REWOLUCJA AMERYKAŃSKA

1. Tworzenie się systemu republikańskiego:

• protestanci zakładali, że bóg działa przez wspólnotę → swoista demokracja, przybiera zwykle formę oligarchii;

• elementy tradycji anglosaskiej – skłonności do tworzenia umów;

• odrzucanie koncepcji nieodpowiedzialności rządzących;

• rządzenie jest obowiązkiem, wiążę się z odpowiedzialnością;

• the great awakening – „histeria religijna”, ale pokazywała indywidualny kontakt człowieka z bóstwem, więc przyczyniła się do utwierdzenia koncepcji praw podmiotowych.

1. Deklaracja Niepodległości:

• autor: Jefferson, ale naniesiono poprawki;

• oprócz deklaracji także uzasadnienie działań;

• głównie odzwierciedla koncepcję Locke’a;

• założenia:

1. koncepcja prawa natury,

2. koncepcja umowy społecznej → podstawą rządzenia jest zgoda rządzonych,

3. koncepcja suwerenności narodu i prawa do samostanowienia,

4. prawo do rewolucji → dopuszczalna, ale nie należy korzystać pochopnie.

1. Stronnictwa:

• federaliści → elita finansowa, ludzie obawiający się rządów tłumu:

1. zakładali nierówność ludzi, człowiek jest z natury zły, więc trzeba go kontrolować → raczej wolność niż równość (cenzus finansowy, izolacjonizm, zwolennicy niewolnictwa, konserwatyści),

2. człowiek jako podmiot obowiązków,

3. możliwie dużo kompetencji na poziomie federalnym,

4. koncepcja implied powers – rozszerzająca interpretacja przepisów kompetencyjnych;

• antyfederaliści:

1. człowiek jest z natury dobry, trzeba mu pozostawić swobodę działania,

2. koncepcja równości,

3. rozwój i ochrona praw i wolności → udział mas w sprawowaniu władzy,

4. rozdział państwa od kościoła,

5. możliwe słabe organy federalne,

6. dominująca pozycja Kongresu → forum dołów społecznych,

7. brak silnego prezydenta,

8. wolny rynek, ale parcelacja wielkich majątków ziemskich.

1. Konstytucja → nie demokratyczna a liberalna, przeważa koncepcja federalistów:

• zasady prawa natury;

• zasada umowy społecznej;

• zasada suwerenności ludu (lud – część społeczeństwa mająca predyspozycje do sprawowania władzy, ludzie bogaci);

• lud jest źródłem władzy, ale jej nie sprawuje – działa przez swoich reprezentantów (zasada reprezentacji + zasada podziału władzy):

1. władza federalna (Prezydent, Kongres, Sąd Najwyższy),

2. władza stanowa.