PODSTAWOWE POJĘCIA:

Rehabilitacja-(habilis=sprawny) – przywracanie osób niepełnosprawnych do normalnego życia społecznego lub stworzenie im warunków do samodzielnego bytowania

Polska koncepcja rehabilitacji uznaje, że rehabilitacja jest procesem medyczno- społecznym i odnosi siędo wszystkich osób które jej potrzebują

Rehabilitacja to zespołowe i kompleksowe postępowanie w odniesieniu do osób niepełnosprawnych fizycznie i psychicznie na skutek np. wad wrodzonych, schorzeń czy urazów, które ma na celu

• Wykształcenie i przywrócenie tym osobom pełnej lub maksymalnej do osiągnięcia sprawności fizycznej i psychicznej

• Zdolności do pracy i zarobkowaniu

• Zdolności do brania czynnego udziału w życiu społecznym

Zasady rehabilitacji:

1. Powszechności

2. Wczesności

3. Kompleksowości

4. Ciągłości

5. Nie szkodzenia

6. Podmiotowego traktowania osoby niepełnosprawnej

7. Świadomości i aktywności

8. Właściwego stosowania środków

9. Dostępności(stopniowania trudności)

10. Poglądowości

11. Kolektywności ćwiczeń

12. Trwałości

13. Współpracy z najbliższym otoczeniem

14. Indywidualizacji

W rehabilitacji wyróżnia się trzy kierunki działań które są ze sobą ściśle związane

• Rehabilitacja medyczna – jest dziedziną medycyny i oznacza postępowanie leczniczem którego celem jest przystosowanie do normalnego życia osób, które doznały przemijającej lub trwałej utraty zdrowia,

  • jej zadaniem jest przywrócenie lub kompensacja utraconych wskutek choroby lub urazu sprawności, nie tylko narządu ruchu, lecz również innych narządów i przystosowanie poszkodowanych do normalnego bytowania w społeczeństwie

  • Celem jest takie postępowanie z osobą chorą lub po urazie, a także i z rekonwalescentami, by jak najmniejszym nakładem kosztów i wysiłków, zarówno ze strony zespołu rehabilitacyjnego, jak i osoby objętej procesem rehabilitacji, osiągnąć wszystkie możliwe funkcje lub utrzymać jak najwięcej z nich

FIZJOTERAPIA jest podstawą składową rehabilitacji leczniczej, polega na wykorzystywaniu w celach leczniczych ruchu oraz innych czynników fizycznych spotykanych w naturze, to także profilaktykam krzewienie postaw prozdrowotnych oraz podtrzymywanie sprawności i wydolności

• Jest formą leczenia środkami naturalnymi opartymi na ruchu oraz różnych formach energii fizycznej występującej w środowisku człowieka

• Fizjoterapia jest pojęciem nadrzędnym, w stosunku do słowa fizykoterapiam z którym bywa stosowana zamiennie

Fizjoterapia obejmuje takie działy jak:

• Kinezy terapia – leczenie ruchem

• Terapię manualną

• Fizykoterapia- leczenie bodźcami fizycznymi

• Masaż lecznicy

• Balneoterapia – leczenie kąpielami, kuracje pitne

• Klimatoterapia – leczenie uzdrowiskowe

• Fototerapia – leczenie światłem

Medycyna fizykalna – specjalność medyczna łączona z balneoklimatologią, wykorzystanie środków fizycznych w celach profilaktycznych, diagnostycznych i leczniczych

• Rehabilitacja zawodowa – ułatwienie osóbm niepełnosprawnym uzyskanie i utrzymanie zatrudnienia,

Działanie pomagające osobom niepełnosprawnym podjęcie pracy zawodowej:

• Ocena zdolności psychofizycznych

• Poradnictwo zawodowe

• Wybór optymalnego zatrudnienia

• Przekwalifikowanie zawodowe

1. Kształcenie osób niepełnosprawnych, w ramach którego wprowadza się nauczanie do szpitalim sanatoriów i ośrodków leczniczych oraz tworzy ośrodki

2. Nauczania zawodowe tzw. Zakłady Szkolenia Inwalidów, są one podstawą systemu integracji zawodowej osób niepełnosprawnych

3. Spółdzielczość inwalidzka

• Rehabilitacja społeczna – integracja osób niepełnosprawnych w społeczeństwie,

  • działania ukierunkowane na kształtowanie zarówno właściwego zachowania się osób niepełnosprawnych w różnych życiowych sytuacjach: w rodzinie, grupie rówieśniczej, w zakładzie pracy

  • kształtowanie odpowiednich postaw osób zdrowych w stosunku do niepełnosprawnych

  • łagodzenie barier społecznych: edukacyjnych, ekonomicznych czy architektonicznych

Obejmuje działania podmiotów publicznych – administracyjnych organizacji pozarządowych, ich celem jest tworzenie ogólnych warunków pracy, bytu i funkcjonowania osób niepełnosprawnych we wszystkich dziadzinach życia gospodarczego i społecznego, umożliwiających pełną integrację ze społeczeństwem

Organizacją rehabilitacji w Polsce

1. lecznictwo zamknięte

2. lecznictwo otwarte

3. rehabilitacja w uzdrowiskach

4. powiązania rehabilitacji z kulturą fizyczną

• Rehabilitacja szpitalna – celem jest takie działanie aby pacjent mógł opuścić szpital o własnych siłach, bądź z niewielką pomocą osób trzecich, oraz by w stanie samodzielne poradzić sobie w domu z własnymi potrzebami

Zasadnicze kryteria podziałowe ćwiczeń

1. Formy kinezyterapii

   1. Czynniki przestrzenne (miejsce wykonywania ćwiczeń leczniczych) rodzaj i stopień ciężkości choroby, ogólny stan zdrowia usprawnianej osoby, etap rehabilitacji)

   2. Czynniki organizacyjne – ćw.indywidualne, zespołowe, stan chorego, cel ćwiczeń

2. Zasięg oddziaływania ćwiczeń

   1. Ćwiczenia o działaniu miejscowym

   2. Ćwiczenia o działaniu ogólnym

3. Metody kinezyterapii – służą realizacji określonych celów za pomocą rozmaitych środków

   1. Sposób nauczania ruchu

   2. „udział” – ćwiczącego

   3. Postawa ćwiczącego

4. Cel ćwiczeń

   1. Cele funkcjonalne

   2. Podstawą do formułowania celu jest stan chorego, okreslany wynikiem badania funkcjonalnego

Podział ćwiczeń wg celu

Cel: Utrzymanie przywracanie lub kształtowanie okreslonego poziomu parametrów sprawności ruchowej.

1. Ćwiczenia kształtujące: zakres ruchow w stawach, siła określonych grup mięśniowych, parametrów oddechowych, parametrów krążeniowych

Ćwiczenia o działaniu miejscowym

W kinezyterapii celem ćwiczeń o oddziaływaniu miejscowym jest odbudowa potencjału siły mięśniowej w osłabionych zespołach dynamicznych oraz poprawa zakresów ruchu w stawach, w których proces chorobowy zmniejszył ich wielkość.

Podział ćwiczeń

1. Bierne

2. Czynno-bierne

3. Samowspomagane

4. Czynne w obciążeniu

5. Czynne wolne

6. Oporowe

7. Inne formy oddziaływania:

   1. Redresje

   2. Wyciągi

   3. Ćwiczenia synergistyczne

      1. Kontrlateralne

      2. Ipsilateralne

      3. Odechowe

      4. Relaksacyjne

      5. Ćwiczenia samoobsługi

         1. Higiena osobista

         2. Samodzielne jedzenie

         3. Czynności dnia codziennego

      6. Ćwiczenia pionizacji i nauki chodzu

         1. Chód z pomocą dodatkowego sprzętu ortopedycznego

         2. Chód z pokonywaniem dystansu

         3. Chód z pokonywaniem różnicy wysokości

         4. Chód po podłożu o różnej twardości

         5. Nauka padania

Ćwiczenia bierne

Stosuje się przy braku dowolnej czynności mięśniowej wyrażonej pełnym deficytem napięcia.

Kwalifikuje się do nich zespoły mięśniowe, w których ocena siły mięśniowej wg.testu Lovetta wynosi 0-1. Wykonywane mogą być przez terapeutę lub przy pomocy specjalnych urządzeń.

Cele

1. Zamiana ruchu biernego na czynny.

2. Zachowanie czucia prioprioceptywnego i pamięci ruchowej.

3. Wspomaganie działania „pompy mięśniowej”

4. Niedopuszczenie do powstania zrostów w staiwe, przykurczów torebki stawowej, mięśni, ścięgien.

5. Ułatwienie krążenia krwi i chłonki

6. Zapobieganie powstania odleżynom

Wskazania

1. Porażenie i niedowłady mięśni wiotkie i spastyczne

2. Nieutrwalone ograniczenie ruchomości w stawach

3. Stany po długotrwałym unieruchomieniu kończyny

4. Początkowy okres uruchamiania stawu po zabiegu operacyjnym

Przeciwskazania

1. Niepełny zrost kostny

2. Stany zapalne

3. Stany po zwichnięciach

4. Urazy stawowe i śródstawowe

5. Bóle w ćwiczonym stawie

6. Wysoka temperatura ciała pacjenta

Ćwiczenia czynno-bierne

Cele

• Czynne rozluźnienie mięśni

• Przerwanie „odruchowego koła bólu”

Wskazania

1. STANY PO ZABIEGACH OPERACYJNYCH NARZĄDU RUCHU

2. CHOROBY REUMATOIDALNE

3. UNIERUCHOMIENIE KOŃCZYN

4. ATROFIA TKANKOWA

Przeciwskazania

1. Stany zapalne w obrębie stawów

2. Świeże blizny pooperacyjne lub rany

3. Stany wymagające bezwzględnego unieruchomienia

   1. Po zwichnięciach

   2. Po złamaniach

Ćwiczenia samowspomagane. Stanowią wersję pośrednią pomiędzy ćwiczeniami biernymi a czynnymi. Kwalifikuje się do nich zespoły mięśniowe, w których ocena siły mięśniowej wg.Testu Lovetta wynosi 0-2

Cele

• Zwiększenie zakresów ruchu w stawach

• Uzyskanie rozluźnienia nadmiernie napiętych mięśni

Wskazania

• Poprawa trofiki

• Ograniczenie zakresów ruchu w stawach

• Utrzymanie zakresów ruchu w stawach

• Przygotowanie do ćwiczeń czynnych

Ćwiczenia czynne w odciążeniu. Polegają na samodzielnym wykonywaniu ruchu w stawach przy odciążeniu ćwiczonego odcinka ciała. Kwalifikują się do nich mięśnie, które nie są w stanie pokonać oporu wyrażonego ciężarek odpowiednich części ciała.

Kwalifikuje się do nich zespoły mięśniowe, w których ocena siły mięśniowej wg.testu Lovetta wynosi +1 do +2.

Cele

• Poprawa wskaźników siły mięśniowej

• Przeciwdziałanie powstawaniu zaników mięśniowych

• Zapobieganie przykurczom w stawach

• Zwiększenie zakresów ruchu w stawach

Wskazania

• Zaniki mięsniowe

• Osłabienie siły mięśniowej

• Słaby zrost kostny

• Uszkodzenie powierzchni stawowych wymagające zmniejszenia tarcia

• Wykonywanie ruchu bez komponenty bólowej

• Aktywizacja psychiczna pacjenta

Ćwiczenia czynne w odciążeniu

Metodyka wykonywania

1. Różne sposoby uzyskania odciążenia

   1. Ręce terapeuty

   2. System bloczkowy

   3. Wykorzystanie płaszczyzn poślizgowych

   4. Ćwiczenia w wodzi

2. Prawidłowy dobór pozycji wyjściowej

3. Prawidłowa stabilizacja

Ćwiczenia czynne w odciążeniu z oporem. Umożliwiają słabym mięśniom nie tylko wykonywanie ruchów lecz również pokonywanie nieznacznego oporu.

Cel: uzyskanie przyrostu siły mięśniowej

Wskazania: osłabienie siły mięsniowej

Przeciwskazania: Jak ćwiczenia czynne w odciążeniu

Ćwiczenia czynne wolne. Polegają na samodzielnym wykonywaniu ruchów w stawach z pokonaniem ciężaru ćwiczonego odcinka ciała tzn., że zespół dynamiczny posiada taki potencjał, który umożliwia wykonanie ruchu czynnego w pełnym zakresie typowym dla danego stawu. Kwalifikuje się do nich zespoły mięsniowe, w których ocena siły mięśniowej wg.testu Lovetta wynosi 3,4 i 5 jako uzupełnienie innych ćwiczeń.

Cele: zwiększenie siły i wytrzymałości mięśni, utrzymanie i zwiększanie zakresów ruchu w stawach, poprawa koordynacji ruchowej

Ćwiczenia czynne z oporem. Polegają na pokonywaniu siły zewn.przeciwdziałającej wykonywanemu ruchowi., Od tych ćwiczeń w głównej mierze zależy efekt końcowy wyrażony powrotem funkcji. Kwalifikuje się do nich zespoły mięśniowe, w których ocena siły mięśniowej wg.testu Lovetta wynosi 4-5.

Metodyka wykonywania:

1. Opór stosujemy przy pomocy:

   1. Rąk terapeuty

   2. Obciążenie bezpośredniego

   3. Urządzeń specjalnych

   4. Zestawu ciężarkowo bloczkowego

   5. Kolumny przyściennej

2. Prawidłowe ustalenie wielkości obciążeń

3. Dobór prawidłowej pozycji wyjściowej oraz stabilizacji

4. Uwzględnienie wieku chorego oraz jego stanu ogólnego

Ćwiczenia redresyjne. Redresje, rozciąganie są to ćwiczenia lub inne sposoby służące do zniesienia przykurczy tkanek miękkich.

Cele: zniesienie ograniczenia zakresu ruchów w stawach spowodowane przykurczem tkanek miękkich

Wskazania: ograniczenia ruchomości stawów na skutek przykurczu tkanek miękkich

Co na kolosie ?!

• Miejsce fizjoterapii w systematyce nauk

• Podział nauk

• Co różni nauki o kulturze fizycznej od nauk medycznych.

• Polska koncepcja rehabilitacji – 4główne wytyczne

• Zasady fizjoterapii

• Jak dzielimy rehabilitacje (medyczna, społeczna,zawodowa), co te działy wykorzystują w lecznictwie

• Zespół rehabilitacyjny

• Wymiary niepełnosprawności

• Rodzaje integracji osób niepełnosprawnych

• Kalectwo, inwalidztwo, niepełnosprawność, upośledzenie

• Stopnie niepełnosprawności

• Jak dochodzi do niepełnosprawności

• Dysfunkcja, uszkodzenie, ograniczenie

• Korzyści płynące z aktywności fizycznej

• Adaptacja, kompensacja, regeneracja

• Plastyczność mózgu: pamięciowa, rozwojowa, kompensacyjna

• Formy fizjoterapii

• Formy ćwiczeń: kreatywne, reproduktywne, proaktywne,frontalna

• Z jakich części składa się jednostka ćwiczeń

• Z jakich ogniw składa się programowanie rehabilitacji, diagnoza, prognoza, ordynacja, realizacja, ocena

• Diagnostyka w kinezyterapii, badanie podmiotowe, przedmiotowe

• Podział ćwiczeń leczniczych

• Ćwiczenia zespołowe, indywidualne

• Jakie zabiegi wchodzą w skład termolecznictwa i elektrolecznictwa

• Podział terapii zajęciowej

• Podział metod kinezyterapii

• Definicja uzdrowiska, charakterystyka uzdrowiskowa

Fizykoterapia – zajmuje się wykorzystaniem naturalnych czynników fizycznych wystepujących w przyrodzie oraz specjalnie konstruowane urządzenia i aparaty