpiku

- megakariocyty: bezpośredni kontakt z zatokami

- kom erytrocytopoezy: w pobliżu naczyń

- kom granulocytopoezy: dalej od zatok, w pobliżu tk. kostnej

17. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa w przekroju podłużnym

1. Śródmięsna

• tk. łączna właściwa luźna

• wypełnia przestrzeń miedzy kom mięśniowymi

• liczne włókna kolagenowe i siateczkowe oraz fibroblasty

• gęsta sieć naczyń włosowatych, nerwy i naczynia krwionośne

2. Omięsna

• tk. łączna właściwa o zbitym utkaniu

• otacza pęczki włókien mięśniowych

• włókna kolagenowe i siateczkowe oraz nieliczne kom- fibroblasty

3. Namięsna/ powięź mięśnia

• torebka z tk. Łącznej właściwej zbitej

• bogata we włókna kolagenowe

• otacza cały mięsień

4. Komórki mięśniowe

• cytoplazma= sarkoplazma; mitochondria= sarkosomy; siateczka sródplazmatyczna= siateczka sarkoplazmatyczna, błona kom= sarkolema

• długie, cylindryczne kom o kształcie pałeczek

• włókno mięśniowe wielojądrowe (75 jader/ 1mm)

• jądra ułożone obwodowo pod sarkolemą

• dł.: od kilkudziesięciu cm; średnica: 10-100 µm

• kom otoczona blaszka podstawną (budowa zbliżona do blaszki podst. nabłonków)

• główny składnik cytoplazmy: miofibryle

- włókienka o średnicy 1-2µm

- tworzą pęczki o regularnym, równoległym ułożeniu

- aktyna(miofilamenty cienkie), miozyna II (miofilamenty grube)

• miedzy mikrofilamentami: cytosol i sarkosomy

• bardzo rozbudowana szorstka SS (triady; kanaliki T na pograniczu prążka A i I)

• sarkolema: liczne wgłobienia w postaci kanalików

• poprzeczne prążkowanie

- sarkomery: powtarzające się 2-3µm odcinki (od Z do Z)

- prążki jasne odpowiadają prążkom I (podzielony w połowie linią Z)

- prążki ciemne odpowiadają prążkom A (w środku przejaśnienie – smuga H a w niej ciemniejsza centralna linia M)

- dokładna budowa sarkomeru?

18. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa w przekroju poprzecznym

• okrągłe/ owalne włókna mięśniowe

• jądra komórkowe na odwodzie

• pomiędzy komórkami tk. Łączna właściwa luźna tworząca śródmięsną

• opis budowy włókienka mięśniowego jak wyżej

19. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca

• wydłużone komórki + istota międzykomórkowa: tk. łączna właściwa i blaszki podstawne otaczające poszczególne kom.

• Liczne naczynia włosowate

• Komórki:

- monokariocyty lub bikariocyty, jadra w środku kom

- tworzą szeregi kom połączonych wstawkami

- dł. 100µm; średnica 15µm

- cytoplazma wypełniona miofibrylami, a miedzy nimi liczne: mitochondria, zbiorniki i kanaliki gładkiej SS (diada; kanaliki T w pobliżu prążka Z)

- nieliczne organelle zgromadzone z strefie przyjądrowej

• Wstawki:

- połączenie szczytowych pow. kom

- kształt schodkowaty lub przebieg prostopadły do osi długiej mięśnia

- 3 rodzaje połączeń: obwódka przylegania- adherens, desmosomy, neksus

• poprzeczne prążkowanie – patrz wyżej

- mniej widoczne

- brak kom satelitarnych

20. Włókna nerwowe izolowane

• możemy wyróżnić wiele włókien nerwowych mielinowych/ rdzennych (aksony)

• w cytoplazmie:

- liczne mikrotubule i filamenty pośrednie- przebiegają zgodnie z osią długą aksonu

- mitochondria

- kanały gładkiej SS

- brak tigroidu

• błona komórkowa:

- liczne kanały jonowe głównie dla Na+

• przewężenia Ranviera

21. Izolowane komórki nerwowe wielobiegunowe

• Ciało komórkowe: jedno (lub dwa) , okrągłe jądro leżące w środku komórki, wyraźna chromatyna, widoczne jąderko, obfita siateczka śródplazmatyczna szorstka.

• Liczne wypustki wychodzące z ciała komórkowego o różnej długości, wychodzące w wielu kierunkach.

22. Zwój nerwowy rdzeniowy

• Od zewnątrz torebka, z tkanki łącznej właściwej,

• Zrąb: tkanka własciwa luźna, komórki rzekomojednobiegunowe, ciała komórkowe na obwodzie regularnie ułożone, w środku jest ich mniej,

• Ciało komórki wyraźne, pęcherzykowate jądro, otoczone komórkami glejowymi (k. satelitarne)

23. Zwój nerwowy współczulny

• Torebka łącznotkankowa

• Zrąb: tkanka własciwa luźna, komórki równomiernie rozmieszczone na przekroju

• Komórki z pęcherzykowatym jadrem, z ciałkami Nissla, wielobiegunowe,otoczone kom. Satelitarnymi, wiele wypustek między komrkami, otoczone lemocytami, Komórki pająkowate, mniejsze z licznymi wypustkami

24. Pień nerwowy

• włókna tworzą wiązki zespolone sródnerwiem (tkanka łączna), otoczone onerwiem, wszystkie natomiast otacza nanerwie (w preparacie brak tego ostatniego, dlatego wiązki mogą być rozrzucone).

• można zróżnicować włókna jednoosłonkowe (mielinowe) i dwuosłonkowe jadra komórek Schwanna (czyli lemocytów) mają jasną chromatynę (jadra fibrocytów tkanki łącznej tworzącej śródnerwie są ciemne).

• W preparacie mogą być także naczynia włosowate - wyglądają jak włókna dwuosłonkowe, nie mają kropki w środku (kropką jest akson).

• Niektóre pnie są mniejsze z widocznymi jądrami komórkowymi.

25. Kora móżdżku

• 3 warstwy: drobinowa, zwojowa i ziarnista

• Drobinowa: gwiaździste małe (wielowypustowe, ciemne jądra, ciałka Nissla) duże (In.koszyczkowe, duże, wiele wypustek, aksony równolegle do pow.)

• Zwojowa: duże kom, komórki zwojowe Purkiniego, gruszkowate, liczne astrocyty, jasen i duże jadra, ciałka Nissla, węższa część do warstwy drobinowej,

• Ziarnista: duże nagromadzenie okrągłych, komórek nerwowych; małe(aksony do kom. Zwojowych i tworzą synapsy z kom. Gwiaździstymi), duże( kom poziome dwubiegunowe Lugano, dużo przestrzeni)

26. Naczynia włosowate

• Widoczne na preparacie naczynia włosowate (jądra w jednym kierunku) i przedwłosowate (jądra krzyżuja się)

• Tworzą sieć, śródbłonek, perycyty (kom. Przydanki)

• Najczęściej w preparatach włosowate ciągłe: kom śródbłonka ściśle przylegają, pory praktycznie nie występują

27. Tętnica i żyła typu mięśniowego

• Tętnica: gruba warstwa mięśniówki, bł. Wew: śródbłonek z błona podstawną (długie wypustki w głąb do miocytów), warstwa pośrednia (kolagen), warstwa sprężysta wew (najgrubsza, włókna sprężyste, pofałdowanie powierzchni) ;bł. Środkowa( miocyty gładkie, okrężnie ułożone) bł. Zewnętrzna(tkanka łączna właściwa luźna, naczynia naczyń i kolagen)

• Żyła: jak w tętnicy, ale cieńsza błona mięśniowa, nie ma pofałdowania w błonie wew, występują zastawki

28. Aorta

• Od środka endarteria (łącznotkankowa błona wewnętrzna), błona sprężysta wewnętrzna (dwublaszkowa), błona środkowa jest to kilkadziesiąt pofałdowanych błon sprężystych, błona zewnętrzna.

• Dalej znajduje się łącznotkankowa przydanka - można w niej zobaczyć naczynia naczyń

• Charakterystyczną cechą aorty jest brak mięśni

29. Węzeł chłonny

• Otoczony jest torebka łącznotkankową poniżej jest kora, pod nią rdzęń

• W korze (która jest ciemniejsza od rdzenia) są grudki chłonne. Od kory wpuklają się do rdzenia beleczki tworząc nisze (krypty). W grudkach chłonnych wyróżniamy ośrodek namnażania (w środku jaśniejszy) i ośrodek zagęszczenia.

• Przestrzeń pomiędzy grudką a torebką to zatoka brzeżna, między grudką a beleczką promienistą jest zatoka promienista.

• Część kory znajdująca się pod grudkami chłonnymi to kora głęboka- jest to strefa Zależna (w niej gromadzą się limf. T z krwi). Tutaj szukamy venul postkapilarnych (różowa, z sześciennym nabłonkiem), z których wydostają się limfocyty T z krwi.

• Poniżej kory głębokiej zlokalizowany jest dwubarwny rdzeń. Ciemniejsze miejsca to sznury rdzeniowe (przedłużenia ośrodków zagęszczania), jaśniejsze to zatoki rdzeniowe (przedłużenia beleczek promienistych) Może być także beleczka promienista.

• Zrąb węzła tworzy tkanka łączna siateczkowata (z komórkami dendrytycznymi).

• W rdzeniu są liczne naczynia tętnicze, żylne i limfatyczne odprowadzające.

30. Migdałek podniebienny SKORYGOWAĆ z podręcznikiem Cichockiego!

• Od strony wolnej pokryty nabłonkiem wielowarstwowym płaskim nierogowaciejącym (najlepiej widać ten nabłonek w miejscach połączenia przy brzegach). Nabłonek wpukla się w głąb migdałka wytwarzając porozgałęziałe krypty (krypta jest więc dużym wgłębieniem pokrytym nabłonkiem). Jest ich 10-20.

• Zrąb nabłonka tworzy tkanka łączna siateczkowata, można tu zobaczyć grudki chłonne, które mogą być dwubarwne.

• Od wewnątrz migdałek pokryty jest torebką łącznotkankową włóknista.

• Pod migdałkiem jest typowy gruczoł śluzowo-cewkowy (nie mylić z tkanką tłuszczową żółtą!). Cewki stanowią część wydzielniczą.

• Są przewody wyprowadzające wyścielone nabłonkiem (od sześciennego po walcowaty ,na końcu nawet dwuwarstwowy walcowaty) zależnie od typu. Przewody te wyglądają jak większe żyły (duże światło) jednak mają fioletowy nabłonek. Przewody uchodzą poza kryptami, w pobliżu gruczołu.

• Gruczołu śluzowego nie ma w żadnym innym narządzie limfatycznym, nabłonka też!

• Preparat może być fioletowy ale i czerwony

Co to jest mieszek migdałka?????

31. Śledziona SKORYGOWAĆ z podręcznikiem Cichockiego!

-otoczona łącznotkankową torebką (wł. kolagenowe, sprężyste, kom. mięśniowe gładkie)

-od torebki odchodzą beleczki tworzące rusztowanie narządu, wraz z nim wnikają do narządu naczynia krwionośne którego wnętrze tworzy zrąb śledziony ( tk. łączna siateczkowata wypełniona wolnymi kom.)

-tętnica śledzionowa > t. w torebce> t. beleczkowe> ( koniec krążenia dystrybucyjnego, początek czynnościowego) > t. centralna ( z pochewką z tk limfoidalnej ) >2-5 naczyń pędzelkowatych >2-3 t przedwłosowate > nacz. Włos > zatoki śledzionowe > żyły miazgowe> żyły beleczkowe >żyły torebkowe >żyły śledzionowe

*miazga biała:

Tworzy ją tkanka limfoidalna:

-skupiona wokół t. centralnych, komórki siateczki ułożone regularnie

-na granicy z miazga czerwona-strefa brzeżna

-grudki chłonne uwypuklaja się bocznie w stosunku do tetnicy .

*miazga czerwona

Tworzą ją liczne naczynia zatokowe i żyły oraz leżące między nimi obszary tkanki siateczkowatej wypełnionej elementami morfotycznymi krwi zwane MIAZGĄ CZERWONĄ WŁAŚCIWĄ.

–zbudowana z fibrocytów rozpiętych na wł. srebrochłonnych oraz z osiadłych makrofagów(zawierają ziarna ferrytyny i homosyderyny)

-wł srebrochłonne łacza się z torebka i beleczkami

-w oczkach tk siateczkowatej wszystkie elementy morfotyczne oraz zmienna ilość palzmocytów , zatoki śledzionowe

32. Grasica

- otoczona łącznotkankową torebką, budowa pseudozrazikowa

-zrąb z kom nabłonkowych rozciągniętych na kształt sieci(w oczkach limfocyty). W rdzennej więcej komórek NABŁONKOWYCH.

Wśród komórek nabłonka grasicy występuje kilka rodzajów.

-w każdym zraziku cz. rdzenna i korowa(w korowej więcej limfocytów)

-kom.gwiaździste: najliczniejsze,desmosomy,

-kom. barierowe: spłaszczone, strefy zamykające, tworzą ciągłą warstwe oddzielajaca tk łaczna i nacz krwionosne od utkania nabłonkowo limfatycznego

-ciałka Hassala w cz. rdzennej, koncentrycznie ułożone spłaszczone kom nabłonkowe, rogowaciejące, miedzy nimi spotkać można granulocyty

-kom. sześcienne walcowate z migawkami i śluzowe tworzące ściany cyst w grasicy

-95% limfocytów w korze, przy torebce największe dzielące się

-liczne makrofagi (na granicy kory i rdzenia)

-kom podobne do kom. langerhansa oraz kom. myoidne

33. Migdałek gardłowy

-zbudowany z tkanki limfoidalnej i nabłonkowej

-nabłonek dróg oddechowych!!! Podać pełną nazwę nabłonka (podaję: nabłonek jednorzędowy urzęsiony z komórkami kubkowymi) ( brak typowych krypt)

-wpuklenia nabłonka tworzące rowki

Brak naczyń chłonnych doprowadzających.

34. Przysadka mózgowa

ANATOMICZNIE: płat przedni i tylny,(ze względu na struktury i funkcje) część nerwowa i gruczołowa(cz. obwodowa, pośrednia, guzowa) połączony szypułą lejka z podwzgórzem

-cz. obwodowa : naczynia włsowate okienkowate, troche tk łącznej( wł srebrochłonne)

-w cz. Gruczołowej występują: kom. barwnikooporne 50% , kom. barwnikochłonne 50%, które dzielą się na kwasochłonne 40% i zasadochłonne 10%

-wsród kwasochłonnych wyróżniono:somatotrofy,mammotrofy

-wśród zasadochłonnych :gonadotrofy, kortykotrofy, tyreotrofy

-w cz. pośredniej prawie w ogóle nie ma nacz. krwionośnych, u dorosłego 20% to cysty pozostałe po kieszonce Rathkego wyścielone nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym z migawkami, analogiczne kom. do cz. obwodowej oraz kom. mukoidne

-cz. Nerwowa (wyróżnia się: wyrostek lejkowaty, szypułę lejka, wyniosłość pośrodkową ) zbudowana jest z bezmielinowych aksonów kom. nerwowych oraz kom. glejowych zwanych pituicytami

-w wyrostku lejkowatym : strefa palisadowata(ustawione obok siebie rozszerzone zakończenia aksonów dochodzacych do strefy okołowłośniczkowej- narząd neurohemalny) aksonom towarzysza pituicyty ( włókienkowe i protoplazmatyczne)

35. Nadnercze

Ma charakterystyczny kształt wydłużonego trójkąta ( CZAPKI NAPOLEOŃSKIEJ)!!!

-żółta kora, czerwono-brunatny rdzeń

-kora znajduje się pod torebką łącznotkankową, wyróżnia się warstwy: kłębkowatą, pasmowatą, siatkowatą

-w.kłębkowata:kom układaja się w arkady, kłebki - 15% objętości kory, produkują (DOPISAĆ!!!)

-w.pasmowata: kom ukąłdaja się w pojedyncze lub podówjne szeregi skierowane promieniscie do rdzenia (spongiocyty) stanowią ok. 78% kory i produkują: (DOPISAĆ)!!!

-w.siatkowata: kom tworzą przeplatającą się sieć (podać % i co produkują??)

-rdzeń :zbudowany z kom. chromochłonnych i zwojowych (jasne i ciemne, plus CO PRODUKUJĄ dopisać!)

-z kom chromochłonnymi kotnatuja się aksony zwojowych, a także cholinergiczne zakonczenia przedzwojowe.

36 . Tarczyca

-otoczona torebką, która wnikając do środka dzieli na zraziki

-ściana pęcherzyków utworzona z nabłonka jednowarstwowego na bł podstawnej

-kształt kom. pęcherzykowych zmienny od wlacowatych przez sześcienne do płaskich, (czy są płaskie to zależy od stanu czynnościowego) wypełnione koloidem, otoczone naczyniami włosowatymi .

CO ZAWIERA KOLOID!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

-kom C (prod. kalcytonina), występują pojedynczo lub po dwie, miedzy bł podstawna a kom pęcherzykowymi oraz poza pęcherzykami . Są większe od komórek pęcherzykowych, są jasne (kom. APUD)

37. Skóra nieowłosiona

• Bardzo gruby naskórek.

• Warstwa podstawna jest położona najgłębiej w naskórku –

tworzą ją walcowate komórki (zasadochłonne). Następnie, idąc do góry, mamy warstwę

kolczystą, ziarnistą, jasną (kwasochłonna, występuje tylko w grubym naskórku) oraz najgrubszą –

warstwę zrogowaciałą.

• W naskórku są kanały utworzone przez komórki naskórka – ujścia gruczołów potowych.

Pod naskórkiem znajdujemy warstwę brodawkową skóry właściwej – w brodawkach mogą

znajdować się ciałka Meissnera (owalne, z jądrami ułożonymi poprzecznie), rejestrujące wibracje

małej częstotliwości.

• W tkance podskórnej jest dużo tkanki tłuszczowej żółtej, podzielonej przez tkankę łączną

na zraziki nazywane rombami Langera (mówimy więc romby a nie tkanka tłuszczowa żółta!).

Znajdziemy tutaj także gruczoły potowe małe (z nabłonkiem walcowatym) oraz ich przewody

wyprowadzające (nabłonek dwuwarstwowy sześcienny). Poza tym ciałko Vatera-Paciniego,

rejestrujące wibracje większej częstotliwości, zbudowane z łącznotkankowych blaszek ułożonych

jak słoje w drewnie, na blaszkach są jądra fibrocytów. Można oczywiście dopatrzeć się pni

nerwowych i naczyń. Są anastomozy tętniczo-żylne oraz kłębki Hoyera. Anastomozy i kłębki to

rodzaje połączeń między naczyniami, struktury te występują w obrębie tk. Łącznej.

38. Skóra owłosiona

Cienki naskórek, przekroje przez włosy. Są mięśnie napinające włosy, gruczoły łojowe

przywłośne oraz potowe. W tk. podskórnej rąby Langera (jeżeli egzaminator ustawił strzałkę na

tk. tłuszczową żółtą). Gruczoły potowe apokrynowe (wonne) są duże w porównaniu z potowymi

ekrynowymi, nabłonek sześcienny

39. Język – budowa ogólna

-dolna powierzchnia wyścielona błoną śluzową podobną do wyściółki całej jamy ustnej

-w błonie podśluzowej liczne sploty żylne

-na górnej powierzchni występują brodawki pokryte nabłonkiem wielowarstwowym płaskim

-na górnej brak błony podśluzowej (śluzówka silnie przytwierdzona do mięśni)

40. Język – brodawki liściaste

-brzeg tylnej części trzonu języka

-widoczne 3 brodawki wtórne

-boczne powierzchnie obfitują w kubki smakowe

-pod nimi mogą występować gruczoły produkujące wydzielinę surowiczą

41. Ślinianka podżuchwowa

- mieszana (z przewagą surowiczych 80% — ciemnych, niż śluzowych -

jasnych)

- występują surowicze półksiężyce Gianizziego

- dwa rodzaje odcinków wyprowadzających: przewody śródzrazikowe i

miedzyzrazikowe

- w tk. łącznej naczynia

42. Ślinianka przyuszna

-czysto surowicza, gruczoły o budowie pęcherzyków ciemnych

- trzy rodzaje przewodów wyprowadzających: wstawki (nabł. jednowarstwowy

płaski, niski), przewody śródzrazikowe (wysoki nabł. sześcienny lub

walcowaty), przewody międzyzrazikowe (wysoki nabłonek walcowaty)

- jądra tuz przy błonie podstawnej

43. Ślinianka podjęzykowa

- mieszana (z przewaga śluzowych 85%)

- jednostką wydzielniczą pęcherzyk zwany cewką (wydzielina barwi się

eozyną na czerwono), kom. surowicze zepchnięte na obwód w postaci

czapeczek

- cała wydzielina przechodzi do przewodów międzyzrazikowych pokrytych

nabłonkiem dwuwarstwowym

- narząd zrazikowy podzielony tk. łączna

44. Przełyk

- nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejacy, urywa się gwałtownie

przy wpuście

- bł. śluzowa właściwa, elementy limfatyczne i gruczoły wpustowe

• górne - cewkowe, podobne do gruczołów dna żołądka, niestałe (zbud. z kom.

głównych i okładzinowych wydzielają HC1)

• dolne - śluzowe, przemieszczone gruczoły wpustu żołądka, stałe - mięśniówka

bł. śluzowej - gładka

bł. podśluzowa - gruczoły właściwe przełyku cewkowo-pęcherzykowe

rozgałęzione z kom. śluzowych

- bł. mięśniowa właściwa 1/3 górna - poprzecznie prążkowana, 1/3 środkowa -

mieszana, 1/3 doba gładka

- przydanka przełyku - BRAK błony surowiczej - tk. łączna wiotka

45. Gruczoły dna żołądka

Narząd rurowy o 4- warstwowej ścianie, w której wyróżnia się:

a-błonę śluzową (……….) i (…………)

b- błonę podśluzową

c-…

d-…

2. Błona śluzowa jest charakterystycznie pofałdowana, tworzy pólka i dołki żołądkowe.

- żołądek dzieli się na wpust, trzon, dno i odzwiernik

- nabłonek jednowarstwowy walcowaty, 100% mukocytów ( wydzielają śluz

bez przerwy) tworzy dołki i pólka żołądkowe (nabłonek 1-warstwowy śluzowo zmieniony)

- bł. śluzowa właściwa zawiera gruczoły żołądka uchodzące do dołków

• gruczoły wpustowe cewkowo-pęcherzykowe - wydzielające śluz

• gruczoły dna żołądka - tworzą sok żołądkowy, składają się z kom.:

głównych (pepsynogen i podpuszczkę), okładzinowych (HC1), śluzowych,

endokrynowych

- bł. podśluzowa - naczynia, wł. nerwowe z kom. tworzącymi sploty

Meissnera (podśluzowo-śródścienne) brak gruczołów

- bł. mięśniowa właściwa - gładka, skośna, okrężna, podłużna

- bł. surowicza

46. Dwunastnica PATRZ ŻOŁĄDEK!

- nabłonek jednowarstwowy walcowaty, specjalny nabłonek jelitowy,

zbudowany z różnych komórek

• enterocyty z mikrokosmkami - bariera krew-jelito

• kom. kubkowe i mukocyty

• kom. Panetha na dnie krypt - kontroluj ą florę bakteryjną .

• kom. endokrynowe

- bł. śluzowa - uwypuklenia na zew. tworzą kosmici, pomiędzy nimi krypty

Lieberkuhna (zawierają gruczoły jelitowe prod. sok jelitowy), w bł. śluzowej i

podśluzowej widać grudki chłonne

- mięśniówka śluzówki - gładka

- bł. podśluzowa - gruczoły Brunera (cewkowo-pęcherzykowe > krypt), splot

Meissnera

- mięśniówka właściwa - splot Auerbacha

- otrzewna

47. Jelito czcze PATRZ ŻOŁĄDEK!

• liczne, wysokie fałdy okrężne (Kerkringa) z widocznymi kosmkami jelitowymi

• najbardziej zewnętrzna warstwa ściany – błona surowicza (część otrzewnej)

• nieliczne kom tłuszczowe

• mięśniówka – 2 warstwy: okrężna i podłużna

48. Jelito kręte PATRZ ŻOŁĄDEK!

• niskie, bardzo oddalone fałdy

• widoczne kosmki jelitowe i krypty

• charakterystyczne grudki chłonne skupione = kępki Peyera w błonie śluzowej i podśluzowej (limfocyty B i trochę T, od str. światła jelita- nabłonek jednowarstwowy walcowaty, kopuła- kom M= przenikanie wirusów i innych drobnoustrojów)

• mięśniówka – 2 warstwy: okrężna i podłużna

49. Listewka zębowa

• Około 34 dnia życia płodowego powstaje zgrubienie nabłonka pokrywającego jamę ustną, biegnące wzdłuż linii przyszłych kości: żuchwy i szczękowych ( czyli tzw. LISTEWKA ZĘBOWA)

• pod nabłonkiem leży mezenchyma z komórkami NEUROMEZENCHYMALNYMI (wywodzącymi się z grzebienie nerwowych)

• Komórki neuromezenchymalne tworzą 10 skupisk w linii żuchwy i 10 w linii kości szczękowych (indukują ostrą proliferację nabłonka, który wrasta w mezenchymę)

• Zagłębienia wytworzone przez proliferujący nabłonek mają postać pączków i stanowią zaczątek narządów szkliwotwórczych 20 zębów mlecznych

• Wyróżniamy 3 stadia rozwoju zawiązka zęba (listewki zębowej) : stadium pączka, czapeczki oraz dzwonka

• Ogólnie: ząb rozwija się z mezenchymy i pokrywającej ją nabłonka EKTODERMALNEGO

50. Dziąsło

• błona śluzowa jamy ustnej pokrywająca wyrostki zębodołowe i otaczające szyjki zębów

• blaszka właściwa- zbita tkanka łączna o regularnym układzie włókien kolagenowych- zakończenia 2 więzadeł: cementowo- dziąsłowego (poziome), szczękowo- dziąsłowe (pionowe)

• wiedzy pęczkami kolagenu: tkanka łączna mniej zbita, liczne mastocyty

• obszar obfity w limfocyty- cz. dziąsła zwrócona do szyjki

• brak błony podśluzowej

• pokrycie: nabłonek wielowarstwowy płask rogowaciejący, przy styku z szyjką już nie rogowaciejący i po szkliwie w dół tworząc pochewkę

51. Ząb- przekrój podłużny

> korona-szyjka-korzeń

> wewn. korony-> jama zęba; wewn. Korzenia-> kanał zęba

Tk. Twarde:

• Zębina: poch. Mezenchymalnego; cz. Organiczna- pęczki włókien kolagenowych (do 4 um) o układzie nieregularnym, głównie kolagen I, białka niekolagenowe-> fosforyny (fosfoproteiny), glikoproteiny niekolagenowe, proteoglikany, białka enzymatyczne (hydrolazy); cz. Nieorganiczna: kryształy dwuhydroksyapatytów z domieszką węglanów wapnia->kuliste obszary->kalkosferyty, przetrzeń międzykulista (rejony niezmineralizowanej istoty organicznej)

  Zbud. Gł. Z istoty międzykomórkowej, charakter kom.: wypustki kom. Zębino twórczych (odontoblastów)->włókna Tomesa (leżą na pograniczu miazgi i zębiny; w cyt: mikrotubule, miofilamenty, gładkie ER, mitochondria, ziarna wydzielnicze) biegną w kanalikach zębinowych <pocz. Odcinek ściana kanalika pokryta osłonką Neumanna (warstwa niezmineralizowanej zębiny), potem osłonka zanika i dalsza część zmineralizowana silniej niż pozostała cz. Zębiny>

  kanaliki z.:włókna kolagenowe równolegle do przebiegu, końcowe odcinki poszerzone-> warstwa ziarnista Tomesa (drobne przestrzenie nagromadzone na granicy z cementem); w koronie: przebieg litera S, w korzeniu: równolegle, lekko faliście;

• Szkliwo: (najsilniej zmineralizowana, najtwardsza tk. Ustroju), pokrywa koronę, 95-98% składników nieorg., JEDYNA tk. Zęba pochodzenia nabłonkowego (ameloblasty);

  Pryzmaty: wąskie (5 um), na przekroju poprzecznym kształt arkady lub łuski, przbiegają prawie przez całą długość szkliwa (profilowany przebieg); zbud. Z hydroksyapatytów (duże rozmiary, śrubowato skręcone płytki <szer:60um, grubość 30, dł. Równa dł. Pryzmatu>, reszta hydroksylowa zastąpiona jonem fluoru-> większa twardość);

  Ułożone w pęczki biegnące prostopadle (wewn i zewn rejon szkliwa) i skośnie (pas środkowy);

  Istota międzypryzmatyczna: między pryzmatami, silnie zmineralizowana, pod kątem wobec kryształów pryzm.;

  Cienka warstwa przylegająca do zębiny i warstwa na pow.->zbud. Tylko z i.m.

  Linie Huntera- Schregera: linijne zaciemnienia, widoczne w świetle padającym, przecięte pod różnym kątem pęczki pryzmatów różnie załamują światło;

  Linie Retziusa: w świetle przechodzącym, okresowe zaburzenia mineralizacji szkliwa; linia neonatalna;

  Składniki organiczne (enameliny): podobne do keratyn glikoproteidy bogate w tyrozynę, między kryształami

• Cement: pochodzenia mezenchymalnego, zbud. Z blaszek, cement Bezkom. (pierwotny): pokrywa zębinę korzenia, między blaszkami brak kom. Cement kom.: na cemencie Bk. Na wys. Dolnej 1/3 korzenia, grubość wzrasta w kierunku wierzchołka, cementocyty: między blaszkami, przyp. Osteocyty (ale są rzadziej ułożone, mniej wypustek, mniej liczne poł. Między nimi); wypustki w str. Ozębnej-> źródło subst. Odżywczych, mogą wyst. Kanały zawierające nacz. Krwionośne; precement: cienka pow. Warstwa, niezmineralizowana, pokryta cementoblastami: mają połączenia z cementocytami;

  Wł. Sharpeya: pęczki wł. Kolagenowych wnikające do cementu ( w tym mscu brak poł. Między cementocytami a cementoblastami)

• Miazga zęba: tk. Łączna galaretowata, wypełnia komorę i kanał, łączy się z ozębną przez otwór wierzchołkowy (msce wejścia i wyjścia n. krwionośnych i pęczków nerw.); silnie unaczyniona: sieć nacz. Włosowatych, podstawa odontoblastów (ciagłe), miedzy odontoblastami->okienkowe, tętnice i żyły->cienkie ściany; silnie unerwiona: wł. Ukł. Sympatycznego (zwłaszcza bólowe wł. Czuciowe), 30-40 włókien nerw. W 3-4 oddzielnych pęczkach; wł. Czuciowe 2 połączone sploty: Raschkowa (głębiej), i leżacy pod i pomiędzy odontoblastami, utworzony przez wł. Bezrdzenne

  Istota podst.:silnie uwodniona, bogata w proteoglikany, barwi się zasadochłonnie, wł. Kolagenowe przebiegają bezładnie, fibryle; kom. Własne miazgi dojrzałej: wrzecionowate lub gwiaździste, o char. Fiibrocytów;

  Na pow.:odontoblasty:wysokie, ułożone palisadowo, posiadają 3 rodzaje wypustek a)długa->do kanalika zębowego (wł. Tomesa) b) krótkie-> łączą odontoblasty między sobą c) miazgowa-> w głąb miazgi

  Wł. Spiralne Korffa: zewn. Warstwa miazgi między odontoblastami, grube wł. Srebro chłonne, zakotwiczają się w zębinie;

  Kom. Napływowe: limfocyty, plazmocyty, mastocyty, makrofagi, granulocyty;

  Elementy rozmieszczone nierównomiernie:

1. Pas komórkowy- odontoblasty, korona: wieloszeregowo, korzeń: 1 szereg

2. Pas bezkomórkowy Weila: jasno zabarwiony, ubogi w kom., wypustki miazgowe odontoblastów, pętle naczyń włosowatych, bezrdzenne wł. Nerw., wł. Srebrochlonne Korffa, splot Raschkowa

3. Pas pośredni- zagęszczenie kom. Miazgi->miazga właściwa

• Ozębna: tk. Łączna zbita o ukł. Regularnym (aparat więzadłowy: w.skośne, wachlarzowate, pierścieniowe) oraz tk. Łączna wiotka bogata w nacz., nerwy, kom.:cemento i osteogenne, cementoblasty, osteoblasty, osteoklasty, fibroblasty, mastocyty, makrofagi, limfocyty, granulocyty, kom. Nabł. Malasseza (zwapniałe-> perły Malasseza);

  52. Jelito grube PATRZ ŻOŁĄDEK!

• Bł. Śluzowa: Nabł. 1 warstwowy walcowaty, Brak kosmków jelitowych, krypty głębokie i regularne, liczne kom. Kubkowe (zaw. Ziarna mucyny)-> kom. Piankowate, brak kom. Panetha, kom. Niezróżnicowane, enterocyty:niższe, krótsze mikrokosmki, stos. Do kom. Kubkowych 2:1, kom. Dokrewne, blaszka właściwa: wł. Kolagenowe, srebro chłonne, fibroblasty, macierz z glikozoaminoglikanów, limfocyty, mucyfagi (PAS+ziarna); blaszka mięśniowa : zewn. Podłużna, wewn. Okrężna, włókna sprężyste, wł. Nerw. splotu podśluzówkowego;

• błona mięśniowa: wewn. okrężna, zewn. Podłużna-> 3 odrębne taśmy

  w bł. Surowiczej przyczepki sieciowe (wysepki tk. Tłuszcz. Uszypułowane, polipowate twory), błona surowicza niekompletna we wStępnicy i zstępnicy

  53. Wyrostek robaczkowy PATRZ ŻOŁĄDEK!

• Ściana: mięśniówka: ciągła, zewn.-> podłużna, wewn. -> okrężna; bł. Podśluzowa: nacz. Krwionośne, wł. Nerwowe, tk. Limfoidalna, kom. Dokrewne, bł. Śluzowa: proste, cewkowe gruczoły (wysokie, walcowate kom, kom. Kubkowe, kom. Dokrewne), tk. Limfoidalna

• Brak kosmków

54. Wątroba

> otoczona łącznotk. Torebką

> zrazik: w przestrzeni wrotnej: żyła, tętnica międzyzrazikowa i międzyzrazikowy przewód żółciowy-triada wątrobowa (tatrada: + międzyzrazikowe nacz. Limfatyczne), 3 triady na zrazik;

Zbud. Z kom. Wątrobowych (HEPATOCYTÓW) ułożonych w blaszki zbiegające się do środka, przestrzenie między blaszkami: naczynia zatokowe, w środku zrazika żyła centralna, hepatocyty i nacz. Krwionośne oplecione wł. Srebrochłonnymi;

• Hepatocyt: wielokątna, średnica 20um, kuliste jądro:luźna chromatyna, wyraźne jąderko (25%-2 jądra, 30-80% poliploidalne), dobrze rozw. Organelle cyt., kropelki lipidowe w cyt.; biegun naczyniowy: liczne mikrokosmki, ER dobrze rozwinięte, biegun żółciowy: mikrokosmki, strefy zamykające, desmosomy, neksusy, ap. Golgiego, lizosomy, pęcherzyki wydzielnicze;

• Nacz. Zatokowe: cienka, nieciągła ściana, kom. Śródbłonka:liczne otwory, poszerzone szczeliny miedzykom., oplecione wł. Srebro chłonnymi

• Ściana zatoki: a) kom. Browicza- Kupffera: osiadłe makrofagi, wewn. Pow zatoki, długie wypustki: charakter spłaszczonych lamelo podiów, do przestrzeni około zatokowej, lizosomy; b) kom. Gromadzące lipidy (lipocyty, kom. Gwiaździste, kom. Ito) zewn. Pow. Zatoki, długie wypustki: fi lamenty aktynowe, cyt.:kropelki lipidowe, dobrze rozw. Mitochondria, magazynują Wit. Rozp. w tł.; c) kom. Ziarniste: osiadłe limfocyty NK, niewielkie, najmniej liczne, krótkie wypustki, wewn pow. Zatok, cyt: azurochłonne ziarnistości;

55. Trzustka

Brak torebki łącznotk, łącznotk. Przegrody->zraziki(pęcherzyk, przewody wyprowadzające, wyspy trzustkowe)

CZĘŚĆ ZEWNĄTRZWYDZIELNICZA

1. Pęcherzyk trzustkowy

• Kulisty, owoidalny

• Otoczony blaszką podstawną

• Ok.50 piramidowych kom. Wydzielniczych: przypodstawnie poł. kuliste Jądro, wyraźna polaryzacja, dwubarwna cytoplazma (obwodowo- zasadochłonnie, wewn. - kwasochłonnie);

• Szorstkie ER, mitochondria (przypodstawnie, po bokach jądra), ap. Golgiego (ponadjądrowo), ziarna wydzielnicze-> ziarna zymogenu (trzyszczytowo)

• Mikrokosmki

• Kom. Śródpęcherzykowe- spłaszczone

1. Przewody wyprowadzające

• Wstawka: kom. Śródpęcherzykowe, ściana: niskie kom. Sześcienne, otoczone blaszką podstawną

• Przewody śródzrazikowe: nabł.1 warstwowy sześcienny (wyższy), kom. Śródpęcherzykowe (nieregularne mikrokosmki, pojedyncza migawka, ubogie w organelle, mitochondria)

• Przewody międzyzrazikowe: niski->wyższy nabł. Walcowaty, kom: 1)główne: ER, ap. Golgiego, ziarna wydzielnicze 2) niezróżnicowane, podstawne 3) szczoteczkowe 4)dokrewne

• Przewody główne: wyższy nabł. Walcowaty, otoczony tk. Łączną zawierającą wł. Kolagenowe i sprężyste, kom. Mięśniowe gładkie

CZĘŚĆ WEWNĄTRZWYDZIELNICZA

• Słabiej barw. Się kom. Na terenie cz.zewnatrzwydzielniczej

• Kom: kształt okrągły, owalny lub nieregularny

• Ogon i trzon trzustki

• Kom: A, B, D, PP: ziarnistości, liczne mitochondria (kuliste lub nitkowate)

56. Tchawica

• 16-20 podków: chrząstka szklista, połączone tk. Łączną włóknistą

• błona śluzowa: na grubej bł. Podstawnej, bl. Właściwa: utkanie sprężyste, grudki chłonne, bł. Podśluzowa: gruczoły śluzowo-surowicze, grudki chłonne

• w. włóknisto- chrzęstna: podkowy chrzęstne +ochrzęstna poł. Tk. Łączną zbitą(wł. Kolagenowe i sprężyste)

• łącznotk. Przydanka: skupiska kom. Tłuszczowych

57. Płuco

PĘCHERZYK PŁUCNY

ściana:

• Nabł. Oddechowy

• Kom: 1) pneumocyty I typu: b. spłaszczone, nieliczne organelle, cienka blaszka cyt. 2) pneumocyty II typu: duże, owalne, wysterczają do św., nieregularne mikrokosmki, liczne organelle, liczne ziarna wydzielnicze-> ciałka blaszkowate

• Bariera krew- powietrze: 1) cyt. Pneumocytów I typu pokryta surfaktantem, 2)zespolone blaszki podstawne pęcherzyka i kapilary, 3)cyt. Kom. Sródbł. Nacz. Wł.

• Opleciona siecią nacz. Wł.->ciągłe i wł.spręzystymi

Między pęcherzykami otwory-> pory międzypęcherzykowe

TKANKA ŚRÓDMIĄŻSZOWA

• Nacz. Włosowate: skąpa tk. Łączna

• Fibryle kolagenowe, wł. Sprężyste i srebrochłonne, wł. Nerwowe autonom.

• Kom. napływowe: mastocyty, makrofagi

• Makrofagi płucne:1) pęcherzyków: lizosomy, ziarenka pyłów 2)śródmiąższowe: wydłuzony lub gwiaździsty kształt, mniej lizosomów, mniej z. pyłów;

• Kom. Śródmiąższowe

58. Nerka

a) budowa ogólna

• >otoczona włóknistą torebką łącznotk.

• >na zewn. Torebki skupisko tk. Tłuszczowej „poduszeczka tłuszczowa”

• >kora: różowawa, struktura ziarnista

• >rdzeń: żołtawy, struktura pasmowata (piramidy)

• >granica: nacz. Łukowate

• >słupy nerkowe- kora wnikająca na obszar rdzenia

• >promienistości rdzenne- rdzeń wnikający na obszar kory

b) nefron i ciałko nerkowe

CIAŁKO NERKOWE

1. Torebka Kłębuszka

   > blaszka ścienna: nabłonek 1warstwowy płaski, na bł. Podstawnej, otacza całe ciałko nerkowe

   > blaszka trzewna: pokrywa naczynia kłębuszka, zbud. Z PODOCYTÓW

   Podocyty- kilka grubych wypustek: „nogi”, od nich odchodzą „stópki”, które spoczywają na bł.podst. nacz. Włosowatego-> tworzą ciągły mankiet, który obejmuje nacz.;

   Duże jądro o nieregularnym kształcie, wypustki: dużo mikrofilamentów aktynowych, gruba pokrywa glikokaliksu; między podocytami białkowe przeponki

• Przestrzeń śródtorebkowa: między blaszkami

1. Kłębuszek naczyniowy

• Pętle nacz. Włosowatych-> okienkowe

• Kom. Śródbłonkowe: na grubej bł. Podstawnej (zbudowana z 2 blaszek jasnych i ciemnej; jasna: składniki kwasochłonne, gęsta: białka włókienkowe); między kom. Pory;

• Kom. Mezangium: między pętlami naczyń, mikrofilamenty aktynowe

KANALIK PROKSYMALNY

• Część kręta:kora, cz.prosta: promienistości rdzenne, rdzeń

• Gruba ściana, małe światło

• Nabł. 1warstwowy sześcienny

• Kom.: okrągłe jądra, rzadko rozmieszczone, cyt. Kwasochłonna, brzeżek szczoteczkowy, prążkowanie przypodstawne (mitochondria), szczytowa część: pęcherzyki pinocytotyczne, lizosomy, peroksysomy, aparat Golgiego; glikokaliks, brak wyraźnych granic między kom.

KANALIK POŚREDNI

• Nabłonek: 1 warstwowy płaski

• Kom: jądra wpuklone do światła, nieliczne organelle, pojedyncze migawki, brak widocznych granic między kom.

KANALIK DYSTALNY

• Odcinek prosty (rdzeń) i kręty (kora)

• Nabł. 1 warstw. Sześcienny

• Światło większe, cz. Kręta krótsza niż proks.

• cyt. Słabiej barwliwa, jądra gęściej ułożone (trzyszczytowo) niż w proks.;

• Kom: nieregularne kontury-> wypustki (w nich mitochondria-> prążkowanie przypodstawne), jądro (lub2) wpuklone do kanalika (cz. kręta), brak brzeżka migawkowego-> pojedyncze migawki

• Połączenia ścisłe

59. Moczowód

Budowa ogólna -GWIAZDKOWATE SWIATLO z nabl. przejściowym

-bl. mięśniowa o rożnych kier. przebiegu (zewn. i wew. podłużna, środkowa okrężna) przechodzące w siebie

-obwodowo tk. tłuszczowa

->Bl. śluzowa -nabl. przejściowy =wielorzędowy

-gdy moczowód rozciagniety -nabl. płaski

-gdy skurczony- pofałdowany

60. Pęcherz moczowy

->nabl.przejsciowy -gdy magazynowany mocz rozciaga swiatlo kom staja sie splaszczone i tworza mniejsza liczbe warstw

-powierzchowna warstwa kom.ma niewyrazna powierzchnie

-kom.warstwy powierzchownej maja często 2 jadra

->bl.podsluz.niewyraznie wykszt.trudna do oddziel.od bl.wlasciwej

->bl.miesniowa podzielona (niewyraznie)na 3 warstwy

-zewn. podłużna

-srodk. okrężna

-wewn. podłużna

61. Jądro

-budowa ogólna -obwodowo błona biaława

-srodjadrze dzieli jadro na zraziki

-w tk. Srodmiazszowej widoczne Kom. Leydiga

-widoczne kanaliki plemnikotw. Otoczone blona wlasna

-widoczne srodmiazsze

-kanalik plemnikotwórczy skł. się z : -nabłonka plemnikotw. Z bł. Podstawną

-3-5 warstw kom. Miodalnych

-tk. Łacznej wł. luźnej, zawierajacej fibroblasty

Nabł. Plemnikotwórczy: -wielowarstwowy nabl. Leżący na bl. Podstawnej

-składa sie z kom. Podporowych i kom. Szeregu spermatogenezy

Kom. podporowe (Sertolego) -rozciągają sie od bl. Podstawnej do światła kanalika

-cytoplazma niewidoczna pod mikr. Świetlnym

-pow. Kom. Podporowych wytwarza jamki, w których znajd. Sie kom. Spermatogenezy

Kom. Szeregu spermatogenezy -plemniki znajd. Sie w świetle kanalików

-nabl. Bl. Podstawnej spermatogonie-> spermatocyty I

->spermatocyty II-> spermatydy -> plemniki

62.Najądrze

-wyróżniamy głowę, trzon, ogon

-trzon (przewody najadrza) -przewody wysłane wysokim wielorzędowym nabl. walcowatym z jadrami ułożonymi blisko podstawy, w świetle widoczne masy plemników

-wysokie mikrokosmki zapobiegające fagocytozie plemników przez kom. nabłonka

-małe, okrągłe komórki przy podst. nabl. walcowatego

-wąska taśma kom. mięśniowych ułożona okrężnie

kanaliki wyprowadzające

-nabłonek mieszany, kom. walcowate i sześcienne (stąd światło gwiazdkowate)

-pierścień kom. gładkich ułożony okrężnie

63. Nasieniowód

PATRZ ŻOŁĄDEK (lub ŻOŁĄDŹ) !!!

Małe światło i bardzo gruba ściana - szczególnie warstwa mięśniowa

Zbud.z:

->bl. Śluzowa ?? -nabl. wielorzędowy walcowaty ze stereociliami

-wyst. male kom. Przypodstawne na przekr.okragle

-miedzy kom. Nablonka wyst. Limfocyty

-pod nabl. wlasc. bl. śluz. zaw. Liczne wl. Sprezyste

->bl. mięśniowa -z 3 warstw miocytow gladkich

-zewn i wewn podluzne, srodkowe okrezne

->przydanka -z tk.lacznej wlasciwej, łączacej nasieniowód z otocz.

Ogólna bud. -widac 3 poklady miesniowe(okrezny posredni, podluzne zewn i wewn)

-GWIAZDKOWATE ŚWIATŁO

64.Gruczoł krokowy

-Otoczony cienka tor. włóknista

-wewn. Wyst. Poklad mm. gładkich przechodzący w przegrody wnikające do narządu, tworz.zreb

-wyrazny podzial na strefę centralna i obwodowa

Powiększenie -ogólna budowa o modelu brodawkowatych wpukleń, -zrąb zawiera mięśniówkę i wl. Kolagenowe

-widać gr. Cewk-pech. Wyslane nabl. Szesc, walc,lub płaskim

-widać lacznotk. Przegrody

WIeksze powieksz. -widać wysokie, blado zabarw. Kom. Walcowate w nabłonku

-okologruczolowy pokład kom. Miesn. gładkich

-w świetle widoczne KAMYKI STERCZOWE

65. Jajnik

1. Narząd otoczony nabłonkiem 1-warstwowym płaskim bądź sześciennym i cienką błoną białawą.

2. Wyróżnia się w nim cz. korową i cz. rdzenną

-widac wneke, rdzen, kore

-W okolica pecherzyka znajd.sie tk.laczna bogata w kom.wrzecionowate

-Pech.pierwotne przypominaja kom.zwojowe, odroznienie ulatwia obejrzenie prep. Na malym powiekszeniu (krezka jajnika)

W części korowej widoczne są pęcherzyki jajnikowe w różnym stadium rozwoju:

-pech. Pierwotne

-pech.jajnikowe zawiazkowe

-pech. Jajnikowe jamiste i bezjamiste

-pech. Jajnikowe dojrzewajace

-pech. Jajnikowe dojrzale (Graafa) oraz ciałka żółte

-w korze gametogeneza

-pech.pierwotne - otocz. w. kom. ziarnistych, w środku oocyt I rz

-pech.wzrastajace -wiekszy oocyt I rz,szescienny/walcowaty nabl., miedzy nabl. a kom rozrodcza oslonka przezroczysta

-pech. Dojrzaly(Graafa)- sierpowata jama pęcherzykowa wypełniona płynem, widac wzgorek jajonosny, wielow.nabl.pecherzykowy tworzy sciane jamy pech. Zwana warstwa ziarnista, zewn.tk.laczna zrebu roznicuje sie na oslonke pecherzyka.oslonka przezroczysta tworzy oslonke dookola kom.jaj.

Część rdzenna zwana czasem naczyniową zawiera bardzo liczne naczynia krwionośne.

66. Jajowód

1. Narząd o budowie RUROWEJ, trójwarstwowej budowie ściany, w której wyróżnia się błonę śluzową w której wyróżniamy ……… i o charakterystycznym labiryntowatym świetle.

Na wysokości BAŃKI:

-Charakterystyczne delikatne,silnie rozgalezione faldy blony sluzowej(pokryte nabl.jedn.walcowatym z kom.migawkowymi i gruczolowymi) i luzno utkana bl.miesniowa, z nieostro rozgraniczonymi warstwami, dochodzaca do bl.surowiczej

-w scianie liczne nacz.krwion.

Cz. MACICZNA

-szczelinowate,waskie swiatlo

-nie ma faldow bl.sluz

-zbita,okrezna miesniowka

67.Błona śluzowa macicy

JAKIE WARSTWY WYRÓŻNIA SIĘ W BŁONIE ŚLUZOWEJ MACICY???

-Bl.sluz.pokryta nabl.jednow.walcowatym, endometrium z tk.lacznej wiotkiej

-bl.wlasc.poprzebijana grucz.cewkowymi

-od str.w.miesn.wnikaja tt.spiralne,pod nabl.rozpadaja sie na splot nacz.wlos

Wieksza cz.bl.sluz od str.pow.ulega ciaglej przebudowie=w.czynnosc,glebiej=w.podstawna

W zalezn.od fazy cyklu miesiecznego endometrium ma inna postac

->w f.proliferacyjnej

- grucz.w cz. czynn. prosty przebieg,w cz.podstawnej poskrecane

-w bogatej tk.lacznej i w nabl.gruczolowmozna obserwowac liczne mitozy

->w f.sekrecyjnej

-grucz.poskrecane, zatokowo rozszerzone(ich sciany jak zeby pily)

-gorny poklad cz.czynnosciowej ze wzgl. na liczne duze, plaskie kom. tk. lacznej =cz. zbita, glebiej cz. gąbczasta bogata w gruczoły

68. Rogówka oka

CO TO SĄ KORNEOCYTY???

• nabl. przedni -nierogow.nabl.wielowarst.plaski, majacy warstwe kom.podstawnych

• bl.Bowmana -w barwieniu H+E ma kolor jasnorozowy

-zbud.z cienkich wl.kolagen.,stanowi bl podst.nabl.przedn,laczy sie ze zrebem

• zrab -glowna warstwa (10 warstw rogówki) ???????!!!!! (tak jest nap.)

-zbud.ze scisle zwiaz.szerokich plytek zloz.z rownolegl.wl.kolag=blaszki rogow

-max.wytrzym.tej warstwy zapewnia roznokier.ukl.wl.kolag.w blaszkach

-nie ma naczyn krwion

-wskutek rownolegl.uloz.kolag.i malej il.kom=przezroczysta rogowka

• bl.Descemeta -lezy na tylnej pow.zrebu rogowki, typowa bl.podstawna

-w barw.H+E kolor jasnorozowy

• nabl.tylny -pojed.warst.wielobocznych plaskich kom., pokrywajacych wewn.pow.

69. Siatkówka

Narząd o budowie warstwowej, w którym wyróżnia się 10 warstw:

1. barwnikowa -nabłonek jednowarstwowy sześcienny na błonie podstawnej Brucha (+ziarna melaniny)

2. czopków i pręcików - komórki fotoreceptorowe (przekształcone neurony) Zmodyfikowane dendryty kom. czopko i pręcikonośnych (I NEURON SIATKÓWKI)

3. graniczna zewn -utworzona przez strefę połączeń kom. Mullera z kom. fotorecept.

4. ziarnista zewn. -z jader i cial kom. receptorowych

-ułożona w wiele warstw jader (jadra precikow male i silnie barwliwe, jj.czopkow duze i slabo zabarwione)

1. splotowata zewn. -zaw.wypustki kom.i pol.synapt.miedzy kom.fotorec.a kom.dwubiegun.i poziomymi

(II NEURON SIATKÓWKI)

1. ziarnista wewn. -jadra i ciala kom. dwubiegun.,poziomych,amakrynowych,Mullera

2. splotowata wewn. -wypustki kom.i synapsy kom.dwubiegun,amakryn i zwojowych

3. kom.zwojowych -szereg kom.zwojowych,o duzych jadrach z widoczn.jaderkami(III NEURON siatkówki)

4. wl.nerwowych -z aksonow kom.zwojowych

5. graniczna wewn. -bl. podstawna na granicy ciała szklistego i siatkówki

Brodawka n. wzrokowego -aksony w. wl. nerw. zbiegają sie w mscu. zw. tarcza n. wzrokowego widoczna na siatkówce. Brak tu fotoreceptorów, jest to plamka ślepa.