Kosmetyczne metody regulacji kolorytu skóry

Iwona Białas

czwartek 05 marzec 2015

Kolor skóry jest cechą, którą dziedziczymy. Na koloryt skóry wpływa kilka czynników, m.in. stan warstwy rogowej, widoczność naczyń krwionośnych oraz tkanki podskórnej. Jednak elementem determinującym go w największym stopniu jest obecność w skórze melanin – specyficznych pigmentów skórnych. Przy obecnym stanie kosmetyki, jesteśmy w stanie korygować kolor skóry, maskować jej wady i przebarwienia. A dzięki wiedzy z zakresu wytwarzania pigmentów skórnych, stosując odpowiednio dobrane substancje aktywne, możemy zarówno go przyciemnić, jak i rozjaśnić. Przebarwienia nie tylko możemy usunąć, ale również - poprzez regulowanie procesu syntezy melanin - zapobiegać ich powstawaniu.

Melanogeneza - wytwarzanie pigmentów skórnych
Proces melanogenezy (synteza pigmentów skórnych) przebiega w specyficznych komórkach zwanych melanocytami, które usytuowane są na błonie podstawnej naskórka. Melaniny gromadzone są w specjalnych organellach komórkowych - melanosomach. Po syntezie pigmentów melanosomy z melanocytów są transportowane do keratynocytów i razem z nimi ulegają typowym procesom fizjologicznym prowadzącym do ich złuszczenia razem ze składnikami warstwy rogowej.
Sam proces melanogenezy to szereg złożonych reakcji biochemicznych. Substratem w syntezie melanin jest aminokwas - tyrozyna, z którego powstają eumelaniny (pigmenty brązowo-czarne). W obecności innego aminokwasu – cysteiny - powstają feomelaniny (pigmenty żółto-czerwone).
W zależności od ogólnej ilości melanin oraz wzajemnego stosunku pomiędzy eumelaniną i feomelaniną nasza skóra może być różnie zabarwiona.

Proces wytwarzania melanin
Melanogeneza jest procesem wieloetapowym sterowanym przez wiele czynników. Wpływ na proces syntezy mają uwarunkowania genetyczne, pewne hormony, a także inne specyficzne substancje wydzielane w organizmie. Z drugiej strony, synteza melanin pobudzana poprzez ekspozycję na promieniowanie UV może być również aktywowana przez substancje dostarczane z zewnątrz, np. składniki leków, bądź kosmetyków.Synteza melanin jest naturalnym procesem obronnym organizmu przed promieniowaniem UV. Chroni skórę przed wywoływanymi przez promieniowanie zniszczeniami. Wytworzona melanina, która jest swego rodzaju naturalnym filtrem UV, pochłania promieniowanie oraz neutralizuje wolne rodniki. Po ekspozycji na promieniowanie proces wytwarzania pigmentów skórnych jest aktywowany i nasza skóra przyjmuje ciemniejszy odcień.

Kolor naszej skóry jest uwarunkowany genetycznie, możemy go jednak w pewien sposób korygować. Wiedza na temat procesu melanogenezy pozwala oddziaływać na przebieg syntezy pigmentów skórnych - kosmetycznie możliwe jest zarówno jego aktywowanie, jak i hamowanie. W związku z nieprzerwaną modą na złociście opaloną skórę na rynku kosmetycznym dostępne są preparaty aktywujące wytwarzanie melanin (kosmetyki przyspieszające opalanie), bądź pozwalające uzyskać opaleniznę bez konieczności eksponowania na promieniowanie UV (samoopalacze). Jednak część konsumentów pragnie działania przeciwnego - możliwości rozjaśnienia kolorytu swojej skóry (kosmetyki wybielające), bądź - częściej - likwidację efektów zaburzeń  procesu melanogenezy (stosowania kosmetyków na przebarwienia).

Kosmetyczne możliwości aktywowania melanogenezy
Znana jest dość liczna grupa substancji aktywujących proces syntezy melanin i ciągle prowadzone są badania nad nowymi związkami. Ponieważ żaden kosmetyk nie może szkodzić konsumentom, większość z nich (z racji efektów ubocznych) nie może być stosowana w preparatach kosmetycznych, bądź może być używana tylko w ograniczonym zakresie.
Kosmetyki przyspieszające opalanie mogą zawierać tyrozynę i jej pochodne oraz fosforany dopa. Stosowanie tyrozyny jako substancji aktywującej melanogenezę jest zrozumiałe z uwagi na fakt, iż jest ona substratem w syntezie melanin. Najczęściej w kosmetykach stosowane są: jabłczan tyrozyny, tyrozynian glukozy, w związku z ich nieco lepszą penetracją w głąb skóry w porównaniu do wolnego aminokwasu.
Dopa tymczasem jest pierwszym produktem pośrednim w syntezie melanin (produkt przemiany tyrozyny). Z powodu niskiej stabilności nie jest on stosowany w kosmetykach samodzielnie - występuje w formie fosforanów.